Prostat Kanseri Hakkında Sık Sorulan Sorular

Hasta Bilgilendirme Formu
Türkçe
Prostat Kanseri Hakkında Sık Sorulan Sorular
Altı çizili terimler sözlükte listelenmiştir.
Menüde, prostat kanseri hakkında sık sorulan sorular
ile ilgili genel bir bakış bulacaksınız. Burada ele
alınan konular hakkında Prostat Kanseri EAU Hasta
Bilgilendirme’nin çeşitli bölümlerinde daha fazla
bilgiye ulaşabilirsiniz.
Bu bölüm, ülkelere göre farklılık arz edebilen, genel
bilgi ve durumları içermektedir. Sağlığınızla ilgili
herhangi bir sorunuz veya endişeniz varsa, lütfen
doktorunuza danışınız.
Prostat kanseri Avrupa’da yaşlı erkeklerde en sık
görülen kanser türüdür. Avrupa’da prostat kanseri
için sağ kalma oranı oldukça yüksektir ve halen
yükselmeye devam etmektedir.
Prostat Nedir?
Prostat, alt üriner sistemde, mesanenin altında ve
üretranın etrafında yer alan bir salgı bezidir. Prostat
sadece erkeklerde bulunur. Meniyi taşıyan sıvının bir
kısmını üretir. Prostat, ejekülasyon sırasında semenin
atılmasını sağlayan düz kaslara sahiptir.
Genel sorular
Sağlıklı bir prostat ceviz büyüklüğünde olup, 1525 mililitrelik bir hacme sahiptir. Erkek yaşlandıkça
prostat yavaşça büyür.
Prostat kanseri nedir?
Prostat kanserinin semptomları nelerdir?
Prostat kanseri, prostatta yer alan habis bir tümördür.
Prostat kanserinin çeşitli evreleri vardır. Sizin tedavi
ve yaşamınız tümörün belirli özelliklerine ve tıbbi
ekibinizin uzmanlığına bağlıdır.
Prostat kanseri genellikle asemptomatiktir, yani prostat
kanserini gösteren açık bir belirti bulunmamaktadır.
Çoğu durumda, semptomlar iyi huylu prostat büyümesi
veya enfeksiyona bağlı olarak görülmektedir. Prostat
kanserinin belirtiye neden olması çoğunlukla ileri
evrede olduğuna işaret etmektedir. Bundan dolayı
semptomlara neyin neden olduğunu anlamak için
doktora başvurmanız önemlidir.
Prostat kanserlerinin çoğu yavaşça gelişir ve herhangi
bir bulguya neden olmaz. Hızlı büyüyen prostat
kanseri nadir görülür. Prostat kanseri riski yaşın
ilerlemesi ile artmaktadır. Prostat kanseri tanısında
ortalama yaş 69’dur.
Hasta Bilgilendirme Formu - Prostat Kanseri Hakkında Sık Sorulan Sorular
Sayfa 1 / 6
Semptomlar şunları içerebilir:
• Sık idrara çıkma ve idrar akımının zayıf olması
•
•
•
•
•
•
gibi üriner semptomlar
İdrarda kan bulunması
Sertleşme problemleri
İdrar kaçırma
Barsak kontrolünün kaybı
Kalça, sırt, göğüs ve bacaklarda ağrı
Bacaklarda güçsüzlük
Kemik ağrısı, kanserin vücuda yayılmasının bir
işareti olabilir. Bu durum metastatik hastalık olarak
bilinmektedir.
Prostat kanseri tanısı için hangi testler
yapılmaktadır?
Prostat kanserini tespit etmek için en yaygın
kullanılan araç kandaki prostat-spesifik antijen (PSA)
seviyesini ölçen bir testtir. Kanınızdaki PSA düzeyi
çok yüksek ise, bu prostat hücrelerinin alışılmadık
biçimde davranmakta olduğunu göstermektedir. Bu,
prostatınızda yer alan bir tümör nedeniyle olabileceği
gibi, enfeksiyon ya da iyi huylu prostat büyümesi
nedeniyle de olabilir.
