MEME KANSERİ KÖK HÜCRELERİNİN GEN EKSPRESYON PROFİLİ Sait Murat Doğan, A. Pınar Erçetin, Zekiye Altun, Duygu Dursun, Safiye Aktaş Dokuz Eylül Üniversitesi Onkoloji Enstitüsü, İzmir Erçetin P, UKK 2013 Slayt 1 / 14 Meme Kanseri Kadınlarda en sık görülen kanser tipi Kanser ölümlerinde 2.sırada Tedavisi; Tümörün büyüklüğü, evresi, büyüme hızına ve moleküler karakteristiklerine göre değişmekte Karsinogenezinde başlıca; – p53, c-myc, BRCA1, BRCA2, HER2, bcl genleri sorumlu – karmaşık moleküler karakteristiği nedeniyle sıklıkla araştırma konusu Erçetin P, UKK 2013 Slayt 2 / 14 Kanser Kök Hücresi Normal kök hücrelerle benzer özelliklere sahip Kendini yenileme Birçok hücreye farklılaşma Tümör oluşturma yeteneği Belli bir kanser içinde bulunan her tür hücreye dönüşebilme Tümör içinde bir alt populasyon İlaç direnci , Relaps, Metastaz !!! Heterojen tümör populasyonundan izole etmek için özelleşmiş hücre yüzey belirteçleri kullanılmaktadır Erçetin P, UKK 2013 Slayt 3 / 14 Çalışmanın Amacı Farklı moleküler ve biyolojik karakteristikteki meme kanseri hücrelerinin kök hücrelerindeki gen ekspresyon profilindeki farklanmaları ortaya çıkararak yeni moleküler hedefler bulunması amaçlanmıştır. Erçetin P, UKK 2013 Slayt 4 / 14 Materyal ve Metod Materyal: CD44+ CD24- manyetik işaretli izolasyon kiti (MagCellect) Meme kanseri hücre hatları ve ortamları – – – – MDA-MB-231 MCF-7 HTB-133 HTB-20 RNA izolasyon kiti (QIAGEN) cDNA sentez kiti (QIAGEN) PAHS-131Z (meme kanseri ilişki 84 genlik array) (QIAGEN) Erçetin P, UKK 2013 Slayt 5 / 14 Materyal ve Metod Metod: Hücre hatlarının kültüre edilmesi Manyetik yolla CD44+CD24- meme kanseri kök hücre izolasyonu Kök ve kontrol hücrelerinden total RNA izolasyonu RNA saflığı ve miktarının spektrofotometrik ölçümü cDNA sentezi RT-PCR ile PAHS-131Z gen array SA Bioscience’ın data analysis expression sayfasında (http://pcrdataanalysis.sabiosciences.com/pcr/arrayanalysis.php) heat map ve clustergram ekspresyon analizlerinin yapılması Erçetin P, UKK 2013 Slayt 6 / 14 Materyal ve Metod Hücre Hatları: Hücre Adı ER PR HER2 Alt Tipi Tümör Tipi Kaynak MDA-MB-231 (HTB-26) - - - Bazal B Metastatik Adenokarsinom Pleural Efüzyon MCF-7 (HTB-22) + + - Luminal Metastatik Adenokarsinom Pleural Efüzyon BT474 (HTB-20) + + + Luminal İnvaziv Duktal Karsinom Primer Tümör T47D (HTB-133) + + - Luminal İnvaziv Duktal Karsinom Pleural Efüzyon MDA-MB-231 (HTB-26) MCF-7 (HTB-22) Erçetin P, UKK 2013 BT474 (HTB-20) T47D (HTB-133) Slayt 7 / 14 Materyal ve Metod CD44+CD24- Meme Kanseri Kök Hücrelerinin Manyetik İzolasyonu : NEGATİF SELEKSİYON (CD24-) CD44 moAb Erçetin P, UKK 2013 POZİTİF SELEKSİYON (CD44+) CD44+ CD24- meme kanseri kök hücre eldesi CD24 moAb Slayt 8 / 14 Bulgular MCF-7 (ER+ PR+ HER2- metastatik adenokarsinom) kök hücrelerinde taşıyıcı protein ailesinden SLC39A6 (160 kat) TFF3 (11 kat), transkripsiyon faktörü XBP1 (14 kat), RB1 (11 kat), MAPK3 (50 kat) gen ekspresyonları artarken; hücre-matriks ilişkisinde etkili ADAM23 (60 kat), migrasyon ve proliferasyon ilişkili PLAU (37 kat), antioksidan enzim kodlayan GSTP1 (41 kat), steroid hormon reseptörü AR (35 kat), antiapoptotik BCL2 (20 kat), invazyon ve metastaz ilişkili MMP2, MMP9 (10 kat) ve DNA hasarı tamirinde görevli MGMT (7 kat)gen ekspresyonları belirgin azalmıştır. Erçetin P, UKK 2013 Slayt 9 / 14 Bulgular BT474 (HTB-20, ER+ PR+ HER2+ invaziv duktal karsinom) kök hücrelerinde epiteliyalden mezenkimale dönüşümde etkili CTNBB1, DNA hasarı ve apoptoz ilişkili CDKN1A ve transkripsiyon faktörü JUN genlerinin ekspresyonları belirgin artarken (≥10 kat); Nükleer steroid hormon reseptörü PGR, TFF3, hücre proliferasyonu ilişkili MKI67 ve nükleer steroid hormon reseptörü ESR1 gen ekspresyonları azalmıştır (≥20 kat). Erçetin P, UKK 2013 ≥10 kat Slayt 10 / 14 Bulgular T47D (HTB-133, ER+ PR+ HER2invaziv duktal karsinom) kök hücrelerinde anjiyogenez ilişki VEGFA gen ekspresyonu artarken (60 kat), epiteliyal hücrelerin mobilitesinde etkili TFF3 gen ekspresyonu belirgin olarak azalmıştır (21 kat). Erçetin P, UKK 2013 Slayt 11 / 14 Bulgular MDA-MB-231 (ER- PR- HER2metastatik adenokarsinom) meme kanseri hücre hattının kök hücrelerinde MMP9 (79 kat) ve MKI67 (24 kat) gen ekspresyonları belirgin azalırken ABCB1 ve SLC39A6 gen ekspresyonları artmıştır (3 kat). Erçetin P, UKK 2013 Slayt 12 / 14 Tartışma Farklı meme kanseri kök hücrelerinin normal meme kanseri hücrelerine kıyasla meme kanseri ilişkili gen ekspresyonlarında belirgin artış ve azalışlar saptanmıştır. Bu değişikliklerin başlıca hücre-hücre ilişkisi, anjiyogenez, tümör migrasyonu ve proliferasyonu ve DNA hasar tamiri ilişkili genlerde olduğu saptanmıştır. Yeni tedavi hedeflerinin bu değişiklikleri de hedef alacak şekilde planlanması uygun olacaktır. Ayrıca doğada tek tip meme kanseri kök hücresi bulunmamakta olup farklı fenotipte meme kanserlerinin kök hücrelerinin farklı ekspresyon göstermesi, kanser başlatıcı hücre deyimi kullanılmasının daha mı kullanışlı olacağı sorusunu gündeme getirmektedir. Erçetin P, UKK 2013 Slayt 13 / 14 Erçetin P, UKK 2013 Slayt 14 / 14