Periyodik Sistem Dergi

www.kimyahocam.com
PERİYODİK CETVEL
ÇÖZÜM
Periyodik cetvel, elementlerin atom numaraları temel alınarak düzenlenmiş bir sistemdir.
Periyodik cetvelde yeri (periyodu ve grubu) bilinen elementin, periyot numarası temel enerji düzeyi sayısına,
grup numarası değerlik elektron sayısına eşit olduğu için
temel enerji düzeyi sayısı ve değerlik elektron sayısı bilinir. Bir elementin, periyodik cetvelde yeri biliniyorsa, atom
numarası ve proton sayısı (çekirdek yükü) bilinir. Fakat
nötron sayısı bilinemez, bu nedenle kütle numarası da bilinemez.
Periyodik cetvelde, nötr atomlarının elektron içeren temel
enerji düzeyi sayısı aynı olan elementler aynı yatay sırada
(periyotta), kimyasal özellikleri birbirine benzeyen elementler aynı düşey sütunda (grupta) yer alır. Periyotlar
(yatay sıralar) bir soygaz (asal gaz) ile sonlanır.
Periyodik cetvelin bu şekilde düzenlenmesi elementlerin
fiziksel ve kimyasal özellikleri ile ilgili bilgilerin kavranmasında birçok kolaylık sağlar. Periyodik cetvelde yeri bilinen
bir elementin;
• Metal ya da ametal oluşu
Yanıt : D
Nötr atomlarının temel haldeki elektron dizilişleri yazılarak,
elementlerin periyodik cetveldeki yerlerinin belirlendiğini
söylemiştik.
• Elektron verebilme ya da alabilme eğilimlerinin başka
elementlere göre durumu
• Bileşiklerinde alabileceği değerlikler
• İyonlaşma enerjisi, elektronegatifliği, atom çapı… niceliklerinin başka elementlere göre büyüklüğü
• Kimyasal tepkimelere girebilme yatkınlığı (aktifliği)
kolayca anlaşılmaktadır.
PERİYOT VE GRUP
Periyodik cetveldeki yatay sıralara periyot, düşey sütunlara ise grup denir.
Elementlerin periyodik cetveldeki periyodunu ve grubunu
bulmak için nötr atomunun temel haldeki elektron dağılımından yararlanılır. Elektron dağılımındaki en yüksek temel enerji düzeyi numarası (baş kuantum sayısı) periyot
numarasına, değerlik elektronlarının sayısı ise grup numarasına eşittir.
Elektron dizilişi s ya da p orbitali ile sonlanan elementler
A gruplarında, d orbitali ile sonlanan elementler B gruplarında yer alır. B grubu elementlerine geçiş elementleri
denir. Elektron dizilişi f orbitali ile sonlanan elementler iç
geçiş elementleridir, lantanitler ve aktinitler olarak adlandırılırlar.
www.kimyahocam.com
• Başka bir elementle oluşturduğu bileşiğin kovalent ya
da iyonik yapılı oluşu
Şimdi, bunu örneklerle inceleyelim:
3
16
2. periyot 1A grubu
S : 1s2 2s2 2p6 3s2 3p4
3. periyot 6A grubu
Elektron dizilişi p orbitalleri ile sonlandığından, S elementi
periyodik cetvelin A gruplarında yer alır. En yüksek temel
enerji düzeyi 3, değerlik elektron sayısı 6 olduğu için,
3. periyot 6A grubu elementidir.
21
Sc : 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 4s2 3d1
4. periyot 3B grubu
Elektron dizilişi d orbitalleri ile sonlandığından, Sc elementi periyodik cetvelin B gruplarında yer alan bir geçiş elementidir. En yüksek temel enerji düzeyi 4, değerlik elektron sayısı 3 olduğu için, 4. periyot 3B grubu elementidir.
