I.Travma nedir?

Papillon d’Istanbul
sunar
Travma nedir? Terörist saldırılarından çocuklarımıza nasıl
bahsedebiliriz?
RominaBoduroğlu,
KlinikPsikologvepsikoterapist
PREVENTION : GUIDE N°1
ÖNLEMPROJESI:1NO’LUREHBER
"Bir araya gelmek bir başlangıçtır, beraberliği sürdürmek bir ilerlemedir.
Beraber çalışmak ise gerçek başarıdır. »
Henry Ford, industriel
Plan
I.
Travmanedir?
A. Travmanedir?Herkötüdeneyimtravmamıdır?
B. TravmaSonrasıStresBozukluğu (TSSB) veya Posttravmatikstres
bozukluğunedir?
C.TSBBvetedavi
D.Pratiköneriler
II.
Terörist saldırılarındançocuklarımıza nasıl bahsedebiliriz?
[email protected]
I.Travma
nedir?
A. Travma nedir? Her kötü deneyim
travma mıdır ?
Her olumsuz deneyim “travma” sayılmaz.
Bir deneyimin " travmatik " kabul edilmesi
için :
• olayda kişinin kendisinin veya yakınının
ölüm veya ciddi yaralanma tehdidiyle
karşı karşıya gelmiş olması (bu durumu
birebir yaşamış ya da şahit olmuş
olması)
• olayın yoğun korku, çaresizlik ya da
dehşet hissi yaratmış olması gerekir.
Kişi böyle bir durumda kendi doğal savunma
mekanizması olan fight or flight yöntemini
kullanamaz. Başka bir deyişle, kişi ne bu
durumla savaşabilir ne de bu durumdan
kaçabilir, bu da çaresizlik ve dehşete yol açar.
Böyle bir durumda, çaresizlik hissini azaltmak
için, kişi olay sonrasında polise aktarabileceği
detaylara yoğunlaşabilir. Tabi bu her zaman
mümkün olmayabilir, bu nedenle suçluluk
duymaktan kaçınmak gerekir.
Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB) ciddi bir hastalıktır
ve belirtileri aşağıdaki başlıklar altında toplanabilir:
• Travmanın anılarından kurtulamama ve travmatik
olayı yeniden yaşıyormuş hissi: olayla ilgili anıların
rahatsız edici bir biçimde beklenmedik anlarda sık
sık hatırlanması, travmayı tekrar yaşıyormuş gibi
görüntüler (flashback) veya kâbuslar görmek, ve olay
hatırlandığında huzursuz olma ve çarpıntı, terleme
gibi bedensel rahatsızlık duyulması.
• Travmayı hatırlatan durumlardan kaçınılması:
farkında olarak ya da olmayarak kişinin, travmayı
hatırlatan olaylardan, kişilerden, yerlerden uzak
durması ya da bu durumlarda bedensel rahatsızlık
hissetmesi ve travmatik olayla ilgili önemli
ayrıntıların hatırlanamaması
• Aşırı uyarılma hissi: kişinin dış etkenlere karşı aşırı
hassasiyet göstermesi- (küçük seslerde bile
irkilmek), sinirlilik ve öfke patlamaları, tehlikenin
olmadığı durumlarda bile tetikte olma hissi
• Konsantrasyonda güçlük, uyku problemleri, en
yakınlarına karşı bile yabancılaşma hissi (“başkaları
beni ve yaşadıklarımı anlamıyor” hissi) umutsuzluk,
keyifsizlik (sevilen aktivitelere ilgide net azalma).
Tedavi edilmediğinde TSBB pek çok hastalık için risk
faktörüdür. Çoğu zaman diğer Anksiyete (Kaygı
Bozukluğu) bozukluklarına (fobi, yaygın anksiyete),
Depresyon ve İntihar girişimlerine,
aşırı alkol,
uyuşturucu ya da ilaç kullanımına ve Bağımlılıklara
neden olur.
