cinsel yolla bulaşan hastalıklar
advertisement
Dr Hayati Demiraslan Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Hedefler • • • • • • Cinsel yolla bulaşan enfeksiyon kavramı Tarihçe Sıklık Nedenler Klinik tablo Korunma Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar • Kişiden kişiye cinsel ilişki yoluyla yayılabilen enfeksiyonlar ve klinik sendromlardır – Cinsel ilişki – Oral-genital temas veya non-seksuel yollar – IV ilaç Centers for Disease Control and Prevention. Sexually Transmitted Diseases Treatment Guidelines, 2015 MMWR;64 (3) (5.6.2015) II. Dünya savaşı CYBElerin çoğu bulaştıklarında asemptomatiktir ve yarısı hayat boyu sürer CYBE • Önemli sağlık bakımı maliyeti ve morbidite ile ilişkilidir • • • • • infertilite, anorektal kanser, ektopik gebelik, fetus kaybı, yenidoğan enfeksiyonları ve ölümleri World Health Organization. Guidelines for the management of sexually transmitted infections. 2003 Sıklık Incidence, Prevalence, and Cost of Sexually Transmitted Infections in the United States, FEBRUARY 2013 Dağılım Incidence, Prevalence, and Cost of Sexually Transmitted Infections in the United States, FEBRUARY 2013 Türkiye • Türkiye’de 2003 yılında 3774 sifiliz, 5234 • hepatit B, ve genelevde 412 gonore olgusu bildirilmiştir http://sbu.saglik.gov.tr/Ekutuphane/kitaplar/a%C3%A7sap42.pdf Ülkemizden Semptomları • • • • • • • • Veziküler (ağrılı/ağrısız) Hematüri Dizüri Döküntü Kaşıntı Şişlikler Siğil Akıntı Bubo/LGV Rehberler 2003 Etkenler • Bakteriler 1. 2. 3. 4. T. pallidum N. gonorrhoeae Mycoplasma hominis Chlamydia trachomatis (LGV) 5. Ureaplasma urealyticum 6. Hemophilus ducreyi 7. Calymatobacterium granulomatos (granuloma inguinale) 8. Gradnerella vaginalis Etkenler • Virüsler 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. HSV HIV HBV HAV HCV HPV Poxvirüs • Protozoanlar Trichomonas vaginalis • Mantarlar Candida albicans • Ektoparazitler Phthirius pubis Sarcoptes scabiei CYBE ilişkili sendromlar 1. Üretral akıntılar a. Gonore, b. Klamidya, c. T.vaginalis d. Bakteriyel vajinoz (Gradnerella vaginalis) e. Kandida CYBE ilişkili sendromlar 2. Genital ülserler a. b. c. d. e. Şankroid, sifiliz genital herpes Granuloma inguinale, LGV, CYBE ilişkili sendromlar 3. Skrotal şişme (epididimit, orşit) a. Gonore, b. Klamidya CYBE ilişkili sendromlar 4. Pelvik ağrı (PID açısından muayene) – N. gonorrhoeae, – C. trachomatis, – Anaerobik bakteriler – Bacteroides spp. – Gram (+) kok – Gram-negatif basiller – Mycoplasma hominis CYBE ilişkili sendromlar 5. Neonatal konjonktivit – N. gonorrhoeae, – C. trachomatis, Genital siğiller • HPV Erkekte Üretrit - Tanı Aşağıdakilerden herhangi birinin varlığı: • Mükopürülan veya pürülan akıntı • Üretral akıntının Gram boyasında 5 lökosit (Gram negatif diplokok + GU, - NGU) • İlk atım idrar örneğinde – Lökosit esteraz testi + veya mikroskopik incelemede 10 lökosit Gonore • Etken N. gonorrhoeae, Gram neg ikili kok • Amerika’da her yıl yaklaşık 650 bin kişi gonore ile enfektedir • Cinsel temas ile bulaşır (anal, oral ve vajinal ). • Doğum sırasında anneden çocuğa geçer • 5-7 günde ortaya çıkar • Enfeksiyon bölgesine göre boğaz ağrısı, rektal ağrı veya akıntı Bulgular • Kadınlarda: Kuluçka 2-21 gün (ort 5-7 gün) Sarı beyaz akıntı Dizüri Kanama Kramplar Ateş ve bulantı bazen • Erkeklerde: Sarı beyaz akıntı Dizüri Testiste şişlik Gonorrhea Neonatal konjonktivit – N. gonorrhoeae, – C. trachomatis, Tanı • Üretral akıntının Gram boyasında • 5 lökosit • (Gram negatif diplokok + GU, - NGU) NGÜ • • Üretranın inflamasyonudur Kadın: Ağrı Vajinal kaşıntı, yangı Akıntı Erkek: Şeffaf, bulanık akıntı Yanma, kaşıntı Asemptomatik %10 ETKEN: Chlamydia trachomatis %15–40 (NGUlerin) Yaşla sıklığı azalır (epididimitle beraber sık) M. genitalium %15-25 