REKLAMLARIN DENETİMİ İLE REKLAM KURULU’NUN YAPISI VE İŞLEYİŞİ Ankara, 7/7/2015 T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI Tüketicinin Korunması ve Piyasa Gözetimi Genel Müdürlüğü SUNUM İÇERİĞİ I- Reklamların Denetimi II- Reklam Kurulu’nun Yapısı ve Görevleri III- Reklam Kurulu Sekretaryası ve Görevleri I- Reklamların Denetimi I- Reklamların Denetimi I- Reklamların Denetimi Özdenetim Reklam Özdenetim Kurulu (RÖK) İdari Denetim Reklam Kurulu Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) Mahkeme Yolu İle Denetim I- Reklamların Denetimi I- Reklamların Denetimi ÖZDENETİM -Reklam verenlerin, reklam ajanslarının ve mecra kuruluşlarının kendi kendilerini denetlemesidir (OTOKONTROL). -Mahkemelerin ve idari denetimin yükünü hafifletir. I- Reklamların Denetimi I- Reklamların Denetimi REKLAM ÖZDENETİM KURULU (RÖK) -Üyelerin çoğunluğunu reklam verenler, reklam ajansları ve mecra kuruluşları oluşturur. Üniversitelerden, tüketici kuruluşlarından ve Türkiye Barolar Birliği’nden de birer üyesi bulunmaktadır. -Uluslararası özdenetim esasları çerçevesinde aykırı bulduğu reklamların düzeltilmesini veya kaldırılmasını reklam verenden talep eder. -Kararları tavsiye niteliğinde olup bağlayıcılığı yoktur. I- Reklamların Denetimi I- Reklamların Denetimi MAHKEME YOLUYLA DENETİM (ADLİ DENETİM) -Aldatıcı reklamların önlenmesinde haksız rekabet davaları açılması mümkündür. -Türk Ticaret Kanunu’nun 54, 55 ve 56. maddeleri çerçevesinde zarar gören kişiler ve ilgili mesleki ve idari örgütler dava açabilirler. -Zarar görme ihtimali yeterli şart değildir. I- Reklamların Denetimi I- Reklamların Denetimi İDARİ DENETİM Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) Reklam Kurulu I- Reklamların Denetimi RADYO VE TELEVİZYON ÜST KURULU (RTÜK) - Radyo ve televizyon yayınlarının denetimini üstlenmektedir. (ve reklamlarının) - İçerik denetimi ve biçimsel denetim (reklamın yayın süresi, ticari iletişim tekniklerine ilişkin –ürün yerleştirme, program desteklemesi, vb.kriterleri de denetlemektedir. - Yaptırım türleri (Uyarı, para cezası, yayın durdurma ve iptal) - Bu cezaları sadece yayıncı kuruluşlara verebilir. I- Reklamların Denetimi I- Reklamların Denetimi REKLAM KURULU Ülkemizde yayınlanan tüm ticari reklamları ve haksız ticari uygulamaları denetlemekle görevli tek idari otoritedir. I- Reklamların Denetimi I- Reklamların Denetimi YASAL DAYANAK 28.05.2014 öncesi: 4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun 28.05.2014 sonrası: 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun I- Reklamların Denetimi I- Reklamların Denetimi 28.05.2014 öncesi: 4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun: Reklam Kurulu Ticari Reklamlar ve İlanlar 28.05.2014 sonrası: 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun: Reklam Kurulu Uygulamalar Ticari Reklamlar ve Haksız Ticari I- Reklamların Denetimi I- Reklamların Denetimi YASAL DAYANAK: 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Madde 63: «(1) Ticari reklamlarda uyulması gereken ilkeleri belirleme ve haksız ticari