Dosyayı İndir

DKAB DERS NOTLARI-3
By SDEMİR
*****HZ MUHAMMED’İN HAYATINDAN ÖRNEK DAVRANIŞLAR
*Hz. Muhammed İnsanlara Değer Verirdi. Peygamberimiz (s.a.v.) Hz. Muhammed’in en önemli özelliklerinden biri onun örnek bir insan
olması ve insanlara ayrım yapmaksızın değer vermesidir. Çünkü evrende var olan her şey Allah’ın eseridir. Yunus Emre’nin ifadesiyle “Yaratılanı
Yaratan’dan ötürü sevmiş”tir.
* Hz. Muhammed, insanlara ırk, cinsiyet, zenginlik ve makamlarına göre davranmamıştır. O, insanlar arasında hak ve hukuk açısından hiçbir
ayrım yapmamıştır. O, bu konu ile ilgili bir hadisinde şöyle buyurmuştur: “Sizin en hayırlınız insanlara faydalı olanınızdır.” Hz. Muhammed, insanların
onurunun korunmasını istemiştir. Yaşadığı toplumda güçsüz, kimsesiz ve haksızlığa uğrayanların haklarını savunmuştur. Savaş esirlerine iyi
davranılmasını öğütlemiştir. Kadınların ve kız çocuklarının aşağılanmasına karşı çıkmıştır. O, kimseyi küçük görmemiştir. Kendisine hediye getiren
kimselerin hediyesini kabul etmiş ve onlara en güzeliyle karşılık vermiştir.
* Örnek Olay: Bir gün Hz. Muhammed ve arkadaşları otururken önlerinden bir cenaze geçer. O hemen ayağa kalkar. Yanındakiler, cenazenin
müslüman olmadığını söylerler. Bunun üzerine Hz. Peygamber, “Bu da bir insan değil mi?” buyurarak her insanın saygıya değer olduğunu vurgular.
* Örnek Olay: Bir gün huzurunda konuşurken titreyen bir adama “Arkadaş rahat ol. Ben kral değilim. Ben sadece Kureyş'ten kuru ekmek
yiyen bir kadının oğluyum.” Buyurarak onu teskin etmiştir.
* Hz. Muhammed Güvenilir Bir İnsandı. Hz. Muhammed, çocukluğunda ve gençliğinde güvenilir bir kimse olarak biliniyordu. Mekkeliler
onu dürüst ve güvenilir anlamına gelen “Muhammedü’l-Emin” diye çağırıyorlardı.
* Peygamberimiz, verdiği sözleri mutlaka yerine getirmiş, kendine verilen emanetleri zamanında sahiplerine teslim etmiştir. Özü sözü bir
olan Hz. Muhammed asla yalan söylememiş ve yaşamı boyunca doğruluk ve dürüstlükten ayrılmamıştır.
* Örnek Olay: Mekke’nin en zenginlerinden ticaretle uğraşan Hz. Hatice, Hz Muhammed’in dürüstlüğünden dolayı onunla ticari ortaklık
yapmıştır. İnsanların Hz. Muhammed’e olan güvenini Hz. Hatice şu sözleriyle ifade etmiştir: “Ey Muhammed! Sen iyi, doğru, güvenilir ve güzel ahlaklı
birisin.”
* Örnek Olay: Kâbe’nin onarılmasında Mekkeliler arasında çıkan anlaşmazlık, Peygamberimizin hakemliği ile çözülmüştür. Hz. Muhammed
güvenilir biri olduğu için Mekkeliler onun hakem olmasına sevinmişlerdir.
* Örnek Olay: Hz. Muhammed tüm Mekkelilere İslam’ı anlatmak için onları Safa Tepesi’ne çağırıp, “Ey insanlar şu dağın arkasında size karşı
hazırlanmış bir ordu vardır desem bana inanır mısınız?” diye sormuştu. Orada bulunanların hepsi birden, “Evet inanırız. Çünkü senden hiçbir zaman
yalan söz duymadık.” diyerek cevap vermişlerdi.