• Kimileri travmatik bir olaydan sonra
kendiliğinden iyileşirken, kimileri yaşanılan
Travmalara bağlı olarak, sosyal, mesleki, ve/veya
ailevi işleyişlerini bozacak aşırı stres ve kaygı
yaşarlar. Bu görecelik kişisel (yaş, deneyim
vb.. ) ve çevresel (kurbanlarla olan yakınlık,
travmatik olayın tipi ve süresi vb.) faktörlere
bağlıdır.
• Bu durum, travmatik deneyimin hemen ardından
olabileceği gibi travmatik olaydan 3 ay, 6 ay, 1
yıl hatta yıllar sonra (mesela benzer bir olayın
yaşanmasıyla) bile görülebilir.
• Erken tanı ve terapi Post-travmatik stres
bozukluğu sonuçlarını azaltır.
B. Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB) veya
Post travmatik stres bozukluğu nedir?
Kişi yaşadığı travma sonrasında, sosyal, mesleki, ve/
veya ailevi işleyişlerini bozacak Travma Sonrası Stres
Bozukluğu (TSSB) yaşayabilir.
C.. TSBB ve tedavi
TSBB olan bir kişi için travma öncesi ve sonrası
vardır ve bu iki zaman dilimi birbirinden adeta
kopuktur. Tedavi süresince bu iki zaman dilimi
arasındaki bağ yeniden oluşturulur. Yaşanılan trajedi
yok edilemez ama kişinin hikayesinde içselleştirilir.
TSSP belirtileri yavaş yavaş yok olurken, kişinin
hayat kalitesi yükselir, sosyal, ailevi ve mesleki
sıkıntıları düzelir. Kişi yeni bir denge kurar.
Yakınlarını kaybedenler içinse “yas”la ilgili
çalışmalar yapılır. Öncellikle, kişi sevdiğinin artık
olmadığı gerçeğini kabul etmesine yardımcı olunur
ve onsuz kurmak zorunda olduğu yaşamda ona
destek olunur.
D. Pratik öneriler:
•
•
•
•
•
•
Çevrenizden destek almaya açık olun.
Konuşmaktan kaçmak, konuşmakta ısrarcı
olmak kadar, çözüm değil.
Alkol, ilaç ve madde kullanımından kaçının.
Bu ürünler ilk başta yardımcı oluyor gibi
görünseler bile kısa zaman sonra sıkıntıları
arttırabilirler.
Önceki faaliyetlerinizi sürdürün
Sıkıntılardan kaçmak yerine onları tolere
etmeye çalışın. Durum çok rahatsız hal
aldığında profesyonel yârdım almanın
mümkün olduğunu hatırlayın.
Kurtulmuş olmanın verdiği suçluluk veya
utanç duygusunun sizi yıpratmasına müsaade
etmeyin.
II.Terörist saldırılarından
çocuklarımıza nasıl
bahsedebiliriz?
Neredeyse bütün çocuklar son zamanlarda art
arda yaşanan terör saldırılarını gördüler veya
duydular. Her ne kadar biz onların olayları
anlayamayacağı yaşta olduklarını düşünsek
bile, onlar evde ya da çevrede yaşanan
tedirginliği mutlaka hissederler. Bu sebepten,
onların içlerini rahatlatmak ve kaygılarına
karşı kayıtsız kalmamak önemlidir.
Peki, terör saldırılarından onlara nasıl
bahsedebiliriz?
• Öncelikle, çocuklarımızın terör saldırıları hakkında ne
bildiğini öğrenmeye çalışmalıyız. Ne duydular ? Ne
gördüler ? En önemlisi de ne anladılar ? Onları en çok
ne etkiledi ? Onları dikkatlice dinlemekle işe
başlamalıyız. Daha sonra, onların durumu anlatırken
kullandıkları kelimelerden faydalanarak onların -kimi
zaman hayalleriyle bezenmiş- hikayelerini
düzeltmeliyiz. Bunu yaparken olabildiğince gerçeğe
yakın kalmak ve yalanlardan kaçınmak önemlidir.
