Finansal Piyasa Dinamikleri
advertisement
Finansal Piyasa Dinamikleri Yekta NAZLI [email protected] Neleri İşleyeceğiz? Finansal Sistemin Resmi Makro Göstergeler ve Yorumlanması Para ve Maliye Politikaları Merkez Bankası ve Piyasalar Finansal Piyasalardaki Güncel Gelişmeler Finansal Sistem gelir > gider Yatırım, tüketim gelir > gider Reel Kesim Kar etme, büyüme-yatırım gelir < gider Finansal Kesim yatırım Global Finansal Sistem • • • • • • Bankalar Aracı Kurumlar Diğer finansal kurumlar Takas Kurumları Merkez Bankaları Denetleyici, düzenleyici kurumlar Yıllık Enflasyon Oranı TCMB Kısa Vadeli Faiz Oranları Faiz Düşüşünün Etkileri ? • • • • • Devletin Borçlanma Miktarı……………….(?) Kredi talebi………………………………………..(?) Özel Sektör Yatırımları……………………….(?) Kredi (borçlanma) vadeleri…………………(?) Bankacılık sektörüne etkileri ? Kredi talebi nasıl karşılandı ? Makroekonomik Göstergeler ve Yorumu Makroekonomi • Ekonomiyi bir bütün olarak inceler • Ekonominin parasal kesimi ile reel kesimini hem ayrı ayrı hem de birbirleriyle ilişkileri açısından inceler. Reel Kesim Toplam üretim Toplam talep İstihdam Enflasyon Vs. Parasal Kesim Para arzı Para talebi Faiz Kur Vs. gibi değişkenleri inceler. Bu değişkenler birbirleri ile hiçbir zaman düzenli etkileşim içinde değillerdir. Makroekonomik Göstergeler ve Yorumu Reel Kesim GSMH: Bir ekonomideki, o ülkeye ait üretim faktörleri ile yapılmış olan, toplam brüt üretim miktarıdır. GSYİH: Bir ülke toprakları içinde yapılmış olan, üretim faktörlerinin kime ait olduğu dikkate alınmadan, toplam üretim miktarıdır. Makroekonomik Göstergeler ve Yorumu Reel Kesim Ekonomide Toplam Değer Hesaplamak •Firmaların ürettikleri mal ve hizmet değerlerini toplamak. •Firmaların hane halklarına sağladıkları faktör gelirlerini toplamak. •Ekonomide yapılan tüm harcamalarını toplamak !Üçü de aynı sonucu vermelidir! Makroekonomik Göstergeler ve Yorumu Reel Kesim Harcama yöntemi GSMH = Y = C + I + G + X – M Eğer toplam talep (AD) bu üretime eşit ise, ekonomi dengededir. Y > AD Y < AD üretim fazlası talep fazlası Dengesizlikte, stoklardaki değişme ekonomiyi dengeye getirir. Dengesizlikte, fiyatlardaki değişme ekonomiyi dengeye getirir. Dengesizlikte, üretimdeki değişme ekonomiyi dengeye getirir. Makroekonomik Göstergeler ve Yorumu Analiz Varsayımları Sıra dışı veriler. Sebep ‘iç talep’ TCMB ve silahı ‘faiz’ Sonuç, TCMB faizleri artırırsa, tüm faizler de artar. Faiz oranları ve SGMK fiyatları ters yönlüdür. Faiz oranları ve döviz kurları ters yönlü hareket eder. Makroekonomik Göstergeler ve Yorumu Büyüme GSMH Faiz ? ? Bono Fiyatı Döviz kuru Makroekonomik Göstergeler ve Yorumu İstihdam İstihdam Faiz ? ? Bono Fiyatı Döviz kuru Makroekonomik Göstergeler ve Yorumu Enflasyon Enflasyon Faiz ? ? Bono Fiyatı Döviz kuru Makroekonomik Göstergeler ve Yorumu Enflasyon-ÜFE • Yatırım ve tüketim mallarını içerir, orta ve uzun dönemli fiyat hareketleri hakkında daha fazla fikir verir. • İmalat, tarım, enerji ve madencilik için ayrı hesaplanır. • İmalat sanayi daha iyi fikir verir. Onu da kamu ve özel diye ayırmak mümkündür. Enflasyon-TÜFE • Tüketim ve yatırım mallarına ek olarak servis sektörü, konut fiyatları, ithal malları da içerir. • Gıda, giyim, ev