* Örnek Olay: Mekkeliler, hatta en azılı düşmanları bile, Hz. Muhammed’e güvendikleri için kıymetli eşyalarını ona emanet ederlerdi. O,
Mekke’den Medine’ye hicret edeceği gün, kendisine bırakılan emanetleri sahiplerine teslim etmek üzere Hz. Ali’yi görevlendirmiştir.
* Peygamberimize, deli, başka yerlerden hikayeleri alıp anlatan kişi, kâhin, sihirbaz, şair vb etiketlemeler yapılmış ama kesinlikle yalancılıkla
itham edilmemiştir.
* Hz. Peygamber, İsrâ suresinin 34. ayetindeki, “...Verdiğiniz sözü yerine getirin. Çünkü verilen söz, sorumluluk gerektirir.” Mesajını ilke edinmiş
ve “Emrolunduğun gibi dosdoğru ol!...” Hûd 112. ayetine uygun olarak hayatını sürdürmüştür.
* Hz. Muhammed Bilgiye Önem verirdi.
* Örnek Olay: Bir gün Hz. Peygamber mescide girdiğinde iki grup görür. Bir kısmı namaz (nafile) kılmakla diğer bir kısmı da ilim öğrenmekle
meşguldür. Onlar için şöyle der: “...Her iki grup da iyi şeylerle meşguldür; şu var ki bir şey talep ederek dua edenlere o şeyi verip vermemek Allah’a
aittir. Hâlbuki diğer gruptakiler ilim elde ediyorlar ve böylece cehaleti savıp kovuyorlar. Bana gelince ben öğretmen olarak gönderildim.” Sonra Hz.
Muhammed, ilim öğrenenlerin arasına katılıp oturmuştur. O, bu tavrıyla bilgi öğrenmekle uğraşan kimselerin değerini yükseltmiş ve insanları ilme
teşvik etmiştir. Peygamberimiz bir hadisinde, “İlim tahsil etmek her Müslüman erkek ve kadına farzdır.” buyurmuştur.
* Örnek Olay: Hz. Muhammed Medine’ye hicret ettiğinde ilk iş olarak burada bir mescit yaptırmıştır. Bu mescidin bir bölümünü de eğitim
faaliyetlerine ayırmıştır. Mescid-i Nebevi’nin yanındaki bu eğitim yerine “Suffe”, burada kalanlara “Ashab-ı Suffe” denir.
* Örnek Olay: Hz. Peygamber, nerede ve kimde olursa olsun faydalı ilimlerin öğrenilmesini teşvik etmiştir. Örneğin Bedir Harbi’nde esir
düşen düşman askerlerinden okuma yazması olanların, Medineli on müslümana okuma yazma öğretmesi karşılığında serbest bırakılmalarını
istemiştir. Bir hadisinde “İlim, müminin yitik malıdır. Onu nerede bulursa alsın.” buyurarak bilginin evrenselliğine dikkat çekmiştir.
* Hz. Muhammed Danışarak İş Yapardı. Hz. Muhammed bir konuda karar vermeden önce konuyu iyi bilen kimselerle fikir alışverişinde
bulunur ve danışırdı.. Onların düşünce ve görüşlerini sorardı. Hz. Peygamberin bu şekilde hareket etmesi, Âl-i İmrân suresinin 159. ayetinde şöyle
belirtilmiştir: “...(Ey Peygamber) işlerinde onlarla fikir alışverişinde bulun...”
* Danışmanın eşanlamlısı diğer bir kelime ise “İstişare” dir.
* Örnek Olay: O, kızlarını evlendirme konusunda ailesiyle istişare ederek karar vermiştir.
* Örnek Olay: Kendisine ilk vahiy geldiğinde önce eşi Hz. Hatice’ye danışmış, sonra da onun önerisiyle bilge bir kişi olan Varaka’ya gitmiştir.
Onun görüş ve düşüncelerini alıp peygamberliği konusunda söylediklerini dikkatle dinlemiştir.
* Örnek Olay: Peygamberimizin Gatafan Kabilesi’nin tehdidinden korunmak için Medine hurmalığının 1/3 ünü verme görüşü kabul
görmeyince vazgeçmiştir.
