Kemoterapi İşlemleri Maliyet Analizi Çalışması Kanser içinde bulunduğumuz zaman içerisinde önemli bir sağlık sorunu olduğu gibi önümüzdeki dönemde de bu sorunun giderek büyüyeceği tahmin edilmektedir. Dünya Sağlık Örgütü kanser raporu verilerine göre kanser yükü geçtiğimiz 30 yılda iki kat artış göstermiştir (DSÖ, 2008). Ayrıca ilgili raporda, “2030 yılına gelindiğinde 27 milyon kanser vakası, kanserden kaynaklanan yıllık 17 milyon ölüm ve son beş yıl içinde kanser tanısı konmuş 75 milyon kişi rakamlarına ulaşılması beklenebilir.” ifadesi ile kanserin gelecekte ne kadar yaygınlaşacağına vurgu yapılmakta, toplumun yaşlanması ve çevresel etmenler kanser sayısındaki artışın başlıca nedeni olarak görülmektedir (DSÖ, 2008). TÜİK verilerine göre Türkiye’de ölüme sebebiyet veren hastalıkların 2010, 2011 ve 2012 yılları oranlarına bakıldığında, en fazla ölüm nedeninin dolaşım sistemi hastalıkları olduğu görülmektedir. İkinci sırada ise kötü huylu tümörler (malign neoplazmlar) gelmektedir. 2012 yılında bu iki ölüm nedeni, toplam ölümlerin %59,0’unu oluşturmaktadır (TÜİK, 16 Nisan 2013). Türkiye’de ölüme sebebiyet veren hastalıkların yıllara göre dağılımı Tablo 1’de gösterilmektedir. Tablo 1. Türkiye’de Ölümüme Sebebiyet Veren Hastalıkların Yıllara Göre Dağılımı % 2010 2011 2012 Toplam 100 100 100 Dolaşım Sistemi Hastalıkları 39,6 38,8 37,9 Kötü Huylu Tümörler (Malign Neoplazmlar) 21,3 21,1 21,1 Solunum Sistemi Hastalıkları 8,3 10,1 9,7 Endokrin (İç Salgı Bezi), Beslenme ve Metabolizmayla İlgili Hastalıklar 6,4 6,3 6 Sinir Sistemi ve Duyu Organları Hastalıkları 3,7 3,7 4,3 Dışsal Yaralanma Nedenleri ve Zehirlenmeler 4,4 4,1 4,1 16,3 15,9 16,9 Diğer (Enfeksiyon ve Parazit Hastalıkları, Mental ve Davranışsal Bozukluklar, Kas-İskelet Sistemi ve Bağ Dokusunun Hastalıkları v.b.) Kaynak : (TÜİK, 16 Nisan 2013) Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu Mali Hizmetler Kurum Başkan Yardımcılığı Finansal Analiz Daire Başkanlığı [email protected] Aşağıda yer alan Tablo 2’de kötü huylu tümörlerin yıllar itibariyle karşılaştırılması sunulmaktadır. Tablo 2. Kötü huylu tümörlerin yıllara göre dağılımı (TÜİK, 16 Nisan 2013) % 2010 Kötü Huylu Tümörler (Malign Neoplazmlar) 2011 2012 21,3 21,1 21,1 Alt Grupları 100 100 100 Gırtlak ve Soluk Borusu/ Bronş / Akciğerin Kötü Huylu Tümörü 31,2 31 31,6 Midenin Kötü Huylu Tümörü 8,8 8,8 8,4 Lenfaid ve Hematopoetik Kötü Huylu Tümör 8,5 8,3 8 Kolonun Kötü Huylu Tümörü 6,5 6,7 6,7 Pankreasın Kötü Huylu Tümörü 5,2 5,4 5,3 39,8 39,9 39,9 Diğer Kaynak : (TÜİK, 16 Nisan 2013) Not: Tablodaki rakamlar, yuvarlamadan dolayı toplamı vermeyebilir. Ölüm nedenleri yaş grupları itibariyle incelendiğinde; dolaşım sistemi hastalıkları ve kötü huylu tümörlerin en fazla görüldüğü yaş grubunun 65 yaş ve üstü grubunda olduğu tespit edilmiştir. Diğer taraftan, ölüm nedenleri daimi ikametgâha göre incelendiğinde, dolaşım sistemi hastalıklarından kaynaklanan ölümlerin en fazla görüldüğü ilk beş ilin sırasıyla; Burdur, Gümüşhane, Artvin, Trabzon ve Bolu olduğu; kötü huylu tümörler nedeniyle gerçekleşen ölümlerin