HEMAPOEZ

LÖKOSİT FİZYOLOJİSİ
KORUNMA MEKANİZMALARI
Nötrofil
Kompleman sistemi
Eozinofil
Doğal bağışıklık
Bazofil
İLTİHAP
İNFLAMASYON
İLTİHAP
İNFLAMASYON
Monosit/
Makrofaj
T
lenfositleri
B lenfositleri
Özgün bağışıklık
KAN HÜCRELERİ
ERİTROSİT
O2 taşıma
LÖKOSİT
Enfektif ajanlardan korunma
Morfolojik sınıflama
GRANÜLOSİT
Nötrofil
Eozinofil
Bazofil
AGRANÜLOSİT
Lenfosit
Monosit
TROMBOSİT
Pıhtılaşmayı uyarma
Gelişimsel sınıflama
MİYELOİD
Nötrofil
Eozinofil
Bazofil
Monosit
Trombosit
LENFOİD
Lenfosit
HEMAPOETİK KÖK HÜCRE
Miyeloid öncülü
Lenfoid öncülü
NK
TİMUS
PLURİPOTENT
KÖK HÜCRE
B lenfosit
T lenfosit
Eritrosit
Megakaryosit
Bazofil
Trombosit
Eozinofil
Nötrofil
Monosit
MORFOLOJİK DEĞERLENDİRME
Boyanarak ışık mikroskobunda inceleme ile:
Romanovsky
(Metilen mavisi
+
Eozin)
Asidik yapıları boyar
DNA
Bazik yapıları boyar
Majör bazik protein
Uygulanan benzer yöntemler:
– Wright
– Giemsa
MORFOLOJİ
Sitoplazma
Granül yapısı Çekirdek
GRANÜLOSİT
(POLİMORFONÜKLEER LÖKOSİT)
NÖTROFİL Geniş, pembe Mor, ince
Azurofilik
ÇOMAK
Parçalı
10-15mm
2-5 lob
1-2 (Genç hücre)
EOZİNOFİL Geniş, pembe Kırmızı, kaba
Parçalı
2-3 lob
BAZOFİL
Geniş, pembe Koyu mor, kaba Parçalı
2-3 lob
AGRANÜLOSİT
LENFOSİT Dar, mavi
(-)
Yuvarlak
MONOSİT
Geniş, mavi
(-)
Çap
Nal,böbrek
10-15mm
10-15mm
7-18mm
12-20mm
PERİFERİK KAN LÖKOSİT FORMÜLÜ
% oranı
Sayısı
mm3=ml kanda
% 100
4000-10000
Nötrofil
% 40-75
1600-7500
Eozinofil
% 1-6
40-600
Bazofil
<% 1
<40-100
Monosit
% 2-10
80-1000
En büyük
Lenfosit
% 20-45
800-4500
En küçük
LÖKOSİT
En sık
Periferik kanda çekirdekli hücre
ÇEKİRDEK YAPISI
Parçalı çekirdek
Nötrofil, Eozinofil,
Açık
mor
Orta
Kırmızı
İri
Tek çekirdek
Bazofil
Koyu mor
İri
Lenfosit
Dar
Sitoplazma
Monosit
Geniş
Sitoplazma
Sitoplazmik granülleri
GRANÜLLÜ
GRANÜL (-)
SİTOPLAZMA
HEMAPOEZ (HEMATOPOEZ)
Bir kök hücreden çok sayıda farklı kan hücresinin gelişmesi
ve farklılaşması sürecidir.
