Tarihlerle Kurtuluş Savaşımız

advertisement
TARİHLERLE KURTULUŞ SAVAŞIMIZ.
2 Kasım 1918 Enver, Talat ve Cemal Paşalar, beraberindekilerle birlikte, bir Alman gemisi ile
yurttan ayrıldılar.
3 Kasım 1918 İskenderun'a gelen İngiliz ve Fransız subayları, İskenderun'a kuvvet çıkarılacağını
bildirdiler. Mustafa Kemal Paşa bunu reddetti.
3 Kasım 1918 Musul, İngilizler tarafından işgal edildi.
4 Kasım 1918 Bir Fransız alayı, Uzunköprü - Sirkeci demiryolunu işgal etti.
6 Kasım 1918 Çanakkale Boğaz’ı, İngiliz ve Fransızlarca işgal edildi.
9 Kasım 1918 Çanakkale Boğazı'nın iki yakası, İngilizlerce işgal edildi. Çanakkale Boğazı’nın Rumeli
yakası 20 Kasım'da, Fransızlara devredildi.
9 Kasım 1918 İngilizler, İskenderun ve Antakya'ya asker çıkardı.
10 Kasım 1918 Garbi Trakya Cemiyeti, İstanbul'da kuruldu.
13 Kasım 1918 İtilaf Devletleri donanmaları ve Yunan savaş gemileri, İstanbul önüne demir attılar.
1 Aralık 1918 Trakya Paşaeli Müdafaa Heyet-i Osmani'si kuruldu
1 Aralık 1918 Bir Fransız - Ermeni taburu Dörtyol'u işgal etti.
3 Aralık 1918 Urfa'da Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti kuruldu.
4 Aralık 1918 Vilâyet-i Şarkiye Müdafaa-i Hukuk-u Milliye Cemiyeti, İstanbul'da kuruldu.
6 Aralık 1918 İngilizler, Kilis'i işgal etti
7 Aralık 1918 Fransızlar, Antakya'yı işgal etti
17 Aralık 1918 Tarsus, Ceyhan ve Adana, Fransızlar tarafından işgal edildi
19 Aralık 1918 Bahçe, Islahiye, Hassa, Mamure ve Osmaniye, Fransızlar tarafından işgal edildi.
19 Aralık 1918 İşgalcilere karşı ilk direniş, Hatay Dörtyol'da başladı.
21 Aralık 1918 İstanbul'da, 'Kilikyalılar Cemiyeti' kuruldu.
21 Aralık 1918 Meclis-i Mebusan feshedildi.
24 Aralık 1918 İngilizler Batum'u işgal etti.
25 Aralık 1918 2. Ordu birlikleri, Pozantı'ya değin Adana'yı boşalttı.
27 Aralık 1918 Pozantı işgal edildi.
2 Ocak 1919 Lord Curzon'un, 'Doğu Trakya'daki Türkler ile Batı Anadolu'daki Rumlar mübadele
edilmelidir' yolundaki muhtırası açıklandı.
7 Ocak 1919 İngilizler, Kars, Ardahan ve Batum'un boşaltılmasını istedi.
10 Ocak 1919 Türk birlikleri, Medine'yi teslim etti.
12 Ocak 1919 İngilizler, Kars'a girerek bazı mevkiilere yerleşti.
12 Ocak 1919 Paris Barış Konferansı toplandı.
1
13 Ocak 1919 İstanbul'da İkinci Tevfik (Okday) Paşa Hükümeti kuruldu.
14 Ocak 1919 Hadımköy - Luleburgaz demiryolu istasyonları Yunanlılarca işgal edildi.
15 Ocak 1919 Çanakkale Boğazı'na taarruz için hazırlanmış planın uygun olduğu Amiral Carden'e
bildirildi.
15 Ocak 1919 İngilizler, Haydarpaşa Garı'nı işgal etti.
18 Ocak 1919 Paris Barış Konferansı toplandı.
22 Ocak 1919 Türk Kuvvetleri, Batum'u boşalttı.
22 Ocak 1919 Bir İngiliz birliği, Konya'ya girdi
2 Şubat 1919 Venizelos, Paris Barış Konferansı'nda Ege adalarının, Trakya'nın ve Batı Anadolu'nun
Yunanistan'a bırakılmasını istedi.
8 Şubat 1919 23 Kasım 1918'de, İstanbul'a vapurla gelmiş olan, Doğu Orduları Başkomutanı
General Franchet D'Esperey, görkemli bir törenle İstanbul'a girdi.
12 Şubat 1919 Trabzon Muhafaza-i Hukuk-ı Milliye Cemiyeti kuruldu.
14 Şubat 1919 Nurettin Paşa, 17. Kolordu Komutanlığına atandı
19 Şubat 1919 Teali-i İslam Cemiyeti, İstanbul'da kuruldu.
19 Şubat 1919 Karadeniz Türkleri Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti, kuruldu.
22 Şubat 1919 Maraş, İngilizler tarafından işgal edildi.
1 Mart 1919 Paris Konferansı'nda, İngiliz ve Fransız delegeleri, Anadolu'da Yunanlılara arazi
verilmesini önerdi.
4 Mart 1919 Bir gün önce istifa eden Tevfik (Okday) Paşa Hükümeti yerine, Damat Ferid Paşa
Hükümeti kuruldu.
6 Mart 1919 İstanbul Rumları, bazı taşkınlıklar yaparak saldırılar yaptılar.
7 Mart 1919 Fransızlar, Kozan'ı işgal etti.
8 Mart 1919 Zonguldak ve Ereğli, Fransızlar tarafından işgal edildi.
13 Mart 1919 Kazım Karabekir Paşa, Erzurum'da 15. Kolordu komutanlığına atandı.
14 Mart 1919 Yunanlıların çıkarma planını, İngiltere Başkanı Lloyd George, Fransa Başkanı
Clemenceau, İtalya Başkanı Orlando, Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Wilson, Paris'te kabul
ettiler.
15 Mart 1919 Arnavut Teavün Cemiyeti İstanbul'da kuruldu
24 Mart 1919 İngilizler, Urfa'yı işgal etti.
28 Mart 1919 İtalyanlar, Antalya'yı işgal etti.
30 Mart 1919 İngilizler, Merzifon'u işgal etti
2
30 Mart 1919 Damat Ferid Paşa, İngiltere'nin himayesini sağlamak üzere, Amiral Calthorphe'a bir
proje verdi.
2 Nisan 1919 9. Ordu kaldırıldı, yerine 15. Kolordu kuruldu.
3 Nisan 1919 Kazım Karabekir Paşa, 15. Kolordu komutanlığına tayin edildi.
13 Nisan 1919 Kars, İngilizler tarafından işgal edildi.
16 Nisan 1919 Fransızlar, Afyonkarahisar'ı işgal etti.
20 Nisan 1919 Gürcü Birlikleri, Ardahan'a girdi.
24 Nisan 1919 İtalyan askerleri, Konya'ya girdi.
5 Mayıs 1919 İngiltere Başkanı Lloyd George, Paris'te Barış Konferansı'nda Yunanlıların İzmir'e
çıkarma yapmasını istedi; Anadolu'daki İtalyan işgallerine karşı çıktı.
