19.yy. osmanlı siyasi tarihi ayrıntılı kronolojisi

19.YY. OSMANLI SİYASİ TARİHİ AYRINTILI KRONOLOJİSİ
S.N.
TARİH
OLAY VE TARAFLAR
OLAYIN
SEBEBİ
OLAYIN
SONUCU
OLAYIN
ÖNEMİ
DİĞER
Sırp ayaklanması Osmanlı Devleti'ne karşı
ulusçuluk düşüncesiyle gerçekleştirilen ilk
ayaklanmadır
1812 tarihli Bükreş antlaşması ile ilk defa
imtiyazlar elde eden Sırplar,1829 Edirne
Antlaşması ile bu imtiyazlarını genişletmişler
1878 yılında ise bağımsızlıklarını
kazanmışlardır..
Sırplar ilk defa imtiyazlar(ayrıcalıklar) elde
İngiltere savaş sırasında Rusya'nın yanında
etmiş.1813'te Sırbistan'a giren Osmanlı
yer almış.Osmanlı'nın isteği üzerine 1812 tarihli Bükreş
orduları Bükreş Antlaşmasının ayrıcalıklarla ilgili
Antlaşması imzalandı.
maddelerini kaldırmışlardır.
.Osmanlı'ya karşı ilk ayaklanan millet Sırplar
,ilk bağımsızlık kazanan millet ise
Yunanlılardır.
1.
1804
SIRP AYAKLANMASI
VE OSMANLI DEVLETİ
Fransız İhtilali-Rusların panslavist politikası-Sırp
Napolyon'un Mısır'a girdiği sırada Ege Adaları'na yerleşen
topraklarının uzun yıllar boyunca savaş toprağı olması
Rusya Sırpları ayaklandırdığı için Osmanlı Boğazları
ve burada ekonominin bozulması-Yeniçerilerin bölge
Ruslar'a kapatır.Ayaklanmayı bastırır ve 1806 tarihli
halkına(sırplara)kötü davranması
Osmanlı -Rus savaşı ortaya çıkar.
2.
1806-1812
OSMANLI-RUS SAVAŞI
Rusya'nın ,Fransa'nın Mıısır'ı işgali sırasında
Ege Adaları'na yerleşmesi-Rusya'nın Hristiyan halkı
Osmanlı'ya karşı kışkırtması,Sırp isyanını desteklemesi
3.
28 TEMMUZ 1823
OSMANLI-İRAN SAVAŞ DURUMU VE
ERZURUM BARIŞ ANTLAŞMASI
Avrupalı Devletlerin kışkırtmaları ile İran'ın Bağdatve
Şehrizor bölgelerine saldırı düzenlemesi buna karşılık
II.Mahmut'un İran'a savaş açması
4.
S.N.
5.
6.
7.
8.
9.
1820,1821 YUNAN İSYANI ve 1827 NAVARİN BASKINI
1828 OSMANLI-RUS SAVAŞI ve 1829 EDİRNE ANTL.
İlk isyan(1820) Etnik-i Eterya Cemiyetinin etkisiyle çıktı.
İkinci isyan daha geniş çaplı olarak Mora'da çıktı.
Kolera salgınından dolayı İran, barış istemiş ve
28 Temmuz 1823 tarihli Erzurum Barış Antlaşması
imzalanmıştır.
İkinci isyanı bastıramayan Osmanlı Devleti Mısırvalisi Mehmet Ali Paşa'dan yardım istedi.Mora veGirit valiliği
karşılığında M.A.Paşa isyanı bastırdı.Yunanlara bağımsızlık verilmesini isteyen Avrupalılar red üzerine
Osmanlı donanmasını Navarin'de yaktılar.(Navarin Baskını 1827)Fırsatı değerlendiren Rusya Osmanlı'ya
savaş açtı.(1828)Osmanlı mağlup oldu ve Yunanlıların Osmanlı'dan bağımsızlık kazanan ilk millet olmasını
sağlayan 1829 Edirne Antlaşması imzalandı.
OLAYIN
SEBEBİ
OLAYIN
SONUCU
KAVALALI MEHMET ALİ PAŞA İSYANI
ve
1833 KÜTAHYA ANTLAŞMASI ve
1833 HÜNKAR İSKELESİ ANTLAŞMASI
1840 LONDRA KONFERANSI(SENEDİ)
M.A.Paşa'ya vadedilen Mora ve Girit valiliklerinin
verilmemesi üzerine Paşa isyan eder ve Osmanlı'yı
mağlup eder.
