GELİŞİM DÖNEMLERİ bağımlılıktan.......................................özerkliğe ve bağımsızlığa bencil davranıştan...............................işbirliği ve paylaşıma haz ilkesinden.....................................gerçeklik ilkesine tutarsız davranıştan.............................tutarlı davranışa somut düşünceden...............................soyut düşünceye birincil süreç düşünceden....................mantıklı düşünceye etkili,düzenleyici egodan.....................olgunlaşmış süperegoya doğru ilerler. BİLİŞSEL GELİŞİM EVRELERİ Sensöromotor evre ( 0 2 yaş ) Uygulama öncesi ( 2 7 yaş ) Somut uygulamalar ( 7 11 yaş ) özkimlik duygusu, basit araç kullanma, kalıcı nesne yerleşimi, benmerkezcilik, sembollerle oynama, başkalarını dikkate alma, dil ve çizim kullanma, sınırlı mantıksal düşünme somut gereçler istenir. koruyuculuk, tersine çevrilebilirlik, eski ilişkilerden yenileri çevre etkisiyle öğrenme, araştırma ve daha sonra motor ve duygusal izlenimlerle öğrenme gelişir. dil kullanımı,oyun,taklit, sembolleri kullanma, sistemik düşünce yok. Biçimsel uygulamalar ( 12 yaş üstü ) çıkartma,serileştirme, sınıflandırma, mantıksal düşünce,formülleştirme, soyut düşünce varsayımları sınama kendi fikrini irdeleme Çocuk gelişiminde ailelerin bilmesi gereken temel ilkeler Ruhsal gelişim için sevgi ve ilgi gereklidir.Ancak sevgi ile disiplin dengelenmelidir. Çocuğa disiplin verilmesinde yetişkin sakin ancak kesin,kararlı ve makul bir tutum sergilemelidir. Sergilenen tutum devamlılık göstermeli,değişken olmamalıdır. Çocuğun konuşma ve nasihatten çok erişkin davranışını kendisine örnek aldığı unutulmamalıdır. Yeme problemi: Kilo almama veya kaybetme durumunda önemlidir.Yiyeceği reddetmede;ailede aşırı ilgi,ısrarlı tutum,aile içi bireylerin farklı tutum ve davranışları etkilidir. Obesite: Ailelerin aşırı koruması,çocuğun otonomisini engellemek,çocuğun kendini aç hissetmesine fırsat vermeme ve böylece kendi yiyeceğine karar verme yeteneğini kaybetmesi söz konusudur. Huzursuz olduklarında daha çok yerler.Toplumsal eleştirilere duyarlı ve endişeli olup kendini aşağılama duygusu belirgindir. Pika: İlgisiz,sevgisiz bırakılmış,terkedilmiş ,otistik veya mental retarde çocuklarda daha çok gözlenir. SÜTÇOCUĞU VE OYUN ÇOCUĞUNDA UYKU SORUNLARI Çocuklarda en sık rastlanılan davranış sorunları arasındadır. İyi uyku hijyeni sağlamak bazı uyku bozukluklarını önler,bazı sorunları çözmekte ise tek girişim olabilir. Fiziksel,gelişimsel,davranışsal ve çevresel faktörler,uyku reddi ve gece uyanma gibi sık rastlanılan sorunlara katkıda bulunur. Uyku bozukluklarının giderilmesinde en önemli basamak,ebeveynlerin anlayış ve tavrını değiştirmektir. Gece korkusu ve kabuslara karşı girişimde ilk basamak hangisinin gerçekleştiğini bilmektir. Dizsomnia: Uykunun miktar ve zamanlamasındaki bozukluktur. Narkolepsi ve uyku apneleri gibiintrensek uyku bozuklukları,gece sık uyanma,uyku faz bozuklukları,çocuk ve ebeveynin uyku zamanının Parasomnia: Uyku sırasındaki anormal senkronize olmaması davranışlardır.Gece korkuları,kabus görme,uyurgezerlik,uykuda konuşma İYİ UYKU HİJYENİ Çevre: karanlık,sakinlik,uygun serinlik Şema: düzenli kalkış zamanı,belirli uyku miktarı,düzenli yatma zamanı Aktiviteler: korkutucu film ve öykü olmaması,yatmadan bir saat önce aşırı fizik aktivitenin kesilmesi,belirli yatma zamanı rutini olması,belirli sakinleşme metodlarının olması,çocuğun yatağa uyanıkken konulması UYKUYU BOZMA POTANSİYELİ OLAN FAKTÖRLER Fiziksel faktörler: fiziksel hastalık,gebelik veya doğum komplikasyonları,diğer fiziksel faktörler Gelişimsel faktörler: ayrılık anksiyetesi Davranışsal faktörler:düzensiz,duyarlı ve uyumsuz bir huyun olması,anneye aşırı bağımlılık Çevresel faktörler: gece boyunca beslemek,ebeveyn olmadan uykuya dalamama,ebeveynin aşırı düşkün olması,psikolojik sıkıntılar GECE KORKUSU Zaman: erken,gn.le ilk 4 saatte, Uyanma durumu:dezoriyente,konfüz e, Ebeveyne tepki: varlığının farkında değil, Olayı hatırlama: tamamen uyanmadıkça yok, Yeniden uyuma: tamamen uyanmadıkça gn.le hızlı, Uyku evresi: derin nonREM uykusundan kısmenuyanmada, KABUS GÖRME geç, korkmuş,üzgün, rahat, rüyayı canlı hatırlar, gecikir, REM uykusunda, GELİŞİM DÖNEMLERİ bağımlılıktan.......................................özerkliğe ve bağımsızlığa bencil davranıştan...............................işbirliği ve paylaşıma haz ilkesinden.....................................gerçeklik ilkesine tutarsız davranıştan.............................tutarlı davranışa somut düşünceden...............................soyut düşünceye birincil süreç düşünceden....................mantıklı düşünceye etkili,düzenleyici egodan.....................olgunlaşmış süperegoya doğru ilerler. Gelişme:Organizmada iç ve dış etkenler sonucu birbirine bağlı ve düzenli bir biçimde ortaya çıkan ilerleyici bir dizi değişikliklerdir. Yeni beliren yetenek ve davranış biçimleriyle gerçekleşir. Bireye özgüdür,önceden kestirilebilen bir sıra izler. Amaç bireyin olgunluğa erişebilmesidir. Gelişme dönemlerinin bilinmesinin yararları Gelişim önceden kestirilebilir. Gelişim dönemlerinde beliren yetenekler tanınarak eğitim ona göre ayarlanır. Döneme uyan normal veya normal dışı davranışlar seçilebilir. Buna göre düzeltici ve onarıcı yollara başvurulur. Kişinin kendi özellikleri ile çevresel etkenlerin bileşkesi olarak ortaya çıkan kişiliğin oluşumu incelenebilir. Böylece olumlu veya olumsuz davranışların kökeni açıklanabilir. OKUL REHBERLİK ÖĞRETMENİ ALİ SEFA DALKIRAN