Geleneksel Türk Müzi*i Tarihi

Ünite
Başlangıcından 17. Yüzyıla Türk Müziği
1.
İçerik
 Türk Müziği Tarihine Giriş
 Hun Göktürk Ve Uygurlarda Müzik Kültürü
Türk Müziği Tarihi
Hazırlık Dönemi:
 Türk müziği tarihinde Hazırlık dönemi(Klasik öncesi
dönem) İslamiyet Öncesi Dönem ve İslamiyet Sonrası
Dönem şeklinde alt dönemlere ayrılmaktadır.
1.
İslamiyet Öncesi Dönem
Hun Göktürk ve Uygurlarda Müzik Kültürü
 Geçmişten günümüze kadar geniş bir yelpazeyi içine
alan müzik kültürümüz, çeşitli dönemlerden geçerek
oluşmuştur.
 Müzik kültürümüzün oluşmasını sağlayan bu
dönemlerden biri de Hazırlık Dönemidir.
 İslamiyet öncesi dönem ilk Hun Devletinin
kuruluşundan (M.Ö. 3.yy), Türklerin İslamiyeti kabul
edişlerine kadar (M.S. 10. yy) geçen süreyi
kapsamaktadır.
 Bu dönemde müzik din adamları olan şamanlar




tarafından yapılıyordu.
Dini törenlerde müziğe yer veriliyor ve müzik büyü
amacıyla kullanılıyordu.
Şamanların çalgısı davuldu.
Davul Türklerde bağımsızlığın simgesi sayılıyordu.
Şamanlar kötü ruhları kovmak ya da ölüleri gömmek
amacıyla yapılan dini törenlerde, ritim ögesinin
ağırlıklı olduğu yakarış ve dans gibi tamamlayıcı
ögelerle müzik yapıyorlardı.
 Şamanlardan sonra düğün, doğum, eğlence, zafer ya da
şölen gibi sosyal etkinliklerde müzik yapan kişiler de
ortaya çıktı.
 Bu kişilere OZAN deniliyordu.
 İslamiyetin kabulünden sonra bunlara SAZ ŞAİRİ
denmiştir.
 Saz şairlerinin çalgısı kopuz olup bugün kullanılan
bağlamanın atasıdır.
Kopuz
 Batı Hunlarında, YUĞ adı verilen cenaze törenlerinde
SAGU denilen bir tür ağıt, davul eşliğinde söylenirdi.
 Ozanlar konuları din dışı olan müzikler yapmaktaydı.
Din dışı halk müziğinin ilk oluşumu bu dönemde
ozanlar tarafından başlatılmıştır.
 İslamiyet öncesi dönemde askeri müzik yapan
topluluğa TUĞ TAKIMI denilmekteydi.
 Hunlarda, Göktürklerde ve Uygurlarda hakanların
huzurunda davul ve boru gibi çalgıların eşliğinde
müzik yapılırdı.
 Buna NEVBET ya da NÖBET denilirdi.
 Nevbetlerde seslendirme yapan çalgı topluluğu ileride
Mehter adıyla anılacak çalgı topluluğunun ilk
çekirdeğidir.
 Nevbetlerde çalınan sözsüz müzik eserlerine KÖK,
sözlü müzik eserlerine ise IR denilirdi.
 366 adet kök vardır.
 Bu dönemde bir çok müzik çeşidi bulunmaktaydı.
Bunlar kam (şaman), tuğ, kahramanlık, eğlence ve
ozanların yaptıkları müzik çeşitleriydi.
 İslamiyet öncesi dönemde çalgı müziği ve sözlü
müziğin gelişmesinin yanı sıra makam, usul ve ritm
bakımından önemli gelişmeler olmuştur.
 İslamiyet öncesi döneme ait müzik ile ilgili en önemli
bilgiler Divan ü Lügati’t Türk adlı eserden elde
edilebilmektedir.
 Bu dönemin çalgıları kopuz, çifte kaval, davul, boru,
zil ve pipadır.
Çalgılar