Doktorunuz test sonucu ile birlikte yaşınızı ve aile
geçmişinizi kullanarak prostat kanserine sahip olma
ihtimalinizi değerlendirecektir. Risk yüksek ise, prostat dokusundan biyopsi alınması gerekebilir. Bu test
tümöre sahip olup olmadığınızı doğrulamak amacıyla
yapılmaktadır. Prostat biyopsisinde, 8 ile 12 arasında
prostat doku örneği alınmaktadır. Doku örnekleri tanıda yardımcı olması ve gelecekteki tedavinin belirlenmesi açısından patolog tarafında analiz edilir.
PSA testi nedir?
Prostat kanseri genellikle asemptomatiktir ancak
bilinen çeşitli risk faktörleri vardır. Bunlar ileri yaş,
prostat kanseri aile öyküsü ve etnik kökendir.
Eğer prostat kanseri için yüksek risk sahibiyseniz
doktorunuz kanınızdaki prostat-spesifik antijen (PSA)
düzeyini ölçmek için bir test önerebilir. Bu test, PSA
testi olarak bilinmektedir.
PSA testinin başlıca avantajı prostat kanseri gelişme
riski yüksek olan erkeklerin düzenli olarak kontrol
edilmesidir. Bu, tümörlerin daha erken saptanabilmesi
ve daha iyi bir tedavi şansı anlamına gelir.
PSA testinin temel başarısızlığı ise önemli sağlık
sorunlarına neden olmayacak tümörlerin de
saptanmasıdır. Bu tümörlerin tedavisi hoş olmayan
fiziksel yan etkilere yol açabilmektedir. Kanser tanısı
da ayrıca anksiyete ve strese yol açabilmektedir.
Aşırı tedavi denilen bu durumdan korunmak için
bazı ürologlar prostat kanseri taraması için düzenli
aralıklarla PSA testi yapılmasına karşıdır.
Doktorunuzla PSA testinin artı ve eksileri ile sizin için
doğru olup olmadığını görüşünüz.
Prostat tümörleri nasıl sınıflandırılır?
Prostat tümörleri, tümör evresi ve tümör hücrelerinin
agresiflik derecesine göre sınıflandırılır. Tümör evresi,
tümörün ne kadar ileri düzeyde olduğunu ve kanserin
lenf nodları ile diğer organlara yayılıp yayılmadığını
belirtir.
Sınıflamanın diğer bir unsuru Gleason skorlamasıdır.
Gleason skoru, hücrelerin agresifliği ve tümörün ne
hızda büyüdüğü hakkında bilgi verir. Yüksek skora
sahip tümör daha agresiftir ve tedavi edilmesi daha
zordur.
Konsültasyon için nasıl bir hazırlık
yapmalıyım?
Konsültasyona hazırlık çok yararlı olabilir. Soru ve
endişelerinizi cevaplamak açısından size ve doktorunuza yardımcı olacaktır. Şunları deneyebilirsiniz:
• Doktorunuza sormak istediğiniz soruları bir
•
kenara yazın. Sormak istediğiniz şeyleri hatırlamanıza yardımcı olacaktır. Soruları yazmak düşüncelerinizi organize etmede de yardımcı olabilir.
Eğer mümkünse yanınızda birini götürün. Doktorunuzun söylediklerini görüşmek ve muhtemelen
farklı şeyleri hatırlamak için yanınızda birinin olması iyi olacaktır.
Hasta Bilgilendirme Formu - Prostat Kanseri Hakkında Sık Sorulan Sorular
Sayfa 2 / 6
• Sahip olduğunuz kanserin türü ve tedavi seçenekleri hakkında bilgi isteyiniz.
• Eğer doktor anlamını bilmediğiniz kelimeler kullanırsa, açıklama isteyiniz.
Tedavi hakkındaki sorular
Prostat kanseri nasıl tedavi
edilmektedir?