Durum Avrupalı devletlerin çıkarlarına ters
düştüğü için Bu devletler II.Mahmut(Osmanlı)
ile K.M.A. Paşa arasında Kütahya Ant.imzalanmasina aracı olurlar.Avrupalı devletlere güvenmeyen
II.MAHMUT Rusya ile 1833 'te Hünkar İskelesi
Antlaşmasını imzalar.
LONDRA BOĞAZLAR KONFERANSI
İngiltere,Osmanlı,Rusya,Avust.Macar.,Prusya,ve Fransa arasında
Rusya ile Osmanlı'nın imzaladığı Hünkar iskelesi
Antlaşması'nın süresinin dolması ve Avrupalı Devletlerin
boğazlar için oluşabilecek Rus -Osmanlı ittifakını
önlemek istemeleri
1853-1856
KIRIM HARBİ(OSMANLI- RUSYA) ve
1856 PARİS ANTLAŞMASI
1-)Rusların Boğazları ele geçirmek ve slav
birliğini kurmak istemesi / 2-)Kutsal Yerler Meselesi / 3)Rusya'nın Osmanlıdaki ortodoksları himaye etmek
istemesi
Ruslar Eflak ve Boğdan'a girdiler.Sinop'ta
Osmanlı donanmasını yaktılar.(Sinop Baskını
1853)Gelişmeleri çıkarları açısından ters bulan
İngiltere,Fransa ve Piyemento devletleri Osmanlı'nın
yanında Rusya'ya savaş açtılar.Rusya Mağlup oldu ve
1856 Paris Antlaşması imzalandı.
1877-1878
OSMANLI-RUS SAVAŞI (93 HARBİ) ve
LONDRA
ve TERSANE (İSTANBUL)
KONFERANSLARI
3 Mart 1878 AYESTEFANOS(YEŞİLKÖY)
ANTLAŞMASI
Almanya ve İtalya'nın siyasi birliklerini tamamlamaları
üzerine dengelerin değiştiğini gören Rusya
1856 Paris Antlaşmasını tanımadığını
bildirdi.Balkanlardaki isyanları Osmanlı'ya karşı
kışkırttı.Avrupalıların baskısıyla Londra ve Paris
konferansları toplandı.
Osmanlı Devleti Londra ve Paris konferanslarında
alınan kararları kabul etmedi.Durum üzerine Rusya
Çatalca'ya kadar ilerledi.Zor durumda kalan Osmanlı
Devleti barış istedi.Avrupalıların araya girmesi sonucu
Rusya ile Osmanlı arasında Ayestefanos(Yeşilköy)
Antlaşması imzalandı
13 TEMMUZ 1878 BERLİN ANTLAŞMASI
İngiltere,Rusya,Avusturya,Almanya,Osmanlı
Ayestefanos Antlaşmasının Rusya'nın lehine olan
maddeleri Avusturya,İngiltere ve Almanya'yı rahatsız
etmiş,antlaşmanın iptaline sebep olmuş bu antlaşma
yerine 1878 Berlin Antlaşması imzalanmııştır.
Antlaşma sonrasında İngiltere Rus saldırılarına karşı
Osmanlı topraklarını koruma bahanesiyle Kıbrıs'ı işgal
etti.1881'de Fransa Tunus'u işgal
etmiş.1881'deDuyun-i Umumiye kuruldu. OsmanlıAlmanya yakınlaşması başlamıştır.1883'te ilk emperyalist
blok olan ittifak devletleri oluşmuştur.
TARİH
OLAY VE TARAFLAR
1833
1841
1878
Erzurum Barış Antlaşması ile 1639 ve 1746
tarihli Kasr-ı Şirin Antlaşmaları yeniden yürürlüğe
girmiştir.Erzurum Barış'ı Osmanlı- İran barış
anlaşmaları'nın sonuncusudur.
Boğazlar her türlü savaş gemisine kapalı,ticaret
gemisine açık olacaktı.Osmanlı Devleti'nin
egemenlik hakları kısıtlandı.İngiltere Akdenizdeki
çıkarlarını Rusya'nın buraya inmesini engeleyerek
korudu.
OLAYIN
ÖNEMİ
İleriki yıllarda Osmanlı'yı uzun süre uğraştıracak
olan 'Boğazlar Meselesi 'ilk defa 1833 Hünkar
İskelesi Antlaşması ile ortaya çıkmıştır.
Bu dönem savaşları son Osmanlı-İran
Savaşları'dır.
1829 Edirne Antlaşması ile ;Yunanistan
bağımsız olmuş,Tuna Adaları'nın denetimi
Ruslara bırakılarak Orta Avrupa Ticareti'
nin denetimi Ruslara geçti,Kafkasya'daki
kalelerin Ruslara bırakılması ile Doğu
Anadolu Rus saldırılarına karşı denetimsiz
bırakıldı.
