İMMÜN YANITIN EFEKTÖR GRUPLARI VE YANITIN DÜZENLENMESİ Güher Saruhan- Direskeneli İTF Fizyoloji AD HÜCRE İÇİ MİKROBA YANIT Veziküle alınmış mikroplu fagosit CD4+ efektör T hücresi (Th1) Sitoplazmasında mikroplu hücre CD4+ efektör T hücresi (Th17) CD8+ T hücresi (STL) Sitokin salgısı Makrofaj aktivasyonu Hücreiçi öldürme İnflamasyon Mikrobun öldürülmesi İnfekte hücrenin yok edilmesi Virüs Fagozom Sitosolde protein üretimi “İşaretli” protein Yıkılacak protein Sitosolik proteinlerin proteolitik yıkımı Peptidlerin sitosolden ER ye taşınması ER de MHC sınıf I peptid Kompleksinin birleşmesi MHC sınıf I-peptit kompleksinin hücre yüzeyine çıkması Proteazom Peptidler MHC snıf I SİTOSOLİK PROTEİNLERİN MHC SINIF I ile SUNULMASI CD8+ Sitotoksik T (STL) Hücre Aktivasyonu Profesyonel ASH CD8+ T hücresi Hem CD4+, hem de CD8+ T hücreleri infekte hücreyi yutan ve sunan hücre (ASH) ile uyarılır. İnfekte hücre CD4+ Yardımcı T hücresi CD8+ T hücreleri infekte antijen sunucu hücre (ASH) ile uyarılır. Sitokin Efektör STL Sitokin Profesyonel ASH Naif CD8+ T hücresi Klonal çoğalma ve farklılaşma ÇAPRAZ SUNUM Antijen yutma Profesyonel ASH Virüsle infekte hücre T hücre yanıtı Çapraz sunum Viral antijen Virüse özgül CD8+ STL Yardımcı T hücrenin Sitotoksik T hücresine Yardımı CD4+ yardımcı hücreler sitokin üretimi ile STL farklılaşmasını uyarır CD4+ yardımcı hücreler ASH leri etkinliğini artırarak STL farklılaşmasını uyarır STL İnfekte hücre →Hedef Antijen tanıma ve bağlanma STL aktivasyonu STL granül boşaltımı (ekzositoz) Hedef hücrenin yok edilmesi Perforin yoluyla granzim girişi: Kaspaz aktivasyonu Granzim Perforin CD8+ SİTOTOKSİK T (STL) HÜCRENİN İNFEKTE HÜCREYE ETKİSİ Öldürme Mekanizmaları Perforin ve Granzim Hücre Apoptozisi Apoptozis Granzim Perforin Fas/Fas ligand etkileşimi Perforin yoluyla granzim girişi: Kaspaz aktivasyonu Apoptozis STL aktivasyonuSTL İnfekte hücre →Hedef Antijen tanıma ve bağlanma STL granül boşaltımı (ekzositoz) STL kopuşu Hedef hücrenin ölümü CD8+ SİTOTOKSİK T (STL) HÜCRENİN İNFEKTE HÜCREYE ETKİSİ HÜCRE İÇİ MİKROPLARA KARŞI CD4+ ve CD8+ T HÜCRELERİ Vesiküllerde ve sitoplazmada fagosite edilmiş mikroplar CD4+ T hücresi CD8+ STL hücresi Sitoplazmada canlı mikrop Fagolizozomdaki mikropların öldürülmesi İnfekte hücrenin öldürülmesi Doku Hasarı Sitokin aracılı inflamasyon Doku hasarı T hücre-aracılı öldürme Hücre ölümü ve doku hasarı B Hücrenin Antikor Yanıtının Evreleri Antijen tanıma B Hücre Aktivasyonu Yardımcı T hücresi, diğer uyaranlar Klonal çoğalma Farklılaşma Naif IgM+ B hücresi Antikor salgısı İzotip dönüşümü Afinite olgunlaşması Bellek B T hücresi AK. Abbas, AH. Lichtman, Temel İmmünoloji, 2002 LENF DÜĞÜMÜ YAPISI Sekonder lenfoid folikül (Germinal merkezli) Primer lenfoid folikül (B hücre alanı) Parakortikal T hücre alanı Afferent lenfatik damar Arter Kapsül Ven Efferent lenfatik damar AK. Abbas, AH. Lichtman, Temel İmmünoloji, 2002 B Hücre Folikülünde Germinal Merkez Yanıtı Foliküler Yardımcı T Hücresi (Tfh) Tfh Folikül dışı odak Germinal merkez reaksiyonu Protein yapılı antijenin B hücresince tanınması B hücresince antijen sunumu Antijenin reseptör aracılı endositozu B7 MHC sınıf IIpeptit kompleksi Antijen işlenmesi ve sunumu Antijenin T hücresine sunumu ve T hücre aktivasyonu AK. Abbas, AH. Lichtman, Temel İmmünoloji, 2002 B hücre izotip dönüşümü Yardımcı T Hücreden: CD40L ve sitokinler İFN-g İzotip dönüşümü İgM AK. Abbas, AH. Lichtman, Temel İmmünoloji, 2002 İgG alt grupları (IgG1, IgG3) İL-4 İgE Mukozadan: Sitokinler, TGF-b gibi İgA EDİNSEL İMMÜN YANITIN DÖNEMLERİ Antijen tanıma Lenfosit aktivasyonu Antijenin azaltılması Homeostasis Bellek Regülatör T hücresi Çoğalma ve Farklılaşma efektör ve bellek T hücreleri İşlevsel regülatör T hücrelerinin devamlılığı Regülatör T Hücre Gelişimi Periferik doku Negatif seçim: Delesyon Regülatör T hücre (Treg) gelişimi İmmün Yanıtın Rolü • İnfeksiyona karşı koruyucu yanıt • Koruyucu yanıtın yetersizliği: • Aşırı immun yanıt: • Sağlıklı dokunun immun yanıtla haraplanması: İmmün yetmezlik Aşırıduyarlılık reaksiyonları • İnfeksiyonları önlemede aşılama: • Organ ve doku transplantasyonu: • Kanser ve immun sistemle etkileşimi İmmünite Doku reddi Tümor gelişimi? Otoimmünite İnflamasyon Yanıtının Dengesi Genetik Yatkınlık Net sonuç: İmmünite Sağlık Uzun yaşama Engel Yapılar Çevresel Etkiler İnflamasyon Yanıtı Homeostasis Bozukluk Net sonuç: Allerji/astım Tip 1 diabet Multipl Skleroz İnflamatuar barsak Psoriasis (Sedef) Şişmanlık Ateroskleroz Stefan Ehlers & Stefan H.E. Kaufmann