gürültüden korunma yöntemleri

FİZİKSEL ETKENLER
1
2
3
4
–
–
–
–
GÜRÜLTÜ
TİTREŞİM
TERMAL KONFOR FAKTÖRLERİ
İYONİZAN ve NONİYONİZAN
RADYASYON
5 – BASINÇ
GÜRÜLTÜ
GÜRÜLTÜ,
GENEL OLARAK
İSTENMEYEN VE RAHATSIZ
EDEN
SES
OLARAK
TANIMLANIR.
ENDÜSTRİDEKİ GÜRÜLTÜ
İŞYERLERİNDE
ÇALIŞANLARIN ÜZERİNDE,
FİZYOLOJİK ETKİLER
BIRAKAN
VE
İŞ VERİMİNİ
OLUMSUZ YÖNDE ETKİLEYEN
SESLER OLARAK
TANIMLANABİLİR.
Gürültünün
sebep olduğu
hastalık
VAR
mıdır?
Gürültüden
ileri gelen
işitme kayıpları
hangi şartlarda
meslek hastalığı
sayılabilir.
5510 sayılı
Sosyal Sigortalar ve Genel
Sağlık Sigortası Kanunu
Madde 14
MESLEK HASTALIĞI
İşçinin,
çalıştığı işin niteliğine göre
tekrarlanan bir sebeple işin
yürütüm şartları yüzünden
uğradığı geçiçi veya sürekli
hastalık, sakatlık veya ruhi
arıza halleridir.
Sosyal Sigorta
Sağlık İşlemleri Tüzüğü
Meslek Hastalıkları Grupları
A - Kimyasal maddelerle ortaya çıkan
meslek hastalıkları
B - Mesleki cilt hastalıkları
C - Pnömokonyozlar ve diğer solunum
sistemi hastalıkları
D - Mesleki bulaşıcı hastalıklar
E - Fiziksel etkenlerle olan meslek
hastalıkları
GÜRÜLTÜ ZARARLARININ MESLEK
HASTALIĞI SAYILABİLMESİ İÇİN;
GÜRÜLTÜLÜ İŞ’TE EN AZ İKİ YIL,
GÜRÜLTÜ ŞİDDETİ SÜREKLİ
OLARAK 85 dB’ in ÜSTÜNDE OLAN
İŞLERDE EN AZ 30 GÜN,
ÇALIŞILMIŞ OLMAKSI GEREKİR.
Yükümlülük süresi 6 ay ...
Ses;
Hava basıncındaki
dalgalanmaların kulaktaki
etkisinden ileri gelen
fiziksel bir duygu
olarak ta tanımlanabilir.
Dalga Boyu ()
Ses dalgası
1
Dalganın yayılma hızı
0
0
-1
2
4
6
8
f = Frekans
T = Peryod
Genlik
V=fx
10
fxT=1

GENÇ VE SAĞLIKLI BİR KULAK 20 Hz. İLE
20000 Hz. FREKANSLAR ARASINDAKİ SESLERE
UYUM SAĞLAR YANİ BU ARALIKTAKİ SESLERİ
DUYABİLİR.
 YİNE, GENÇ VE SAĞLIKLI BİR KULAK 20 μPa
ŞİDDETİNDEKİ SES İLE 200 Pa ŞİDDETİNDEKİ
SESLERİ SAĞLIKLI OLARAK DUYABİLİR.
GÜRÜLTÜNÜN SEBEP OLDUĞU İŞİTME
KAYBI TİPLERİ
1 - İLETİM TİPİ İŞİTME KAYBI
• İletim tipi işitme kaybı, kulak
zarında ve orta kulak kemiklerinde
meydana gelen kayıplardır.
2 - ALGI TİPİ İŞİTME KAYBI
• Algı tipi işitme kaybı iç kulakta
duyma hücrelerinde meydana gelen
kayıplardır.
Noise
damage
occurs
HERE
KALICI
İŞİTME
KAYBININ
HİÇ BİR
ŞEKİLDE
TEDAVİSİ
MÜMKÜN
DEĞİLDİR.
Konuşma aralığı:
 175 Hz. - 7500 Hz.
 25 dB - 65 dB
İŞİTME KAYBINA ETKİ EDEN
FAKTÖRLER
SŞ SF ES KY KD KC -
Şiddetine,
Frekans dağılımına,
Etkilenme süresine,
Kişinin yaşına,
Kişisel duyarlılığına,
Kişinin cinsiyetine.