10 Mayıs 1919 İzmir'in işgali, Paris'te İtilaf Devletlerince kararlaştırıldı.
14 Mayıs 1919 Amiral Calthorphe, İzmir'in işgali için nota verdi.
14 Mayıs 1919 Foça, Karaburun, Urla, Yenikale istihkamları İngiliz, Fransız ve Yunanlılarca işgal
edildi.
15 Mayıs 1919 İzmir yurtseverleri, gece Yahudi Maşatlığı’nda (Parkı) toplanarak 'Redd-i İlhak'
ilkesini kabul ettiler. Kurulan Redd-i İlhak Heyet-i Milliyesi, halka bir bildiri yayınladı.
15 Mayıs 1919 Damat Ferid Paşa Hükümeti, yeniden kuruldu.
15 Mayıs 1919 İzmir, İtilaf Devletlerinin desteği ile Yunanlılar tarafından işgal edildi ve ilk silahlı
direniş başladı.
15 Mayıs 1919 İzmir'in işgalinden 4 saat 10 dakika sonra, Denizli Müftüsü Ahmed Hulusi Efendi’nin
başkanlığında, Denizli Heyeti Milliyesi kuruldu.
16 Mayıs 1919 Damat Ferid Paşa Hükümeti, yeniden kuruldu.
16 Mayıs 1919 Balıkesirliler, silahlı mücadele kararı aldı.
16 Mayıs 1919 Yunanlılar, Urla ve Seferihisar'ı işgal etti.
17 Mayıs 1919 Refet Bey, (Bele) Sivas'ta 3. Kolordu komutanlığına atandı.
18 Mayıs 1919 İstanbul Dar-ül fünunu, (Üniversite) İzmir'in işgalini protesto için ilk toplantıyı
düzenledi.
18 Mayıs 1919 Balıkesirliler, Alacamescid toplantısını düzenledi. Kuvayı Milliye hareketi ve kongre
yapılması kararı alındı.
19 Mayıs 1919 Mustafa Kemal, Samsun'da Anadolu toprağına ayak bastı ve Milli Mücadele başladı.
19 Mayıs 1919 Damat Ferid Paşa, ikinci hükümetini kurdu.
20 Mayıs 1919 İngiliz Muhipleri Cemiyeti kuruldu.
20 Mayıs 1919 Albay Bekir Sami, 17. Kolordu komutanlığına atandı.
20 Mayıs 1919 Seydiköy Yunanlılarca işgal edildi.
21 Mayıs 1919 16 Nisan'da, Fransızlar tarafından işgal edilen Afyonkarahisar, İtalyanların eline
3
geçti.
22 Mayıs 1919 Kadıköy Mitingi düzenlendi ve Halide Edip Adıvar, konuşma yaptı.
23 Mayıs 1919 İşgallere karşı Sultanahmet Meydanı'nda ve Sivas'ta mitingler düzenlendi.
26 Mayıs 1919 Yunanlılar, Manisa'yı işgal etti.
28 Mayıs 1919 Ödemiş dolaylarında Yunanlılarla çatışmalar başladı.
29 Mayıs 1919 Ayvalık'ta, Ali Bey (Çetinkaya) komutasında, Yunanlılara karşı direniş başladı.
4 Haziran 1919 Nazilli, Yunanlılar tarafından işgal edildi.
6 Haziran 1919 Damat Ferid ve yanındakiler, Paris Konferansı'na katılmak üzere yola çıktı.
9 Haziran 1919 Aydın Cephesinde, Kuvayı Milliye birliği kuruldu.
11 Haziran 1919 Damat Ferid Paşa, Paris Barış Konferansına katılmak üzere, İstanbul'dan Paris'e
gitti.
12 Haziran 1919 Alaşehir'de oluşturulan gönüllü müfreze ile Yunan kuvvetleri çarpıştı.
16 Haziran 1919 Yörük Ali Efe Yunan, müfrezesini imha etti.
21 Haziran 1919 Amasya Tamimi yayınlandı.
25 Haziran 1919 Çerkez Ethem ve Demirci Mehmet Efe kuvvetleri, Yunanlılarla çarpışmaya başladı.
28 Haziran 1919 1. Balıkesir Kongresi toplandı.
10 Temmuz 1919 Trakya - Paşaeli Kongresi başladı.
11 Temmuz 1919 Demirci Mehmet Efe, Kuvay-i Milliye saflarına katıldı.
13 Temmuz 1919 Refet Bele Bey, İstanbul hükümeti tarafından görevinden alındı.
18 Temmuz 1919 Müttefik Yüksek Konseyi, işgal bölgeleri hakkında anlaşamayan İtalya ve
Yunanistan arasında bölüştürme yaptı ve Aydın'ın İtalyanlara verilmesi kararlaştırıldı.
20 Temmuz 1919 Kazım Karabekir Paşa, 3. Ordu (eski adı 9. Ordu) Müfettişliği'ne Vekil olarak
atandı.
21 Temmuz 1919 Damat Ferid Paşa, 3. kez hükümeti kurdu.
22 Temmuz 1919 Erzurum Kongresi toplandı.
23 Temmuz 1919 Erzurum Kongresi toplandı ve Mustafa Kemal, Erzurum Kongresi'ne Başkan
seçildi.
23 Temmuz 1919 Erzurum Kongresi çalışmalarına başladı.
26 Temmuz 1919 2. Balıkesir Kongresi toplandı.
6 Ağustos 1919 1. Nazilli Kongresi toplandı.
9 Ağustos 1919 1. Nazilli Kongresi çalışmalarını tamamladı.
14 Ağustos 1919 Heyet-i Temsiliye'nin ilk toplantısı gerçekleştirildi.
24 Ağustos 1919 Şarki Anadolu Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti kuruldu.
4
25 Ağustos 1919 Alaşehir Kongresi, çalışmalarını tamamladı.
4 Eylül 1919 Sivas Kongresi toplandı. Kongre Başkanlığı’na Mustafa Kemal seçildi.
11 Eylül 1919 Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti kuruldu.
16 Eylül 1919 3. Balıkesir Kongresi toplandı.
19 Eylül 1919 2. Nazilli Kongresi toplandı.
17 Ekim 1919 Batı Trakya'daki İskeçe kasabası, Yunanlılar tarafından işgal edildi.
26 Ekim 1919 Bayburt'un Hart bucağında, Şeyh Eşref ayaklanması başladı.
28 Ekim 1919 Heyet-i Temsiliye, Ali Rıza Paşa kabinesini destekleme kararı aldı.
29 Ekim 1919 Fransızlar, Güneydoğuda İngiliz işgal kuvvetlerinin yerini aldı ve Fransızlar Antep'e
girdi.
31 Ekim 1919 Maraş'ta, Sütçü İmam Olayı gerçekleşti.
3 Kasım 1919 Karakol Cemiyeti adlı direniş örgütü kuruldu.
3 Kasım 1919 General Milne, İzmir Cephesindeki Milli kuvvetlerin, 3 km. geri alınması gerektiğini,
Harbiye Nazırı Cemal Paşa'ya bildirdi.
