Viral hepatitler Dr. Hayati Demiraslan Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji AD Sunum planı Tanım Klinik tablolar Etkenler Bulaş ve korunma Karaciğer nedir? Görevi? • Kanı temizler • • • • • (metabolizma) Hormonları düzenler Pıhtılaşma faktörlerini salgılar Safra üretir Önemli proteinleri üretir (albumin) Kan şekerini düzenler Viral hepatit nedir? Karaciğer parankiminin virüsler tarafından oluşturulan iltihabıdır. Genellikle 5 hepatit virüsü tarafından oluşturulur A, B, C, D ve E, (G, TTV) Doğal seyir A, B, C, D, E virüsler İnkübasyon 30180 gün Asemptomatik Semptomati k İyileşme Kronikleşme -Sarılık -KCFT yükselmesi B, C, D A ve E nadir E Siroz HCC Hepatit tipleri A Kaynak Bulaş yolu Kronikleşme Korunma Dışkı Fekal-oral Kan nadir Yok Aşılama B C Kan/kan ürünleriKan/kan ürünleri Vücut sıvıları Vücut sıvıları Perkütan ve mukozal Var Aşılama Perkütan ve mukozal Var Kan donör taraması, riskli davranıştan kaçınma D Kan/kan ürünleri Vücut sıvıları E Dışkı Perkütan ve mukozal Fekal-oral Var Yok İmmünsüpresif hastalarda + HBV Aşılama Güvenli gıda ve su tüketimi Etkenler-Hepatit A virüsü(HAV) Picornavirus veya heparna (Enterovirus tip72) Zarfsız, tek sarmallı RNA virüsü Akut fazda kanda ve gaitada gösterilmiştir Hepatosit sitoplazmasında çoğalır (Sitopati yapmaz) 7 genotip Etkenler-Hepatit A virüsü(HAV) Anti-HAV IgM akut enfeksiyonu IgG koruyucu antikoru Resistance of HAV: 56C’de 30 dk Ortamda Kurumuş gaytada Tatlı, tuzlu su, toprakta %70 alkolde 100°C’de Ultraviole 1 hafta 30 gün, birkaç ay 3 dk, 5 dk 1 dk Etken-Hepatit B virüsü (HBV) Hepadnavirus Sirküler, kısmi çift sarmallı DNA HBV DNA asimetrik – sarmala sahiptir 4 open reading frames (ORF) kodlar: C, pre-c and C geni, HBeAg ve HBcAg kodlar S, pre-s1, pre-s2 ve S geni; HBsAg kodlar X, HBxAg kodlar P region, DNA polimeraz kodlar Hepatit B virüsü (HBV) 3 antijen-antikor sistemi HBsAg-- anti-HBs sistemi: HBsAg, anti-HBs, pre-s1,s2 antigen and anti-pre s1, s2 Temas sonrası 1-2 hf’da (11-12 hf gecikebilir) HBsAg ortaya çıkar Akut B hepatitinde 1-6 hf sürer Kronik hastalıkta ise HBsAg yıllarca + kalır HBsAg enfektiviteyi gösterir Sekresyonlarda bulunur HBsAg 10 alt tip var, 4 major: adr, adw, ayr, ayw. Anti-HBs, HBsAg kaybolduktan bir kaç hf sonra oluşur ve yıllarca sürer Hepatit B virüsü (HBV) HBcAg—anti-HBc sistemi HBcAg hepatosit nukleusunda bulunur Replikasyonu gösterir Pencere dönemi Anti-HBc IgM= akut enfeksiyonu veya akut atağı gösterir Anti-HBc IgG= geçirilmiş enfeksiyonu Hepatit B virüsü (HBV) HBeAg—anti-HBe sistemi HBeAg, çözünebilir antijen Aktif replikasyonu gösterir Anti-Hbe=enfektivitenin azaldığını gösterir Uzun süredir varsa integrasyonu Etyoloji HBxAg Kronisite, HBV aktivitesi ve HCC ile ilişkili Direnç Çoğu dezenfektana ve ısıya dirençlidir Hepatitis C virus (HCV) Flavivirus ailesine aittir Tek sarmallı, + polariteli RNA virüsü Anti-HCV, enfektiviteyi gösterir HCV-RNA kan ve Kc dokusundan saptanabilir Hepatit D virüsü (HDV) Defektif virüstür Enfekte hepatositlerin nukleusunda bulunur ve çoğalır Sirküler tek sarmallı RNA Çoğalması için HBsAg’ye ihtiyacı vardır Anti-HDV serumda saptanır HBV ve HDV koenfeksiyonu veya süperenfeksiyonu fulminan hepatite yol açabilir HDV RNA , KC ve kandan saptanabilir Hepatitis E virus (HEV) Hepevirüs genusu Yuvarlak, zarfsız, ikozahedral partiküllerdir Tek sarmallı, + poariteli RNA virüsü 4 genotipi var Epidemik ve sporadik tür Hepatosit içinde replikasyon