ERKEK GENİTAL SİSTEM RADYOLOJİSİ
advertisement
Hoca slayttaki her şeyden bahsetti.her slayta teker teker okudu yazmayacağım..Her yazılanı tek tek okuyun.. GENİTAL SİSTEM RADYOLOJİSİ Prof.Dr. Uğur BOZLAR Radyoloji AD • Erkek Genital Sistemi • Kadın Genital Sistemi 1 ERKEK GENİTAL SİSTEMİ 2 • Skrotum • Testis, epididim ve duktus deferensler • Seminal veziküller • Prostat • Penis 3 Prostat 4 PROSTAT • 20 gr. • 4 x 3 x 3.5 cm • Üç zon; Santral, transizyonel, periferal 5 PROSTAT Üretranın etrafında ilk başta transisyonel zone onun etrafında central zone onun etrafına periferal zone var.en ön boşluğuda anterior fibromuskuler zone oluştruyoe..apex-basis den kesilmiş görüntüler.. 6 Prostat Periferal zon: •Posterior, lateral, apikal kesimde •US’de homojen Santral zon •Periferal zon tarafından çevrelenmiş •US’de heterojen Transisyonel zon •Orta kesimde – periüretral alanda 7 Prostat Görüntüleme Endikasyonları • • • • Prostat tümörlerinin tanısı ve evrelenmesi Prostat inflamasyon ve enfeksiyonları Hematospermi evalüasyonu Mesane çıkım obstrüksiyon evalüasyonu (BPH) BHP=benin prostat hiperplazisi 8 Prostat Kanseri • Toplamda 3. en sık (Meme,Akc,Prostat), • Erkeklerde en sık görülen kanser türü • Genellikle Adeno ca, nadiren transisyonel cell ca 9 TANI • Klinik tanı: Rektal dijital muayene • Laboratuvar tanı: Prostatik asit fosfataz veya Prostat spesifik antijen (PSA) seviyelerinde yükselmeler • Radyolojik tanı ve evreleme : 10 Radyolojik Tanı ve Evreleme • • • • • • US TRUS BT MRI Kemik sintigrafisi Biyopsi 11 Radyolojik Tanı ve Evreleme US+TRUS •Prostat ca’nın % 70’i hipoekoik •% 20’si izoekoik, • % 10’u hiperekoik US eşliğinde biopsi En sık us ve transrektal us hipoekoik=siyah 12 Radyolojik Tanı ve Evreleme BT ve MRI: •BT intraglandüler tümörü tespit edemez •MR intraglandüler tümörü tespit edebilir •BT ve MR periprostatik yağ dokusuna seminal vezikül ve mesane tabanına yayılımı •Lenf nodu tutulumların saptanması •Uzak metastaz Üstteki iki görüntü tomogrofi alttaki mr. BT intraglandüler tümörü tesbit edemez,tümörün yayılımı ve daha büyük lezyonların tesbitinde,MR intraglandüler yapıları tesbit edebilir.Çevre dokuya invazyonda,LN tutulumu ve uzak metastazlarında kullanılabilir. 13 Radyolojik Tanı ve Evreleme Kemik sintigrafisi: • Metaztazlarda Kemik sintigrafisi uzak metastazlarda kullanılır 14 2- PROSTAT İNFLAMASYON ve ENFEKSİYONLARI Prostatit •Akut veya kronik •Bakteriyel veya nonbakteriyal •En sık karşılaşılan ajan E.koli •Direkt filmlerde prostat kalsifikasyonları izlenebilir •Prostat absesi en iyi US ile değerlendirilir ve US eşliğinde aspire edilebilir Seminal vezikül infeksiyonları: •Genellikle prostatite sekonder •Seminal veziküller büyük izlenir •Enfeksiyonu takiben apse gelişebilir 15 3- HEMATOSPERMİ: • Enfeksiyon • Ejekülatör duktuslarda taş Bunlarda da us bt kullanılır 16 4- MESANE ÇIKIM OBSTRÜKSİYONU: • Prostat büyümesi • BPH • Prostat ca • • • • • • Üretra darlığı Prostatik kist Mesane tm Mesane taşı Posterior üretral valv Pelvik tm.ler Benign prostat hiperplazisi.MR görüntüleri 17 4- MESANE ÇIKIM OBSTRÜKSİYONU Prostat MR : •Prostat karsinomların % 65-75’i periferal zonda •T1 ağırlıklı sekanslarda prostat glandı homojen hipointens •T2 ağırlıklı sekanslarda santral zon hipointens, periferal zon ise hiperintens Prostat ca; •T1 ağırlıklı serilerde izointens, T2 ağırlıklı serilerde hipointens Resimdeki oklarla gösterilen zone lardan bahsetti 18 Skrotum - Testis - Epididim 