SİFİLİZ ETKEN • • • • • • Troponema pallidium Spiral şeklinde Hareketli Uçları sivri ve düz Kolay boyanmaz Besiyerlerinde üretilemediği yani kültürü yapılamadığı için antijenik yapısı tam olarak çözülememiştir • Karanlık alan mikroskobunda görülebilir • Spiroket kendi ekseni etrafında dönme bükülme,uzayıp kısalma hareketi yapar BULAŞMA YOLU VE SÜRESİ • Cinsel yolla • Transplasental yolla enfekte anneden bebeğe • Daha az olarak kan transfüzyonu ve deri teması • Kuluçka süresi 21 gün olmakla birlikte 3 ay gibi uzun bir sürede olabilir BELİRTİLERİ • • • • • PRİMER SİFİLİZ SEKONDER SİFİLİZ LATENT SİFİLİZ GEÇ SİFİLİZ KONJENİTAL SİFİLİZ PRİMER SFİLİZ • Etkenin giriş yerinde lezyon (Şankr) çıkar • Süre 10-90 gün olabilir • Şankr başta genital organlarda olmak üzere (vagen,labia,penis,serviks) vücudun herhangi bir yerinde olabilir • Şankr sert,ağrısız olabilir • Bölgesel lenf bezlerinde şişme görülür • Lezyonlar bol miktarda şankr içerir PRİMER SİFİLİZ • Ağrısız olması herpes lezyonundan ayrılmasını sağlar • Tedavi edilmediği durumlarda büyük olasılıkla ikinci safhaya geçer SEKONDER SİFİLİZ • Etkenin alınmasından 6-12 hafta vücut yüzeyinde döküntüler görülür • Kırmızı, kahverengi döküntüler halinde en çok el ayası, ayak tabanında görülür • Bazen çok soluktur ve bu dönem de farkedilmeden geçebilir ve hasta yıllar sonra üçüncü safhaya geçebilir • Özellikle anogenital bölgede lezyonlar SEKONDER SİFİLİZ • • • • • Döküntü dışında ateş Lenf bezlerinde büyüme Baş ağrısı, halsizlik, adele ağrıları Nedensiz kilo kaybı olabilir Ağız,boğaz,dudak iç mukozası ve serviks gibi mukozalarda ağrısız lekeler görülür • Alopecia görülür,özellikle kulak arkası saçlarda ve kaşlarda Secondary syphilis Reddish papules and nodules over much of the body due to secondary syphilis LATENT SİFİLİZ • • • • • ERKEN LATENT SİFİLİZ 4 yıla kadar hiçbir sifiliz bulgusu vermez GEÇ LATENT SİFİLİZ 4 yıldan daha uzun bir sürede hiçbir sifiliz bulgusu vermez YANİ spesifik treponemal testlerin pozitif olup klinik bulgunun olmadığı dönemi tanımlar LATENT SİFİLİZ • Bu dönemde karakteristik hiçbir bulgu • yoktur ve hastalar tamamen sağlıklı görünümdedir • Ancak kan transfüzyonu ile yada trasplasental • geçiş ile anneden bebeğe bulaştığı görülebilir • Bu aşamada tanı sadece serolojik testlerle konur GEÇ SİFİLİZ • İlk evreden 15-20 yıl sonra bu evre bulgu vermeye başlar • Beyin, sinirler, göz, kalp, karaciğer, eklemler ve her türlü organ tutulabilir • Felç, uyuşukluk, demans-bunama, psikolojik görünümlü rahatsızlıklar (organik beyin sendromu), eklem ağrıları ve şişlikler gibi pek çok bulgusu olabilir. GEÇ SİFİLİZ • Tedavi edilmeyen vakaların 1/3 ünde görülür • Lezyonlar GOM adını alır KONJENİTAL SİFİLİZ • Anneden bebeğe plasenta yoluyla geçer • Bebek anne karnında ölebilir,doğum sonrası ölebilir,sağlam doğup tedavi edilmezse birkaç hafta içinde şiddetli enfeksiyon bulguları olabilir • 1-ERKEN KONJENİTAL SİFİLİZ • 2-GEÇ KONJENİTAL SİFİLİZ 1-ERKEN KONJENİTAL SİFİLİZ • Belirtiler ya doğarken vardır veya birkaç