ÖRNEK 2
2
A) Nötr atomunun değerlik elektron sayısı
B) Nötr atomunun elektron içeren temel enerji düzeyi sayısı
C) Atom numarası
D) Kütle numarası
E) Çekirdeğin elektriksel yükü
: 1s2 2s1
Elektron dizilişi s orbitali ile sonlandığından, Li elementi
periyodik cetvelin A gruplarında yer alır. En yüksek temel
enerji düzeyi 2, değerlik elektron sayısı 1 olduğu için,
2. periyot 1A grubu elementidir.
ÖRNEK 1
Periyodik cetvelde yeri bilinen bir element için aşağıdakilerden hangisi kesinlikle bilinemez?
Li
X,
13
Y,
18
T ve
23
Z elementlerinin periyodik cetveldeki
yerleri nedir?
ÇÖZÜM
2
X : 1s2 X in elektron dağılımı 1s2 ile sonlandığına göre,
X elementi 1. periyottadır. X elementi, elektron dağılımı s2
ile sonlandığı halde bir soygazdır (2He). Bu nedenle, periyodik cetvelin 2A grubunda değil, 8A grubunda yer alır
(özel durum).
www.kimyahocam.com
13
ÇÖZÜM
Soygazların elektron dağılımı np6 (He ninki 1s2) ile sonlanır ve 8A grubunda (periyotların sonunda) yer alırlar. Aynı
gruptaki elementlerin değerlik elektron sayıları eşittir ve bu
nedenle benzer kimyasal özellik gösterirler.
Aynı periyottaki elementlerin elektron içeren temel enerji
düzeyi sayıları eşittir, değerlik elektron sayıları ise farklıdır.
Y : 1s2 2s2 2p6 3s2 3p1 ; 3. periyot 3A grubu
T : 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 ; 3. periyot 8A grubu
18
23
Z : 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 4s2 3d3 ; 4. periyot 5B grubu
PERİYODİK CETVELDE BLOKLAR
Periyodik cetvelde, elektron dizilişi s orbitali ile biten elementler s blok elementleri, p orbitali ile biten elementler
p blok elementleri, d orbitali ile biten elementler d blok
elementleri ve f orbitali ile biten elementler f blok elementleridir.
Aşağıda periyodik cetvelin bloklarının birbirine göre durumu, periyotların ve grupların numaraları gösterilmiştir.
1A
Yanıt : I ve II
8A
1.P H
He
2A
3A 4A 5A 6A 7A
2.P
3.P
3B 4B 5B 6B 7B 8B 8B 8B 1B 2B
4.P
5.P
*
6.P
**
s blok
d blok
p blok
Lantanitler
*
**
Aktinitler
f blok
En soldaki daha koyu olarak gösterilen bölge s blok elementlerinin, en sağdaki daha az koyu bölge p blok elementlerinin bulunduğu bloklardır. 8A grubundaki p blok
elementleri soygazlardır. d blok elementleri 4. periyottan
itibaren, f blok elementleri, 6. periyottan itibaren yer alır.
s blok elementlerinin tümü (1. periyot hariç) metaldir.
p blok elementleri metaller ve ametallerden oluşur.
d ve f blok elementlerinin tümü metaldir.
ÖRNEK 3
X elementi, s blokta 3. yatay sıra elementidir.
Y elementi, p blokta 4. yatay sıra elementidir.
Z elementi, d blokta 4. yatay sıra elementidir.
Yukarıda blokları ve yatay sıraları verilen elementlerden hangileri kesinlikle metaldir?
www.kimyahocam.com
7.P
PERİYOTLAR (YATAY SIRALAR)
Periyodik cetvelde, 7 periyot (yatay sıra) vardır. Günümüzde bilinen 116 element vardır. Bu elementler 7 periyodu doldurmamaktadır. 7 periyodun toplam kapasitesi
118 elementtir.
