ÖDEM Prof.Dr. FERHAN CANDAN C.Ü. Tıp Fakültesi İç Hastalıkları ABD Ödem nedir ? İntertisyel sıvı volümünün artması sonucu gelişen doku şişliğidir Lokalize yada generalize olabilir Asit ve hidrotoraks özel formudur Anazarka yaygın ödemi tanımlar ÖDEM TİPLERİ GENERALIZE LOKALİZE •Inflamasyon •Lenfatik Obstruksiyon •Venöz Obstruksiyon •Trombofilebit •KARDIAK •HEPATIK •RENAL NEPHROTIK SENDROM Akut GN KBY •IDIOPATİK •Diger Siklik Miksödem Vasodilator-kaynaklı Gebelik-kaynaklı Kapiller sızıntı sendrom Normal vücut suyunun dağılımı Ödem Oluşumu Hidrostatik 35 mmHg onkotik basınç Arteriyol 15-25 mmHg Hidrostatik 12-15 mmHg Kapiller 2-5 mmHg İntertisyel onkotik basınç venül Ödem Oluşumunda Etkili faktörler Kapiller içindeki hidrostatik basınç Kapiller içindeki onkotik basınç Kapiller geçirgenlik İntertisyel sıvı onkotik basıncı Dokuların direnci Lenf drenajı Ödem Oluşum faktörlerin irdelenmesi Kapillerin arteriyol ucunda hidrostatik 35mmHg’dir. Venül uçta ise 12-15 mmHg düşer. Kapiller içinde onkotik basınç 15-25 mmHg’dir. İnterstisyel aralıkta 2-5 mmHg’lik bir onkotik basınç vardır. Bu beyinde 1-2 mmHg iken Karaciğerde 20-25 mmHg’dir Ven basıncının yükseldiği (Kr. Venöz Yetmezlik, Kalp yetmezliği, tromboflebit) durumlarda sıvının kapiller içine dönüşü güçleşir Ödem Oluşum faktörlerin irdelenmesi Kapiller içinde ve dışında elektrolit yoğunluğu aynı olduğundan sağladıkları osmotik basınç kapiller içinde ve interstisyel bölgede aynıdır Kapiller elektrolit geçişine izin verirken, proteinlerin direkt geçişine izin vermez Kapiller geçirgenlik artışı (Toksinler, kimyasal maddeler, ısı, mekanik, hipoksi v.b.) nedenler sıvı ve proteinin kapiller dışına çıkmasına neden olurlar Ödem Oluşum faktörlerin irdelenmesi Plazma onkotik basıncının düşmesi ödem oluşumunu kolaylaştırır. Serum albumin degerinin 2.5g/dl altına düşmesi durumunda hipoproteinemik ödem oluşumundan bahsedilir Onkotik basınç düşmesi ya protein yapım azlığı yada proteinlerin böbrek, barsak veya deri yolu ile kaybındandır Barsak yolu ile protein kaybı sağ kalp yet, konstriktif perikardit, gastrektomi, antral hipertrofik gastrit, barsak Tbc, skleroderma, mide-barsak lenfoması,çölyak hastalığı Ödem Oluşum faktörlerin irdelenmesi Lenfatik akımın güçleştiği durumlarda normalde az miktarda dokulara geçmekte olan protein lenf kanallarına geçemediğinden interstisyumda birikime uğrar ve onkotik basınç yükselir Lenf yolları akımı engellenirse (Tümor, infeksiyon veya çıkarılmaları sonucu) ödem olur Doku direnci ödem oluşumunda önemlidir. Yaşlılarda doku direnci azalmıştır Göz kapağı çevresinde doku direnci azdır. Ödem Oluşum faktörlerin irdelenmesi Efektif arteryel kan hacminin azalması sonucu Renin–angiotensin sistemi aktive olup su ve sodyum tutulur Böbreklerde sodyum atılımında bozukluk varsa su birikimi olup hipervolemi gelişir Antidiüretik hormon, endotelin, atrial natriüretik peptid ( ANP) önemli rolleri vardır Kronik karaciğer yetmezliğinde ödem Serum albumin düşüşü ve Aldesteron yüksekliği Portal hipertansiyon Splanik sahada venöz hidrostatik basınç artışı Sirozlu hastalarda fazla yapımı olan PGE2 ve PGI2 nonsteroidal antiinflamatuarlar ile engellenirse Vasodilatatör aminlerin yeterince yıkılamaması sonucu perferik vasodilatasyon renin–angiotensin sistemini uyarır Nefrotik Sendromda ödem Aşırı proteinüri nedeniyle onkotik basınç düşüşü Renin-angiotensin sistem aktivasyonu Ödem yumuşak olup, pretibial bölgeye bastırılınca dakikalarca çukurluk ( gode 1-4 pozitif) kalır Ödem sıvısı içinde protein düşüktür (500mg/dl altındadır) KARDiAK ÖDEM Patafizyolojisi KALP HASTALIĞI Sol Ventrikül Disfonksiyonu Pulmoner Venoz basınçta artış Sağ Ventrikül Disfonksiyonu Hipotansiyon Renal Na Tutulumu Pulmoner Ödem Sistemik Ödem Özel durumlarda ödem: Miksödem: Ödem sert ve gode bırakmaz Lenf ödem: Ödem sert ve gode bırakmaz Gebelikte ödem İatrojenik ödem Sıcağa bağlı ödem Anjioödem Hemiplejilerde ödem Tek taraflı ödem SELÜLİT Lenf Ödem Hipoproteinemik ödem Biofissür