hafta sonra çıkar • Bebeğin el ve ayak içi tabanında içi su dolu kabarcıklar vardır • Özel bir nezle hali • Kanlı müküslü,burun akıntısı • Tırnak deformiteleri • Alopecia • Hepatosplenomegali 2-GEÇ KONJENİTAL SİFİLİZ • • • • • • • 8-15 yaşlarında ortaya çıkar Deri döküntüleri vardır Kemik ve dişlerde deformiteler vardır Hutchinson dişleri,çökük burun görülür Sağırlık (8.kafa çifti tutulur) Spastie Körlük gelişebilir TANI • Etken primer ve sekonder devrede pozitiftir • Latent ve pozitif devrede tanı konmaz • Serolojik ve Bakteriyolojik testler yapılarak tanı konur • VDRL,TPHA tanıdaki serolojik testlerdir • PCR son yıllarda yapılmaya başlanmıştır EPİDEMİYOLOJİ • Eğitimin olmadığı her toplumda görülür KOMPLİKASYONLAR • • • • • • • Gebelikteki sifiliz; Düşük,ölü doğum ,Anomalili bebekler Aort anevrizması,aort yetmezliği Kemik,diş deformiteleri Hidrosefali Körlük Sağırlık KORUNMA • Eğitim • Cinsel tercih ve partner sıklığı • Tedavinin önemi anlatılmalı BAKIM • Hastalar ayaktan tedavi edilir,yatırılmaz • Bulaştırıcılık süresince kan vermeleri engellenmeli • Hastaya kullanılan pansuman atıkları steril edilmeden atılmamalı • Pansuman malzemeleri steril edilmelidir • Hasta komplikasyonlar yönünden takip edilmelidir GONORE ETKEN • Neisseria gonorrhoeae ETKEN • • • • • • Gram negatif diplokoklar Aerob Kahve çekirdeği biçiminde Düz yüzleri birbirine bakar Çukulata besi yerinde ürerler Üreme ortamına % 5 CO² ilave edilmelidir(mumlu kavanoz-desikatör) • Kuruluk,güneş ışığı,nemli ısı ,soğuk,alkalı PH son derece duyarlıdır ETKEN • Kültür için örnek alımı ve Laboratuvar ortamına göndermede son derece dikkatli olmak gerekir • BOS sıvı kültürleri hasta başı yapılmalıdır BULAŞMA YOLU VE SÜRESİ • Cinsel yol • Doğum kanalından yeni doğana • Kuluçka süresi 2 -6 gün BELİRTİLERİ • KADINDA • Asemptomatik • Genellikle kadında tanı, erkeğin tanısı konduktan sonra konur • Belirti veren kadında (genellikle 7-21 gün) • Üretra ağzından sarımtırak,kötü kokulu akıntı • Sık ve ağrılı idrar yapma BELİRTİLERİ • Erken tedavi edilmezse,mesane,serviks,uterus,tuba,overler enfekte olur • Pelvik ağrı BELİRTİLERİ • • • • ERKEKTE 2-7 gün içinde idrar yaparken sızı Üretra ağzından irinli sarı akıntı gelir İdrar yapma sık ve ağrılı TANI • Akıntılardan alınan materyalin mikroskobik incelenmesi yapılarak tanı konur • Kültür zorda olsa yapılabilir EPİDEMİYOLOJİ • Eğitimin olmadığı her toplumda görülür • Kadınlarda asemptomatik seyrettiğinden erkeklerde fazla görülür • Dünyada veneral hastalıkların başında gelir KOMPLİKASYONLAR • • • • • • Erkek ve kadında kısırlık Yeni doğanda körlük,menengit Konjonktivit PID Pelvik peritonit Dış gebelik KORUNMA • • • • Eşler mutlaka birlikte tedavi edilmelidir Eğitim Cinsel tercih ve partner sıklığı Tedavinin önemi anlatılmalı BAKIM • Hastalar ayaktan tedavi edilir,yatırılmaz • Eşlerin birlikte tedavisi anlatılmalı • Kültür sonuçları negatif gelinceye kadar korunmasız ilişki yasaklanır • Üretral akıntıların gözle temasının olmaması konusunda hastalar eğitilmelidir