dB - Onceguvenlik.com

G Ü R Ü L T Ü
www.onceguvenlik.com
1
Meslek Hastalıkları Grupları
A - Kimyasal maddelerle ortaya çıkan
meslek hastalıkları
B - Mesleki cilt hastalıkları
C – Pnömokonyozlar ve diğer solunum
sistemi hastalıkları
E - Fiziksel etkenlerle olan meslek hastalıkları
www.onceguvenlik.com
2
Endüstride;
Gürültünün sebep olduğu işitme
kayıpları da fiziksel etkenlerle
olan meslek hastalıkları grubuna
giren bir meslek hastalığıdır.
www.onceguvenlik.com
3
GÜRÜLTÜ ZARARLARININ MESLEK
HASTALIĞI SAYILABİLMESİ İÇİN;
 GÜRÜLTÜLÜ İŞ’TE EN AZ İKİ YIL,
 GÜRÜLTÜ ŞİDDETİ SÜREKLİ OLARAK
85 dB’ in ÜSTÜNDE OLAN İŞLERDE EN
AZ 30 GÜN,
ÇALIŞMIŞ OLMAKSI GEREKİR.
www.onceguvenlik.com
4
GÜRÜLTÜ,
GENEL OLARAK
İSTENMEYEN VE RAHATSIZ
EDEN
SES OLARAK
TANIMLANIR.
5
ENDÜSTRİDEKİ GÜRÜLTÜ İSE;
İŞYERLERİNDE ÇALIŞANLARIN
ÜZERİNDE FİZYOLOJİK ETKİLER
BIRAKAN VE İŞ VERİMİNİ OLUMSUZ
YÖNDE ETKİLEYEN SESLER OLARAK
TANIMLAYABİLİRİZ.
www.onceguvenlik.com
6
Ses;
Hava basıncındaki
dalgalanmaların kulaktaki
etkisinden ileri gelen
fiziksel bir duygu
olarak da tanımlanabilir.
www.onceguvenlik.com
7
20.7.2017
[email protected]
8
Dalga Boyu ()
Ses dalgası
1
Dalganın yayılma hızı
0
0
2
4
6
8
10
f = Frekans
T= Periyot
-1
Genlik
V=fx
fxT=1
9
 GENÇ VE SAĞLIKLI BİR KULAK 20 Hz. İLE
20000 Hz. FREKANSLAR ARASINDAKİ SESLERE
UYUM SAĞLAR YANİ BU ARALIKTAKİ SESLERİ
DUYABİLİR.
 YİNE, GENÇ VE SAĞLIKLI BİR KULAK 20 μPa
ŞİDDETİNDEKİ SES İLE 200 Pa ŞİDDETİNDEKİ
SESLERİ SAĞLIKLI OLARAK DUYABİLİR.
www.onceguvenlik.com
10
GÜRÜLTÜNÜN SEBEP OLDUĞU
İŞİTME KAYBI TİPLERİ
1 - İLETİM TİPİ İŞİTME KAYBI,
2 - ALGI TİPİ İŞİTME KAYBI.
 İletim tipi işitme kaybı, kulak zarında ve
orta kulak kemiklerinde meydana gelen
kayıplardır.
 Algı tipi işitme kaybı iç kulakta duyma
hücrelerinde meydana gelen kayıplardır.
www.onceguvenlik.com
11
KALICI
İŞİTME
KAYBININ
HİÇ BİR
ŞEKİLDE
TEDAVİSİ
MÜMKÜN
DEĞİLDİR.
Noise
damage
occurs
HERE
12
İŞİTME KAYBINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER
1 - GÜRÜLTÜYÜ MEYDANA GETİREN SESİN ŞİDDETİ,
2 - GÜRÜLTÜYÜ MEYDANA GETİREN SESİN FREKANS
DAĞILIMI,
3 - GÜRÜLTÜDEN ETKİLENME SÜRESİ,
4 - GÜRÜLTÜYE KARŞI KİŞİSEL DUYARLILIK,
5 - GÜRÜLTÜYE MARUZ KALAN KİŞİNİN YAŞI,
6 - GÜRÜLTÜYE MARUZ KALAN KİŞİNİN CİNSİYETİ.