DİĞER
Kütahya Antlaşmasından memnnun olmayan
Kavalalı ile II.Mahmut 1839 Nizip Savaşı'nda
tekrar savaştılar.Ama Osmanlı
tekrar yenildi.Sorunu çıkarlarına ters bulan
Avrupalılar 1840 Londra Konferansı'yla
Mısır'ın yönetimini Kavalalı ve çocuklarına
verdiler.
1841 Londra Boğazlar Sözleşmesi
boğazlarla ilgili olarak imzalanan ilk uluslar- arası
Boğazlar sorunu uzun yıllar Osmanlı ve T.C'yi
antlaşmadır.Rusya Hünkar İskelesi ant. İle
uğraştıracak ancak 1936 Möntro Boğazlar
boğazlarda kazandığı üstünlüğü,Lond.Boğ.Söz.ile
Sözleşmesi ile kesin olarak çözümlenecektir.
kaybetti.
Paris Antlaşması ile;Osmanlı Devleti ilk defa
bir Avrupa Devleti olarak sayılmıştır.Osmanlı
Devleti topraklarını koruyamayacak kadar güçsüz
olduğunu göstermiş,Yenik devlet muamaelesi
görmüştür.Osmanlı Devleti 1854 Kırım Savaşı
sırasında ilk kez dış borç almıştır.
İlk dış borç 1854 'te Kırım Savaşı sırasında
İngiltere'den Abdülmecid Han zamanında
alındı. Osmanlı'nın 19.yy.da galip devlet
sıfatıyla imzaladığı tek antlaşma Paris
antlaşması'dır.
Osmanlı tarihinde ölü doğan (yürürlüğe
Ayestefanos Antlaşmasının Rusya'nın lehine olan
girmeyen )iki antlaşma vardır.Bunlardan ilki 3
maddeleri Avusturya,İngiltere ve Almanya'yı
Mart 1878 Ayestefanos Ant.,diğeri ise 10
rahatsız etmiş,antlaşmanın iptaline sebep olmuş bu
Ağustos 1920 Sevr
antlaşma yerine 1878 Berlin Antlaşması
Antlaşmasıdır.Ayestefanos yerine
imzalanmııştır.Bu yüzden Ayestefanos ölü doğan
Berlin(1878),Sevr'in yerine ise Lozan
bir antlaşmadır.
Ant.(1923)imzalanmıştır.
Osmanlı devletinin dağılma süreci başladı.Rusya Doğu Anadolu'da ilk kez toprak kazandı.Sırbistan,Romanya,Karadağ bağımsızlıklarını
kazandı.-İlk defa Ermeni Meselesi ortaya
çıktı.Osmanlı büyük ölçüde toprak kaybetti.
Savaşa katılmadığı halde Berlin Antlaşması
ile toprak kazanan devlet Yunanistan'dır.
DAĞILMA DÖNEMİ PADİŞAHLARI:1-)III.SELİM (1789-1807),2-)IV.MUSTAFA (1807-1808),3-)II.MAHMUT (1808-1839),4-)SULTAN ABDÜLMECİD(1839-1861),5-)SULTAN ABDÜLAZİZ(1861-1876),6-)V.MURAT(1876)
7-)II.ABDÜLHAMİT(1876-1909),8-)V. MEHMET REŞAT(1909-1918),9-)VI.MEHMET VAHDETTİN(1918-1922) █ İzlenen Genel Politika:Denge Siyaseti...█1830'da Cezayir Fransa'ya,1881'deTunus Fransa'ya,1882'de Mısır İngiltere'ye,1912'de
Trablusgarp İtalyanlar'a kaptırılarak Osmanlı'nın Kuzey Afrika'da toprağı kalmamıştır.█III.Selim ve II.Mahmut ıslahatları devletin ömrünü uzatmıştır.█1839 Tanzimat Fermanı,1856 Islahat Fermanı,1876 I.Meşrutiyet'in ve 1908 II.Meşrutiyet'in ilanı
olayları ile Osmanlı Devletinde anayasallaşma ve demokratikleşme hareketleri başlamıştır.█1897 yılında Girit sorunundan dolayı Osmanlı-Yunan Savaşı çıktı ve Osmanlı Devleti'nin Yunanistan ile imzaladığı ilk antlaşma,19.yy.da savaş kazanan taraf
olarak imzalanan son antlaşma olan 1897 İstanbul Antlaşması imzalanmıştır.