4 Kasım 1919 3. Bozkır Ayaklanması bastırıldı.
5 Kasım 1919 Gaziantep Fransızlar tarafından işgal edildi.
5 Kasım 1919 Anadolu Kadınları Müdafaa-i Vatan Cemiyeti kuruldu.
19 Kasım 1919 4. Balıkesir Kongresi toplandı.
28 Kasım 1919 Düşmana karşı Maraş mücadelesi başladı.
29 Kasım 1919 Maraş'ta, Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti kuruldu.
29 Kasım 1919 İstanbul'da, Karakol Cemiyeti kuruldu.
29 Kasım 1919 Misak-ı Milli ilan edildi.
30 Kasım 1919 1. Anzavur İsyanı'nda, isyancı kuvvetler yok edildi.
4 Aralık 1919 Trabzon ve Havalisi Adem-i Merkeziyet Cemiyeti kuruldu.
8 Aralık 1919 Batı Anadolu hareketinin yönetimi, Ali Fuat Paşa'ya verildi.
10 Aralık 1919 3. Kolordu komutanı Albay Refet (Bele), Nazilli'ye gelerek, Aydın Kuvay-ı Milliye
komutanlığını üzerine aldı.
13 Aralık 1919 Galibler Yüksek komiserleri, Yunanlıların İzmir'i işgalini kabul etmedi.
18 Aralık 1919 Batum'da Pontus Hükümeti kuruldu.
19 Aralık 1919 Mustafa Kemal ve Heyeti Temsiliye Sivas'tan Ankara'ya hareket etti.
19 Aralık 1919 Urfa'da Kuvayı Milliye kuruldu.
23 Aralık 1919 İtalyanlar Antalya'dan sonra, Konya'ya kadar geldi.
5
29 Aralık 1919 Mustafa KemalPaşa'nın, Heyet-i Temsiliye ile görüşmek üzere milletvekillerinin
Ankara'ya gelmesi hususundaki genelgesi yayınlandı.
9 Ocak 1920 Kuvay-i Milliye'ci Yahya Kaptan Gebze'de, İstanbul Hükümetinin adamlarınca
öldürüldü.
12 Ocak 1920 Meclis-i Mebusan son toplantısını İstanbul'da yaptı.
13 Ocak 1920 Sultanahmet alanında, İstanbul'un Türk kalması için büyük bir miting yapıldı.
15 Ocak 1920 2. Edirne Kongresi toplandı.
20 Ocak 1920 Maraş'ta Fransızlar'a karşı kurtuluş mücadelesi başladı.
26 Ocak 1920 Köprülü Hamdi Bey, Kuvay-i Milliyecilerle, Fransızların koruduğu Akbaş cephaneliğini
basmak için, Rumeli yakasına geçti.
26 Ocak 1920 Celalettin Arif Bey, geçici olarak Mebusan Meclisi başkanlığına seçildi.
28 Ocak 1920 Osmanlı Meclis-i Mebusanı'nın gizli toplantısında Misâk-ı Millî kabul edildi.
31 Ocak 1920 Mebusan Meclisi başkanlığına Reşat Hikmet Bey seçildi.
1 Şubat 1920 Fransızlar, işgal ettikleri Maraş’ta çarşıları yakmaya başladılar; bunun üzerine çok
şiddetli sokak savaşları başladı.
3 Şubat 1920 Fevzi Paşa, Osmanlı Hükümeti'nin Harbiye Nazırı oldu.
6 Şubat 1920 Son Osmanlı Mebusan Meclisi'nde, Mondros Müterekesi'ne karşı direnme yanlısı
Felah-ı Vatan Grubu kuruldu.
9 Şubat 1920 Kuvay-i Milliye birlikleri, düşmanı temizlemek için Urfa'ya girdi.
12 Şubat 1920 Maraş, Fransız işgalinden kurtuldu.
15 Şubat 1920 Londra Konferansında, İstanbul'un Türklere bırakılması kararı verildi.
16 Şubat 1920 2. Anzavur Ayaklanması başladı.
17 Şubat 1920 Osmanlı Mebuslar Meclisi, kabul ettiği Misak-ı Milli’nin basında yayınlanmasını ve
bütün yabancı parlementolara bildirilmesini kararlaştırdı.
18 Şubat 1920 Misak-ı Milli, İstanbul Meclisi'nce yayımlandı.
19 Şubat 1920 Müttefiklerin tehdit ültimatomları, İstanbul Hükümeti'nce yayımlandı.
3 Mart 1920 Yunanlılar, Gölcük Yaylası ile Bozdağ'ı işgal etti.
3 Mart 1920 Ali Rıza Paşa kabinesi istifa etti.
4 Mart 1920 Celalettin Arif Bey, Mebusan Meclisi başkanlığına seçildi.
10 Mart 1920 5. Balıkesir Kongresi toplandı.
15 Mart 1920 İngilizler, İstanbul'da yüz elli Türk aydınını tutukladı.
16 Mart 1920 İstanbul İngilizler tarafından işgal edildi.
17 Mart 1920 İngilizler, Eskişehir ve Afyon'dan çekildiler.
18 Mart 1920 Balıkesir ve Kastamonu'da, İstanbul'un işgalini protesto mitingleri yapıldı.
6
18 Mart 1920 Meclis-i Mebusan, bir kapanış toplantısı yaparak ebediyen faaliyetlerine son verdi.
19 Mart 1920 İzmir Müdafa-i Hukuk kongresi toplandı.
28 Mart 1920 Antep'te Fransızlara karşı direnişiyle ünlenen Şahin Bey şehit oldu.
29 Mart 1920 Yarbay Rahmi Bey, Anzavur'a bağlı askerler tarafından öldürüldü.
31 Mart 1920 Lüleburgaz Kongresi toplandı.
2 Nisan 1920 Salih Paşa kabinesi kuruldu.
3 Nisan 1920 İsmet Bey (İnönü) Ankara'da, Milli Mücadeleye katıldı.
4 Nisan 1920 Anzavur Ahmed, Gönen'i ele geçirdi.
5 Nisan 1920 Damat Ferid Paşa, 4. kez hükümeti kurdu.
8 Nisan 1920 Salih Paşa'nın istifası ile kurulan Damat Ferit Paşa kabinesinin tanınmayacağı
yolunda, Heyeti Temsiliye genelgesi yayınlandı.
11 Nisan 1920 Damat Ferid, Kuvayi Milliye aleyhinde bildiri yayınladı.
11 Nisan 1920 Mebusan Meclisi kapatıldı.
12 Nisan 1920 Urfa, Fransız işgalinden kurtuldu.
13 Nisan 1920 1. Düzce Ayaklanması başladı.
15 Nisan 1920 2. Anzavur İsyanı bastırıldı.
17 Nisan 1920 Fevzi Paşa, Kurtuluş Savaşı'na katılmak üzere İstanbul'dan ayrıldı.
18 Nisan 1920 Milli Kuvvetleri bastırmak amacı ile, İstanbul Hükümeti 'Kuvve-i İnzibatiye' adlı bir
örgüt kurulmasına ilişkin kararname çıkardı. (Hilafet Ordusu adını taşıyan bu örgüt 25.6.1920'de
kaldırıldı)
19 Nisan 1920 Kurtuluş Savaşı sırasında Beypazarı, Nallıhan isyanları başladı.
21 Nisan 1920 Bursa'da bazı din adamları, Milli Mücadelenin meşruiyyetine dair fetva verdi.
22 Nisan 1920 İtilaf Devletleri, Osmanlı Hükümeti'ni Paris Barış Konferansı'na davet etti.
25 Nisan 1920 İsmet Bey (İnönü), Genelkurmay Başkanlığına getirildi.
27 Nisan 1920 Fevzi Paşa (Mareşal Çakmak), TBMM'ne girdi; bir konuşma yaptı.
28 Nisan 1920 İstanbul Hükümeti, Anadolu'da Padişah Hükümeti'nin yönetimini kurmak amacı ile
"Anadolu Fevkalade Müfettiş-i Umumiliği'ni oluşturan kararnameyi yayınladı.
