Kalp ve Pericardium`un Anatomisi - Journal of Clinical and Analytical
advertisement
Kalp ve Pericardium’un Anatomisi Kalp Mediastinum medium’tadır (Şekil 1). Apex cordis, sol ventrikül’ün koni şeklindeki ucudur (Şekil 2). Midsternal hattan 9-10 cm. uzakta, sol taraf midklaviküler çizgi üzerinde ve beşinci interkostal aralıktadır. Kalbin sağ kenarını sağ atriyum, alt kenarını sağ ventrikül, sol ke- Göğüs Cerrahisi Göğüs Cerrahisi Cenk Kılıç Journal of Clinical and Analytical Medicine Şekil 1. Göğüs boşluğunda kalbin yerleşimi Şekil 2. Göğüs boşluğunda kalp ve büyük damarlar (önden görünüş) narının (margo obtusus) büyük bölümünü sol ventrikül, sol yüzünün tamamına yakınını sol ventrikül, sağ yüzünü sağ atriyum yapar. Kalbin Yüzleri Facies sternocostalis (facies anterior): Başlıca sağ ventrikül tarafından oluşturulur (Şekil 2). Pericardium aracılığı ile 3-6. kaburgalardan ve sternum gövdesinden ayrılır. Facies diaphragmatica (facies inferior): Büyük kısmını sol ventrikül yapar. Şekil 3. Göğüs boşluğunda sol atriyum, kalp ve büyük damarlar (önden görü- Basis cordis (facies posterinüş) 1 44 or): Büyük bölümünü sol atriyum oluşturur (Şekil 3). Basis cordis’in komşuluk yaptığı primer yapı oesophagus’tur. T5-T8 vertebraların önündedir (Şekil 4). Sinus obliquus pericardii’nin ön duvarını yapar (Şekil 5). Sulcus coronarius ve sinus coronarius: Basis cordis ile facies diaphragmatica’yı ayırır (Şekil 6). Aynı zamanda dıştan atriyumlar ile ventrikülleri de ayırır. Şekil 4. Göğüs boşluğunda kalp ve oesophagus’un komşuluğu. Şekil 5. Sinus obliquus pericardii’nin yerleşimi. Kalbin İç Yapısı ve Atrium Dextrum Atriyum’lardaki kas yapısına mm. pectinati denir. Pektinat kaslar, ventriküllerde kalınlaşır ve trabeculae carneae adını alır. Trabeculae carnaeae’lerin kalınlaşması ile papiller kaslar oluşur. Sağ ventrikülde 3, sol ventrikülde 2 tane papiller kas vardır. Sağ atriyum’un iç yüzüne açılan yapılar; vena cava superior, vena cava inferior, sinus coronarius, veni cardiacae minimae ve veni Şekil 6. Sulcus coronarius ve sinus coronarius’un yerleşimi Şekil 7. Sağ atriyum’un yerleşimi 2 45 cardiacae anteriores’dir (Şekil 7). Fossa ovalis ve limbus fossa ovalis, sağ atriyum’un iç duvarındaki septum interatriale’dedir. Ostium Atrioventriculare Dextrum Kalpteki en büyük kapak ostiumudur. Sağ atriyum’u sağ ventrikül’e birleştiren bu deliği, sistol sırasında valva atrioventricularis dextra (triküspid kapak) kapatır. Ventriculus Dexter İç yüzünde görülen crista supraventricularis, triküspit kapak ile pulmoner kapağı ayırır. Conus arteriosus pulmoner kapağın altındaki düz alandır. Septum interventriculare ile musculus papillaris anterior arasında uzanan kas kabarıntısına trabecula septomarginalis denir. İçinde ileti sistemi ile ilgili lifler vardır. Ostium Trunci Pulmonalis Sağ ventrikül’ü truncus pulmonalis’e birleştiren bu deliği, diastol sırasında valva trunci pulmonalis (pulmonal kapak) kapatır. valva trunci pulmonalis’in valvula semilunaris dextra, valvula semilunaris sinistra ve valvula semilunaris anterior denilen üç tane yarım ay şeklinde valvulası vardır. Atrium Sinistrum Kalbin en arkada bulunan bölümüdür. Basis