Büyüme ve gelişme

Büyüme ve gelişme
Dr. İhsan ESEN
Fırat Üniversitesi Hastanesi
Çocuk Endokrinolojisi Bilim Dalı
Büyüme
• Besin desteği
– Bazal enerji gereksiniminden fazla
• Hormonlar
– Büyüme plağı üzerine etkili
Büyüme Fazları
Ergenlik
Çocukluk
Fetal
İnfantil
Fetal Büyüme
• 2. trimestr sonu 10 cm/ay
(9 ayda 50 cm)
• Plasenta aracılıklı besin desteği (hız kısıtlayıcı basamak)
• Plasenta aktif bir endokrin organ
– Büyüme hormonu varyantı; human plasental laktojen
– CRH, hepatik ve epidermal büyüme faktörleri
• Erken gebelik döneminde az miktarda Tiroksin geçişi olur.
Fetal Büyüme
• Besine yanıt fetal pankreas insülin salgılar
• İnsülin’in direk büyüme üzerine uyarıcı etkisi var
• Ayrıca fetal insülin benzeri büyüme faktörleri (IGF’ler) üretilir
– Başlıca IGF-2 olmak üzere
Fetal Büyüme Problemleri
• Plasental problemler
– Erken dönemde simetrik IUBG
– Geç dönemde asimetrik IUBG (ağırlık eksikliği ön planda)
• Konjenital viral enfeksiyonlar (TORCH-S)
• Genetik anormallikler
• Prematür doğum
– Çoğu zaman büyümeyi yakalarlar
İnfantil Büyüme
• Fetal büyümenin etkileri vardır
• Büyüme hormonların etkisi çok belirgin değildir.
• Büyüme için besin (öncelikli), tiroid hormonu ve normal bir
kemik sağlığı gereklidir.
İnfantil Büyüme Problemleri
• Besin alım azlığı
• Sistemik Hastalıklar (Örn. konjenital kalp hastalığı)
• Tiroid hormonu eksikliği
• Kemik hastalıkları (Örn. kemik displazileri)
• Fetal büyüme problemleri bu döneme yansıyabilir.
Çocukluk Çağında Büyüme
• Başlıca büyüme etkisi Büyüme Hormonu ve IGF-1 üretimine
bağlıdır.
Çocukluk Çağında Büyüme
• Büyüme için gerekli enerji;
• Total enerji
– Bazal metabolizma idamesi
– Günlük aktivite
– Diyet ilişkili termogenezis
• dışında kalan miktardır, yaklaşık total enerjinin %10’u
Kemik uzaması için
• Büyüme plağı normal olmalı
ayrıcı
• Normal epifizyal hücre bölünmesi ve farklılaşması için
– Tiroid hormonu
– Vitamin D
– Kalsiyum
gereklidir.
Çocukluk Çağında Büyüme Sorunları
• Büyüme hormonu IGF-1 aks patolojileri
– BH eksikliği, BH direnci, IGF 1 eksikliği, IGF 1 direnci v.b.
• Beslenme yetersizliği
• Tiroid hormon eksikliği
• Kalsiyum ve D vitamini eksikliği
Ergenlikte Büyüme
• Büyüme hormonu puls’larının sıklığı 2-3 kat artar
• Gonadlardan üretilen testosteron ve östrojen büyümeyi uyarır.
– Özellikler spinal (gövde) büyümesi
• Her iki cinste de östrojen (erkekte testosteronun periferik
aromatizasyonu ile olur) epifizlerin kapanması ve büyümenin
sonlanmasına neden olur.
Gestasyonel diyabetli
anne bebeği
SGA bebek
Yapısal puberte gecikmesi
Erişkin Boy
• Büyük oranda ebeveyn boylarından etkilenir.
90 persantil
50 persantil
10 persantil
Erişkin Hedef Boy
Anne Boyu + Baba Boyu ± 13
± 5 cm
2
Çocuğun boyu % 75 ihtimal ile bu aralıkta olacaktır.
Ort 175,5 cm
Baba 178 cm
Anne 173 cm
Anne 160 cm
180,5 cm
Ort 175,5 cm
170,5 cm
Soru ve katkılar lütfen
Dr. İhsan ESEN
Fırat Üniversitesi Hastanesi
Çocuk Endokrinolojisi Bilim Dalı
http://kisi.deu.edu.tr/ihsan.esen/