TÜBERKÜLOZ

TÜBERKÜLOZ
Uz. Dr. NURAY UZUN
ENFEKSİYON HASTALIKLARI KLİNİĞİ
TÜBERKÜLOZ
- Mikrobik, bulaşıcı,
- Yaşam koşulları ile yakından ilgili olan,
- Çok değişik şikayetlere sebep olabilen,
- Her organda yerleşebilen,
bir hastalıktır.
Tüberküloz Yerleşimi
Yayma (+)AC
Yayma (-) AC
Lenf bezi
15%
Plevra
11%
50%
Kemik Eklem
GÜS
7%
4%
4% 1% 2%
3%
3%
Miliyer
Menengit
Periton
Diğer
Dünyada tüberküloz
Verem savaşı dispanserlerine 2006 yılında kayıt edilen
yeni olgularda illere göre olgu hızı
2010 yılı raporuna göre Dünya üzerinde:
- 8.8 milyon Tüberküloz hastası var,
- Her yıl yaklaşık 1.4 milyon hasta ölüyor
Verem Savaş Daire Başkanlığı 2009 yılı raporuna göre
Türkiye’de:
- 17.402 Tüberküloz hastası (prevalans %0.24)
- 15.943 Yeni olgu ve 1.459 Akciğer Tüberkülozu
Türkiye’de yıllara göre tüberküloz sıklığı
(n/100 000)
Tüberkülozda Bulaşma
Tüberküloz hastası her öksürük ile:
3500 -10.000 kadar
Mikrobu etrafa saçar.
Bu mikrop taşıyan damlacıklar havada saatlerce asılı
kalabilir ve mikroorganizmalar canlılığını
koruyabilir.
- İnsandan insana bulaşma bu gözle görülmeyen
damlacıkların solunması ile olur.
- Çocuktan çocuğa bulaşma son derece nadirdir.
Konuşma
Öksürme
Hapşırma
Tüberkülozlu Hasta
Sağlıklı Kişi
BULAŞTIRICILIK
Balgam Yaymasında
bakteri (+)
Akciğer Tüberkülozu
Balgam Yaymasında
bakteri (-)
Akciğer Tüberkülozu
Akciğer Dışı
Organ Tüberkülozu
?
Rieder HL. Epidemiologic Basis of Tuberculosis Control. IUATLD. First Ed.1999 s.22
Bulaşmayı Etkileyen Faktörler
Hastaya ait
Çevresel
Temaslıya ait
Bakteri yoğunluğu
Bulgular
Tedavi
Bakteri yoğunluğu
Hava temizliği
Güneş ışını (ultraviyole)
Temas Derecesi ve Süresi
Önceki Enfeksiyon
Bağışıklık Sistemin Yeterliliği
HASTALANMAYI KOLAYLAŞTIRAN
FAKTÖRLER
•
•
•
•
•
•
•
•
Düşük sosyoekonomik düzey , düşük eğitim seviyesi
Toplu yaşam alanları (cezaevleri,bakımevleri vs.)
Vücut direncini düşüren nedenlerin varlığı
- HİV enfeksiyonu
- Beslenme yetersizliği, zayıflık
- Bağışıklığı bozan ilaç kulanımı
- Alkol ve sigara bağımlılığı
Sağlık çalışanları
Mikropla ilk
karşılaşma
Burun- boğaz- akciğere ait vücut savunması
% 70 yeterlidir.
% 30 yetersizdir.
•Mikrop uzaklaştırılır
•İnfeksiyon başlar
•İnfeksiyon başlamaz
Tüm vücut savunma mekanizmaları
% 95 yeterlidir
% 90
ömür boyu sessizliğini
korur.
(hastalık oluşmaz))
% 5 yetersizdir
%10
Geç
dönemde hastalık
Erken hastalık
Tüberkülozda Tanı
•
•
•
•
•
•
•
Hikaye
Muayene
Kan incelemeleri
Balgam (Yayma/ Kültür)
Tüberkülin testi ( PPD )
Akciğer Grafisi
İleri Yöntemler
ŞİKAYETLER
Akciğer ile ilgili olan bulgular Genel bulgular
• Üç haftadır süren öksürük
• Kanlı balgam
• Göğüs ağrısı, yan ağrısı
•
•
•
•
Halsizlik
İştahsızlık, kilo kaybı
Ateş
Gece terlemesi
Muayene
• Solunum Sistemi bulguları:
Tüberküloza özgü bir bulgu yok
PPD (+) ASLA TEK BAŞINA
HASTALIK TANISI
KOYDURMAZ !!!
Akciğer Grafisi
Yayma (-) hastaların
tanısında önemi vardır
Hiçbir radyolojik bulgu
akciğer tüberkülozuna
özgü değildir .
Hiçbir radyolojik lezyon
tüberkülozun aktif veya
inaktif olduğunu
göstermez.
Yaymada Tüberküloz basilleri
Z. Nielsen boyasında verem basillerinin mikroskopik
görünümü. (Kırmızı renkte)
Balgam Kültürü
• Tüberküloz tanısı için en güvenilir yöntemdir
• Sonuçlar 4 - 8 haftada elde edilir
TB ve KORUNMA
AŞILAMA (BCG)
• Sol omuza uygulanır.
• 2. ayını dolduran bebeklerin sadece bir kez aşılanması
yeterlidir.
• Bir kez aşılama yeterlidir!
TÜBERKÜLOZDA
TEDAVİ
TÜBERKÜLOZ TEDAVİSİNİN İLKELERİ
• Çok sayıda ilaç birarada kullanılmalıdır
• İlaçlar düzenli kullanılmalıdır.
• Uzun süreli bir tedavidir. İlaçlar yeterli süre
kullanılmalıdır.
Tedavi süresi hastaya göre değişir
6-18 ay
Tedaviye uyum bozukluğu
• Tedavi başarısızlığı,
• İlaç direnci gelişimi
• Hastalıkta Alevlenme ve Kötüleşme
ile sonlanır.