19 SKROTUM TESTİS EPİDİDİM • Testisler skrotum içerisinde lokalize • Testis boyutları: 3-5 cm x 2-3 cm Epididimler: • Testislerin posteriorunda • Testisi vaz deferense bağlar Spermatik kord: • Testiküler arter, testiküler ven, lenfatikler ve vaz deferens tarafından oluşturulmaktadır • Testisleri destekleyen yapılardır 20 Görüntüleme • USG ilk tercih edilen modalite Skrotal US endikasyonları: 1. Skrotal şişliğin evalüasyonu 2. Skrotal ağrının evalüasyonu 3. Skrotal travmanın değerlendirilmesi 4. İnfertilitenin araştırılması 5. Ektopik testisin araştırılması Skrotum testis epididm in görüntülenmesinde ilk tercih USG.(Çünkü hem radyasyon yoktur hem de yüzeyel yapılarda USG yüksek çözünürlükte görünür.) 21 1- SKROTAL ŞİŞLİK - Hidrosel: Konjenital, akkiz (enf, tm) - Epididim kisti ve spermatosel - İnguinal herni - Testiküler tümörler • • • • • • % 95 germ hücreli En sık seminom 25-35 yaş, ağrısız şişlik % 10 bilateral İnmemiş testiste risk fazla US ile tip tespit etmek mümkün değil - Ekstratestiküler tümörler: – Epididim adenomatoid tm 22 2- SKROTAL AĞRI Epididimit - Orşit •Genellikle orşitle beraber •Epididim büyük ve heterojen Testiküler torsiyon •Torsiyonda testis üniform olarak büyük ve hipoekoik •Epididimde boyut artışı ve hidrosel olabilir Varikosel •Solda sık, ven çapının 2 mm.den geniş olması Testiküler tümörler Epididimorşitte dobblerde kanlanma artışı görülebilir. 23 3- SKROTAL TRAVMA • Skrotal rüptür • Skrotal hematom • Akut hematosel 24 4- İNFERTİLİTE • Varikosel • Testiküler atrofi – Testisler küçük, – Daha hipoekoik – Konturları irregüler olabilir 25 5- EKTOPİK TESTİS • Tek veya iki taraflı olabilir • % 70 inguinal kanalda • US yapılması gereken ilk inceleme yöntemi • US ile de tespit edilemezse, BT, MR, çok nadir olarak da anjiografi • İnfertilite ve malignite riski Testiste ilk olarak US kullanılır.US ile tesbit edilemezse BT,MR kullanılabilir.Testisin bitanesi inmemiş bunu bulmamız lazım neden?Çünkü ilerleyen dönemde malignite gelişebilir. 26 Seminal Veziküller 27 SEMİNAL VEZİKÜLLER: Seminal vezikül lezyonları 1. Konjenital yokluğu 2. Obstrüksiyon (İnfertilitede önemli) 3. Enfeksiyon ve abse formasyonu 4. Tümörler • En iyi US ve TRUS ile değerlendirilir 28 Penis 29 PENİS Travma •US - Renkli Doppler US •MRI •Kavernözografi İmpotans evaluasyonu •US - Renkli Doppler US •Kavernözografi *Penis için US ,renkli doppler us,kavernözografi,MRI kullanılabilir.(tarvmalarda) Kavernözografi=kavarnöz cismin içine kontrast madde verip görüntüleme 30 KADIN GENİTAL SİSTEMİ 31 KADIN GENİTAL SİSTEMİ Uterus - Endometriyum - Myometriyum - Serviks Overler Tubalar Vajen 32 JİNEKOLOJİK RADYOLOJİ • Kadın genital sisteminin temel inceleme yöntemi USG’dir • BT ve MRG tümör evrelemesinde kullanılır • Röntgenin yeri ise özel endikasyonlar dışında genellikle histerosalpingografi ile sınırlıdır Kadın genital sisteminin temel inceleme yöntemi USG’dir.Çünkü x ışını içermemesi daha az zarar vermesi(radyasyon az)ve US nin yeterli olması. Fakat lezyonları tertibinde güçlük yaratır.O zamanda diğer görüntüleme tetkikleri kullanılır 33 Uterus 34 Uterus • Prodüktif çağdaki bir kadında uterus düzgün kenarlı armut şeklinde bir organdır • Doğurmamış bir kadında uterusun – Uzunluğu 8 cm – Eni 5 cm – Ön-arka çapı 4 cm’dir • Multiparitede bu değerlere birer cm eklenir 35 Overler 36 Overler Overlerin boyutları ve görünümleri yaşa, hormonal duruma ve menstrüal evreye göre değişir Boyutları ortalama 3 x 1.5 x 