* Örnek Olay: Hendek Harbi’ne hazırlık aşamasındaki fikir alışverişinde Selman-ı Farisi’nin şehrin etrafına hendek kazma fikri kabul
görmüştür.
* Hz. Muhammed Merhametli, Hoşgörülü ve Affediciydi. Merhamet, herhangi bir canlıya karşı sevgi, şefkat ve acıma duygusudur.
* Hz. Muhammed sadece kendisi gibi inananlara değil, inanmayanlara da merhametle yaklaşmıştır. Kendisine kötü davranan insanlara doğru
yolu bulmaları için dua etmiştir.
* Hz. Peygamber, savaş esnasında dahi kadınlara, çocuklara, sivil halka, mabetlere ve din adamlarına dokunulmamasını ve çevreye zarar
verilmemesini istemiştir. Asıl önemli olanın gönülleri kazanmak olduğunu vurgulamıştır.
* Örnek Olay: Hz. Muhammed İslam’ı anlatmak için bir gün Taif’e gitmişti. Ancak Mekke müşriklerinin kışkırtmasıyla Taifliler
peygamberimize beklenmedik bir tepki gösterdiler. Hz. Peygambere taş fırlattılar, geçeceği yollara diken attılar. Hz. Peygamber buna çok üzülmüştü
ve onlar için, “Rabb’im, halkımı bağışla, onlar ne yaptıklarının farkında değiller.” diye dua etmiştir. Kendisine acımayan düşmanlarına bağışlanma ve
hidayet dilemesi, onların soyundan inançlı bir nesil getirmesi için Allah’a niyazda bulunması, onun merhametinin açık bir göstergesidir. Hz.
Peygamber, insanların düştükleri kötü durumlara çok üzülürdü. Nitekim Allah, Tevbe suresinin 128. ayetinde bu durumu şöyle açıklar: “Andolsun, size
içinizden öyle bir peygamber geldi ki sizin sıkıntıya düşmeniz ona çok ağır gelir. Çünkü o size çok düşkün, müminlere karşı çok şefkatli ve merhametlidir.”
* Örnek Olay: Bir gün Hz. Peygamberin yanına bir adam gelir. Peygamberin kucağında bir çocuğu öptüğünü görünce hayretle, “Benim on
tane çocuğum var ama hiçbirini öpmedim.” der. Peygamberimiz, “Kalbinde merhamet kalmamışsa ben ne yapayım.”
diyerek şu uyarıda bulunur: “Merhamet etmeyene Allah merhamet etmez.”
* Örnek Olay: Hz Hamza'yı, Uhut'ta hunhar şekilde şehit eden Vahşi'yi ve azmettiricisi Hind’i affetmiştir.
1
DKAB DERS NOTLARI-3
By SDEMİR
* Örnek Olay: Necran Hırıstiyanları peygamberimizi ziyarete gelmişlerdi. Namaz vakti gelince müslümanlar namaza durmuşlar, onlar
mescidin diğer köşesinde kendi ritüellerini yapmaktaydılar. Sahabelerden bazısı durumu engellemek isteyince peygamberimiz onlara izin vermemiş
ibadetlerini yapmalarını sağlamıştır.
* Hz. Muhammed Çalışmayı Sever ve Zamanı İyi Değerlendirirdi. Kur’an-ı Kerim’de, insanın ancak çalışarak birtakım şeyleri hak
edebileceği vurgulanmıştır. Necm suresinin 39. ayetinde Yüce Allah, “İnsan için kendi çalışmasından başka bir şey yoktur.” buyurmuştur. Çaba sarf
etmeden, emek vermeden bir şey beklemek İslam düşüncesine aykırıdır. Peygamberimiz, “Hiç kimse kendi emeği ile kazandığından daha hayırlı bir
lokma yememiştir.” "İki günü eşit olan zarardadır." buyurarak çalışmayı övmüştür.
* Hz. Muhammed, zamanın insan için önemli bir değer olduğunu kabul etmiştir. Bu nedenle zamanını en iyi şekilde değerlendirmiş ve
Müslümanların da değerlendirmesini istemiştir. Hz. Peygamber, “İnsanlar iki nimetin değerini bilmezler. Bunlardan biri sağlık diğeri boş vakittir.”
buyurarak boş vaktin iyi değerlendirilmesini vurgulamıştır.