T. vaginalis, HSV ve adenovirus Sifiliz • Treponema pallidum subsp. pallidum tarafından neden olunan cinsel yolla bulaşan bir hastalıktır • Cinsel ilişki ve kan transfüzyonu ile bulaşır • İnkübasyon 10-90 gün • Ağrısız ülserle başlar ve 1-5 hafta sürer Patojen treponemalar Borrelia Borrelia burgdorferi Leptospira Leptospira interrogans Treponema Treponema pallidum Tarihçe Körbler’s theory ve Theodora I. Dünya savaşı, Geç sifiliz Sifiliz ilk kez 1500 lü yıllarda Avrupa’da Rebecca E. Biological Basis for Syphilis. Clin Microbiol Rev. 2006 January; 19(1): 29–49 Lascaratos J Did Justinian the Great (527-565 CE) suffer from syphilis? Int J Dermatol. 1999 Oct;38(10):787-91. Guaiacum coulteri Isı terapi Kettering heat box Sifilizin evreleri Semptom /bulgular Var Yok Latent Primer Ülser Şankr Sekonder (3-12hf) Döküntü Kondiloma lata %25 Geçmişte; 1. Neg sifiliz seroloji 2. Sifilizli ile temas hikayesi 3. Tipik bulgu hikayesi Var Erken Latent Yok Geç latent Geç benign (%15) KVS (%10) MSS (%10) Primer sifiliz Sekonder sifiliz • 3-6 haftada sonlanır • Deri döküntüleri • Saç dökülmesi Herpes simpleks II • • • • İnkübasyon 2-20 Ağrılı Hayat boyu enfekte kalır Doğumda çocuğa bulaşabilir Genital siğil • Genital bölgede görülür • Etken genelde HPV’dir • En önemli özelliği kansere yolaçabilmesidir • Yerine göre kaşıntı, ağrı bazen kanamalara neden olabilir Trichomoniasis • Trichomonas vaginalis • Kadınlarda vajinit yapar • Havlu ve iç çamaşırları ile bulaşabilir İNKÜBASYON 5-28 gün KADINLARDA Akıntı Yeşilimsi akıntı ERKEKLERDE Üretral hassasiyet (genelde yok) Bacterial vaginosis • H2O2 üreten Lactobacillus sp. yerine Gardnerella vaginalis and Mycoplasma hominis’in geçmesi ile oluşan sendromdur – İlişki sonrası derin vajinal yıkama – Çoklu partner • Çürümüş balık kokusu RİSKİ artırır HIV Başlıca cinsel yolla bulaşır Parenteral Vertikal Diğer (aletler, akupunktur, vs) Kasık biti • Phthirus pubis • Genital ve rektal bölgede kaşıntı ile seyreder UYUZ • Sarcoptes scabiei, vücut teması ile bulaşabilir KORUNMADA 5 STRATEJİ • Eğitim ve danışmanlık – Riskli davranışlardan kaçınma – Kondom – Gebeliği önle • • • • Asemptomatiklerin saptanması Hastaların tanı, tedavi ve eğitimi Partnerlerin tanı, tedavi ve eğitimi Aşılama Centers for Disease Control and Prevention. Sexually Transmitted Diseases Treatment Guidelines, 2010 MMWR 2010;59(No. RR-12) Kişisel korunma • • • • Abstinence, şüphe varsa yapma Tek ve güvenli partner Aşılama (HPV, HAV, HBV) Kondom Centers for Disease Control and Prevention. Sexually Transmitted Diseases Treatment Guidelines, 2010 MMWR 2010;59(No. RR-12) Centers for Disease Control and Prevention. Sexually Transmitted Diseases Treatment Guidelines, 2010 MMWR 2010;59(No. RR-12) Kondom • • • • HIV’lilerde bulaşı %80 azaltır Chlamydia, gonorrhea, trichomoniasis PID riskini azaltır Latex ve kuzu deri kondom KONDOM • Şankroid, sifiliz ve genital herpes Lezyon korunma bölgesinde ise Centers for Disease Control and Prevention. Sexually Transmitted Diseases Treatment Guidelines, 2010 MMWR 2010;59(No. RR-12) Diyaframlar • Servikal gonorrhea, Klamidya ve trikonomiyazise karşi koruyucu Centers for Disease Control and Prevention. Sexually Transmitted Diseases Treatment Guidelines, 2010 MMWR 2010;59(No. RR-12) Hijyenik yöntemler • Cinsel birleşme sonrası vajina yıkama ve duş alma Korunmada yetersiz Centers for Disease Control and Prevention. Sexually Transmitted Diseases Treatment Guidelines, 2010 MMWR 2010;59(No. RR-12) Özet • Tarih boyunca mücadele – Gonore – Sifiliz – HIV Özet-Kişisel korunma • • • • Abstinence, şüphe varsa yapma Tek ve güvenli partner Aşılama (HPV, HAV, HBV) Kondom Centers for Disease Control and Prevention. Sexually Transmitted Diseases Treatment Guidelines, 2010 MMWR 2010;59(No. RR-12)
