EKONOMİK GÖRÜNÜM Haftalık Ekonomi Bülteni İktisat Bölümü|EKOMER 29 Haziran- 5 Temmuz 2015/15 GEÇEN HAFTADAN... Yurtiçi Gelişmeler Tüketici Güven Endeksi Açıklandı Tüketici güven endeksi %3,4 arttı Türkiye İstatistik Kurumu ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası işbirliği ile yürütülen tüketici eğilim anketi sonuçlarından hesaplanan tüketici güven endeksi, Haziran ayında bir önceki aya göre %3,4 oranında arttı; Mayıs ayında 64,29 olan endeks Haziran ayında 66,45 oldu. Hanenin maddi durum beklentisi endeksi ise bir önceki aya göre %2 oranında artarak Haziran ayında 87,92 oldu. Mayıs ayında 85,50 olan genel ekonomik durum beklentisi endeksi ise %4,7 oranında aratarak, Haziran ayında 89,48’e yükseldi. (TÜİK) Tüketici Güven Endeksi 76 74 72 70 68 66 64 62 60 58 Kaynak:TÜİK Konut Satışları Konut satışları Mayıs'ta %19,4 arttı TÜİK’in açıkladığı verilere göre Türkiye genelinde konut satışları 2015 Mayıs ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %19,4 oranında artarak 107.888 oldu. Konut satışlarında, İstanbul 21.576 konut satışı ile en yüksek paya (%20) sahip oldu. Satış sayılarına göre İstanbul’u, 12.816 konut satışı (%11,9) ile Ankara, 6.221 konut satışı (%5,8) ile İzmir izledi. Konut satış sayısının düşük olduğu iller ise sırasıyla 6 konut ile Hakkari, 13 konut ile Ardahan, 41 konut ile Bayburt oldu. (TÜİK) 1 TCMB Faiz Kararı Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Para Politikası Kurulu, faiz oranlarında değişikliğe gitmedi. TCMB, böylece politika faizi olan gösterge repo faizini yüzde 7,50 seviyesinde sabit tutarken, gecelik marjinal fonlama oranını yüzde 10,75, açık piyasa işlemleri çerçevesinde piyasa yapıcısı bankalara repo işlemleri yoluyla tanınan borçlanma imkanı faiz oranını yüzde 10,25, Merkez Bankası borçlanma faiz oranını ise yüzde 7,25'te bırakmış oldu. Merkez Bankası zorunlu karşılık ve rezerv opsiyonu katsayısında da değişiklik gerçekleştirmedi. (TCMB) İş Güven Endeksi 2015 yılı Haziran ayında reel kesim güven endeksi (RKGE), bir önceki aya göre 4,1 puan azalarak 104,9 seviyesinde gerçekleşmiştir. Son üç aydaki toplam sipariş miktarı endeksi artış yönünde etkilerken, genel gidişat, gelecek üç aydaki üretim miktarı, gelecek üç aydaki ihracat sipariş miktarı, gelecek üç aydaki toplam istihdam miktarı, mevcut mamul mal stoku miktarı, sabit sermaye yatırım harcaması ve mevcut toplam sipariş miktarına ilişkin değerlendirmeler endeksi azalış yönünde etkilemiştir. Mevsimsellikten arındırılmış reel kesim güven endeksi ise (RKGE-MA) seviyesinde gerçekleşmiştir. (TCMB) İş Güven Endeksi 112,0 110,0 108,0 106,0 104,0 102,0 100,0 98,0 96,0 Kaynak: TCMB bir önceki aya göre 2,4 puan azalarak 101,5 puan Kapasite Kullanım Oranı 2015 yılı Haziran ayında imalat sanayi genelinde kapasite kullanım oranı, bir önceki aya göre 0,2 puan artarak yüzde 75,1 seviyesinde gerçekleşmiştir. İmalat sanayi genelinde mevsimsel etkilerden arındırılmış kapasite kullanım oranı ise bir önceki aya göre 0,1 puan azalarak yüzde 74,5 seviyesinde gerçekleşmiştir. 