* Hz. Peygamber, zamanını en verimli şekilde değerlendirmiştir. Bu sayede İslam kısa sürede geniş kitlelere ulaşmıştır. O, bir aile reisi, bir baba
ve bir eş olmasının yanı sıra aynı zamanda bir peygamber, insanları eğiten bir öğretmen, bir devlet başkanı ve Müslümanların lideriydi. O birçok görevi
bir arada yürütmesine rağmen hiçbir görevini ihmal etmemiştir. Bütün bu görevleri bir arada yürütürken zamanını planlı ve programlı kullanmıştır.
* Örnek Olaylar: Hz. Muhammed, insanları çalışmaya teşvik ettiği gibi bizzat kendisi de çalışmıştır. O, çalışmasını gençliğinden itibaren
hayatının sonuna kadar sürdürmüştür. Hz. Muhammed gençlik yıllarının çoğunu amcası Ebu Talip’in yanında ticaretle uğraşarak geçirmiştir. Hz.
Hatice’nin kervanının başına geçmiş, onunla ticari ortaklık yürütmüştür. Onun bütün bu faaliyetleri, geçimini temin etmek içindir.
* Hz. Muhammed Sabırlı ve Cesaretliydi. Sabır, üzüntü, sıkıntı ve acılara karşı direnme gücü göstermektir. Kur’an-ı Kerim’de insanlara
sabırlı olmaları öğütlenir. Sabırlı davrananlara Allah’ın yardım edeceği belirtilir. Bakara suresinin 153. Ayetinde Allah, “Ey iman edenler, sabır ve
namazla Allah’tan yardım isteyin, muhakkak ki Allah sabredenlerle beraberdir.” buyurur. “Güçlü kimse, güreşte rakibini yenen değil, öfkelendiği zaman
kendine hâkim olabilen kimsedir.” Buharî, Edeb, 76.
* Örnek Olaylar: Hz. Muhammed sabırlı bir insandı. O, hayatı boyunca pek çok sıkıntılarla karşılaşmıştır. Daha doğmadan önce babasını, altı
yaşında annesini ve sekiz yaşında da dedesini kaybetmiştir. Yetim ve öksüz olmanın getirdiği sıkıntıları sabırla aşmıştır. Hz. Fatıma’nın dışındaki
çocukları kendisi hayattayken vefat etmiştir. Kâbe’de secde ettiğinde üzerine işkembe atılmış, Uhut Savaşı’ında dişi kırılmış, Taif’te taşlanmış, canına
kastedilmiş, memleketinden göç etmek zorunda kalmıştır. O, bu durumlar karşısında üzülmekle beraber hep sabırlı davranmıştır. Çünkü o, Allah’ın,
“...Sabredenlere ödülleri hesapsız verilecektir.” mesajını hayatında bir ilke olarak kabul etmiştir.
* Örnek Olay: Müşriklerin, peygamberlikten vazgeçirmek için, yaptığı birtakım cazip teklifleri geri çevirmiş; kararlılığını şu meşhur sözüyle
ortaya koymuştur: “Güneşi sağ elime, ayı da sol elime koysalar yine de yolumdan dönmem.” O, cesaretiyle de insanlara örnek olmuştur.
* Hz. Muhammed Hakkı Gözetirdi. Hz. Muhammed, yaşamında daima adaleti ilke edinmiştir. Hakkı gözetirken, adaleti uygularken insanlar
arasında fark gözetmemiştir. O, ilahî emirler doğrultusunda hareket etmiştir.
* Yüce Allah, Mâide suresinin 8. ayetinde hak ve adaletle ilgili şöyle buyurur: “Ey inananlar! Allah için adaletle şahitlik edenler olun. Bir
topluluğa karşı duyduğunuz kin sizi adaletten saptırmasın. Adil davranın, takvaya yakışan budur. Allah’tan korkun, kuşkusuz Allah yaptıklarınızdan
haberdardır.” “Güçsüzün, incindiği ve hakkını alamadığı bir toplum yücelemez.” İbni Mace, Sadakat, 17.