• Kan hücreleri kısa ömürlü hücrelerdir
– Sürekli yenilenirler
108-109 lökosit/saat, 1010 eritrosit/saat
– Yenilenme hızları vücut gereksinimine göre düzenlenir
• Periferik kanda sayıları gerekli sınırlar arasında tutulur
• Gereksinim arttığında üretim artırılır
HEMATOPOETİK DOKU
• Yolk kesesi mezenkimal hücreleri
Embriyo dönemi
• Fetal karaciğer
>12.hafta
• Dalak
• Kemik iliği
>20.hafta
2-3 yaş
KEMİK İLİĞİNDE HEMATOPOEZ
• Kemik iliği hemapoetik kök hücreyi içerir
• Hemapoetik kök hücreye çoğalma ve
farklılaşmasında yapısal ve diğer yollarla destek
sağlar
• Yapışma aracılığıyla mikroçevre özellikleri ile
farklılaşmayı yönlendirir
KEMİK İLİĞİ STROMA HÜCRELERİ
MİKROÇEVRESİ
HKH den kaynaklanmayan hücrelerce oluşturulur
– Retiküler hücreler
– Fibroblastlar
– Yağ dokusu hücreleri
• Büyüme faktörleri sağlar
• Hacim değişikliği ile üretime uyum sağlar
• Membran sentezi için gerekli lipidleri sağlar
– Makrofaj ve osteoklastlar
HEMATOPOEZİN DÜZENLENMESİ
• Hemapoetik Büyüme Faktörleri
– Dolaşımla gelen
• İnhibitör sinyaller
– Büyüme faktörü eksikliği
Apoptosis
– İnhibitör etkili faktörler
TGF-b, MIP-1a
• Hemopoetik mikroçevre
Sitokinler
Matriks proteinleri
Yapışma molekülleri
HEMAPOETİK KÖK HÜCRE STROMA
ETKİLEŞİMİ
HKH
BÜYÜME FAKTÖRÜ
YAPIŞMA
BÜYÜME FAKTÖRÜ
SUNUŞU
EKSTRASELÜLER
MATRİKS PROTEİNİ
STROMA HÜCRESİ
HEMAPOETİK KÖK HÜCRE (HKH)
HKH kemik iliğinde “uykuda”dır (quiescent):
1. Bölünerek kendini yeniden üretme
özelliği (Mitotik) Self-renewal
2. Farklılaşarak olgun kan hücrelerine
dönüşebilme özelliği (Postmitotik)
•
Pluripotent ya da omnipotent hücre
•
Farklılaşmaya başlayan hücre
unipotent=commited=yönlenmiş
hücreye dönüşür (PROGENİTOR)
•
Kemik iliğinde
% 0.01-0.05,
periferik kanda az sayıda bulunur
HKH
HKH
Miyeloblast
Promiyelosit
Miyelosit
KAN
SİTOKİNLER
(İNTERLÖKİNLER, TNF vb.)
• Lokal etkili, protein yapılı hormon molekülleridir.
• Özgün ve özgün olmayan uyarılarla salgılanırlar.
• İmmun ve inflamatuar süreçlerde düzenleyici rol alırlar.
• Sentezleri uyarı ile başlar ve hemen salgılanırlar.
• Birçoğu birçok hücre tipinde yapılır ve farklı hücre tiplerine
etkili olurlar.
• Reseptörleri aracılığıyla etkili olurlar.
• Birçoğu çeşitli hücreler üzerinde büyüme faktörü etkisi de
gösterir.
HEMOPOEZE ETKİLİ BÜYÜME FAKTÖRLERİ
• Çok sayıda tanımlanmıştır
• Normal hematopoezde etkili olanlar bilinmemektedir, etkileri
gereksinim artışına uyumda görülür.
• Hem olgun hem de öncül hücrelere etkilidirler
• Küçük dozlarda etkilidirler
• Sinerjistik etki gösterirler
• Uygun reseptör ile etkileşirler
• Çok yönlü (multipl) etki göstermekle birlikte bir etki ön
plandadır
– Farklı hücrelerde aynı reseptöre bağlansa da farklı etki
gösterebilir
• İndirekt etkileri de vardır
HEMATOPOETİK BÜYÜME FAKTÖRLERİ
• Koloni stimüle edici faktör:
(Colony Stimulating Factor)
• İnterlökinler:
M-CSF
G-CSF
GM-CSF
MONOSİT
NÖTROFİL
İL-3
İL-5
İL-6
İL-7
HKH
EOZİNOFİL
B LENFOSİT
•Hematopoetik özgün faktörler:
Eritropoietin
Trombopoietin
Eritrosit
Trombosit
HEMATOPOETİK KÖK HÜCRE
IL-12
IL-15
IL-3, GM-CSF, IL-1, IL-6
PLURİPOTENT
KÖK HÜCRE
TP
O
IL-11
IL-5
ERİTROPOİETİN
Megakaryosit
IL-5
IL-5
Eritrosit
Trombosit
Bazofil
NK
Lenfoid öncülü
Miyeloid öncülü
Eozinofil
IL-7
B lenfosit
IL-2, IL-4,
IL-7
T lenfosit
IL-3, GM-CSF
G-CSF
Nötrofil
M-CSF
Monosit