Sizin için doğru tedavi yolu hakkındaki tüm kararlar,
tümör sınıflandırılması, prognozunuz, genel sağlık
durumunuz,
hastanedeki
tedavi
seçenekleri,
kişisel tercih ve değerleriniz dikkatli bir şekilde
değerlendirildikten sonra alınır. Tedavi seçiminde en
önemli faktör hastalığın evresi ve agresifliğidir.
Prostat kanseri tedavileri:
•
•
•
•
•
•
Radikal prostatektomi
Radyasyon tedavisi
Hormonal tedavi
Aktif izlem
Bekle gör
Yeni deneysel teknikler
hormon tedavisi tümörün büyümesini durdurur.
Aktif izlem nedir?
Aktif izlem prostat kanserinde, tümörün ve büyümesinin doktor tarafından sık aralıklarla takip edildiği bir
tedavi şeklidir. Her kontrolde kandan prostat-spesifik
antijen (PSA) düzeyinin ölçümü dahil çeşitli tetkikler
yapılmaktadır. Amaç; hastalığın ilerlediği yönünde
bulgular saptandığında diğer tedavi seçeneklerine
geçilmesidir.
Aktif izlem lokalize prostat kanseri için bir tedavi
yoludur. Eğer tümör prostat dışına büyümüş ve alt
üriner sistemdeki diğer dokulara yayılmışsa başka
tedavi yöntemleri önerilecektir.
Bekle gör nedir?
Bekle gör, prostat kanseri için semptomlara yönelik
tedavi şeklidir. Amaç, belirtiler ortaya çıktığında diğer
tedavi seçeneklerine geçmektedir. Bekle gör palyatif
bakım yaklaşımının bir parçasıdır.
CSAP nedir?
Radikal prostatektomi, prostatın tamamının ve seminal veziküllerin çıkarıldığı cerrahi tedavidir.
Prostatın kriyo-cerrahisi (CSAP), prostat kanseri
tedavisinde deneysel bir tekniktir. Dondurucu derece
ısının, tümör hücrelerini öldürmek amacıyla direk
olarak tümör hücrelerine uygulandığı minimal invaziv
bir cerrahidir.
Radyasyon tedavisi nedir ?
HIFU nedir?
Radyasyon tedavisi, kanser hücrelerinin kontrol eden
veya öldüren bir tür tedavidir. Prostat kanseri hücreleri
radyasyon tedavisine genellikle duyarlıdır.
Yüksek yoğunluklu ultrason odaklaması (HIFU), prostat kanseri tedavi için deneysel bir tekniktir. Yüksekfrekanslı ses dalgalarının enerjisi kullanılarak kanser
hücrelerinin ısıtılması ve öldürülmesi sağlanmaktadır.
Radikal prostatektomi nedir?
Hormonal tedavi nedir?
Prostat kanserinde hormonal tedavinin amacı tümör
büyümesine yardımcı olan erkek seks hormonlarının
aktivitesini veya üretimini durdurmaktır. Hormonal
tedavinin diğer bir ismi androjen baskılayıcı tedavidir
(ADT).
Androjenler olarak bilinen hormonların aktivitesini
durdurmak için doktorunuz anti-androjen ilaçları
reçete edecektir. Androjenlerin üretimi; testislerin
cerrahi olarak alınması veya kimyasal kastrasyona
neden olan ilaçlar ile durdurulur. Etkili olduğunda
Fokal terapi nedir ?
Fokal terapi, tüm prostat yerine sadece prostattaki
küçük tümörlerin yok edilmesine dayanan çeşitli deneysel tedavi teknikleri için kullanılan bir terimdir. Tedavi direkt olarak tümör hücrelerine odaklandığından,
prostatta ve alt üriner sistemdeki diğer dokularda fazla hasar meydana gelmemektedir.