30 Nisan 1920 Mustafa Kemal, TBMM'nin açıldığını Avrupa devletleri dışişleri bakanlıklarına, bir yazı
ile bildirdi.
3 Mayıs 1920 Ankara'da ilk Bakanlar Kurulu olan İcra Vekilleri Heyeti kuruldu .
15 Mayıs 1920 Kuvay-ı İnzibatiye, Kuvay-ı Milliye tarafından yenilgiye uğratıldı.
15 Mayıs 1920 1. Yozgat İsyanı başladı.
7
19 Mayıs 1920 T.B.M.M.'nde Damat Ferit ile arkadaşlarının yurttaşlıktan çıkarılmasına karar verildi.
24 Mayıs 1920 İstanbul Divan-ı Harb'i, Fevzi (Çakmak) Paşa'yı idama mahkum etti.
25 Mayıs 1920 Çerkez Ethemkuvvetleri, Hendek'e girdi.
28 Mayıs 1920 Osmaniye, Fransızlarca işgal edildi.
30 Mayıs 1920 Cafer Tayyar'a (Eğilmez), Edirne Müdafaa-i Hukuk Merkez Heyeti'nce Trakya
Müdafaa-i Milliye Kumandanı sanı verildi.
2 Haziran 1920 Kozan, düşman işgalinden kurtuldu.
6 Haziran 1920 İstanbul Divan-ı Harb-i, İsmet İnönü, Bekir Sami Kunduk, Celalettin Arif, Dr. Rıza
Nur, Yusuf Kemal Tengirsenk, Hamdullah Suphi Tanrıöver, Rıfat Börekçi ve Fahrettin Altay'ı, idama
mahkum etti.
7 Haziran 1920 Zile Ayaklanması başladı.
8 Haziran 1920 Doğu bölgesinde Ermeni saldırısına karşı seferberlik ilan edildi.
14 Haziran 1920 Doğuda Milli Aşireti ayaklanması çıktı.
15 Haziran 1920 Yozgat'ta Çapanoğulları ayaklanması çıktı.
15 Haziran 1920 15. Korodu Komutanlığı "Doğu Cephesi Komutanlığı" olarak adlandırıldı ve Kazım
Karabekir Paşa komutanlığa atandı.
15 Haziran 1920 İsmet Paşa'nın idam kararını padişah onayladı.
20 Haziran 1920 Çerkez Ethem kuvvetleri Yozgat Ayaklanması'nı bastırmak üzere Ankara'dan yola
çıktı.
22 Haziran 1920 Yunanlılar Milne Hattı'nı geçerek, genel taarruza başladı.
23 Haziran 1920 Çerkez Ethem, Yozgat'a girdi.
24 Haziran 1920 Yunanlılar, Alaşehir'i işgal etti.
25 Haziran 1920 Batı Cephesi Kumandanlığı kuruldu. Kumandanlığa Ali Fuat (Cebesoy) Paşa atandı.
26 Haziran 1920 Doğuda Milli Aşireti ayaklanması çıktı.
18 Temmuz 1920 Büyük Millet Meclisi, Misak-ı Milli üzerine yemin etti.
24 Ağustos 1920 Kurtuluş Savaşı sırasında 2. Milli Aşiret Ayaklanması çıktı.
29 Ağustos 1920 Yunan kuvvetleri, Uşak'ı işgal etti.
30 Ağustos 1920 Adapazarı ve Düzce ayaklanmasına katılan Adapazarlı ve Düzceliler TBMM'de
affedildi.
3 Eylül 1920 Simav, Yunanlılar tarafından işgal edildi.
3 Eylül 1920 Nizip işgal edildi.
5 Eylül 1920 2. Yozgat Ayaklanması başladı.
24 Eylül 1920 Doğu Cephesinde Ermeniler, Bardız ve Kötek'te saldırıya geçti.
18 Ekim 1920 Misak-ı Milli esaslarına aykırı Sovyet'lerin toprak istekleri , TBMM 'nde reddedildi
1 Kasım 1920 Ankara'daki Zabit Namzetleri Talimgahı ilk mezunlarını verdi.
8
2 Kasım 1920 İkinci parti Sovyet savaş malzemeleri geldi.
5 Kasım 1920 Doğu cephesinde Ermeniler mütareke istedi.
7 Kasım 1920 Kurtuluş Savaşı sırasında Doğu Cephesi birlikleri, Gümrü'yü işgal etti.
8 Kasım 1920 TBMM, Kurtuluş Savaşı’nın Düzenli Ordu ile yürütülmesine karar verdi.
8 Kasım 1920 Ali Fuat Paşa, Moskova Büyükelçiliği'ne atandı.
9 Kasım 1920 Batı Cephesi, Kuzey ve Güney Cephesi olarak iki bölüme ayrıldı. İsmet Bey (İnönü)
Kuzey Cephesi, Refet Bey (Bele)ise Güney Cephesi Komutanlıklarına tayin edildi.
12 Kasım 1920 Ermeniler'in boşalttığı Iğdır'a Türk birlikleri girdi.
18 Kasım 1920 TBMM, Emperyalizme Karşı Beyanname yayınladı.
20 Kasım 1920 Türkiye'deki Yunan Orduları Başkomutanlığı’na General Papulas, atandı.
Aralık 1920 Mustafa Kemal, İsmet İnönü ile Çerkez Ethem'in kardeşi milletvekili Çerkez Reşit
Eskişehir’de bir araya geldiler. Görüşmede; Çerkez Ethem birliklerinin takındığı tavır konuşuldu .
4 Aralık 1920 TBMM’de Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Grubu kuruldu ve Mustafa Kemal Grup
Başkanlığı'na seçildi.
6 Aralık 1920 Bilecik Görüşmesine katılanlar, Ankara'ya götürüldü
9 Aralık 1920 İç ayaklanmaları bastırmak üzere kurulan Merkez Ordusu’nun komutanlığına Nurettin
Paşa getirildi.
11 Aralık 1920 Demirci Mehmet Efe kuvvetlerinin üzerine, birlik gönderildi.
13 Aralık 1920 Doğu Cephesi Karargâhı, Kars'a taşındı
24 Aralık 1920 Çerkez Ethem'i yola getirmek için kurulan bir teşkilat kurulu Kütahya'ya gönderildi.
27 Aralık 1920 Çerkez Ethem Ayaklanması başladı.
29 Aralık 1920 İsmet Paşa'nın emri altına girmeyi kabul etmeyen Çerkez Ethem, Kütahya'da milli
kuvvetlere karşı saldırıya geçti.
29 Aralık 1920 Kütahya, TBMM kuvvetlerince düşmandan temizlendi
30 Aralık 1920 Mustafa Kemal, Batı Cephesi'ne Çerkez Ethem güçlerinin dağıtılması emrini verdi.
5 Ocak 1921 Ethem , Gediz'den Yunanlılara kaçtı.
6 Ocak 1921 Yunanlılar, Eskişehir'e doğru ilerlemeye başladı.
6 Ocak 1921 I. İnönü Muharebesi yapıldı ve zafer kazanıldı.
17 Ocak 1921 Büyük Millet Meclisi, Çerkez Ethem hakkında bir bildiri yayınladı.
20 Ocak 1921 İlk Anayasa, (Teşkilat-ı Esasiye) Büyük Millet Meclisi'nce kabul edildi.
22 Ocak 1921 Çerkez Ethem birlikleri tamamıyla yenildi.
23 Ocak 1921 Alemdar gemisi, Milli Mücadele'ye katılmak üzere İstanbul'dan Karadeniz'e açıldı.
(Arada Fransızların eline geçen gemi 28 Ocak günü silahsız mürettebatınca yeniden kurtarıldı.)