uygulamalara karşı tüketiciyi korumaya yönelik düzenlemeleri yapma, bu hususlar çerçevesinde inceleme ve gerektiğinde denetim yapma, inceleme ve denetim sonucuna göre durdurma veya aynı yöntemle düzeltme veya idari para cezası veya gerekli görülen hâllerde de üç aya kadar tedbiren durdurma cezası verme hususlarında görevli bir Reklam Kurulu oluşturulur. (…) Kurulun kararları Bakanlıkça uygulanır.» II- Reklam Kurulu’nun Yapısı ve Görevleri II- Reklam Kurulu’nun Yapısı ve Görevleri Reklam Kurulu Bakanlığımız bünyesinde oluşturulmuş olan Reklam Kurulu, tüketicilerin sağlık ve güvenliği ile ekonomik çıkarlarının reklamlar ve haksız ticari uygulamalar vasıtasıyla zedelenmesini engellemek için gerekli tedbirleri almakla sorumludur. II- Reklam Kurulu’nun Yapısı ve Görevleri 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun 63 üncü maddesi uyarınca kurulan Reklam Kurulu; Reklam Kurulu ticari reklamlarda uyulması gereken ilkeleri belirleme ve haksız ticari uygulamalara karşı tüketiciyi korumaya yönelik düzenlemeleri yapma, bu hususlar çerçevesinde inceleme ve denetim yapma inceleme ve denetim sonucuna göre, mevzuata aykırı reklamlar hakkında idari müeyyide uygulama hususlarında görevlidir. II- Reklam Kurulu’nun Yapısı ve Görevleri 6502 sayılı Kanun’un 63 üncü maddesi «Ticari reklamlarda uyulması gereken ilkeleri belirleme ve haksız ticari uygulamalara karşı tüketiciyi korumaya yönelik düzenlemeleri yapma, bu hususlar çerçevesinde inceleme ve gerektiğinde denetim yapma, inceleme ve denetim sonucuna göre durdurma veya aynı yöntemle düzeltme veya idari para cezası veya gerekli görülen hâllerde de üç aya kadar tedbiren durdurma cezası verme hususlarında görevli bir Reklam Kurulu oluşturulur. Kurul tedbiren durdurma kararı verme yetkisini Reklam Kurulu Başkanına devredebilir. Kurulun kararları Bakanlıkça uygulanır.» hükmü yer alır. II- Reklam Kurulu’nun Yapısı ve Görevleri Reklam Kurulu’nun Yapısı: 1- Başkan (İlgili Genel Müdür) 2- Genel Sekreter (İlgili Genel Müdür Yrd.) 3- Üyeler 4- Sekretarya 5- İhtisas Komisyonları II- Reklam Kurulu’nun Yapısı ve Görevleri Reklam Kurulu’nun Yapısı: REKLAM KURULU Kurul üyelerinin görev süresi 3 yıldır. Kamu sektörünü temsilen 10 üye Özel sektörü temsilen 9 üye İlgili Genel Müdür (Başkan) TOBB, TESK, İlgili Genel Müdür Yrd. (Genel Sekreter) Tüketici Örgütü, Adalet Bakanlığı, Reklamverenler Derneği, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Reklamcılar Derneği, Sağlık Bakanlığı, Türk Eczacılar Birliği, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Türk Diş Hekimleri Birliği, Radyo ve Televizyon Üst Kurulu, Türk Tabipler Birliği, TSE, YÖK ve 3 B.Belediyesinin seçtiği bir temsilci Türkiye Barolar Birliği, II- Reklam Kurulu’nun Yapısı ve Görevleri Reklam Kurulu’nun Görevleri: 6502 sayılı Kanunun 61 inci ve 62 nci maddelerinde belirtilen esaslara uygun olarak ticari reklamlarda uyulması gereken ilkeleri belirleme ve haksız ticari uygulamalara karşı tüketiciyi korumaya yönelik düzenlemeleri yapma, Bu hususlar çerçevesinde re’sen veya yazılı başvuru