Mesela onlara teröristlerin (« kötü adam » teriminden
ziyade) pek çok insana zarar verdiğinden bahsedilebilir.
• Abartıya kaçmadan, saldırılarla ilgili duygularımızı
paylaşmak da bir o kadar önemli. Hislerimizden
bahsederken duygusallaşabiliriz, bu o kadar da önemli
değil. Sadece bu durumun olayların « son derece ciddi
ve üzücü ” olmasıyla ilgili olduğunu belirtmeliyiz. Bu
yolla, onların neler hissettiğini öğrenmeye çalışabiliriz.
Ayrıca resim veya oyun çocuklarımızın kendilerini
ifade etmelerini kolaylaştırabilir.
• Teröristlerin kullandığı yöntemlere karşı olduğumuzu
olanlara belirtmeliyiz. Teröristlerin « şiddete »
yönelmelerinin sebebinin karşı görüşlere duydukları
tolerans eksikliğinden kaynaklandığını anlattıktan sonra
şiddetin önce devlet merciinde kabul edilmediğini ve
yasalarca cezalandırıldığından bahsedilebilir. Aynı
şekilde, bir uygarlıkta bunun kabul edilmediği ve dünya
halkının bu durumu kınamak için terör karşıtı
yürüyüşler düzenlediği gösterilebilir. Son olarak,
ailelerin çocukları için her zaman orda olacakları ve
o n l a r ı k o r u y a c a k l a r ı g ü v e n c e s i v e r i l e b i l i r.
Çocuğunuzun da bu dayanışma hareketinin bir parçası
yapmak için kurbanlar adına bir mum yakmalarını veya
resim çizmelerini isteyebiliriz.
• Terör olayları dolayısıyla çocuklarda geçici olarak
depresif veya kaygılı durumlar görülebilir. Bu durum
birkaç gün ile birkaç hafta sürebilir. Ancak, bu kaygılı
durum bu süreyi aşarsa veya okul veya sosyal
yaşamlarında bir değişiklik yaratırsa profesyonel
yardım almaktan çekinmemek gerekir.
Papillon d’Istanbul
Travma nedir? Terörist saldırılarından çocuklarımıza nasıl
bahsedebiliriz?
RominaBoduroğlu,
KlinikPsikologvepsikoterapist
Notesetré.lexions
Papillon d’Istanbul
Travma nedir? Terörist saldırılarından çocuklarımıza nasıl
bahsedebiliriz?
RominaBoduroğlu,
KlinikPsikologvepsikoterapist
Önlem Projesi’ne vermiş olduğu destek ve katılımlarından dolayı Klinik Psikolog
vepsikoterapistSayın Romina Boduroğlu’na teşekkürlerimizi sunarız.
Papillon d’İstanbul Derneği, okul hayatına aktif katılım sağlamak isteyen öğrenci
velilerini biraraya ge8rmeyiamaçlamaktadır.BunoktadanhareketleDerneğimiz,
üyesi bulunan ebeveyinlere, çocuklarının eğitimi, gelişimi ve kendilerini
gerçekleştirme yönünde yardımcı olacak faydalı araçları sunmaktadır.
PREVENTION : GUIDE N°1
ÖNLEMPROJESI:1NO’LUREHBER
[email protected]
1No’luPratik Rehber Kitapçığı, Önlem Grubu tarafından geliştirilmiş bir projedir.
• Proje Yöneticileri:Florence Saidi/Başkan
• Röportaj: Céline Yıldırım Parlak
• Editoryal Danışman: Romina Boduroğlu ,Klinik Psikolog , psikoterapist
• Baskıya hazırlama ve yayın: Luis Ernesto Gomez
"Bir araya gelmek bir başlangıçtır, beraberliği sürdürmek bir ilerlemedir.
Beraber çalışmak ise gerçek başarıdır.. »
Henry Ford, industriel