26 Ocak 1921 İtilaf Devletleri, Sadrazam Tevfik Paşa'dan Londra Konferansı'na delege
9
göndermesini istedi.
9 Şubat 1921 Gaziantep, bir anlaşma imzalanarak Fransızlara teslim oldu.
17 Şubat 1921 Ankara dışındaki İstiklal Mahkemeleri kaldırıldı.
21 Şubat 1921 Londra Konferansı başladı.
22 Şubat 1921 Moskova'da Türk-Sovyet görüşmeleri başladı.
23 Şubat 1921 TBMM Hükümeti, Ardahan, Artvin ve Batum'un boşaltılması için Gürcistan'a
ültimatom verdi.
1 Mart 1921 İstiklal Marşı Mecliste okundu.
1 Mart 1921 Batı Cephesi Komutanı İsmet (İnönü) Bey generalliğe terfii etti.
2 Mart 1921 Dr. Adnan Bey Meclis ikinci başkanı oldu.
6 Mart 1921 Koçgiri Ayaklanması başladı.
11 Mart 1921 Doğu Cephesi kuvvetleri, Batum'u işgal etti.
12 Mart 1921 Kurtuluş Savaşı sırasında başlayan Londra Konferansı sona erdi.
18 Mart 1921 Gürcülerin milli kuvvetlerimize saldırısı sonunda, Kızılordu birlikleri Batum'a girdi.
21 Mart 1921 Yeşil Ordu adlı sol kuruluşla ilgileri dolayısı ile, Tokat Milletvekili Nazım (Resmor),
Afyon Milletvekili Mehmet Şükrü (Koç), Bursa Milletvekili Servet'in dokunulmazlıkları TBMM'nin gizli
oturumunda kaldırıldı.
23 Mart 1921 2. İnönü Muharebesi yapıldı.
23 Mart 1921 Bursa ve Uşak Cephelerinde Yunan yürüyüşü başladı.
25 Mart 1921 Aslıhanlar Muharebesi yapıldı.
25 Mart 1921 Yunanlılar Adapazarı'nı işgal etti.
28 Mart 1921 Doğu birliklerimiz Batum, Ahıska, Ahılkelek'i boşalttı.
1 Nisan 1921 2. İnönü Muharebesi sona erdi.
2 Nisan 1921 Bolvadin Yunanlılar tarafından işgal edildi.
7 Nisan 1921 Afyon Yunanlılardan geri alındı. (7-8 Nisan)
24 Temmuz 1921 İkinci toplu Yunan saldırısının başlaması üzerine, Meclis gizli oturumunda
konuşan Fevzi Paşa, Ankara'nın boşaltılmasını teklif etti.
23 Ağustos 1921 Sakarya Meydan Muharebesi başladı.
13 Eylül 1921 Sakarya Zaferi kazanıldı.
19 Eylül 1921 TBMM, Sakarya Savaşı sonrasında, Mustafa Kemal Paşa' ya 'Mareşal'
rütbesi ve 'Gazi' unvanı verdi.
1 Kasım 1921 Türk davasını destekleyen Pierre Loti'ye Meclis adına armağan gönderilmesi kararı
alındı.
21 Kasım 1921 Lozan Konferansı'nın ilk oturumu yapıldı.
10
5 Aralık 1921 Adana, Ankara Hükümeti’nin denetimine girdi.
7 Aralık 1921 Fransızlar, Kilis'ten çekilmeye başladı
20 Aralık 1921 Adana'daki Kolordu binasına Türk Bayrağı çekildi.
24 Aralık 1921 Osmaniye, Fransız işgalinden kurtuldu.
25 Aralık 1921 Gaziantep, düşman işgalinden kurtuldu.
27 Aralık 1921 Fransızlar Tarsus'dan çekildi.
30 Aralık 1921 Kilis düşman işgalinden kurtuldu.
4 Ocak 1922 Türk ordusu 5 Ocak'ta Adana'ya girdi.
1 Şubat 1922 Musul'un kurtarılması kararı alındı.
4 Şubat 1922 Başkomutanlık Kanunu'nun süresi, üç ay daha uzatıldı.
16 Şubat 1922 Merkez Ordusu kaldırıldı.
19 Şubat 1922 Kazım Karabekir, uzmanlardan oluşan ikinci bir Meclisin kurulmasını önerdi.
1 Mart 1922 TBMM, 3'üncü toplantı yılına başladı.
1 Mart 1922 Rauf Bey, Meclis ikinci başkanı oldu.
26 Mart 1922 Müttefikler, Sevr Antlaşması'nda bazı değişiklikler önerdi.
26 Ağustos 1922 Mustafa Kemal Paşa, Başbakan Rauf Bey'e Türk ordularının
26 Ağustos’ta (yarın) taarruza başlayacağını bildirdi.
27 Ağustos 1922 Büyük Taarruz devam etti. İşgalci Yunan kuvvetleri imha edildi.
30 Ağustos 1922 Büyük Taarruz zaferle sonuçlandı.
2 Eylül 1922 Yunan Orduları Başkomutanı General Trikopis, Türkler tarafından esir alındı.
3 Eylül 1922 30 Ağustos Muharebesi'ne 'Başkomutan Muharebesi' adı verildi.
4 Eylül 1922 Yunanlılar Akşehir'i yaktı; Söğüt ve Kula kurtarıldı.
5 Eylül 1922 Bilecik düşman işgalinden kurtarıldı.
9 Eylül 1922 İzmir, düşman işgalinden kurtuldu.
15 Eylül 1922 Ayvalık ve bazı kasabalar düşman işgalden kurtarıldı
18 Eylül 1922 İtilaf Devletleri, İstanbul ve Boğazlardaki tarafsız bölgelerin tarafsızlığına uyulması
konusunda Ankara Hükümetine nota verdi.
18 Eylül 1922 Erdek ve Biga, Yunan işgalinden kurtarıldı.
19 Eylül 1922 Fransız ve İtalyan'lar Çanakkale'nin Anadolu yakasını boşaltılar.
20 Eylül 1922 Fransız ve İtalyan kuvvetleri Çanakkale'den çekildi.
11
1 Kasım 1922 Türk Jandarma birlikleri, Çanakkale Boğazı çevresi ve diğer bölgelerde yeni
durumlarını aldılar.
1 Kasım 1922 Saltanat kaldırıldı.
4 Kasım 1922 Tevfik Paşa Kabinesi’nin istifasıyla, son Osmanlı Hükümeti de ortadan kalktı.
İstanbul, Ankara Hükümetinin denetimine girdi.
4 Kasım 1922 İsmet (İnönü) Paşa, Saltanatın kaldırıldığını İtilaf Devletlerine bildirdi.
5 Kasım 1922 Refet (Bele), İstanbul'daki nezaretlere, her türlü çalışmaları kesmeleri buyruğunu
verdi. İstanbul Hükümeti böylelikle sona erdi.