üzerine inceleme ve gerektiğinde denetim yapmak İnceleme ve denetim sonuçlarına göre Kanunun 61 inci ve 62 nci maddelerine aykırı hareket edenler hakkında idari yaptırım uygulamak Ticari reklamların ve haksız ticari uygulamaların denetimiyle görevlendirilmiş tek idari otorite olan Reklam Kurulu’nun görevleridir. II- Reklam Kurulu’nun Yapısı ve Görevleri Reklam Kurulu; Re’sen ya da yazılı başvuru üzerine inceleme yapar. Ayda en az bir defa veya ihtiyaç duyulduğu her zaman Başkan’ın çağrısı üzerine toplanır. Başkan dahil en az 11 üyenin hazır bulunması ile toplanır. Toplantıya katılanların çoğunluğu ile karar verir. Kurul kararları, tüketicilerin bilgilendirilmesi, aydınlatılması amacıyla Bakanlıkça açıklanır. II- Reklam Kurulu’nun Yapısı ve Görevleri Reklam Kurulu, mevzuata aykırı reklamlardan dolayı; 3 Aya Kadar Tedbiren Durdurma Durdurma Düzeltme İdari Para Cezası yaptırımlarından birine veya birkaçına hükmedebilir. (İhlalin niteliğine göre) II- Reklam Kurulu’nun Yapısı ve Görevleri TİCARİ REKLAMLAR İÇİN (Md.61): İdari Para Cezaları (28.05.2014 itibariyle) - Yerel düzeyde yayın yapan televizyon kanalında yayınlanan reklamlar hakkında 10.000-TL. - Ulusal düzeyde yayın yapan televizyon kanalında yayınlanan reklamlar hakkında 200.000-TL. - Süreli yayınlar aracılığıyla gerçekleşen ihlaller hakkında, yukarıda sayılan mecralara göre cezanın yarısı (5.000-TL. veya 100.000-TL.) - Yerel düzeyde yayın yapan radyo kanalında yayınlanan reklamlar hakkında 5.000-TL. - Ulusal düzeyde yayın yapan televizyon kanalında yayınlanan reklamlar hakkında 50.000-TL. - İnternet mecrasında yayınlanan reklamlar hakkında 50.000-TL. - Kısa mesaj (SMS) ile gerçekleşen ihlaller hakkında 25.000-TL. - Diğer mecralar aracılığıyla gerçekleşen ihlaller hakkında 5.000-TL. idari para cezası uygulanır. (Reklam Kurulu, idari işleme konu ihlalin bir yıl içinde tekrar edilmesi hâlinde yukarıda belirtilen idari para cezalarını on katına kadar uygulayabilir.) II- Reklam Kurulu’nun Yapısı ve Görevleri İdari Para Cezaları (28.05.2014 itibariyle) HAKSIZ TİCARİ UYGULAMALAR İÇİN (Md.62): - Kanunun 62 nci maddesinde belirtilen yükümlülüklere aykırı hareket edenler hakkında haksız ticari uygulamanın üç aya kadar tedbiren durdurulması veya durdurulması yaptırımı veya beş bin Türk Lirası idari para cezası uygulanır. - Kurul, ihlalin niteliğine göre bu cezaları birlikte veya ayrı ayrı verebilir. - İdari para cezası, aykırılık ülke genelinde gerçekleşmiş ise elli bin Türk Lirası olarak uygulanır. - Aykırılığın reklam yoluyla gerçekleştirildiğinin tespiti hâlinde reklamlar hakkında uygulanan para cezaları uygulanır. III- Reklam Kurulu Sekretaryası ve Görevleri III- Reklam Kurulu Sekretaryası ve Görevleri Reklam Kurulu’nun sekretarya hizmetleri Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tarafından yerine getirilir. Sekretarya hizmetleri, Bakanlıkça görevlendirilen Kurul üyesi Genel Müdür Yardımcısı ile Gümrük ve Ticaret Uzman ve Uzman Yardımcıları tarafından yürütülür. III- Reklam Kurulu Sekretaryası ve Görevleri III- Reklam