cordis’in büyük bölümünü ve sinus obliquus pericardii’nin ön duvarını yapar (Şekil 3 ve 5). Dört tane pulmonal ven açılır. Ostium Atrioventriculare Sinistrum Sol atriyum’u sol ventrikül’e birleştiren bu deliği, sistol 3 46 sırasında valva atrioventricularis sinistra (mitral kapak) kapatır. Ventriculus Sinister Sağ ventrikül’den daha uzun ve daha dardır. Sol ventrikül’ün duvarı sağ ventrikül’ün duvarından üç kat daha kalındır. Ostium Aortae Sol ventrikül’ü aorta ascendens’e birleştiren bu deliği, diastol sırasında valva aortae kapatır. Valva aortae’nin valvula semilunaris dextra, valvula semilunaris sinistra ve valvula semilunaris posterior denilen üç tane yarım ay şeklinde valvulası vardır (ŞeŞekil 8. Ostium aortae’nin yerleşimi. kil 8). Kalbin ve Kapaklarının Göğüs Duvarındaki İzdüşümü Valva aortae: Sol 3. interkostal boşluk seviyesinde, sternum’un sol kenarının arkasındadır. Valva trunci pulmonalis: Sol 3. kaburga seviyesinde, sternum’un sol kenarının arkasındadır. Valva bicuspidalis (mitralis): Sol 4. kaburga seviyesinde,sternum’un sol yarısının arkasındadır. Valva tricuspidalis: Sternum’un alt parçasının orta bölümünün arkasındadır. Kalbin İskeleti Kalbin iskeletini yapan oluşumlar; septum membranaceum, trigona fibrosa ve anuli fibrosi’dir. 4 47 Trigonum fibrosum dextrum: Ostium atrioventriculare dextrum, ostium atrioventriculare sinistrum ve ostium aortae arasındadır. Trigonum fibrosum sinistrum: Ostium aortae ile ostium atrioventriculare sinistrum arasındadır. Anulus fibrosus dexter, ostium atrioventriculare dextrum’u ve triküspid kapağı kuşatır. Anulus fibrosus sinister, ostium atrioventriculare sinistrum’u ve mitral kapağı kuşatır. Kalbin İleti Sistemi Nodus sinuatrialis (Keith-Flack düğümü): Crista terminalis’in üst ucunda lokalizedir. Nodus atrioventricularis (Aschoff-Tawara düğümü): Septum interatriale’de lokalizedir. İletinin en yavaş yeridir. Fasciculus atrioventricularis (His demeti): Septum interventriculare’nin pars membranacea’sı üzerindedir. Atriumlar ile ventriküllerin kas dokusu arasındaki tek fizyolojik bağlantıdır. Septum interventriculare’nin musküler parçasının başlangıcında; crus dextrum ve crus sinistrum denilen iki bacağa ayrılır. Crus’lar, plexus subendocardialis’i (Purkinje lifleri) oluşturur. Purkinje lifleri, kalpte iletinin en hızlı yeridir. Kalbin Sinirleri Kalbin; sempatikleri; her iki taraf T1-T5’ten, parasempatikleri; her iki nervus vagus’dan gelir. Wrisberg ganglionu, plexus cardiacus’tadır. Kalbin Arterleri Septum interventriculare’nin 1/3 alt-arka bölümünü ve sol ventrikülün alt parçasını besleyen koroner arter dominanttır. Kişilerin %70’inde sağ koroner arter domi5 48 Şekil 9. Arteria coronaria dextra’nın yer- Şekil 10. Arteria coronaria sinistra’nın yerleşimi. leşimi. nanttır. Arteria coronaria dextra: Sağ atriyum, sağ ventrikül’ün büyük bölümü, sol ventrikül’ün diyafragmatik yüzünün bir bölümü, interventriküler septum’un 1/3 arka alt parçası, sol atriyum’un bir bölümü ve krus’ların proksimaline kadar ileti sistemine ait yapıları besler (Şekil 9). Arteria coronaria sinistra: Sol ventrikülün ve sol atriyumun büyük bölümünü, sağ ventrikülün küçük bir