Hasta Bilgilendirme Formu - Prostat Kanseri Hakkında Sık Sorulan Sorular
Sayfa 3 / 6
Kastrasyon-dirençli prostat kanseri nedir
ve nasıl tedavi edilir ?
Kastrasyon dirençli prostat kanseri, genellikle
metastatik hastalık tedavisi sırasında gelişen bir
prostat kanseri türüdür. Bu tümörler ilerlemek için
daha düşük düzeyde androjene ihtiyaç duyarlar.
Bu, vücudunuz hiç androjen üretmese dahi tümörün
büyümeye devam ettiği anlamına gelir. Bu kanserlere,
hormonal kastrasyon tedavisine daha fazla yanıt
vermediklerinden, kastrasyon-dirençli kanser adı
verilmektedir.
Kastrasyon-dirençli prostat kanserlerinin tedavisinin
mümkün olmadığını kavramak önemlidir. Onun
yerine, doktorunuz tümörlerin boyutunu azaltmak için
çalışacaktır. Bu size daha az semptomla daha uzun
yaşama şansı verecektir.
Kastrasyon-dirençli prostat kanseri üzerine yapılan
araştırmalar devam etmektedir ve tedavi seçenekleri
hızla değişmektedir. Doktorunuz şunları tavsiye
edebilir:
• Yeni hormonal araçlar
• Kemoterapi
• İmmünoterapi
Yeni hormonal ajanlar nelerdir?
Yeni hormonal araçlar, standart hormonal tedavinin
artık etkili olmadığı kastrasyon-dirençli prostat kanseri
için kullanılan ilaçlardır. Prostat kanseri için en sık
kullanılan hormonal ajanlar abiraterone acetate ve
enzalutamide’tir.
Kemoterapi nedir?
Kemoterapi, kanser hücrelerinin yok edilmesi için
kimyasal maddelerin kullanıldığı bir kanser tedavisi
türüdür. Kemoterapi ilaçları vücuttaki hücrelere
saldırmak için kan dolaşımına enjekte edilebilir.
Direkt tümöre de uygulanabilir. Docetaxel, prostat
kanserinde en sık kullanılan kemoterapi ilacıdır.
İmmünoterapi nedir?
Destekle ilgili sorular
Prostat kanserinin hayatıma olan etkisi
nedir?
Kanser tanısı almanın, sizin ve sevdiklerinizin hayatına büyük bir etkisi vardır. Kaygı, belirsizlik, korku,
hatta depresyon gibi duygulara neden olabilmektedir.
Kanser tedavisi ağır bir tedavi olup, iş ve sosyal yaşamınızı etkileyecektir. Destek bulmak için, hastanedeki
doktor ve hemşireniz veya aile hekimiz ile görüşünüz.
Size hasta örgütlerinin, psikolojik destek veya finansal danışmalık gibi pratik konular hakkında yardımcı
olabilecek birilerinin iletişim bilgilerini vermeleri mümkün olabilir.
Prognozunuz, tedavinin iş ile sosyal hayatınız ve finansal durumunuza etkisi konusunda endişeye kapılabilirsiniz. Kanser tanısı konmuş pek çok kişi ve
yakınları muhtemelen bu endişeleri taşıyacaktır. Eğer
konuşmak için birine ihtiyaç duyduğunuzu hissediyorsanız, psikolojik destek açısından doktorunuz ile konuşabilirsiniz. Hasta kuruluşları da destek sunabilir.
Tedavi süresince işten uzak olacaksınız. İşe geri dönmenin en iyi yolu hakkında patronunuzla görüşünüz.
Belki yarı zamanlı veya farklı bir işlevde çalışabilirsiniz.
Sağlık ekibinizde tedavinizin olası mali sonuçları hakkında görüşünüz. Ekonomik durumunuz hakkında
tavsiye hatta mali yardım alabileceğiniz kişi veya yerlere yönlendirmeleri mümkün olabilir.
Kanser tedavisi cinsel hayatınızı etkileyebilir. Radikal
prostatektomi sonrası sertleşme problemi gelişebilir.