5 Kasım 1922 İsmet Paşa başkanlığındaki TBMM Delegasyonu, Lozan görüşmelerine katılmak üzere
Ankara’dan ayrıldı.
9 Kasım 1922 Lozan Antlaşması için Lozan'a gidecek heyet İstanbul'dan ayrıldı.
20 Kasım 1922 Lozan Konferansı başladı.
28 Kasım 1922 Yunanistan'da, yenilgiye neden olan kabine üyeleri ile Başkomutan Hacıanesti,
idama mahkum edildi.
30 Kasım 1922 Mudanya Ateşkes Antlaşması uyarınca, Doğu Trakya'nın teslim işlemleri
tamamlandı.
4 Şubat 1923 Lozan Konferansı’na, önemli noktalardaki uyuşmazlıklar sebebiyle ara verildi.
16 Şubat 1923 Lozan Heyeti, İstanbul'a döndü.
27 Şubat 1923 TBMM'nde Lozan Konferansı üzerine gizli oturumda görüşmeler yapıldı.
1 Mart 1923 Ali Fuat Paşa yeniden, TBMM ikinci başkanı oldu.
2 Mart 1923 İzmir İktisat Kongresi'nde Latin Harflerinin kabulü için verilen önerge, Kongre Başkanı
Kazım Karabekir tarafından reddedildi.
23 Ağustos 1923 Lozan Barış Antlaşması, Büyük Millet Meclisince onaylandı.
15 Eylül 1923 Karaağaç Yunanlılardan alındı.
20 Eylül 1923 İstanbul'da, kapitülasyonların öngördüğü yabancı devletlere ait postaneler kapatıldı.
21 Eylül 1923 Bozcaada Yunanlılardan alındı.
22 Eylül 1923 İmroz Yunanlılardan alındı.
4 Ekim 1923 Anadolu Müstakil Türk Ortodoksları lideri Papa Eftim'in, Milli Hükümeti destekleyen
beyannamesi yayınladı.
4 Ekim 1923 Anadolu Müstakil Türk Ortodoksları lideri Papa Eftim, Milli Hükümeti destekleyen
beyannamesini yayınladı
20 Kasım 1923 Halk Fırkası, Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti örgütlerini kendi çatısı
altında topladı.
13 Ocak 1925 Kurtuluş Savaşı komutanlarından Halit Paşa, Meclis’te Ali Çetinkaya tarafından bir
kaza kurşunuyla vuruldu.
11 Şubat 1925 Şeyh Sait ayaklanması başladı.
12
1 Kasım 1920 Ankara'daki Zabit Namzetleri Talimgahı ilk mezunlarını verdi.
2 Kasım 1920 İkinci parti Sovyet savaş malzemeleri geldi.
5 Kasım 1920 Doğu cephesinde Ermeniler mütareke istedi.
7 Kasım 1920 Kurtuluş Savaşı sırasında Doğu Cephesi birlikleri, Gümrü'yü işgal etti.
8 Kasım 1920 TBMM, Kurtuluş Savaşı’nın Düzenli Ordu ile yürütülmesine karar verdi.
8 Kasım 1920 Ali Fuat Paşa, Moskova Büyükelçiliği'ne atandı.
9 Kasım 1920 Batı Cephesi, Kuzey ve Güney Cephesi olarak iki bölüme ayrıldı. İsmet Bey (İnönü)
Kuzey Cephesi, Refet Bey (Bele)ise Güney Cephesi Komutanlıklarına tayin edildi.
12 Kasım 1920 Ermeniler'in boşalttığı Iğdır'a Türk birlikleri girdi.
18 Kasım 1920 TBMM, Emperyalizme Karşı Beyanname yayınladı.
20 Kasım 1920 Türkiye'deki Yunan Orduları Başkomutanlığı’na General Papulas, atandı.
18 Eylül 1922 İtilaf Devletleri, İstanbul ve Boğazlardaki tarafsız bölgelerin tarafsızlığına uyulması
konusunda Ankara Hükümetine nota verdi.
18 Eylül 1922 Erdek ve Biga, Yunan işgalinden kurtarıldı.
19 Eylül 1922 Fransız ve İtalyan'lar Çanakkale'nin Anadolu yakasını boşaltılar.
20 Eylül 1922 Fransız ve İtalyan kuvvetleri Çanakkale'den çekildi.
1 Kasım 1922 Türk Jandarma birlikleri, Çanakkale Boğazı çevresi ve diğer bölgelerde yeni
durumlarını aldılar.
1 Kasım 1922 Saltanat kaldırıldı.
4 Kasım 1922 Tevfik Paşa Kabinesi’nin istifasıyla, son Osmanlı Hükümeti de ortadan kalktı.
İstanbul, Ankara Hükümetinin denetimine girdi.
4 Kasım 1922 İsmet (İnönü) Paşa, Saltanatın kaldırıldığını İtilaf Devletlerine bildirdi.
5 Kasım 1922 Refet (Bele), İstanbul'daki nezaretlere, her türlü çalışmaları kesmeleri buyruğunu
verdi. İstanbul Hükümeti böylelikle sona erdi.
5 Kasım 1922 İsmet Paşa başkanlığındaki TBMM Delegasyonu, Lozan görüşmelerine katılmak üzere
Ankara’dan ayrıldı.
9 Kasım 1922 Lozan Antlaşması için Lozan'a gidecek heyet İstanbul'dan ayrıldı.
20 Kasım 1922 Lozan Konferansı başladı.
28 Kasım 1922 Yunanistan'da, yenilgiye neden olan kabine üyeleri ile Başkomutan Hacıanesti,
idama mahkum edildi.
30 Kasım 1922 Mudanya Ateşkes Antlaşması uyarınca, Doğu Trakya'nın teslim işlemleri
13
tamamlandı.
4 Şubat 1923 Lozan Konferansı’na, önemli noktalardaki uyuşmazlıklar sebebiyle ara verildi.
16 Şubat 1923 Lozan Heyeti, İstanbul'a döndü.
27 Şubat 1923 TBMM'nde Lozan Konferansı üzerine gizli oturumda görüşmeler yapıldı.
1 Mart 1923 Ali Fuat Paşa yeniden, TBMM ikinci başkanı oldu.
2 Mart 1923 İzmir İktisat Kongresi'nde Latin Harflerinin kabulü için verilen önerge, Kongre Başkanı
Kazım Karabekir tarafından reddedildi.
31 Mart 1923 İtilaf Devletleri, Lozan'a yeniden delege istediler .
23 Ağustos 1923 Lozan Barış Antlaşması, Büyük Millet Meclisince onaylandı.
15 Eylül 1923 Karaağaç Yunanlılardan alındı.
20 Eylül 1923 İstanbul'da, kapitülasyonların öngördüğü yabancı devletlere ait postaneler kapatıldı.
21 Eylül 1923 Bozcaada Yunanlılardan alındı.
22 Eylül 1923 İmroz Yunanlılardan alındı.
4 Ekim 1923 Anadolu Müstakil Türk Ortodoksları lideri Papa Eftim'in, Milli Hükümeti destekleyen
beyannamesi yayınladı.
20 Kasım 1923 Halk Fırkası, Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti örgütlerini kendi çatısı
altında topladı.