olur ve safradan atılır HGV (GB-C) TTV Flavivirüs transfüzyon-transmitted Tek sarmallı, + pol Tek sarmallı DNA RNA Dünyanın %3 enfekte Tanı RNA veya zarf Ab NHL ilişkili vırüsü Zarfsız SEN virüsü -Circoviridae ailesine ait US %1,8 ve Japonya %30 Epidemiyoloji Enfeksiyon kaynağı Hepatit A ve E: Akut hepatitli ve subklinik hastalardan Hepatitis B, C ve D: Akut, kronik hastalar ve taşıyıcılar Bulaş yolu Hepatit A ve E: fekal-oral yol predominant Bulaş yolu Hepatit B, C, ve D: Parenteral bulaş Anneden bebeğe (vertikal bulaş) Cinsel temas ile bulaş Böceklerle Coğrafik dağılım HAV: Net değil HBV: 3 alana ayrılır Yüksek epidemik alanlar: HBsAg oranı %8-20 Orta epidemik alanlar: %2-7 Düşük epidemik alanlar: %0.2-0.5 HDV: Tüm dünya HEV: Gelişmekte olan ülkeler Asya, Afrika Patogenez-HepatitA Ağızla alınır ve viremiye neden olur 1 hf sonra KC’e ulaşır ve çoğalır Safra ile atılır Hepatit B Deri, mukoza yoluyla KC’e ulaşır HBcAg, HBsAg, HBeAg CTL tarafından sitolize neden olur Antikor-antijen kompleksi oluşturur Hepatitis C – CTL önemli rol oynar – KC DNA’sına entegre olmaz Patofizyoloji Sarılık Hepatosit aracılı ve obstruktif Hepatik ensefalopati Toksik materyallerde birikme Aminoasit dengesizliği Yanlıi nörotransmitter hipotezi Kanama Koagülasyon F eksiklikleri Akut böbrek yetmezliği (hepato-renal sendrom) Hepatopulmoner sendrom Asit Klinik Kuluçka süresi HA HB HC HD HE 15-45 gün 30-180 gün 15-150 gün HBV gibi 10-70 gün Klinik tablolar Akut viral hepatit Akut ikterik Akut anikterik Kronik viral hepatit Hafif Orta Şiddetli Kolestatik viral hepatit Akut ikterik hepatit (3’e ayrılır) Preikterik dönem (1-21 gün, ortalama 5-7 gün) HAV ve HEV ateşli ani başlar HBV, HCV, sinsi. Bulantı, kusma, karın ağrısı Dönemin sonunda idrarda koyulaşma 2. İkterik dönem (2-6 hf) 2 hf içinde sklera ve deri sararır Semptomlar azalır Kaşıntı HM %7, SM %20 1. 3. İyileşme dönemi (2hf-4 ay) Sarılık azalır HBV %10 ve HCV %50 kronikleşir Akut hepatit D: oKo-enfeksiyon oSüperenfeksiyon Akut E hepatit HAV’a benzer, kolestaz belirgin ve semptomlar şiddetlidir Akut anikterik hepatit Tüm virüsler bu tablolara sebep olur Kronik viral hepatit HBV, HCV ve HDV Kolestatik hepatit (2-4 ay) İntra hepatik kolestatik sarılık Kaşıntı Soluk gayta Hepatomogali Laboratuvar KC fonksiyonu Serum transaminaz ALT↑ AST ↑ ALP ↑ Serum protein Albumin ↓ Bilirubin Ürobilinojen ↑ kolestatikte ↓ Ultrason muayenesi KC biyopsi Komplikasyon ve prognoz HBV Pankreatit, gastroenterit Diyabet Hemolitik anemi, aplastik anemi Miyokardit, poliarteritis nodoza Glomerulonefrit, renal tübüler asidoz allerjik purpura Siroz HCC Karaciğer hasar derecesi Lab hafif ALT(u) <3X TBIL(umol/L) 17.1-34.2 Alb(g/L) ≥35 A/G 1.3-1.5 -globulin ≤21 (elektroforez) APTT(%) 71-79 Orta 3-10X 34.2-85.5 33-34 1.0-1.2 22-25 61-70 Ağır >10X >85.5 ≤32 ≤0.9 ≥26 40-60 Tedavi Akut hepatit İzolasyon HAV: 3 hf HBV: HBsAg negatif HCV: HCVRNA negatif HEV: 2 hf İstirahat Diyet Anti-viraller Kronik hepatit Lamivudin Tenofovir Entekavir Hepatit B Telbivudin Fulminan hepatit Genel ve destek tedavisi Korunma Kaynağın kontrolü Bulaşın engellenmesi KORUNMA Duyarlı topluluğun korunması Aktif bağışıklık Pasif bağışıklık Genel önlemler Gıdalarla temas öncesi ellerin yıkanması Tuvalet sonrası ellerin yıkanması Riskli bölgelere seyahatte çeşme suyundan kaçınılması Genel önlemler Kondom kullanımı Enjektör kullanımından kaçınma Özel temizlik ve bakım araçlarını paylaşma SORULAR