Bir periyottaki bütün element atomlarının temel enerji düzeyi sayılarının birbirine eşit olduğunu öğrenmiştik. Periyotta soldan sağa doğru gidildikçe (atom numarası arttıkça) atom çekirdeğinin çekim gücü, elementlerin değerlik
elektron sayısı artar, kimyasal özellikleri değişir.
Periyotlar, 1A grubuyla başlar ve 8A grubuyla sonlanır. Bir
periyotta 1A grubundan 8A grubuna doğru gidildikçe elementlerin,
• Elektron verme eğilimi ve metal aktifliği azalır.
• Elektron alma eğilimi ve ametal aktifliği artar.
• Atom çapı küçülür.
• Birinci iyonlaşma enerjisi artar.
• Değerlik elektron sayısı artar.
• Temel enerji düzeyi sayısı değişmez.
• Elektron ilgisi ve elektronegatiflik artar.
Bir periyotta, 1. iyonlaşma enerjisi en yüksek olan element
8A grubunda, en düşük olan element 1A grubunda yer
alır. Ametal aktifliği ve elektron alma eğilimi en fazla olan
element 7A grubunda, metal aktifliği ve elektron verme
eğilimi en fazla olan element 1A grubunda yer alır.
ÖRNEK 5
Aynı periyotta yer alan X, Y, Z ve T elementleri ile ilgili,
aşağıdaki bilgiler veriliyor.
• X s blok, Y ve Z p blok, T d blok elementidir.
• Yalnızca Y elementi ametal özelliği göstermektedir.
Buna göre, X, Y, Z ve T elementlerinin periyotta soldan sağa doğru sıralanışı nasıldır?
ÇÖZÜM
ÇÖZÜM
s blokta, 1. yatay sıradaki H ve He elementleri dışındaki
diğer tüm elementler ile d bloktaki tüm elementler (geçiş
elementleri) metaldir. p blok elementleri ise, metal ya da
ametal olabilir.
Yanıt : X ve Z
ÖRNEK 4
Bloklar, periyotta soldan sağa doğru s, d ve p şeklinde sıp
ralanır.
d
s
X
T
Y ve Z
Aynı periyotta, metaller daha solda, ametaller daha sağda
yer aldığından, bir ametal olan Y elementi en sağdadır. Bu
nedenle elementlerin soldan sağa doğru sıralanışı,
X, T, Z, Y şeklindedir.
Yanıt : X, T, Z, Y
Periyodik cetvelle ilgili,
I. Soygazlar, periyotlarının son elementidir.
II. Aynı gruptaki elementlerin kimyasal özellikleri benzerdir.
III. Aynı periyottaki elementlerin değerlik elektron sayıları eşittir.
açıklamalarından hangileri doğrudur?
GRUPLAR (DÜŞEY SÜTUNLAR)
Aynı grupta yer alan elementlerin değerlik elektron sayılarının aynı, kimyasal özelliklerinin benzer olduğunu öğrenmiştik. Elektron dizilişi, s ve p orbitali ile biten elementlerin
A gruplarında, d orbitali ile biten elementlerin B gruplarında olduğunu, B grubu elementlerine geçiş elementi denildiğini de biliyoruz.
www.kimyahocam.com
Alkali Metaller (1A grubu) : Alkali metaller, bulundukları
periyodun ilk elementidir. (1H hariç. H elementi 1. periyo-
3. ve 4. periyotlarda yer alan 1A, 2A ve 3A grubu elementleri ve 4. periyottaki B grubu elementleri metaldir, 5A, 6A,
7A grubu elementleri ise ametaldir.
Elementlerin grup numaralarından, bileşiklerinde alabilecekleri değerlikler anlaşılabilir.
Örneğin, 1A, 2A ve 3A grubu elementleri sırasıyla +1, +2
ve +3 değerliklerini alır. 5A grubu elementleri –3 ile +5,
6A grubu elementleri –2 ile +6, 7A grubu elementleri –1 ile
+7 ve bunlar arasındaki bazı değerlikleri alır.
dun ilk elementidir; ancak alkali metal değil, bir ametaldir.)