YER VE KONUMLARA GÖRE GÜRÜLTÜ DÜZEYLERİ
GÜRÜLTÜ DÜZEYİ
0 dB
20 dB
30 dB
40 dB
50 dB
60 dB
70 dB
80 dB
90 dB
100 dB
110 dB
120 dB
130 dB
140 dB
YER VE KONUM
İşitme eşiği
Sessiz bir orman
Fısıltı ile konuşma
Sessiz bir oda
Şehir içinde bir büro
Karşılıklı konuşma
Dikey matkap
Yüksek sesle konuşma
Kuvvetlice bağırma
Dokuma salonları
Havalı çekiç, Ağaç işleri
Bilyeli değirmen
Uçakların yanı
Ağrı Eşiği
Gürültü şiddeti desibel olarak ölçülür.
 Basınç olarak işitme aralığı çok
geniş bir aralıktır.
 Her 3 dB’lik artışta, ses iki kat artar.
 Her 10 dB’lik artışta ise; ses on kat
artar.
100 dB + 100 dB = ? dB




1 dB + 1 dB
2 dB + 2 dB
3 dB + 3 dB
4 dB + 4 dB
=
=
=
=
4 dB
5 dB
6 dB
7 dB
100 dB + 100 dB = 103 dB
BİRDEN FAZLA GÜRÜLTÜ KAYNAĞININ
BULUNDUĞU ORTAMLARDA
SES DÜZEYLERİ
ARASINDAKİ FARK (dB)
0
2
3
4
5
6
7
8
10
12
14
16
YÜKSEK DÜZEYDEKİ SESE
EKLENECEK MİKTAR (dB)
3.0
2.6
1.8
1.5
1.2
1.0
0.9
0.8
0.4
0.3
0.2
0.1
GÜRÜLTÜNÜN İŞİTME KAYBI DIŞINDAKİ
PSİKOLOJİK ETKİLERİ ( 1 )
GÜRÜLTÜLÜ ORTAMLARDA KALAN VEYA YAŞAYAN İNSANLARDA
 Konsantrasyon, dikkat ve reaksiyon
kapasitesi zayıflayabilir.
 Yorgunluk, uyku bozuklukları ve geç
uyuma halleri görülebilir.
 Merkezi sinir sistemi bozuklukları, baş
ağrıları ve stresler görülebilir.
 Metobolik ve hormonel bozukluklar
görülebilir.
GÜRÜLTÜNÜN İŞİTME KAYBI DIŞINDAKİ
PSİKOLOJİK ETKİLERİ ( 2 )
BİRDEN BİRE ŞİDDETLİ BİR GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNDE
KALINDIĞINDA
Kan basıncı (tansiyon) yükselmesi
görülebilir.
Kan dolaşımı bozukluğu görülebilir.
Solunum hızı değişmesi ve
Terlemenin artması gibi hususlar
görülebilir.
 GÜRÜLTÜNÜN İŞİTME KAYBI DIŞINDAKİ
PSİKOLOJİK ETKİLERİ (3)
GÜRÜLTÜ AYRICA
 Konuşurken bağırma,
 Sinirli olma hali,
 Karşılıklı anlaşma zorluğu,
 Kişiler arasındaki ilişkilerde
olumsuzluklar ve
İş kazalarının artmasında etkin rol
oynar.
dB
60
97 dB(A)
50
40
92 dB(A)
30
83 dB(A)
20
10
0
0
1
2
3
4
5
10
20
50
YIL
83 , 92 ve 97 dB(A)’lık gürültü düzeylerinde, gürültüye maruz kalan kişilerin
4000 Hz sabit frekanslı gürültüdeki işitme kayıplarının yıllara göre dağılımı
Desibel Skalaları
• A scale
İnsan kulağının işitmelerinde,
• B scale
Telefon şirketlerince,
• C scale
Tüm seslerde,
kullanılır.
HİÇ BİR ÖNLEM ALINMAKSIZIN GÜRÜLTÜ DÜZEYLERİNE GÖRE
GÜNDE EN FAZLA ÇALIŞILABİLECEK SÜRELER
GÜRÜLTÜ DÜZEYİ
90
90
92
95
97
100
102
105
110
115
115
dB(A)’ dan az
dB(A)
dB(A)
dB(A)
dB(A)
dB(A)
dB(A)
dB(A)
dB(A)
dB(A)
dB(A)’ dan çok
GÜNLÜK ÇALIŞMA SÜRESİ
Süresiz
8 Saat
6
4
3
2
1,5
1
0.5
0.25
Çalışılamaz
İŞİTME KAYBININ KESİN TANISI İÇİN
1 - Odyometrik test yapılmalı ve yaş dikkate alınmalı
2 - Gürültü düzeyi ölçülmeli
3 - Odyogramlardan da yararlanılmalı
4 - İşitme zorluğuna sebep olan diğer etkenler giderilmeli
5 - Geçici işitme kayıpları bertaraf edilmeli
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA YÖNTEMLERİ
(1)
A – TEKNİK KORUNMA
a) GÜRÜLTÜ KAYNAĞINDA
– Gürültü düzeyi düşük makineler seçilmeli ve
değiştirilmeli
– Gürültü düzeyi daha az olan işlem seçilmeli
– Gürültü kaynağı izole edilmeli .
