osmanlı-rus savaşları

7. SINIF 3. ÜNİTE TÜRK TARİHİNDE YOLCULUK 6. BÖLÜM
OSMANLI-RUS SAVAŞLARI
I-1711 OSMANLI –RUS SAVAŞ VE PRUT ANTLAŞMASI
 Rusya bu yüzyılda sıcak denizlere açılmak için iki
siyasal güçle, Osmanlı Devleti ve İsveç'le mücadele
etmiştir,
 İsveç'e saldıran Rus orduları karşısında başarısız olan
İsveç kralı Osmanlı Devleti'ne sığınınca, OsmanlıRusya Savaşı başlamış ve savaş 1711 Prut Antlaşması
ile sona erdirilmiştir.
II-1736-1739 SAVAŞLARI BELGRAD ANTLAŞMASI:
 1736-1739 savaşları sonucunda 1739'da Belgrad
Antlaşması imzalanmış ve bu antlaşma ile;
 Karadeniz'de donanma ve ticaret gemisi
bulunduramayacaklardır
 Azak Kalesi, yıkılmak koşuluyla, Ruslar'a
bırakılmıştır.
UYARI: Osmanlı Devleti'nin Karadeniz'de Ruslar'a karşı
üstünlüğünü vurgulayan son antlaşma Belgrad
Antlaşması'dır.
III-1768-1774 OSMANLI-RUS SAVAŞLARI VE KÜÇÜK
KAYNARCA ANTLAŞMASI:
 Rusların saldırdığı Lehlerin, Osmanlıya sığınması ve
onları takip eden Rus ordularının Osmanlı topraklarına
girmesiyle başlamıştır.
 Ruslar, Akdeniz'e açılarak, 1770'de Çeşme'de Osmanlı
donanmasını yakacaklar ve büyük bir üstünlük
sağlayacaklardır.
 Savaş 1774'te Küçük Kaynarca Antlaşmasının
imzalamasıyla sona erecektir. Bu antlaşmaya göre;
a) Kırım'ın bağımsızlığı tanınmıştır.
b) Kırım halkı dini açıdan Osmanlı halifesine bağlı
sayılmıştır.
c) Ruslar, Osmanlı ülkesinde yaşayan Ortodoksların
koruyuculuğunu üstlenmiştir.
d) Ruslara ilk defa kapitülasyonlar ve savaş tazminatı verilmiştir.
UYARI: Rusya, Osmanlı Devleti'nin içişlerine
müdahale şansını elde etmiştir.
IV-1787-1792 OSMANLI-RUS SAVAŞLARI VE YAŞ
ANTLAŞMASI
 Rusların 1783'te Kırım'ı kendilerine bağlamaları üzerine
Osmanlı-Rus savaşı başlamıştır.