Li, 11Na, 19K… elementleri, alkali metaldir. Nötr atomları3
nın elektron dağılımları s1 orbitali ile sonlanır. Bileşiklerinde +1 değerlik alırlar. Alkali metaller, periyotlarının elektron verme eğilimi (metal aktifliği) en fazla olan elementleri
olup birinci iyonlaşma enerjileri de periyotlarındaki diğer
elementlerinkinden daha düşük, atom çapları daha büyüktür.
ÖRNEK 6
Aynı periyotta yer alan X, Y ve Z elementlerinden, biri s
blokta, biri d blokta, diğeri p blokta yer almaktadır.
Bu elementlerden, X bileşiklerinde +2, +4, +6 ve +7 değerliklerini alabilmekte, negatif (–) değerlik almamaktadır.
Y, bileşiklerinde –2, +2, +4 ve +6 değerliklerini alabilmekte, Z ise yalnızca +2 değerlik almaktadır.
Toprak Alkali Metaller (2A grubu) : Toprak alkali metaller, bulundukları periyotların ikinci elementidir. (2He hariç.
He elementi, 1. periyodun ikinci elementidir. Ancak, toprak
alkali metal değil, bir soygazdır.)
Be, 12Mg, 20Ca… elementleri, toprak alkali metaldir. Nötr
4
atomlarının elektron dağılımı s2 ile sonlanır. Bileşiklerinde
+2 değerlik alırlar.
ÇÖZÜM
Halojenler (7A grubu) : Halojenler, nötr atomlarının
elektron dağılımı p5 ile sonlanan, bulundukları periyodun
sondan bir önceki elementleridir. 9F, 17CI, 35Br, 53I… ele-
X elementi, +7 ye kadar pozitif değerlikler alabilen, negatif
değerlik alamayan bir element olduğuna göre, metaldir,
değerlik elektron sayısı 7 dir. d blok elementi olup 7B grubunda yer alır. Y elementi, –2 ile +6 arasında değerlikler
alabildiğine göre, ametaldir, değerlik elektron sayısı 6 dır.
p blok elementi olup 6A grubunda yer alır. Z elementi, yalnızca +2 değerlik alabildiğine göre, değerlik elektron sayısı 2 dir. s blok elementi olup 2A grubunda yer alır.
Yanıt : X: 7B grubu, Y: 6A grubu, Z: 2A grubu
Aynı grupta yer alan elementlerde, atom numarası arttıkça
(grupta yukarıdan aşağıya doğru gidildikçe) elementlerin,
•
•
•
•
•
•
•
Elektron verme eğilimi ve metal aktifliği artar.
Elektron alma eğilimi ve ametal aktifliği azalır.
Atom çapı artar.
Birinci iyonlaşma enerjisi azalır.
Değerlik elektron sayısı değişmez.
Temel enerji düzeyi sayısı artar.
Elektron ilgisi ve elektronegatiflik azalır.
ÖRNEK 7
X : 1s1 , Y: 1s2 , Z : 1s2 2s1
Nötr atomlarının elektron dizilişleri yukarıda verilen X,
Y ve Z elementlerinin birinci iyonlaşma enerjilerini
karşılaştırınız.
ÇÖZÜM
X : 1. periyot 1A grubu,
Y : 1. periyot 8A grubu,
Z : 2. periyot 1A grubu, elementleridir.
Birinci iyonlaşma enerjisi, aynı periyotta soygaza doğru
gidildikçe artar (X < Y), aynı grupta aşağı doğru inildikçe
azalır (Z < X).
Yanıt : Y > X > Z
PERİYODİK CETVELDE BAZI GRUPLAR
Bu bölümde, periyodik cetveldeki 1A, 2A, 7A ve 8A gruplarındaki elementlerin özelliklerini inceleyeceğiz.
www.kimyahocam.com
Buna göre, elementlerin periyodik cetveldeki grupları
nedir?
mentleri halojendir. İyonik bileşiklerinde –1 değerlikli,
kovalent bileşiklerinde –1 ile +7 ve bu aralıktaki pozitif
(+) değerlikleri alabilirler.