Hormon tedavisi cinsel istekte azalmaya neden olabilir. Depresyon ve yorgunluk hissi de cinsel yaşamınız
üzerinde olumsuz bir etkiye neden olabilir. Duygularınız hakkında eşinizle konuşmak önemlidir. Yakın olmanın pek çok yolu vardır. Cinsel olarak aktif olmanız
zor ise, birbirinize yakın durunuz, birbirinize dokununuz, sarılarak kucaklaşınız ve yanyana oturunuz ya
da uzanınız.
İmmünoterapi, tümör hücreleriyle savaşmak için
kendi bağışıklık sisteminizi kullanan bir tedavi
türüdür. Prostat kanserinde Sipuleucel-T adlı ilaç
immünoterapide kullanılmaktadır.
Hasta Bilgilendirme Formu - Prostat Kanseri Hakkında Sık Sorulan Sorular
Sayfa 4 / 6
Prostat kanserim tedavi edilemez ise?
Bazen prostat kanserinde iyileşme mümkün
olmamaktadır. Doktorunuz ile birlikte palyatif bakım
hakkında görüşebilirsiniz.
Palyatif bakım, hastalığınızdan kurtulamama durumunda, yaşam kalitenizi optimize etmek amacını taşıyan bir bakım konseptidir. Palyatif bakım sırasında
siz ve sevdikleriniz, multidisipliner bir ekip tarafından
desteklenirsiniz. Birlikte fiziksel, psikolojik, sosyal ve
ruhsal soruları ele alacaksınız. Palyatif bakım, semptomlarınızın kontrolünü ve ağrı yönetiminin tıbbi tedavisini içerir.
Destek ve diğer bilgi kaynaklarını nerede
bulabilirim?
Hastalığınız ve pratik konular hakkında daha fazla
bilgi ve destek almak için yerel bir hasta örgütüne
başvurunuz. Size en yakın hasta grubu hakkında
hastanedeki doktorunuz veya hemşirenize ya da
aile hekiminize danışınız. Ayrıca internette de arama
yapabilirsiniz. İnternette bulduğunuz tüm bilgilerin
güvenilir olmadığını unutmayınız.
Prostat kanseri olan bir aile ferdi ya da
arkadaşım var, nasıl yardım edebilirim?
Kanser tanısı sadece hastayı değil, etrafındaki insanları da etkiler. Çok farklı şekillerde destek sunabilirsiniz. Bazen çamaşır yıkama, bahçe işleri veya alışveriş gibi pratik konularda yardım edebilirsiniz.
Doktora beraber gitmek de yardımcı olabilir. Aracı
kullanmayı teklif edebilir ya da görüşmede sorulacak
soruların formüle edilmesinde yardımcı olabilirsiniz.
Görüşmede bulunmak bile iyi olabilir. Daha sonra
konuşacağınız farklı şeyleri hatırlayabilir ya da diğer
detaylara odaklanabilirsiniz. Ayrıca doktora tedavinin
bakım ve psikolojik etkileri açısından hayatınızı nasıl
etkileyebileceğini sorabilirsiniz. Hasta kuruluşları da
finansal destek ve pratik konularda yardımcı olabilir.
Prostat kanseri olan bir aile ferdi ya
da arkadaşım var, nereden destek
alabilirim?
Tanı ve tedavi kanser olan herkes için çok duygusal
olabilir. Kanser tedavisi ağırdır ve hayatınız aniden
değişebilir. Prognoz hakkında sorular, tedavinin etkileri, hatta ölme olasılığı bile ortaya çıkabilir. Aile bireyi
ya da arkadaş olarak orada bulunabilir ve sadece dinleyebilirsiniz. Cevapları bilmenize gerek yoktur.
Eğer konuşmak için birine ihtiyaç duyarsanız, aile
hekiminize veya tıbbi ekibinizden destek alabilirsiniz.
Hasta örgütleri de, kanser tanısı almış insanların
ailelerine ve arkadaşlarına destek sunabilmektedir.