eşyası, ulaştırma, kültür, eğitim, konut gibi mal grupları için ayrı TÜFE endeksleri yayınlanır. TÜFE > ÜFE – talep enflasyonu TÜFE < ÜFE – maliyet enflasyonu Makroekonomik Göstergeler ve Yorumu Konut Harcamaları Konut Faiz Harcamaları ? ? Bono Fiyatı Döviz kuru Makroekonomik Göstergeler ve Yorumu Sanayi Üretimi ve KKO KKO Faiz ? ? Bono Fiyatı Döviz kuru Makroekonomik Göstergeler ve Yorumu Stok Değişimleri Stok Değişimi Faiz ? ? Bono Fiyatı Döviz kuru Makroekonomik Göstergeler ve Yorumu Parasal Kesim Faiz Oranları • • • • • • Paranın fiyatı – kiralama Bedeli. Kısa vadeli faiz oranlarını TCMB ve bankalar belirler. Uzun vadeli faiz oranlarını arz-talep belirler. (tahvil-bono faizleri) Kısa ve uzun vadeli faizler birbirlerine paralel hareket ederler. Faiz oranları arttıkça tüketim kısılır, tasarruflarda artış beklenir. Faiz oranları azaldıkça ise tüketim artar, tasarruflarda azalış, yatırımlarda artış beklenir. Makroekonomik Göstergeler ve Yorumu Parasal Kesim Döviz Kurları • • • • Döviz kurunu arz ve talep belirler. İthalat> İhracat Döviz Kurları artar. Döviz kurları düştükçe, ithalat artar. Döviz kurları yükseldikçe, ihracat artar. Makroekonomik Göstergeler ve Yorumu Parasal Kesim Döviz Kurları - Faiz Oranı İlişkisi • 2001 sonrası döviz kurlarını belirleyen en büyük faktör uluslararası sermaye hareketleridir. • Ülkeye giren döviz, döviz kurlarını aşağı çekmekte, parayı bollaştırmakta, faizleri düşürmektedir. • Ülkeden çıkan döviz, döviz kurlarını yukarı çekmekte, faizlerin artmasına sebep olmaktadır. Para ve Maliye Politikaları Para Politikası 1) Merkez Bankası’nın bankalarla para alış verişinde uyguladığı faizleri değiştirerek piyasa faizlerini etkilemesi. 2) Açık piyasa işlemleri (APİ) yoluyla bankalardan tahvil almak veya onlara tahvil satmak suretiyle piyasadaki para miktarını (likiditeyi) ayarlaması. 3) Bankaları topladığı mevduattan alacağı payı (mevduat zorunlu karşılıkları) artırıp azaltarak açılabilecek kredi miktarını ve maliyetini etkilemesi. Merkez Bankası’nın TL’nin dış değerini ayarlamaya yönelik olarak bir müdahalesi söz konusuysa bunlara ek olarak bir de kur politikasından söz edilebilir. Para ve Maliye Politikaları Maliye Politikası 1) Duruma göre ekonomiyi canlandırmak veya soğutmak için daha az ya da çok vergi almaya yönelik vergi politikası. 2) Aynı amaca yönelik olarak artırılan ya da azaltılan harcamaları kapsayan kamu harcama politikası. 3) Ekonomideki likiditeyi çekmeye ya da yeni likidite vermeye yönelik olarak uygulanabilecek borçlanma politikası. 4) Ekonomiyi canlandırmaya ya da soğutmaya yönelik olarak uygulanabilecek teşvik ve dış ticaret politikası gibi alt politikalar. TCMB ve Piyasalar PİYASA HAREKETLERİ PİYASA BEKLENTİSİ TL Faizi Hazine İhale Ödemesi Hazine Bono İtfası TCMB Interbank Para Veriş TCMB Interbank Para Alış TCMB Döviz Alış TCMB Döviz Satış TCMB Doğrudan Bono Satış TCMB Doğrudan Bono Alış Tahvil Fiyatları Döviz Altın TCMB ve Piyasalar PİYASA HAREKETLERİ PİYASA BEKLENTİSİ TL Faizi Hazine İhale Ödemesi Hazine Bono İtfası TCMB Interbank Para Veriş TCMB Interbank Para Alış TCMB Döviz Alış TCMB Döviz Satış TCMB Doğrudan Bono Satış TCMB Doğrudan Bono Alış Tahvil Fiyatları Döviz Altın
