solunum yolu *le bula*an

SOLUNUM YOLU İLE BULAŞAN
HASTALIKLAR
KABAKULAK
MUMPS, PAROTİTİS EPİDEMİCA
ETKEN
• Kabakulak virusu Paramyxoviridae ailesinden
zarflı bir RNA virusudur.
BULAŞMA YOLU VE SÜRESİ
•
•
•
•
Solunum yoluyla
Kızamık,su çiçeğinden daha az bulaşıcı
Kuluçka dönemi 14-18 gün
Parotis bezinin şişmesinden 1 hafta önceden
başlar,şişlik geçinceye kadar devam eder
BELİRTİLERİ
•
•
•
•
Yüksek olmayan ateş
Baş ağrısı
Boğaz ağrısı
Prodromal dönemden sonra kulakların
altındaki tükrük bezlerinin (PAROTİS BEZİ)
şişmesidir
• Tek veya çift taraflı olabilir
EPİDEMİYOLOJİ
•
•
•
•
Kış ve ilkbahar aylarında sık görülür
Toplu yaşanan yerlerde salgın yapar
5 yaş altında nadir görülür
Yetişkinlerde ağır seyreder
KOMPLİKASYONLAR
• Çocuklarda genellikle hafif, yetişkinlerde daha
ciddi seyreder ve daha fazla komplikasyon gelişir
• Kabakulağa bağlı olarak merkezi sinir sistemi
tutulumu (menengit) sık görülen
komplikasyondur ancak çoğunlukla ciddi değildir
• Görülen menengit baş ağrısı,ense sertliği ile
seyreder ve çoğunlukla kalıcı hasar bırakmadan
düzelir
• Tükürük bezleri tutulumu gözlenir
KOMPLİKASYONLAR
• Erişkin erkeklerde bir diğer komplikasyon testis
tutulumudur (orşit)
• Erişkin kadınlarda bir diğer komplikasyon over
tutulumudur (oofarit)
KORUNMA
• Canlı zayıflatılmış virüs aşısıdır
• 12-15 ay arası ilk doz,ilköğretim 1.sınıfta ikinci doz
olmak üzere toplamda 2 doz uygulanır
• Kabakulak aşısı ülkemizde KKK üçlü aşı şeklinde
uygulanmaktadır
• Kabakulak aşısı subkutan (cilt altına) enjeksiyon
şeklinde uygulanır
• Hamile kadınlar KESİNLİKLE KKK AŞISI İLE
AŞILANMAMALIDIR
• AŞIDAN SONRA 4 HAFTA SÜREYLE HAMİLE
KALINMAMALIDIR
BAKIM
• Solunum izolasyonu uygulanır
• Şişlik süresince hasta yatak istirahatine
alınarak virüsün sinir sistemini tutması
engellenir
• Yutma sırasındaki ağrıyı azaltmak için sıvı gıda
ile beslenir gerekirse hasta gavajla beslenir
• Sekresyonu artırıcı ve baharatlı yiyeceklerle
beslenme önerilmemelidir
KIZIL
SCARLET FEVER
ETKEN
• A grubu Beta hemolitik streptococ’lar
• A grubu beta-hemolitik streptokokların
eritrojenik toksininin neden olduğu
• karakteristik, yaygın eritematöz döküntü ile
ortaya çıkan bir hastalıktır.
BULAŞMA YOLU VE SÜRESİ
• Direkt olarak damlacık enfeksiyonu
• İndirekt olarak enfekte eşya veya hasta
sekresyonları ile
• Kuluçka dönemi 2-5 gündür
BELİRTİLERİ
•
•
•
•
•
•
•
Ateş,boğaz ağrısı,baş ağrısı ,yutma güçlüğü
Kusma
Bademcikler çok paslı ve dil kırmızı
Boyun altındaki lenf bezleri şiş
Tüm bunlardan 1-2 gün sonraki döküntü
Ateş döküntü başladığı zaman yüksek sonra düşer
Alın ve yanaklar kızarır, ağız çevresi soluk renklidir
BELİRTİLERİ
• Enantemler etkenin ilk yerleştiği yerlerde olur
• Yani tonsil,farenks,dil ve damak
• Tonsiller ödemlidir,üzerinde eksuda vardır
• Tonsillerde sarı,beyaz kolayca ayrılan bir zar
vardır
BELİRTİLERİ
• İlk 2 gün hiperkeratotik membran nedeniyle
beyaz çilek dili olur
• 1.-2. günde dil beyaz pasla kaplanır
• Dil uçları ve kenarları
• kırmızıdır
• BU HALE BEYAZ ÇİLEK DİLİ DENİR
BELİRTİLERİ
• 4-5. günler membran kalkar(BEYAZ PAS
KAYBOLUR), parlak kırmızı mukoza kalır, kırmızı
çilek dili görülür
• Parlak kırmızı,papiller
• belirgin
BELİRTİLERİ
• Deride egzantemler ilk belirtilerden 12 saat sonra
boyun,koltukaltı ve kasıklardan başlar
• Ciltte zımpara kağıdı görüntüsü vardır
• Rash denir.
• Döküntüler çoğunlukla noktamsı olup,basınca
beyazlaşır
• Raşın yüzü sarması tipiktir
• Alın ve yanaklar kırmızı,ağız çevresi soluk görülür
RASH
Zımpara kağıdı Görünümü
• Kızıl hastalığının rash’ı sivilceli güneş yanığına
benzer,cilde pürüzlü bir görünüm verir
BELİRTİLERİ
• Kıvrım yerlerindeki döküntüler daha kalın ve
yoğundur.Bu yoğun görülen çizgilere PASTİA
ÇİZGİLERİ denir
Group A Streptococcal Infections
Pastia lines in the antecubital space of a 12-year-old white male with
scarlet fever. Courtesy of George Nankervis, MD
TANI
• Kültürü yapılarak tanısınına gidilebilir
• Antibiyogram yaılarak duyarlı olduğu
antibiyotik teşhis edilir
KOMPLİKASYONLAR
• orta kulak iltihabı, sinüzit ve zatürredir.
• Nadir durumlarda ateşli romatizma sonucu
gelişen akut eklem romatizması
• Veya romatizmaya bağlı kalp hastalığı
gelişebilir.
• Birçok kızıl hastalığı vakası kalıcı
komplikasyonlara neden olmadan tedavi
edilebilmektedir.
KORUNMA
• Aşısı yoktur
• Streptococcuslardan şüphelenildiğinde boğaz
kültürü yapılmalı,Etkenin varlığı saptanmalı ve
tedavisine gidilmelidir
BAKIM
• Ateşi düşürmeye yönelik uygulama
• Enfeksiyonu önlemek için verilen
antibiyotiklerin uygun zaman da alınmasının
sağlanması
• Ateşli dönemde yatak istirahati önerilir
• Kaşıntıya yönelik önlemler alınır(kalaminli
solüsyonlarla)
• Boğazı yormayacak sıvı gıdalar alınması
sağlanır