13 Ocak 1925 Kurtuluş Savaşı komutanlarından Halit Paşa, Meclis’te Ali Çetinkaya tarafından bir
kaza kurşunuyla vuruldu.
11 Şubat 1925 Şeyh Sait ayaklanması başladı.
4 Mart 1925 Takrir-i Sükun Kanunu Hükümete 2 yıl için olağanüstü yetkiler veren bu kanunla
ayaklanmaların bastırılması hedeflendi. Yeni İstiklal Mahkemeleri kuruldu. Yumuşak giden süreç
birden sertleşti ve içe kapandı.
12 Nisan 1925 Şeyh Sait'in Yakalanışı Ayaklanmanın elebaşı Şeyh Sait ve arkadaşları yakalandı.
Mahkemelerine 27 Mayıs 1925'te başlandı ve 29 Haziran'da Diyarbakır İstiklal Mahkemesi Şeyh Sait
ve 46 yandaşını ölüme mahkum etti.
3 Haziran 1925 Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası Kapatıldı
Adnan Adıvar, Rauf Orbay, Kazım Karabekir gibi muhaliflerin kurduğu CHP'den bağımsız ilk siyaset
oluşumu Ankara İstiklal Mahkemesince "sakıncalı" bulunup, Takrir-i Sükun kanununa dayanılarak
kapatıldı. Böylelikle 'tek parti' anlayışının daha uzun süre terkedilmeyeceği anlaşıldı.
30 Haziran 1925 Şeyh Sait'in İdamı
Ölüm kararları yerine getirildi.
28 Kasım 1925 Şapka Kanunu Cumhuriyetin hedefleri arasında, modern kılık kıyafet hedefleri de
vardı. Bunun için bizzat Atatürk'ün, halka gösterdiği örnekler birer birer kanunlaştı. Bunlar arasında
"Şapka Kanunu"da vardır. Modernleşmenin bir simgesi olarak kabul edilmiştir.
5 Ekim 1925 İlk Cumhuriyet Altını İlk Cumhuriyet Altını İstanbul darphanesinde basıldı.
30 Kasım 1925 Tekke ve zaviyelerin kapatılması Tekke ve zaviyelerin kapatılması ve türbedarlıktaki
birtakım ünvanların yasaklanmasına dair kanun kabul edildi. Böylelikle "gericilik merkezleri"
olabilecek tekke ve zaviyeler kamu yaşamından uzaklaştırılıyordu.
1926 Darülbedayi İstanbul şehir tiyatrolarının atası "Darülbedayi" kurumlaştı. 1934'te ismi
"İstanbul Şehir Tiyatroları" olarak değişti.
14
4 Şubat 1926 İskilipli Atıf Hoca'nın idamı "Frenk Mukallitliği ve Şapka" adlı risalenin yazarı İskilipli
Atıf Hoca'nın idamı Ankara İstiklal Mahkemesi kararına göre gerçekleştirildi.
17 Şubat 1926 Medeni Kanunun Kabulü Türk Medeni Kanunu kabul edildi. Medeni nikah esası
resmen yürürlüğe girdi. Bu süreç kadınlar lehine bazı hukuki düzenlemeleri beraberinde getirdi.
19 Nisan 1926 Tayyare PiyangosuCumhuriyetin ilk "Tayyare Piyangosu" tertiplendi. İkramiye
miktarı 7.500.000 lira idi.
15 Mayıs 1926 Vahidettin öldü Son Osmanlı padişahı VI. Mehmet Vahidettin San Remo'da vefat etti.
5 Haziran 1926 Musul Sorunu Musul vilayeti Misak-ı Milli'ye göre önceleri Türkiye sınırlarındaydı.
Ancak Mudanya Mütarekesi imzalandığında Musul halen İngiliz işgalinde görünüyordu. Sorun
Lozan'da da çözülemeyince sonunda konuyu Milletler Cemiyeti'nin çözmesi kararlaştırıldı. Milletler
Cemiyeti'nin bağlayıcı kararına göre Musul Irak toprakları içinde bırakıldı. Türkiye sadece 25 yıl
boyunca Musul Petrolleri'nden %10 pay aldı.
16 Haziran 1926 İzmir Suikasti Mustafa Kemal'in İzmir'e yapacağı seyahati fırsat bilen eski
ittihatçılar Atatürk'e karşı bir suikast hazırladılar. Ziya Hurşit ve adamları Atatürk'e Gaffarzade Oteli
yakınında silah ve bombalarla saldıracaklardı. Ancak suikastçilerin Sakız adasına kaçmasını
sağlayacak motorcu Şevki korkuya kapılıp, durumu Vali Kazım Dirik'e bildirecek ve aralırında birçok
ünlü ismin de bulunduğu suikastçiler tutuklanıp, yargılanacaklardı. Bunların önderleri idam edildi.
Böylelikle eski İttihat Terakki geleneğinin son kadrolarıyla da hesaplaşılmış oluyordu.
1 Temmuz 1926 Kabotaj Kanunu Türk deniz taşımacılığındaki hükümranlık haklarını düzenleyen
kanun onaylandı.
26 Kasım 1926 İlk şeker fabrikası Türkiye'nin ilk şeker fabrikası Alpullu faaliyetine başladı.
7 Mart 1927 İstiklal Mahkemelerinin Kapatılmasıİstiklal Mahkemeleri kapatıldı.
1 Temmuz 1927 Mustafa Kemal İstanbul'da Mustafa Kemal Atatürk, 8 yıl sonra İstanbul'a döndü ve
Dolmabahçe Sarayı'na yerleşti.
15-20 Ekim 1927 Nutuk/Söylev Mustafa Kemal Atatürk CHP 2. Büyük Kongre'sinde Büyük Nutkunu
(Söylev) okudu. Nutuk, Türk Kurtuluş savaşının gün gün değerlendirilmesini ve temel ilkelerini
kapsıyordu.
25 Ekim 1927 Komünist Tevkifatı Başında Şefik Hüsnü Değmer ve Vedat Nedim Tör'ün bulunduğu
gizli TKP örgütlenmesine yönelik tutuklamalar yapıldı.
28 Ekim 1927 İlk nüfus sayımı Cumhuriyetin ilk nüfus sayımı yapıldı. Bu tarihteki nüfusumuz
13.648.270 olarak saptandı.
15 Haz 1928 Süreyya Opereti
Dönemin en çok tutulan opereti sahneye kondu.
16 Nisan 1928 Havuz Yavuz Davası Türkiye'nin bilinen ilk yolsuzluk davası başladı. Yavuz zırhlısının
onarımında yolsuzluk yapıldığı iddiasıyla eski bahriye nazırı İhsan Bey, 2 yıl 2 ay hapse mahkum
oldu.
1929 "Putları Yıkıyoruz" Türk edebiyatında ilk kuşak çatışması Resimli Ay dergisinde Nazım Hikmet
tarafından başlatıldı.
17 Nisan 1928 Ankara Palas Oteli Açıldı Ünlü Cumhuriyet balolarının verildiği ve Ankara'daki
Cumhuriyet elitlerinin uğrak yeri Ankara Palas Oteli hizmete açıldı. Ankara Palas Cumhuriyetin
simgelerinden biri olmuştur.
1 Kasım 1928 Harf Devrimi Cumhuriyetin en önemli adımlarından biri olan Arap Harflerinin
terkedilmesi 1353 sayılı "Türk Harflerinin kabul ve tetkiki hakkındaki kanun"la yürürlüğe girdi.