20.7.2017
[email protected]
13
YER VE KONUMLARA GÖRE GÜRÜLTÜ DÜZEYLERİ
GÜRÜLTÜ DÜZEYİ
0
dB
20
dB
30
dB
40
dB
50
dB
60
dB
70
dB
80
dB
90
dB
100
dB
110
dB
120
dB
130
dB
140
dB
YER VE KONUM
İşitme eşiği
Sessiz bir orman
Fısıltı ile konuşma
Sessiz bir oda
Şehir içinde bir büro
Karşılıklı konuşma
Dikey matkap
Yüksek sesle konuşma
Kuvvetlice bağırma
Dokuma salonları
Havalı çekiç, Ağaç işleri
Bilyeli değirmen
Uçakların yanı
Ağrı Eşiği
14
Gürültü şiddeti desibel olarak ölçülür.
• Basınç olarak işitme aralığı çok
çok geniş olması nedeniyle,
desibel ölçü birimi kullanılır.
• Her 3 dB’lik artışda, ses iki kat
artar.
• Her 10 dB’lik artışta, ses on kat
artar.
15
ÖRNEKLER

1 dB + 1 dB = 3 dB
 2 dB + 2 dB = 5 dB
 3 dB + 3 dB = 6 dB
 4 dB + 4 dB = 7 dB
 90 dB + 90 dB = 93 dB
100 dB + 100 dB = 103 dB
www.onceguvenlik.com
16
BİRDEN FAZLA GÜRÜLTÜ KAYNAĞININ BULUNDUĞU
ORTAMLARDA
SES DÜZEYLERİ
ARASINDAKİ FARK (dB)
0
2
3
4
5
6
7
8
10
12
14
16
YÜKSEK DÜZEYDEKİ SESE
EKLENECEK MİKTAR (dB)
3.0
2.6
1.8
1.5
1.2
1.0
0.9
0.8
0.4
0.3
0.2
0.1
17
Ölçme Skalaları
• A skalası
İnsan kulağının işitmelerinde
• B scale
Telefon şirketlerince kullanılır
• C scale
Tüm seslerde kullanılır
20.7.2017
[email protected]
18
19
GÜRÜLTÜNÜN İŞİTME KAYBI DIŞINDAKİ
PSİKOLOJİK ETKİLERİ ( 1 )
GÜRÜLTÜLÜ ORTAMLARDA KALAN VEYA YAŞAYAN İNSANLARDA
 Konsantrasyon, dikkat ve reaksiyon
kapasitesi zayıflayabilir.
 Yorgunluk, uyku bozuklukları ve geç uyuma
halleri görülebilir.
 Merkezi sinir sistemi bozuklukları, baş
ağrıları ve stresler görülebilir.
 Metobolik ve hormonel bozukluklar
görülebilir.
20
GÜRÜLTÜNÜN İŞİTME KAYBI DIŞINDAKİ
PSİKOLOJİK ETKİLERİ ( 2 )
BİRDEN BİRE ŞİDDETLİ BİR GÜRÜLTÜNÜN
ETKİSİNDE KALINDIĞINDA
Kan basıncı (tansiyon) yükselmesi
görülebilir.
Kan dolaşımı bozukluğu görülebilir.
Solunum hızı değişmesi ve
Terlemenin artması gibi hususlar
görülebilir.
21
GÜRÜLTÜNÜN İŞİTME KAYBI DIŞINDAKİ
PSİKOLOJİK ETKİLERİ (3)
GÜRÜLTÜ AYRICA
Konuşurken bağırma,
 Sinirli olma hali,
 Karşılıklı anlaşma zorluğu,
 Kişiler arasındaki ilişkilerde olumsuzluklar
ve
 İş kazalarının artmasında etkin rol oynar.