en fazla görüldüğü ilk beş ilin ise İstanbul, Kocaeli, Ankara, Rize ve Edirne olduğu belirlenmiştir (TÜİK, 16 Nisan 2013). Kanser yükündeki hızlı artış dünya çapında halk sağlığı açısından önemli bir sorun teşkil ettiği gibi sağlık sistemini de tehdit etmektedir. Gelişmiş ülkeler için dahi gelecek yıllarda tanı konacak hastaların tedavisi, palyatif-destekleyici tedavileri ve terminal dönem bakımı için yeterli bütçe temini önemli bir sorun olacaktır. Kemoterapi, kanser tedavisinde neoplastik hastalığın sürecini yavaşlatmak, geriletmek ya da durdurmak amacıyla antineoplastik ilaç uygulamasını içermektedir. Kemoterapi ilaçları giderek artan ve toplum sağlığı açısından giderek önemli bir sorun haline gelen kanser tedavisinde kullanılmaktadır. Kanser hakkında öğrenilen bilgilerimiz arttıkça tedavi amaçlı teknolojiyi kullanarak geliştirilen kemoterapi ilaçlarının da hem sayısı hem de niteliği artmakta ve bu da maliyet artışını beraberinde getirmektedir. Bu Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu Mali Hizmetler Kurum Başkan Yardımcılığı Finansal Analiz Daire Başkanlığı [email protected] durum kanser vaka sayısındaki artışla birlikte değerlendirildiğinde hem ilaç uygulayıcılarının sağlığı hem de giderek artan kemoterapi ilaçlarının maliyetinin azaltılması konusunda daha fazla adım atılması gerekmektedir. İntravenöz uygulanan kemoterapi ilaçları diğer ilaçlardan farklı olarak kontrollü şekilde hastane ortamlarında (yatarak veya gündüz kemoterapi ünitelerinde) kullanılmaktadır. İlaçlar hastane eczanesinden temin edilebileceği gibi reçete edilerek serbest eczaneden de karşılanabilmektedir. Bu çalışma, mevcut uygulanan yöntemlere ve farklı teknolojilere göre intravenöz yolla uygulanan ilaçların hazırlama ve uygulama maliyetlerinin belirlenmesini içermektedir. Kemoterapi hazırlama ve uygulama yönetmeleri ve maliyet açısından karşılaştırılması yapılarak üst yönetime sunulması amaçlanmıştır. Bu rapor altı bölümden oluşmaktadır. İlk bölüm olan “Giriş” bölümünde kemoterapi ile ilgili bilgiler yer almaktadır. Bu kapsamda Sağlık Uygulama Tebliği (SUT) ve eklerinde kemoterapi ile ilgili geçen hükümlere, Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK)’ya fatura edilebilen kemoterapi işlemlerine, kemoterapi hizmetleri için Kamu İhale Kanunu (KİK) kapsamındaki alımlara ve kemoterapi hazırlama yöntemlerine yer verilmektedir. İkinci bölümde çalışmada uygulanan yöntem açıklanmıştır. Üçüncü bölümde hastaneler açısından kemoterapi ve uygulama işlemlerinin maliyet analizlerine; dördüncü bölümde de firmalar açısından kemoterapi ve uygulama işlemlerinin maliyet analizlerine yer verilmiştir. Beşinci bölüm ise sonuç ve tartışma kısmına ayrılmıştır. Son bölüm olan “Ekler” kısmında ise hesaplamalara ait ekler ve çalışma ile ilgili yazışmalara ait ekler yer almaktadır. Çalışma Haziran 2014 tamamlanmıştır. Detaylı bilgi için Finansal Analiz Daire Başkanlığı ile irtibata geçebilirsiniz. Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu Mali Hizmetler Kurum Başkan Yardımcılığı Finansal Analiz Daire Başkanlığı [email protected]