Kurulu Sekretaryası ve Görevleri I. Aşama II. Aşama Reklam Kurulu toplantısı öncesinde yapılan işlemler Reklam Kurulu toplantısı esnasında yapılan işlemler III. Aşama Reklam Kurulu toplantısı sonrasında yapılan işlemler III- Reklam Kurulu Sekretaryası ve Görevleri i- Reklam Kurulu toplantısı öncesinde yapılan işlemler: Tüketicilerden, kurum/kuruluşlardan veya rakip firmalardan gelen başvuruların ön incelemeye alınması veya reklamların re’sen incelemeye alınması, Başvuruda yer alan iddiaların tetkik edilerek dosya hazırlanması, başvuru sahibine ön bilgi verilmesi, Reklamlarda yer alan iddialarla ilgili reklam veren firmalardan açıklama, bilgi ve belge istenmesi, (gerekirse ilgili kamu kuruluşları ya da üniversitelerden görüş alınabilir.) III- Reklam Kurulu Sekretaryası ve Görevleri III- Reklam Kurulu Sekretaryası ve Görevleri i- Reklam Kurulu toplantısı öncesinde yapılan işlemler: Kurula sevk edilmesine karar verilen dosyalarla ilgili olarak, reklam veren firmadan detaylı savunma istenmesi, İhtiyaç duyulan başka bilgi, belge ve görüşlerin temin edilmesi suretiyle dosyanın tekemmül ettirilmesi, Tüm bilgiler ışığında aykırılık tespit edilen reklamların Kurul’a sevk edilmesi. III- Reklam Kurulu Sekretaryası ve Görevleri i- Reklam Kurulu toplantısı öncesinde yapılan işlemler: Kurul gündeminin oluşturulması, Kurula yapılan başvurulara ve Kurul tarafından alınan kararlara ilişkin aylık istatistiki bilgilerin hazırlanması, Reklam Kurulu kararları kapsamında Bakanlıkça tesis edilen yaptırımlara karşı açılan davalar sonucunda Mahkemelerce verilen kararların tasnif edilmesi ve aylık rapor hazırlanması, III- Reklam Kurulu Sekretaryası ve Görevleri III- Reklam Kurulu Sekretaryası ve Görevleri ii- Reklam Kurulu toplantısı esnasında yapılan işlemler: Gündemde yer alan konular ve dosyaların içeriği hakkında Kurul üyelerine açıklayıcı bilgi verilmesi ve dosyaların sunulması, Toplantı karar tutanağının hazırlanması, III- Reklam Kurulu Sekretaryası ve Görevleri III- Reklam Kurulu Sekretaryası ve Görevleri iii- Reklam Kurulu toplantısı sonrasında yapılan işlemler: Kurul kararlarının ilgili firmalara tebliğ edilmesi, İdari yaptırım uygulanan firmanın mensup olduğu meslek kuruluşuna uygulanan yaptırım hakkında bilgi verilmesi, İnternet sitesinde yayınlanmak üzere, Kurul kararlarına ilişkin basın bülteninin hazırlanması, Başvuru sahibine, Kurulca verilen karara ilişkin nihai bilgi verilmesi, III- Reklam Kurulu Sekretaryası ve Görevleri III- Reklam Kurulu Sekretaryası ve Görevleri iii- Reklam Kurulu toplantısı sonrasında yapılan işlemler: İdari para cezalarının tahsili için Maliye Bakanlığı’na (ilgili Vergi Dairesi Başkanlığına veya Defterdarlığa) bilgi verilmesi, Reklam Kurulu kararlarına karşı dava açılması durumunda Hukuk Müşavirliği aracılığı ile mahkemeye savunma gönderilmesi, Kurulca verilen diğer görevlerin yapılması. T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI Tüketicinin Korunması ve Piyasa Gözetimi Genel Müdürlüğü TEŞEKKÜRLER… Hazel Güngör AVCI Gümrük ve Ticaret Uzmanı [email protected]