Halojenlerin bulundukları periyottaki diğer elementlere göre, elektron alma eğilimleri, ametal aktiflikleri ve elektronegatiflikleri en fazladır.
Halojenler, element halinde iki atomlu moleküller şeklinde
bulunur (F2, CI2, Br2, I2…).
Soygazlar (Asal gazlar) (8A grubu) : Soygazlar, bulundukları periyodun sonuncu elementleridir. Nötr atomlarının
elektron dağılımı p6 ile sonlanır (2He : 1s2). Değerlik
orbitallerinin tümü dolu olduğu için, kimyasal tepkimelere
girme yatkınlıkları çok azdır ve iyonlaşma enerjileri çok
yüksektir. Kolay kolay bileşik yapmazlar.
Elementleri bir atomlu moleküller halindedir. Erime ve kaynama noktaları çok düşüktür. Oda koşullarında tümü, gaz
halindedir.
ÖRNEK 8
Aynı periyottaki elementlerden X geçiş elementi, Y halojen, Z ise alkali metaldir.
Buna göre, X, Y ve Z elementleri ile ilgili,
I. Z ile Y arasında iyonik bileşik oluşur.
II. 1. iyonlaşma enerjileri Y > X > Z dir.
III. X elementi d blok, Y ve Z elementleri p bloktadır.
açıklamalarından hangileri doğrudur?
ÇÖZÜM
Aynı periyotta yer alan Z alkali metali 1A grubunda ve
s blokta, Y halojeni 7A grubunda ve p blokta, X geçiş elementi B gruplarında ve d bloktadır.
Atom numaraları Z < X < Y dir.
1. iyonlaşma enerjileri Y > X > Z dir.
Z ile X metal, Y ise ametaldir. Metal ile ametal arasında
oluşan bileşikler iyoniktir.
Öyleyse, I. ve II. açıklamalar doğru, III. açıklama yanlıştır.
Yanıt : I ve II
www.kimyahocam.com
ÇÖZÜMLÜ TEST
1.
35 –1
X
tir.
3.
iyonunun elektron sayısı, nötron sayısına eşit-
Buna göre, X elementi için, aşağıdaki açıklamalardan hangisi yanlıştır?
Buna göre, nötr X atomu için, aşağıdaki açıklamalardan hangisi yanlıştır?
A)
B)
C)
D)
E)
A) 2. periyotta yer alır.
B) Hidrojenle XH3 bileşiğini oluşturur.
Ametaldir.
3. periyotta yer alır.
p bloktadır.
5A grubunda yer alır.
Değerlik elektronları s ve p orbitallerinde bulunur.
C) 5A grubunda yer alır.
D) Oksijenle XO3 bileşiğini oluşturur.
E) p blok elementidir.
ÇÖZÜM
ÇÖZÜM
Y elementi, 3. periyot toprak alkali metali olduğuna göre,
elektron dağılımı,
Y : 1s2 2s2 2p6 3s2 şeklindedir.
Y nin atom numarası 12 dir. 12Y+2 iyonunun elektron sayı-
35 –1
X iyonunun elektron sayısını ve nötron sayısını a kabul edelim.
X
−1
iyonunun atom numarası, a – 1 ya da 35 – a dır.
a – 1 = 35 – a ⇒ 2a = 36
a = 18 dir.
Öyleyse, X in atom numarası 17 dir.
Nötr X atomunun elektron dağılımı,
X : 1s2 2s2 2p6 3s2 3p5 şeklindedir.
X, 3. periyot, 7A grubunda yer alan bir halojendir. Ametal
özellik gösterir. Değerlik elektronları, 3s ve 3p orbitallerinde bulunur. p blok elementidir.
Yanıt : D
2.