20.7.2017
[email protected]
22
60
dB
97 dB(A)
50
40
92 dB(A)
30
83 dB(A)
20
10
YIL
0
0
1
2
3
4
5
10
20
50
83 , 92 ve 97 dB(A)’lık gürültü düzeylerinde, gürültüye maruz kalan kişilerin
4000 Hz sabit frekanslı gürültüdeki işitme kayıplarının yıllara göre dağılımı
23
10
dB
0
1. yıl
-10
-20
1~5
-30
-40
6~10
-50
11~20
21~30
-60
30~
-70
250
500
1000
2000
4000
7000
Frekans (Hz.)
8000
92 dB(A) sabit şiddette ve değişken frekanslı gürültüye maruz kalan kişilerde işitme
kayıplarının yıllara göre dağılımı
24
HİÇ BİR ÖNLEM ALINMAKSIZIN GÜRÜLTÜ
DÜZEYLERİNE GÖRE GÜNDE EN FAZLA
ÇALIŞILABİLECEK SÜRELER
GÜRÜLTÜ DÜZEYİ
SÜRESİ
90
90
92
95
97
100
102
105
110
115
115
dB(A)’ dan az
dB(A)
dB(A)
dB(A)
dB(A)
dB(A)
dB(A)
dB(A)
dB(A)
dB(A)
dB(A)’ dan çok
GÜNLÜK ÇALIŞMA
Süresiz
8 Saat
6
4
3
2
1,5
1
0.5
0.25
Çalışılamaz
25
GÜRÜLTÜDEN MEYDANA GELEN İŞİTME
KAYBININ KESİN TANISI İÇİN
1 - Odyometrik test yapılmalı, değerlendirmede 40 yaşından sonraki her
yaş için 0.5 dB(A) düşme fizyolojik olarak hesaplanmalıdır.
2 - İşyerindeki gürültü düzeyi ölçülmeli ve işitme kaybına sebep olacak
düzeyde gürültünün olduğu saptanmalıdır.
3 - İşe girişte ve periyodik muayenelerde çekilmiş odyogramlardan da
yararlanılmalıdır.
4 - İşitme zorluğuna sebep olan diğer etkenler giderilmelidir.
5 - Geçici işitme kayıpları bertaraf edilmelidir.
www.onceguvenlik.com
26
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA YÖNTEMLERİ ( 1 )
A – TEKNİK KORUNMA
a) GÜRÜLTÜ KAYNAĞINDA ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER
1 – Kullanılan makinelerin, gürültü düzeyi düşük makineler ile
değiştirilmesi,
2 – Gürültü düzeyi yüksek olarak yapılan işlemin, daha az gürültü
gerektiren işlemle değiştirilmesi,
3 – Gürültü kaynağının ayrı bir bölmeye alınması.
b) GÜRÜLTÜLÜ ORTAMDA ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
1 – Makinelerin yerleştirildiği zeminde, gürültüye ve titreşime karşı
yeterli önlemlerin alınması,
2 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi arasına gürültüyü
önleyici engel koymak,
3 – Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi arasındaki mesafeyi
artırmak,
4 – Sesin geçebileceği ve yansıyabileceği duvar, tavan, taban gibi yerleri
ses emici malzeme ile kaplamak.
20.7.2017
[email protected]
27
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA YÖNTEMLERİ
(2)
c) GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE ALINMASI
GEREKEN ÖNLEMLER:
1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı iyi izole edilmiş bir
bölme içine alınması,
2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin kısaltılması,
3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu kullanmak.
28
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA YÖNTEMLERİ ( 3 )
B – TIBBİ KORUNMA
1 – Gürültülü işlerde çalışacakların işe girişlerinde odyogramları
alınmalı ve sağlıklı olanlar çalıştırılmalıdır.