* Hz. Muhammed daha peygamberlik görevi verilmeden önce de haksızlıkların karşısında duruyor ve haklının yanında yer alıyordu. Bundan
dolayı Erdemliler Topluluğu(Hilfu’l-Fudul)’na katılmıştır. Bu yolla haksızlığa uğrayan, güçsüz ve kimsesiz insanların hakkını korumuştur.
* Örnek Olay: Hz. Peygamber, hak hususunda hiç kimseye en küçük ayrıcalık tanımamıştır. Kureyş kabilesinden bir kadın hırsızlık
yapar. Bir kısım ileri gelen Kureyşliler Hz. Muhammed’e bir aracı göndererek kadını affetmesini isterler. Bu işi Hz. Muhammed’in çok sevdiği bir kişi
olan Üsame’nin yapabileceğini düşünürler. Sonra durumu iletmek üzere Üsame’yi Peygambere gönderirler. Üsame gelip durumu anlatınca Hz.
Peygamber üzülür. Ayağa kalkarak şunları söyler: “Ey insanlar, sizden önceki insanlar aralarında varlıklı biri hırsızlık yaptığında ona dokunmazlar;
zayıf biri hırsızlık yaptığında ise onun cezasını verirlerdi. Allah onları bu yüzden helak etti. Allah’a yemin ederim, değil o kadın, bu suçu işleyen
Muhammed’in kızı Fatıma bile olsa onun da cezasını veririm.”
* Örnek Olay: Vefatından birkaç gün önce bütün Müslümanların önünde, “Ey Müslümanlar, şayet birinize haksız bir muamelede
bulunmuşsam onu ödemeye hazırım. Kimin hakkı varsa işte şahsım işte malım gelsin alsın.” diyerek üzerinde hiç kimsenin hakkının kalmasını
istememiştir.
* Hz. Muhammed Doğayı ve Hayvanları Severdi. Hz. Muhammed doğayı ve hayvanları korumaya önem verir, çevrenin temiz tutulmasını
öğütlerdi.
* Hz. Peygamber su havzalarını, nehir kenarlarını ve gölleri kirletmeyi yasaklamıştır. Ayrıca suların kirlenmemesi için açılan kuyuların
etrafında geniş bir alanın boş bırakılması gerektiğini belirtmiştir. Hayvan ağıllarının ve besi yerlerinin, açılan kuyuların uzağına yapılmasını
emretmiştir. Peygamberimiz doğanın ayrılmaz parçası olan ağaçlara da önem vermiştir. “Bir kimse ağaç diker de bunun meyvesinden insan, hayvan
veya kuş yerse, yenen şey onun için bir sadaka yerine geçer.” sözleriyle teşvik etmiştir.
* Peygamberimiz keyfi olarak hayvan öldürülmesini yasaklamıştır. “Haksız yere bir kuş veya daha küçük bir hayvan öldüren insana Allah
onun hesabını mutlaka soracaktır.” Buyurmuştur
*“Kıyamet kopuyor olsa bile elinizdeki fidanı dikiniz.” Hadis
* Örnek Olay: Müslümanları ağaç dikmeye teşvik etmiştir. Hz. Peygamber, ağaçların kesilmesine müsaade etmediği gibi yapraklarını dökmek
için ağaca sopayla vuran kimseye, “Ağaca vurarak, kırıp dökerek değil, sallayarak yapraklarını dök.” uyarısında bulunmuştur. Medine’yi dört bir
yandan kuşatan yeşil alanı koruluk olarak ilan etmiş, buralardaki ağaçların kesilmesini yasaklamıştır.
* Örnek Olay: Hz. Peygamber hicretin sekizinci yılı Mekke’nin Fethi’ne giderken bir vadide, yolun kenarında yeni doğmuş yavrularını
emziren bir köpek gördü. Bir sahabeyi çağırıp köpeğin ve yavrularının rahatsız edilmemesini sağlamak üzere ordu geçinceye kadar orada nöbet
tutmasını emretti.
2