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA YÖNTEMLERİ
(2)
b) GÜRÜLTÜLÜ ORTAMDA ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
–
–
Makinelerin yerleştirildiği zeminde,
Gürültü kaynağı ile maruz kalan kişi arasında,
•
•
Engel konularak ve
Uzaklık artırılarak
– Sesin geçebileceği ve yansıyabileceği duvar,
tavan, taban gibi yerler ses emici malzeme ile
kaplamak.
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA YÖNTEMLERİ
(3)
c) GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE ALINMASI
GEREKEN ÖNLEMLER:
1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı iyi izole
edilmiş bir bölme içine alınması,
2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin kısaltılması,
3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu kullanmak.
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA YÖNTEMLERİ ( 3 )
B – TIBBİ KORUNMA
1 – Gürültülü işlerde çalışacakların işe girişlerinde odyogramları alınmalı
ve sağlıklı olanlar çalıştırılmalıdır.
İş kazalarının önlenmesinde, kesin denilebilecek, yeterli önlem
alınabiliniyorsa, gürültülü işlerde doğuştan sağır ve dilsizlerin çalıştırılması da
düşünülebilir.
2 – Gürültülü işlerde çalışanların, her altı ayda bir odyogramları alınmalı ve
işitme kaybı görülenlerde, gerekli tedbirler alınmalıdır.
KULAK KORUYUCULARININ GÜRÜLTÜ
ENGELLEME DEĞERLERİ
CİNSİ
AZALTMA
DERECESİ
PAMUK
5 -
16 dB
PARAFİNLİ PAMUK
20 -
35 dB
CAM PAMUĞU
7,5 -
32 dB
KULAK TIKACI
20 -
45 dB
KULAKLIK
12 -
48 dB
KULAKLIKLARININ
ALIŞTIRMA PROGRAMLARI
SABAH
ÖĞLEDEN SONRA
1 . GÜN
2 . GÜN
3 . GÜN
4 . GÜN
½ Saat
½ Saat
1 Saat
1 Saat
2 Saat
2 Saat
3 Saat
3 Saat
5 . GÜN
Tüm vardiya süresince
En yüksek ses basıncı (Ppeak)
C - frekans ağırlıklı anlık gürültü
basıncının maksimum değeri
Günlük gürültü maruziyet düzeyi
(LEX,8h)[dB(A) ve 20 µPa]
Sekiz saatlik iş günü için, anlık
darbeli gürültünün de dahil olduğu
bütün gürültü maruziyet
düzeylerinin zaman ağırlıklı
ortalaması.
Haftalık gürültü maruziyet
düzeyi;
Günlük gürültü maruziyet
düzeylerinin sekiz saatlik beş iş
gününden oluşan bir hafta için
zaman ağırlıklı ortalaması.
Yönetmeliğin uygulanması bakımından,
günlük gürültü maruziyet düzeyleri;
En yüksek ses basıncı yönünden
tanımlanmıştır.
Maruziyet sınır değerleri ve
Maruziyet etkin değerleri
Maruziyet sınır değerleri
(LEX,8h=87dB(A) ve Ppeak=200 Pai)
(i) : 140 dB (C) ile ilgili olarak 20 µPa
En yüksek maruziyet etkin değerleri
(LEX,8h=85dB(A) ve Ppeak= 140 Paii)
(ii) : 137 dB (C) ile ilgili olarak 20 µPa
En düşük maruziyet etkin değerleri
(LEX,8h = 80dB(A) ve Ppeak= 112 Paiii)
(iii) : 135 dB (C) ile ilgili olarak 20 µPa
Yönetmelik Dip Not
(i)
: 140 dB (C) ile ilgili olarak 20 µPa
(ii)
: 137 dB (C) ile ilgili olarak 20 µPa
(iii)
: 135 dB (C) ile ilgili olarak 20 µPa
HEARING
CONSERVATION
Quite Room: 30 dBA
Bulldozer: 85dBA
Normal City Noises: 65 dBA
Normal Conversation: 50 dBA
Artillery/Good Rock Band: 120 dBA