bölümü, interventriküler septum’un 2/3 ön parçası ve krus’ları besler (Şekil 10). Kalbin Venleri Sinus coronarius: Sol atriyum ile sol ventrikül arasında, sulcus coronarius’dadır. Sağ atriyum’a açılır. Vena cardiaca magna (vena cordis magna): Sulcus interventricularis anterior’da ramus interventricularis anterior’la, daha sonra da ramus circumflexus’la birlikte seyreder. Sinus coronarius’a sol ucundan açılır. Vena cardiaca parva (vena cordis parva): Sağ atrium ile sağ ventrikül arasında, arteria coronaria dextra ile birlikte sulcus coronarius’ta seyreder. Sinus coronarius’a sağ ucundan açılır. 6 49 Vena cardiaca media (vena cordis media): Sulcus interventricularis posterior’da ramus interventricularis posterior ile birlikte seyreder. Sinus coronarius’a sağ ucundan açılır. Vena obliqua atrii sinistri (Marshall veni): Sol atriumun arka yüzünde seyreder. Embriyonik bir kalıntıdır. Sinus coronarius’a sol ucundan açılır. Veni cardiacae minimae (veni cordis minimae, Thebesian venleri): Tüm kalp boşluklarına açılır. Kalp boşluklarından miyokardiyuma kan taşıdıklarından miyokardiyumun potansiyel sirkülasyonunda önemlidirler. Veni ventriculi dextri anteriores) (veni cardiacae anteriores, veni cordis anteriores): Direk sağ atrium’a açılırlar. Kalbin Lenf Dolaşımı Kalbin lenfi, nodi tracheobronchiales inferiores’lere ve nodi brachiocephalici’lere gider. Pericardium Pericardium fibrosum: Corpus sterni ve 2-6. kıkırdak kaburgaların arkasında, 5-8. torakal vertebraların önündedir. Vena cava inferior hariç, kalple ilgili bütün damarları sarar (Şekil 11). Nervus phrenicus’lar ile a.v. pericardiacophrenica’lar, fibröz perikardiyum üzerinde seyreder. Pericardium serosum: İki yapraklıdır. Parietal ve visseral yaprakları arasında kalan boşluğa cavitas pericardia7 50 Şekil 11. A PF; Pericardium fibrosum, PSp; Pericardium serosum’un lamina parietalis’i, PSv; Pericardium serosum’un lamina visceralis’i B A’nın çizimi. ca denir (Şekil 11). Cavitas pericardiaca’da yaklaşık 25 cm3 liquor pericardii bulunur. Sinus transversus pericardii: Bu sinüsün önünde aorta ascendens ile truncus pulmonalis, arkasında vena cava superior, sol atrium ve pulmonal venler vardır (Şekil 12). Sinus obliquus pericardii: Sağ ve sol pulmonal venler arasında kalan sol atrium duvarı (basis cordis), bu sinü- Şekil 12. A PF; Pericardium fibrosün ön duvarını yapar. Arka sum, PSp; Pericardium serosum’un lamina parietalis’i, PSv; Pericardium duvarını ise özofagus’un ön serosum’un lamina visceralis’i B A’nın yüzünü örten fibröz perikar- çizimi. diyum yapar (Şekil 5). Pericardium’un damarları ve sinirleri Pericardium’un ana arteri, arteria thoracica interna’nın dalı olan arteria pericardiacophrenica’dır. Arteria pericardiacophrenica, pericardium fibrosum’u ve pericardium serosum’un pariyetal yaprağını besler. Pericardium serosum’un visseral yaprağını (epicardium), koroner arterler besler. Pericardium’un venleri vena azygos’a ve vena thoracica interna’ya açılır. Pericardium fibrosum’un ve pericardium serosum’un pariyetal yaprağının duyusunu nervus phrenicus taşır. Pericardium serosum’un visseral yaprağının duyusunu kalbin otonom sinirleri taşır. 8 51