İş kazalarının önlenmesinde, kesin denilebilecek, yeterli
önlem alınabiliniyorsa, gürültülü işlerde doğuştan sağır ve
dilsizlerin çalıştırılması da düşünülebilir.
2 – Gürültülü işlerde çalışanların, her altı ayda bir odyogramları
alınmalı ve işitme kaybı görülenlerde, gerekli tedbirler
alınmalıdır.
29
KULAK KORUYUCULARININ
GÜRÜLTÜ
ENGELLEME DEĞERLERİ
CİNSİ
PAMUK
AZALTMA DERECESİ
5
-
16 dB
PARAFİNLİ PAMUK
20
-
35 dB
CAM PAMUĞU
7,5
-
32 dB
KULAK TIKACI
20
-
45 dB
KULAKLIK
12
-
48 dB
30
KULAKLIKLARININ
ALIŞTIRMA
PROGRAMLARI
SABAH
ÖĞLEDEN SONRA
1 . GÜN
2 . GÜN
3 . GÜN
4 . GÜN
½ Saat
½ Saat
1 Saat
1 Saat
2 Saat
2 Saat
3 Saat
3 Saat
5 . GÜN
Tüm vardiya süresince
31
En yüksek ses basıncı (Ppeak)
C - frekans ağırlıklı anlık
gürültü basıncının maksimum
değeri
32
Günlük gürültü maruziyet düzeyi
(LEX,8h)(dB(A) re.20 µPa)
Sekiz saatlik iş günü için, anlık darbeli
gürültünün de dahil olduğu bütün gürültü
maruziyet düzeylerinin zaman ağırlıklı
ortalaması.
Haftalık gürültü maruziyet düzeyi Günlük
gürültü maruziyet düzeylerinin sekiz
saatlik beş iş gününden oluşan bir hafta
için zaman ağırlıklı ortalaması.
33
Yönetmeliğin uygulanması
bakımından, günlük gürültü
maruziyet düzeyleri;
En yüksek ses basıncı yönünden
tanımlanmıştır.
Maruziyet sınır değeri ve
Maruziyet etkin değerleri
34
Maruziyet sınır değeri
LEX,8h=87dB(A) ve Ppeak=200 Pai
En yüksek maruziyet etkin
değeri LEX,8h=85dB(A) ve Ppeak= 140 Paii
En düşük maruziyet etkin
değeri LEX,8h = 80dB(A) ve Ppeak= 112 Paiii
35
Yönetmelik Dip Not
(i)
: 140 dB (C) ile ilgili olarak 20 µPa
(ii)
: 137 dB (C) ile ilgili olarak 20 µPa
(iii) : 135 dB (C) ile ilgili olarak 20 µPa
36
LEX,8h=87dB(A) ve Ppeak=200 Pai
140 dB (C) ile ilgili olarak 20 µPa
L (dB)=20 log P / Po (gürültü şiddeti)
P=200 Pa ve Po=20 µPa ise
L (dB(C)) = 140 dB(C)
LEX,8h=85dB(A) ve Ppeak= 140 Paii
137 dB (C) ile ilgili olarak 20 µPa
LEX,8h = 80dB(A) ve Ppeak= 112 Paiii
135 dB (C) ile ilgili olarak 20 µPa
37
www.onceguvenlik.com
38
20.7.2017
[email protected]
39
ÖZET
• Zararlı gürültü kaynaklarını tespit ediniz.
• Gürültüye maruziyetin önlenmesinde idari ve
mühendislik kontrollerini kullanınız.
• Yüksek gürültülü alanlarda bulunan ikaz
işaretlerine riayet et.
• Kulak koruyucularınıtam anlamı ile kullan.
20.7.2017
[email protected]
40
41
HEARING CONSERVATION
Quite Room: 30 dBA
Bulldozer: 85dBA
Normal City Noises: 65 dBA
Normal Conversation: 50 dBA
Artillery/Good Rock Band: 120 dBA
42
43
44
www.onceguvenlik.com
45