Periyodik cetvelde, aynı düşey sütunda bulunan üç
elementin birinci iyonlaşma enerjileri arasında
Z > Y > X ilişkisi vardır.
Buna göre, bu elementlerle ilgili,
I. Atom çapı en büyük olan Z dir.
II. X in elektron verme eğilimi diğerlerininkinden fazladır.
III. Y nin atom numarası, X in atom numarasından
büyüktür.
açıklamalarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
D) I ve II
C) Yalnız III
E) II ve III
ÇÖZÜM
Periyodik cetvelin aynı düşey sütununda yukarıdan aşağıya inildikçe,
•
•
•
•
Atom numarası artar.
Birinci iyonlaşma enerjisi azalır.
Atom çapı artar.
Elektron verme eğilimi artar.
Aynı düşey sütunda bulunan X, Y, Z elementlerinin birinci
iyonlaşma enerjileri Z > Y > X olduğuna göre, atom numaraları X > Y > Z dir. Atom çapları X > Y > Z dir. Elektron
verme eğilimleri X > Y > Z dir.
O halde, I. ve III. açıklamalar yanlış, II. açıklama doğrudur.
www.kimyahocam.com
35
X–3 iyonu ile Y+2 iyonunun elektron sayıları eşittir.
Y elementi, 3. periyotta yer alan toprak alkali metaldir.
sı 10 dur.
X–3 iyonu ile Y+2 iyonunun elektron sayıları eşit olduğuna
göre, X in atom numarası 7 dir.
Nötr X atomunun elektron dağılımı,
X : 1s2 2s2 2p3 şeklindedir.
X, 2. periyot 5A grubunda yer alan, p blok elementidir.
X, bileşiklerinde –3 ile +5 arasında değişen değerlikleri
alabilir.
XH3 bileşiğinde, H +1 değerlikli, X –3 değerliklidir.
XO3 bileşiğinde, O –2 değerlikli, X +6 değerliklidir. Verilen
X atomunun alabildiği en yüksek değerlik +5 olduğuna göre, O atomu ile XO3 bileşiğini oluşturamaz.
Yanıt : D
4.
XY2 bileşiğinin sulu çözeltisinde, 2. periyottaki
soygazın elektron düzenindeki X+2 ve Y–1 iyonları
bulunmaktadır.
Buna göre, X ve Y elementleri ile ilgili, aşağıdaki
açıklamalardan hangisi yanlıştır?
A)
B)
C)
D)
X, toprak alkali metaldir.
Y, halojendir.
X ile Y aynı periyotta yer alır.
X in atom numarası, Y nin atom numarasından
büyüktür.
E) Y nin birinci iyonlaşma enerjisi, X in birinci iyonlaşma enerjisinden büyüktür.
ÇÖZÜM
XY2 iyonik bileşiğindeki X+2 iyonu 2. periyottaki soygazın
elektron düzeninde olduğuna göre, nötr X atomu 3. periyot
2A grubunda yer alan bir toprak alkali metaldir. Y–1 iyonunun, nötr atomu 2. periyot 7A grubunda yer alan bir halojendir.
Öyleyse, X in atom numarası, Y nin atom numarasından
daha büyüktür. Y nin birinci iyonlaşma enerjisi, X in birinci
iyonlaşma enerjisinden büyüktür.
Yanıt : C
www.kimyahocam.com
KONU TESTİ
1.
5.
Aşağıda bazı elementlerin nötr atomlarının temel durumda iken elektron dizilişindeki son orbitalinin cinsi
verilmiştir.
Element
X
Y
Z
T
I. Z elementi, 3A grubunda yer alır.
II. X atomunun çekirdeğinde 17 nötron vardır.
III. X, Y ve Z elementleri farklı bloklarda yer alır.
yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I
D) II ve III
Buna göre, X, Y, Z ve T elementlerinden hangilerinin kesinlikle metal sınıfında yer aldığı söylenebilir?