2015 yılı Haziran ayında mal gruplarına göre kapasite kullanım oranları değerlendirildiğinde ise, bir önceki aya göre, dayanıklı tüketim malları ve dayanıksız tüketim mallarında artış görülürken, gıda ve içecekler, ara mallar ve yatırım mallarında azalış görülmüştür. (TCMB) Kapasite Kullanım Oranı 76 75 74 73 72 71 70 Kaynak: TCMB 2 Yurtdışı Gelişmeler Yunanistan ile Euro Grubu Anlaşmaya Varamadı 30 Haziran 2015 Salı gününe kadar Uluslararası Para Fonu'na (IMF) olan borcunu ödemesi gereken ve 1,6 milyar avroluk borcunu geri ödeyemezse temerrüde düşecek olan Yunanistan'ın borç krizini görüşmek için 25 Haziranda bir araya gelen Euro Bölgesi maliye bakanlarının toplantısında anlaşma sağlanamamasının ardından 27 Haziranda yapılan toplantıda da uzlaşmaya varılamadı. Euro Bölgesi Maliye Bakanları (Euro Grubu), Yunanistan’ın vadesi dolan kurtarma programının süresinin uzatılmasına ilişkin teklifini reddetti. Yunanistan Başbakanı Aleksis Tsipras ise, kreditörlerin son teklifini “küçük düşürücü” olarak niteledi ve kreditörlerin kurtarma paketi karşılığında “tahammül edilemeyecek” kemer sıkma önlemleri istediğini söyledi. Bu doğrultuda kreditörlerin sağlayacağı tartışmalı kurtarma paketi için 5 Temmuz’da referanduma gideceklerini açıkladı. (bbc) ABD 1. Çeyrek Büyüme Oranı ile Kişisel Gelir ve Harcamalar Açıklandı Kötü hava, güçlü dolar ve enerji firmalarındaki harcamaların kısılmasından kötü etkilenen ABD ekonomisi, 2015 yılının ilk çeyreğinde yıllık yüzde 0,2 gerilerdi.(bbc) Kişisel gelir ise Mayıs ayında bir önceki aya göre yüzde 0,50 artış göstererek, Nisan ayındaki aylık %0,50 artışı takip etmiştir. Kişisel harcamalara bakıldığında, Mayıs ayında yüzde 0,90 artış göstererek piyasa beklentilerinin üzerinde sonuçlanmıştır. Bu durum neredeyse son altı yılın en büyük kazancıdır.(tradingeconomics) Almanya İş Güven Endeksi Açıklandı Geçen ay 108.5 puan olan Almanya iş güven endeksi Haziran ayında 107.4 puana gerilemiştir. İmalat sektöründe beklentiler açıkça olumsuz görüntü sergilerken, toptancılık ve parkende sektöründe de iş güven endeksi düşmüştür. İnşaat sektöründe ise art arda üç ay artış görülmüştür. (IFO Enstitüsü) BU HAFTANIN EKONOMİK GÜNDEMİ Bu haftanın ekonomik gündemi üzerinde TBMM’nin 25. Dönem Meclis Başkanı seçimi etkili olacak. İlk iki turu 30 Haziran’da yapılacak seçimde 367 oy aranacakken, adaylardan biri bu oyu alamazsa 3. Ve 4. Turlar 1 Temmuz Çarşamba günü düzenlenecek ve meclis salt çoğunluğu (276) kadar oy alan aday yeni meclis başkanı seçilmiş olacak. Mecliste grubu bulunan her dört partinin de ilk tura kendi adaylarıyla giriyor olmaları nedeniyle kazananı 3. turda oluşturulacak ittifakın belirleme olasılığı oldukça yüksek. Meclis başkanlığı için oluşturulacak ittifak aynı zamanda kurulacak koalisyonun da ilk adımı olarak yorumlanabilir. Bu yönüyle bakıldığında üç haftadır devam eden seçim sonrası belirsizliğin yerini yeni hükümet senaryosunun somut biçimde tartışıldığı bir gündeme bırakması olasıdır. Bu hafta açıklanacak yurtiçi verilerden mayıs ayı dış ticaret dengesi ve ocak ayı enflasyonu dikkatle takip edilmelidir. Dış ticaret hacmindeki daralma ve enflasyonist eğilimin sürme olasılığı beklentisi yaygındır. Dışarıda ise Yunanistan-Kreditörler pazarlıkları gündemin belirsizliğini artırmaktadır. Almanya, Avro Bölgesi ve ABD’den gelecek işsizlik verileri ise reel ekonomik görünümü yansıtacaktır. 