10 FOTOSENTEZ – 8 FOTOSENTEZİN HIZINA ETKİ EDEN ETMENLER- 2 5) Mineraller Fe, Mg, N, P, S, K, Ca gibi minerallerin fotosentezde rolü vardır. Örneğin; Fe ferrodoksinin yapısına katılır. Klorofilin üretiminde görev alan enzimin kofaktörüdür. Mg klorofilin yapısına katılır. Büyüme hızı ise minimum yasasına göre belirlenir. 6) Su Miktarı Su miktarı ışığa bağımlı reaksiyonları doğrudan etkilerken, ışıktan bağımsız reaksiyonları dolaylı olarak etkiler. Su bitkiye köklerden alınır. Su miktarının artması bir değere kadar fotosentezi artırır. Bir değerden sonra ise fotosentez hızını etkilemez. 7) pH Fotosentezde görev alan enzimlerin çalıştığı pH aralığının dışına çıkılırsa fotosentezin hızı bundan olumsuz etkilenir. B)Kalıtsal (Genetik) Faktörler 1) Kloroplast ve Klorofil Sayısı: Bitkilerde fotosentez kloroplastta gerçekleşir. Kloroplast içinde ise klorofil bulunur. Kloroplast ve klorofil sayısı artarsa fotosentez hızı da artar. 2) Yaprak Sayısı ve Genişliği: Yaprakların sayısının ve genişliğinin fazla olması fotosentez hızını artırır. Ayrıca yaprağın konumu da fotosentez hızına etki eder. Işığı direkt alan yapraklarda daha fazla fotosentez yapılır. 3) Stoma Sayısı: Karbondioksit stomalar ile atmosferden alınır. Stoma sayısının fazla olması karbondioksit miktarını artıracağından fotosentez hızını da artırır. Ayrıca stomaların yapısı, büyüklüğü konumu ve dağılımı da fotosentezde etkilidir. 4) Kütikula Kalınlığı: Kütikula, yaprağın yüzeyini örten ve bitkinin su kaybını azaltan epidermis tarafından üretilmiş bir tabakadır. Bu tabaka kurak ortam bitkilerinde kalın, nemli ortam bitkilerinde ise incedir. Kütikulanın kalınlığı arttıkça güneş ışınlarının fotosentez yapabilen hücrelere ulaşması zorlaşır. Bu durum fotosentez hızını azaltır. 5) Enzim Miktarı: Fotosistemdeki biyokimyasal olaylar enzimler tarafından gerçekleştirildiğinden enzim miktarının artması fotosentez hızını da artırır. Özellikle ışıktan bağımsız tepkimeler enzim varlığında gerçekleşen tepkimeler olduğundan ışıktan bağımsız tepkimeler enzim miktarından daha çok etkilenir. Tarımsal Ürün Miktarını Artırmada Yapay Işıklandırma ve Karbondioksit Zenginleştirme Çalışmaları Yapay Işıklandırma: Doğal ışığın azaldığı zamanlarda azalan ışık miktarının yapay yollardan aydınlatma yapılarak karşılanmasıdır. ÖRN: Işık şiddeti düştüğü ve süresinin azaldığı kış aylarında patlıcan bitkisinin sağlıksız büyüdüğü, yaprak ve gövde renklerinin açıldığı, dalların çabuk kırıldığı, çiçek açımının azaldığı ve açan çiçeklerden meyve oluşumunun görülmediği görülmüştür. Yapay ışıklandırma ile bu sorunlar çözülmüştür. Yapay ışıklandırmada aydınlatma elektriksel yollarla yapıldığından maliyetli bir işlemdir. Karbondioksit Zenginleştirme: Karbondioksitin en uygun zamanda verilmesi gübre etkisi yaparak bitkinin gelişimini olumlu yönde etkiler. Bitkilerin ihtiyacı olan karbondioksitin çeşitli yollarla yapay olarak karşılanmasına KARBONDİOKSİT ZENGİNLEŞTİRME (GÜBRELEME) denir. Sera gibi kapalı ortamlarda bitkilerin gece solunum yapması sonucu ortamda artan karbondioksit, gündüz fotosentezin yapılmaya başlamasıyla ortamda azalır. Bu nedenle ortama farklı yollarla karbondioksit eklenerek fotosentez artırılır. ÖRN: Organik gübre, ıslak saman ile karbondioksit açığa çıkartma Propan gazı, bütan, yağ ve parafin yakılması