B) X, Z
D) X, Y, Z
2.
6.
C) Z, T
E) X, Z, T
• X ve Y elementleri aynı gruptaki iki metal,
• X ve Z aynı yatay sıradaki iki elementtir.
yargılarından hangileri doğrudur?
www.kimyahocam.com
3.
Nötr X, Y, Z ve T atomlarının elektron dizilişleri aşağıdaki gibidir.
X : 1s1
Y : 1s2
2
1
T : 1s2 2s2
Z : 1s 2s
I. Y ile T aynı grupta yer alır.
II. X ile Z arasında, ZX bileşiği oluşur.
III. X, Z ve T katı ve sıvı halde elektrik akımını iletir.
Buna göre, X elementi ile ilgili, aşağıdaki açıklamalardan hangisi yanlıştır?
4A grubunda yer alır.
d blok elementidir.
Metaldir.
4. periyotta yer alır.
Atom numarası 22 dir.
B) Yalnız II
C) I ve III
E) I, II ve III
Buna göre, X, Y, Z ve T elementleri için,
X+4 iyonunun elektron dizilişi,
1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 şeklindedir.
A)
B)
C)
D)
E)
X , 19Y+1 ve Z+3 iyonları izoelektroniktir.
Buna göre,
Elektron dizilişindeki son orbitalin cinsi
s
p
d
f
A) X, Y
33 –2
A) Yalnız I
7.
B) Yalnız II
C) I ve II
D) II ve III
E) I, II ve III
Periyodik cetvelin aynı düşey sütununda yer alan
elementlerin yukarıdan aşağıya doğru gidildikçe,
I. Değerlik elektron sayısı
II. Temel enerji düzeyi sayısı
III. Birinci iyonlaşma enerjisi
Buna göre, X, Y ve Z elementlerinin,
niceliklerinden hangileri artar?
I. X ve Y nin değerlik elektron sayısı
II. X ve Z atomlarının baş kuantum sayısı
III. X ve Y nin bileşiklerinde alacağı değerlik
A) Yalnız I
B) Yalnız II
C) Yalnız III
D) I ve II
E) I ve III
niceliklerinden hangilerinin farklı olması olanaksızdır?
A) Yalnız I
D) I ve II
B) Yalnız II
C) Yalnız III
E) II ve III
8.
X
T
V
4.
Z
Y
Periyodik cetvelin aynı yatay sırasında yer alan
elementlerin soldan sağa doğru gidildikçe,
I. Nötr atomlarının elektron sayısı
II. Elektronegatiflik
III. Atom çapı
niceliklerinden hangileri azalır?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
C) Yalnız III
D) I ve II
E) I ve III
X, Y, Z, T ve V elementlerinin periyodik cetveldeki
yerleri yukarıda verilmiştir.
Buna göre, T elementi diğer elementlerin hangileri ile kovalent bağlı bileşik oluşturur?
A) Yalnız Y
D) Y ve V
B) Yalnız V
C) Z ve Y
E) X ve V
www.kimyahocam.com
9.
13. Periyodik cetvelde elementlerin,
Periyodik cetvelin, 4. periyot 1A grubunda yer alan
bir X elementi, Y elementi ile iyonik yapılı X3Y bileşi-
•
X niceliği, periyotta baştan sona doğru büyür,
grupta yukarıdan aşağıya doğru küçülür.
Y niceliği, periyotta baştan sona doğru, grupta
yukarıdan aşağıya doğru büyür.
ğini oluşturmaktadır.
Bu bileşikteki X iyonu ile Y iyonunun elektron sayıları
eşittir.
•
Buna göre, Y elementi ile ilgili, aşağıdaki açıklamalardan hangisi yanlıştır?
Buna göre, X ve Y nicelikleri için aşağıdakilerden
hangisi doğrudur?
A)
B)
C)
D)
E)
3. periyotta yer alır.
+5 değerlikli iyonunda 10 elektron vardır.