1926'da başlayan çalışmalar böylelikle resmileşiyor, kademeli olarak yeni kuşak ve devlet
yazışmaları latin harfleriyle yapılıyordu.
15
11 Kasım 1928 Türk Dil Kurumu kuruldu Yeni dil çabalarına paralel Türk Dil Kurumu bizzat
Atatürk'ün katkılarıyla kuruldu.
1929 İlk Türkiye Güzeli Feriha Tevfik Hanım, Cumhuriyet Gazetesi tarafından tertiplenen ilk güzellik
yarışmasının birincisi oldu.
12 şubat 1929 Troçki İstanbul'da Sovyetler Birliği eski Dışişleri Halk Komiseri Leon Troçki, Stalin'in
emriyle sürgün edilerek İstanbul'a geldi. Troçki Büyükada'ya yerleşti.
25 Aralık 1929 Yerli Malları Haftası (Bir kanunla "Milli Tasarruf Günü" kabul edilen bu gün ondan
sonra "Yerli Malları Haftası" olarak anılacaktı. Uzun yıllar Cumhuriyet kuşaklarınca benimsendi.
Simgesi "kumbara" oldu.
11 Haziran 1930 Merkez Bankası kuruldu
Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası kuruldu.
12 Ağustos 1930 Serbest Cumhuriyet Fırkası İkinci demokrasi denemesi olarak Fethi Okyar
başkanlığında "Serbest Cumhuriyet Fırkası" kuruldu.
7-14 Eylül 1930 Ağrı Ayaklanması Ağrı'da başlayan ayrılıkçı kürt isyanı bastırıldı.
17 Kasım 1930 SCF'ini feshi Ömrü 4 ay süren Serbest Cumhuriyet Fırkası ülkede demokrasi için
henüz şartların oluşmadığı gözönüne alınarak, kendi kendini feshetti.
23 Aralık 1930 Menemen Olayı İzmir'in Menemen ilçesinde Nakşibendi tarikatına bağlı Derviş
Mehmedi tarafından gerici bir ayaklanma tertiplendi. Bir manga askeriyle gericilerin üzerine
yürüyen asteğmen Mustafa Fehmi Kubilay şehit edildi. Başı bir kazığa geçirilerek caddelerde
dolaştırıldı. İsyan, askeri birliklerce hemen bastırıldı. Derviş Mehmedi ve arkadaşları öldürüldü.
Yakalanan diğerleri Orgeneral Mustafa Muğlalı başkanlığındaki mahkemede ayrıca ölüm cezasına
çarptırılmıştır.
Ocak 1932 Kadro Hareketi
Türkiye Cumhuriyeti tarihinini en parlak aydın atılımlarından Kadro Dergisi çıktı. Kadro Dergisi
Cumhuriyetin en güzide aydınlarını çevresine toplamış ve bir "medeniyet" projesi oluşturmaya
çalışmıştı. Kurucuları arasında Şevket Süreyya Aydemir, Burhan Asaf Belge, Yakup Kadri
Karaosanoğlu, Vedat Nedim Tör, Firüzan Hüsrev Tökin gibi aydınlar vardı. Ocak 1935'te
kapatılmıştır.
19 Şubat 1932 Halkevleri kuruldu
Cumhuriyet kuşaklarının eğitiminde ve kültürel hayatında önemli rol oynayan halkevleri kuruldu.
20 Nisan 1933 Razgrad Olayları 17 Nisan günü Bulgaristan'ın Razgrad şehrindeki Türk mezarlığına
yapılan saldırılar üzerine İstanbul'da MTTB büyük bir protesto gösterisi düzenledi.
29 Ekim 1933 Cumhuriyetin 10. Yılı Cumhuriyetin 10. Yılı büyük coşkuyla kutlandı.
10 Haziran-6 Temmuz Şah Pehlevi Türkiye'de İran şahı Rıza Pehlevi Türkiye'ye geldi.
26 Kasım 1934 Lakap ve ünvanların kaldırılması Efendi, Bey, Paşa gibi lakapların kullanılamayacağı
karar bağlandı. Soyadı kanunu düzenlendi.
3 Aralık 1934 Bazı kisvelerin giyilemeyeceğine dair kanun İbadet durumları hariç bazı kisvelerin
giyilemeyeceğine dair kanun karara bağlandı.
5 Aralık 1934 Türk Kadınına Milletvekilli seçme ve seçilme hakkı İsmet İnönü ve 191 arkadaşının
önermesiyle Türk kadına milletvekili seçme ve seçilme hakkı verildi. Bu kanun sonrası 8 Şubat
1935'te yapılan seçimlerde ilk olarak 18 kadın milletvekili TBMM'ye girdi.
16
1935 Türk Tarih Kurumunun kurulması Türk tarihinin incelenmesinde ilk bilimsel kurum olan Türk
Tarih Kurumu kuruldu.
10 Ekim 1935 Mason Faaliyeti durdu Hükümetten gelen telkinler üzerine Türkiye'de faaliyet
gösteren Mason Locaları faliyetlerine ara verdiler.
20 Temmuz 1936 Montrö Sözleşmesi Sözleşme Boğazların hukuki statüsünün düzenlenmesine
yönelik imzalandı. Böylelikle boğazlardan taraf ülke gemilerinin geçişi kurallara bağlandı.
5 Şubat 1937 CHP'nin Altı Oku Yapılan Anayasa değişikliği ile CHP'nin 6 Oku, Türkiye Cumhuriyeti
devletinin nitelikleri haline geldi. Böylelikle Parti/Devlet bütünleşmesi anayasal bir hale geldi.
21 Mart-22 Ekim 1937 Dersim İsyanı Dersim bölgesinde merkezi otoriteye isyan hareketi başladı. 6
aydan fazla süren isyan hareketi oldukça kanlı sonuçlara yol açtı. Sonunda isyan bastırılırken 58
isyancı yargılandı. Bunların 11'i idama mahkum oldu.
29 Mart 1938 Harpokulu Davası Askeri isyana teşvik ve komünizm propagandası yapmaktan Nazım
Hikmet 15 yıl ağır hapse mahkum oldu.
29 Mayıs 1938 150'liklerin affı 150'likler diye bilinen ve vatana ihanetle suçlanmış çeşitli kişilerin
affı Cumhuriyetin 15. Yılı dolayısıyla af kanunu kapsamına alındı.
2 Eylül 1938 Hatay'ın BağımsızlığıSuriye ve Fransa ile sorun olan Hatay ilinin bağımsızlığı ilan edildi.
Cumhurbaşkanlığına Tayfur Sökmen seçildi. 29 Haziran 1938'de de Hatay Türkiye'ye katılma kararı
aldı.
10 Kasım 1938 Atatürk'ün Ölümü
Cumhuriyetin kurucusu ve "Büyük Önder" Mustafa Kemal Atatürk 09:05'te Dolmabahçe Sarayı'nda
vefat etti.
11 Kasım 1938 İsmet İnönü Cumhurbaşkanı Atatürk'ün ölümü üzerine "İkinci Adam" İsmet İnönü
oybirliğiyle Cumhurbaşkanlığına seçildi.
vee 50 'li yıllardan sonra maleesef geriye doğru olan gidiş
1951- halkevlerinin kapatılması
1954- köy enstitülerinin ilköğretmen okullarına çevrilmesi
17
Download