3 HAFTANIN YORUMU Doç.Dr. Sinan Alçın [email protected] Sıcak Yaz Havalar olmasa da, hem yurtiçi hem de yurtdışı ekonomik ve siyasal gelişmeler bu yazın sıcak geçmesine neden oluyor. İçeride, ilk çeyrek büyüme oranındaki yavaşlama, sanayi üretimindeki durgunluk ve yılsonu enflasyon beklentisindeki artış ile işsizlik oranlarındaki istikrarlı yükseliş, genel seçim sonrası koalisyon görüşmelerindeki belirsizlik ile çözüme muhtaç halini devam ettiriyor. TL’nin dolar karşısındaki değer kaybı yılbaşından bu yana yüzde 12’yi bulurken, yabancı fonlar da son 10 yılın en yüksek seviyesinde (4.7 milyar dolar) çıkış yapmış durumdalar. Öyle görünüyor ki, 63. Hükümetin ilk iş gündemini, 2001 yılında uygulamaya konulan Güçlü Ekonomiye Geçiş Programı’nın (GEGP) yeni bir uzun dönemli ekonomi programıyla değiştirilmesi oluşturacak. Dışarıda ise bir yandan ABD’deki çekinken toparlanma ve Fed’in faiz artırımı olasılığının yarattığı gerilim, öte yandan ise başta Almanya olmak üzere AB’nin lokomotif ülkelerinin Yunanistan üzerinde kurmaya çalıştıkları baskı, uluslararası üretim ve parasermaye hareketlerinin yönünü bulmasını zorlaştırıyor. Japonya’daki dalgalı ekonomik seyir ve Çin’deki hükümet desteğinin düşürülme ihtimalinin güçlenmesi de uluslararası piyasaların istikrarını bozuyor. Böylesi sıcak ve belirsiz gündem içerisinde ABD’nin “güvenli liman” niteliği ağırlığını artırmakta ve yaz sonuna doğru Fed’in faiz artırımına ilişkin beklentilerin gelişmekte olan ülkelerdeki fon çıkışının da daha şiddetli gerçekleşme olasılığını yükseltiyor. Bu “sıcak yaz”ın nasıl bir güze evrileceğini de hem içeride hem de dışarıda yürütülecek ekonomik ve siyasal politikalar belirleyecek. *** Bu haftayla birlikte 15. sayısını yayımladığımız Ekonomik Görünüm’e eylül ayına kadar kısa bir “yaz arası” veriyoruz. Yeni dönemde daha sakin ve dengeli bir görünümde görüşmek dileğiyle… Haftanın Veri Takvimi 29.06.2015 29.06.2015 29.06.2015 30.06.2015 30.06.2015 30.06.2015 02.07.2015 03.07.2015 11:00 12:00 15:00 10:00 10:55 12:00 15:30 10:00 Gelen Turist Sayısı – Türkiye İş Güven Endeksi – Avro Bölgesi Enflasyon Oranı (Ocak) – Almanya Dış Ticaret Dengesi (Mayıs) – Türkiye İşsizlik Oranı (Ocak) – Almanya İşsizlik Oranı (Mayıs) – Avro Bölgesi İşsizlik Oranı (Ocak) – ABD Enflasyon Oranı (Ocak) – Türkiye Pariteler Önceki Değ(%) hafta fiyatı 2,6645 2,6969 -1,20▼ Fiyat DOLAR/TL EURO/TL 2,9740 3,0730 -3,22▼ EUR/USD 1,1161 1,1391 -2,02▼ USD/JPY 123,8815 122,70 0,96▲ GBP/USD 1,5743 1,5897 -0,96▼ EUR/JPY 138,3245 139,737 -1,01▼ USD/CHF 0,9332 0,9171 1,76▲ Hisse Senedi Piyasaları Seviye BIST 100 83.546 BIST 30 102.129 2.101,49 100.881 -2,4▼ Önceki hafta Değ(%) seviyesi 2.109,9 -0,4▼ 20.706,15 20.174,24 2,64▲ Seviye S&P 500 Nikkei Önceki hafta Değ(%) seviyesi 82.454 -2,05▼ BOVESPA 54.016,97 Shanghai 3.478,52 300 CAC Paris 5.059,17 53.749,41 0,5▲ 3.478,52 - 4.815,37 5,06▲ Emtia Önceki Değ(%) hafta fiyatı ALTIN ONS 1.175,45 1.199,24 -1,98▼ HAM 59,64 59,95 -0,51▼ PETROL Fiyat - BAKIR 95,85 95,85 BRENT 63,16 62,95 0,33▲ GUMÜŞ 15,768 16,15 -2,37▼ Ekonomik Görünüm Haftalık Ekonomi Bülteni, TC İstanbul Kültür Üniversitesi, İktisat Bölümü ve Ekonomik ve Finansal Araştırmalar Merkezi (EKOMER) tarafından hazırlanmaktadır. Bültende yer alan değerlendirmeler herhangi bir yatırım önerisi olmayıp görüş niteliğindedir. 4 Yayın Koordinatörü: Doç.Dr. Sinan Alçın Editörler: Ar.Gör. Zehra Atik, Ar.Gör. Ady. Tuğba Aynacı Yayın Kurulu: Prof.Dr. Durmuş Dündar, Prof.Dr. Zafer Tunca, Yrd.Doç.Dr. Mesut Eren, Yrd.Doç.Dr. Billur Güner, Öğr.Gör.Dr. Deniz Dereli, Öğr.Gör. Raif Bakova, Ar.Gör. Özgür Atılgan, Ar.Gör. Ady. Deniz Çolak, Ar.Gör.Ady. Nurdan Bozkurt Çakır, Nur Cin İletişim: [email protected]