Elektron dizilişi küresel simetriktir.
Ametal sınıfında yer alır.
Elektron dizilişi 3p5 ile sonlanır.
X niceliği
A)
B)
C)
D)
E)
10. Periyodik
cetvelin 3. periyodunda yer alan bazı elementler ve bu elementlerin bileşiklerinde alacağı değerlikler aşağıda verilmiştir.
II
Halojen
III
3A grubu
elementi
Buna göre, X ve Y elementleri ile ilgili, aşağıdaki
açıklamalardan hangisi kesinlikle yanlıştır?
En küçük –1, en büyük +7 ve
bunların arasındaki bazı değerlikler
En küçük –5, en büyük +3 ve
bunların arasındaki bazı değerlikler
A) Yalnız I
D) I ve II
B) Yalnız II
C) Yalnız III
E) II ve III
11. Aynı periyotta yer alan elementlerden X metal, Y ise
ametaldir.
Buna göre, Y nin,
A)
B)
C)
D)
X atomu p bloktadır.
Y atomu p bloktadır.
X atomu d bloktadır.
Aralarında X2Y3 bileşiği oluşur.
E) Y nin bileşiklerinde alabileceği maksimum değerlik +7 dir.
15. 17X ve 11Y elementleri ile ilgili,
I. X halojen, Y alkali metaldir.
II. Birinci iyonlaşma enerjileri X > Y dir.
III. İkinci iyonlaşma enerjileri Y > X tir.
açıklamalarından hangileri doğrudur?
I. Atom numarası
II. Atom çapı
III. Birinci iyonlaşma enerjisi
A) Yalnız I
D) II ve III
niceliklerinden hangileri X inkinden büyüktür?
A) Yalnız I
B) Yalnız III
D) I ve III
cetvelin A gruplarında yer alan X, Y ve Z
elementlerinin bazı özellikleri aşağıda verilmiştir.
• X ile Y nin değerlik elektron sayıları eşittir.
• Z ile Y nin temel enerji düzeyi sayıları eşittir.
• Z nin atom çapı, X ve Y nin atom çapından büyüktür.
Y : ………… 3d1
Z : ………… 3p1
Buna göre, X, Y ve Z nin periyodik cetveldeki konumları aşağıdakilerden hangisindeki gibi olabilir?
X, Y ve Z elementlerinin temel durumdaki nötr atomlarının elektron dağılımlarının sonu yukarıdaki gibidir.
A)
Buna göre, X, Y ve Z elementleri ile ilgili, aşağıdaki açıklamalardan hangisi yanlıştır?
1.C
3.D
4.C
5.D
6.B
7.B
8.E
B)
C)
X
Z
Z nin atom çapı, X in atom çapından büyüktür.
Y elementi, 3B grubunda yer alır.
Z elementi, 3A grubunda yer alır.
Y elementi, 4. periyotta yer alır.
X ile Z aynı periyotta yer alır.
2.A
B) Yalnız III
C) I ve II
E) I, II ve III
16. Periyodik
C) I ve II
E) II ve III
12. X : ………… 3s1
A)
B)
C)
D)
E)
Atom çapı
Atom numarası
İyonlaşma enerjisi
Atom çapı
Atom numarası
rak aynı soygazın elektron düzenine ulaşıyor.
Yalnız +2
Buna göre, bu elementlerin hangilerinin değerliği
ile ilgili, karşısında verilen açıklama yanlıştır?
Atom numarası
İyonlaşma enerjisi
Atom çapı
İyonlaşma enerjisi
Atom çapı
14. X atomu 3 elektron vererek, Y atomu 2 elektron ala-
Bileşiğinde alacağı değerlikler
www.kimyahocam.com
I
Element
Toprak
alkali metal
Y niceliği
Y
Y
X
X
Z
Y
D)
E)
X
Y
Z
Z
Y
9.E
10.C
11.D
Z
12.A
13.B
14.E
X
15.E
16.A