Eşim prostat kanseri, nereden destek
alabilirim?
Kanser teşhisi ilişkiniz üzerine baskı oluşturabilir.
Tedavi için harcanan zaman ve enerji yüzünden, birbirinizle konuşmak genellikle daha zor olur. Sorunlarınızı bir terapist ile konuşmayı düşünebilirsiniz.
Eşinizinkine benzer derecede bir stres, öfke ve
depresyon yaşayabilirsiniz. Kendinizi hem duygusal
hem de fiziksel olarak bitkin hissedebilirsiniz. Bu
durum, eşinizin bakımındaki sorumluluklar ve evde
üstlendiğiniz ekstra görevlerin bir sonucu olabilir.
İhtiyaç ve isteklerinizi düşünmek ve kendiniz için
zaman ayırdığınızdan emin olun.
Eşinizin kanser tedavisi cinsel hayatınızı etkileyebilir.
Duygularınız hakkında eşiniz ile konuşmaya çalışın.
Yakın olmanın pek çok yolu vardır. Birbirinize yakın
durunuz, birbirinize dokununuz, sarılarak kucaklaşınız
ve yanyana oturunuz ya da uzanınız.
Yalnız kalma konusunda endişelenmeniz normaldir.
Eğer konuşmak için birine ihtiyaç duyarsanız, aile
hekiminize veya manevi danışmanınızdan destek
alabilirsiniz. Hasta kuruluşları da destek olabilir.
Yakınınızda bir hasta kuruluşu bulmak için
Hasta grupları çok yararlı olabilir. Size yakın bir tane bulmak için aile doktorunuza, hastanedeki hemşire veya
doktorunuza sorunuz. Ayrıca hasta grubu için internetten de arama yapabilirsiniz.
Hasta Bilgilendirme Formu - Prostat Kanseri Hakkında Sık Sorulan Sorular
Sayfa 5 / 6
Bu bilgiler Ocak 2015’te güncellendi.
Serilere katkıda bulunanlar:
Bu broşür; EAU Prostat Kanseri Hasta Bilgilendirme’nin parçasıdır.
Hastalık hakkında genel bilgiler içerir. Bireysel tıbbi durumunuz
ile ilgili olarak herhangi bir özel sorunuz varsa doktorunuza veya
profesyonel sağlık kuruluşunuza danışmalısınız. Hiç bir broşür,
doktorunuz ile yapacağınız özel bir görüşmenin yerini alamaz.
Dr. Roderick van den Bergh
Prof. Dr. Zoran Culig
Prof. Dr. Louis Denis
Prof. Bob Djavan
Sn. Enzo Federico Sn. Günter Feick
Dr. Pirus Ghadjar
Dr. Alexander Kretschmer
Prof. Dr. Feliksas Jankevičius Prof. Dr. Nicolas Mottet
Dr. Bernardo Rocco Sn. Maria Russo Bu bilgilendirme; Avrupa Üroloji Derneği (EAU) tarafından, EAU
Uro-Oncology (ESOU), the Young Academic Urologists (YAU),
the European Association of Urology Nurses (EAUN), and Europa
Uomo bölümlerinin işbirliği ile hazırlanmıştır.
Bu broşürün içeriği EAU Kılavuzları ile uyumludur.
Utrecht, Hollanda
Innsbruck, Avusturya
Antwerp, Belçika
Viyana, Avusturya
Trieste, İtalya
Pohlheim, Almanya
Berlin, Almanya
Münih, Almanya
Vilnius, Litvanya
Saint-Étienne, Fransa
Milan, İtalya
Orbassano, İtalya
Ürolojik hastalıklar ile ilgili bu ve diğer bilgilere web sitemizden
ulaşabilirsiniz: http://patients.uroweb.org/tr/
Hasta Bilgilendirme Formu - Prostat Kanseri Hakkında Sık Sorulan Sorular
Sayfa 6 / 6