1 cm’dir Boyut üst sınırları 5 x 3 x 2 cm’dir Şekli değişik olduğundan büyüklüğü hacmi ile değerlendirilir 37 • Normal over hacminin üst sınırı – Menarştan önce 9 ml – Prodüktif çağda 22 ml – Menopoz sonrası 6 ml • Normal overlerin içerisinde birkaç tane • Birkaç mm’den birkaç cm’ye kadar değişen boyutlarda foliküller bulunur 38 Endometriyum 39 Endometrium Endometrium çift duvar kalınlığı; •Prodüktif çağda – Proliferatif fazda (siklusun ilk yarısında) 10 mm’e kadar normal – Sekretuar fazda 14 mm’e kadar normal •Menopoz sonrası 5-8 mm Endometriumda TVUS ile endometrium çift duvar kalınlığı ölçülür. 40 Jinekolojik Radyolojide Görüntüleme Yöntemleri Ultrasonografi 41 USG • Uygulaması basit • Radyasyon riski olmayan • Non-invaziv bir tanı yöntemi • US ile jinekolojik bir kitlenin – Orijini – Boyutu – İç yapısı ve – Diğer organlarla ilişkisi değerlendirilir 42 USG • Septa kalınlığı, solid yapı varlığı ve boyut gibi değerlendirme parametreleri kullanılmakla birlikte • US ile benign-malign ayırımı kesin olarak yapılamaz • Pelvik LAP gibi derin lezyonlar da US ile saptanamayabilir • Transabdominal ve transvajinal olmak üzere iki şekilde yapılabilir 43 TVUS: Endometriyum Normal endometriyum ve myometriyum Postmenopozal olguda normalden 44 kalın endometriyum (14 mm) TVUS: Uterin Leiomyomlar TVUS TAUS a göre daha yüksek rozülüsyonlu 45 TVUS: Overler Normal over Basit over kisti 46 TVUS: Overler Kompleks ovaryan kitle Polikistik over 47 Manyetik Rezonans Görüntüleme 48 MRG • Yüksek yumuşak doku kontrast çözümlemesi • Multiplanar görüntüleme kapasitesi nedeniyle jinekolojik tümörlerde tanıya önemli katkılar sağlar • Endometrial, servikal ve vajinal kanserlerde temel tanı yöntemi Çevre invazyonu değerlendirmede kullanılır. 49 Pelvik MRG endikasyonları • • • • • Konjenital anomaliler Uterus leiomyomlarını lokalize etmek Adenomiyozis Endometriozis Uterus, serviks, over ve vajen kitleleri Adenomiyosiz=endometrium tabakasının miyometriyumda olması Endometriozis=endometrium tabakasının başka yerde olması 50 MRG: Uterus Uterin leiomyom Serviks ca 51 Bilgisayarlı Tomografi 52 BT • Temel işlevi malign tümörlerin evrelenmesidir • Tümör evrelemesinde tümörlerin çevre invazyonu ve lenf nodu tutulumu değerlendirilir • Kitlelerin içerisindeki kalsifikasyon, yağ ve gaz dansiteleri BT ile net bir şekilde gösterilebilir Bt de kalsifikasyon hiperdens görülür 53 BT: Pelvik kitle Multiseptalı kompleks kistik ovaryan kitle BT’in temel işlevi malign tümörlerin evrelenmesidir.Gros anatomiyi gösterir,çevre dokulara invazyon yapma oranı görülür.LN tutulumunu da gösterir.Kitlelerin içerisinde kalsifikasyon,yağ ve gaz dansitileri BT ile net bir şekilde gösterilebilir. 54 Röntgen 55 RÖNTGEN • Düz karın röntgenogramı • PA akciğer grafisi • İnfertilite olgularının incelenmesinde sellar yada suprasellar tm açısından sella tursika grafisi • Jinekolojik malignensiler ve ameliyatları sıklıkla üreterleri ilgilendirdiğinden IVP • Stress inkontinans ve VUR için voiding sistografi • Jinekolojik Tm kolon invazyonunu değerlendirmek için baryumlu kolon grafisi IVP=intravenözpyolografi vur=vezikoureteralreflü 56 Histerosalpingografi 57 HİSTEROSALPİNGOGRAFİ ( HSG ) • İnfertilite ve tekrarlayan düşüklerde uterus ve tubaların değerlendirilmesi için kullanılır: – Tuba uterinaların açık olup olmadığı – Uterus kavitesinin konjenital anomalileri – Uterin sineşi tespiti 58 HİSTEROSALPİNGOGRAFİ ( HSG ) Normal HSG Bikornu uterus 59 60