Osmanlı Devleti savaşta çok toprak kaybetmesine
rağmen Rusya İle Yaş Antlaşması'nı
imzalamıştır(1792).
 Bu antlaşma ile, Osmanlı Devleti Kırım'ın Rusya'ya ait
olduğunu onaylamıştır. Rusya ise savaşta elde ettiği
toprakları Osmanlı Devleti'ne geri vermiştir.
UYARI: Osmanlı topraklarında, halkı tümüyle Müslüman olan
bir bölge, ilk kez bir başka devletin egemenliğine girmiştir.
V-1812-1829 ARASI OSMANLI-RUS İLİŞKİLERİ
Ruslar, Sırpları kışkırtarak isyan çıkarmıştır.
Osmanlı Devleti 1812'de Rusya ile Bükreş Antlaşması'™ imzalanmak zorunda kalmıştır.
 Antlaşmaya göre, Ruslar Boğazlar'dan yararlanacak
(ticari açıdan), Sırbistan'a da ayrıcalıklar tanınacaktı.
 Rusların kışkırtmasıyla ve ulusçuluk düşüncesinin de
etkisiyle Yunanlılar ayaklandılar.Bunun üzerine Osmanlı
Rus ilişkileri bozuldu.Çıkan savaş sonucunda Edirne
Antlaşması (1829) imzalanmıştır.
 Rusya ile imzalanan bu antlaşmaya göre Yunanistan'a
bağımsızlık verilmiştir.
 Edirne Antlaşması'na, Rus ticaret gemilerinin
Boğazlardan yararlanma hakkı, Osmanlılar'ın tazminat
ödemesi ve Sırbistan'a özerklik tanıması gibi maddeler
konulmuştur.
VI- KIRIM SAVAŞI (1853-1856)
 Rusya "hasta adam" olarak nitelediği Osmanlı
Devleti'nin paylaşılmasını İngiltere'ye önermiştir,
 İngiltere’den ret cevabı alan Rusya kutsal yerler
sorununu bahane ederek 1853'te Sinop baskını'nı
gerçekleştirmiş, Osmanlı donanmasını yakmıştır.
 Bunun üzerine İngiltere, Fransa, Piyemonte Devletleri,
Osmanlı Devleti'nin yanında ya alarak; Kırım'da
Rusya'yı yenmeyi başarmışlardır.
UYARI: İlk dış borç bu savaştan dolayı
gereksinimleri karsılamak için alınmıştır.
 -Paris Antlaşması (1856)
 Kırım Savaşı'ndan sonra savaşan taraflar Pariste
toplandı.
 UYARİ: Osmanlı Devleti, Paris Antlaşması'nda iyi
koşullar elde edebilmek için Islahat Fermanı'nı


1
antlaşma öncesi kabul ederek azınlıklara geniş haklar
vermiştir.Paris Antlaşmaya göre:
 Osmanlı Devleti bir Avrupa devleti sayılacaktır. (Bu
ilk kez kabul edilmiştir.)
 Osmanlı Devleti ulusal bütünlüğünü kendisinin
koruyamayacağını kabul ederek, Avrupa
devletlerinin korumasını istemiştir. (Osmanlı Devleti
ilk kez kendi bağımsızlığını koruyamayacağını kabul
etmiştir.)
 Karadeniz, uluslararası olarak kabul edilmiştir.
Osmanlılar ve Ruslar bu denizin kıyısında tersane
yapamayacaklardı. (Savaşı Osmanlı Devleti
kazanmasına karşın, bu maddeyle yenik devlet
statüsüne düşmüştür.)
NOT: Bu antlaşma bu yüzyıldaki iyi antlaşma sayılır.
En önemli yanı Rusların Osmanlı Devleti'ne 20 yıl
kadar saldırmasını önlemiş olmasıdır.
VII-1877-1878 OSMANLI RUS SAVAŞLARI (93 HARBİ)
 Rusların Panislavizm ideolojisi(Slav ırkından
olan milletleri kendi hakimiyetine alma) ve
Ortodoks inancıyla yaptıkları kışkırtıcı
hareketlerin sonucu, 1875'te Hersek'te isyan
başlamıştır.
 Osmanlı Devleti isyanı bastırınca bütün
Avrupa ülkeleri harekete geçerek, 1876'da
İstanbul Konferansı (Tersane Konferansı),
arkasından da Londra Konferansı'nı
düzenlemişlerdir.
Bu konferansta;
 Osmanlı Devleti'nin parçalanması gündeme
gelmiş,
 Balkanlar'da özerk ve bağımsız devletlerin
kurulması kararları alınmıştır. .
 Osmanlı Devleti konferans önerilerini kabul
etmeyince, Ruslar saldırıya geçmiştir.
 Kafkasya'da Ahmet Muhtar Paşa, Balkanlar'da
Gazi Osman Paşa büyük çaba harcamalarına
rağmen yenilgiyi önleyememişlerdir.
 Bunun sonucunda Ayastefanos Antlaşması
imzalanmıştı
NOT: Avrupa devletleri Rusya'nın lehine olan bu antlaşmayı kabul
etmemişler, antlaşmanın yürürlüğe girmesini önlemişlerdir. Yerine
Berlin Antlaşmasının (1878)imzalanmasını sağlamışlardır.