Eritrositler

KAN FİZYOLOJİSİ
Eritrositler
Prof.Dr. Refik YİĞİT
Kan
Plazma veya Serum adı verilen
sıvıda, süspansiyon halinde
hücresel elementleri içeren
dokuya “Kan Dokusu” denir.
Total Miktarı.
Vücut Ağırlığının % 8 kadarıdır.
70 kg bir insanda 55-6 litre kan
bulunur
Kan, İç Ortamın En Önemli Unsurudur
a) Miktarının fazla olması,
b) Sürekli hareketi.
c) Bileşimindeki dinamik denge ve
d) Hücrelerle hızlı madde alışalış-verişi KAN
ile gerçekleşir.
Vücut Ağırlığına Göre
Su Oranının Yaş İle Değişmesi
15 Gün
30 Gün
%
Embriyo
Embriyo
Yenidoğan
91.5
79.4
77.0
9 Gün
Bebek
76.0
14 Gün
Bebek
73.0
3 Ay
Bebek
66.0
10
10--18 yaş
Genç
59.0
18
18--40 yaş
Erişkin (Kas gelişimi
40
40--60 yaş
Erişkin
55.0
Yaşlı
52.0
60
60-- yaş
arttığı için, yağ oranı azalır)
61.0
Çeşitli Dokularda Su Oranı
%
Kan
Böbrekler
Kalp
Akciğerler
Kas
Deri
Kemik
Yağ
83.0
82.7
79.2
79.0
75.7
72.0
31.0
10.0
Ekstrasellüler Sıvıların Dağılımı
Ekstrasellüler sıvılar 3 ayrı kompartmanda yer alırlar
1. İntravasküler Sıvılar.
Kan ve Lenfa.
2. İnterstisyel Sıvılar.
Hücreler arası boşlukları dolduran doku suyu.
3. Özel veya Transsellüler Sıvılar.
Damar endotelinden başka “epitellerin” çevirdiği
boşluklarda bulunan sıvılardır.
3.Özel veya Transsellüler Sıvılar
a)
b)
c)
d)
e)
f)
g)
Sindirim Salgıları.
Serebro spinal sıvı.
Böbrek kanallarında bulunan ilkel idrar.
Hümör aköz.
Sinovyal sıvılar.
İntraperitonial sıvılar.
İntraplevral sıvılar gibi seröz boşlukları
dolduran sıvılardır.
Kanın Bileşimi 2 Kısımdan Oluşur
A- Kanın Hücresel B- Kanın Sıvı Kısmı
(Plazma veya Serum)
Elementleri
% 45
% 55
Kanın Hücresel Elementleri
Lökositler
Eritrositler
Trombositler
Leukocytes
Erythrocytes
Polymorphnuclear Granulocytes
Neutrophils
Eosinopils
Basophils
Agranulocytes
Monocytes
Lymphocytes
Platelets
P L A Z M A
Kanın Sıvı Kısmını Plazma Oluşturur
* Su
% 91
* Organik Maddeler
(Proteinler)% 7
* İnorganik Maddeler
%2
Organik Maddeler
1. Proteinler
(% 7 gr)
a. Albumin (% 4.5 gr) “ Taşıyıcı görevi yapar”
b. Globulin (% 2.5 gr): α1, α2, β1, β2 ve Ig ’lere ayrılır.
İmmunoglobulinlerin [Ig]: Ig G, Ig M, Ig A, Ig D, Ig E
gibi çeşitleri vardır.
“Hem taşıyıcı, hemde antikor oluşumunda görev yaparlar”
c. Fibrinojen (% 0.3): “Pıhtılaşmayı sağlar”
2.Karbonhidrat
(Glikoz % 80-110 mg)
3.Lipidler
Nötral yağlar, Fosfolipid, Kolesterol, Lesitin
4. Residüel (artık) Azot
Üre, Ürik Asit, Ksantin, Hipoksantin,
Kreatin, Kreatinin, Amonyak, Amino Asitler.
5. Hormonlar, Antikorlar,
Çeşitli Enzimler
Amilaz, Proteaz, Lipaz, Esteraz.
Kanın Görevleri
Kanın Solunum Görevi:
1) Eritrositlerin esas görevi.
a) Eritrositlerin içerisinde, akciğerlerden
dokulara O2 taşıyan Hb bulunur.
b) Eritrositlerin içerisinde bulunan Hb
mükemmel bir asitasit-baz tamponudur.
c) Eritrositlerin
içerisinde,
Karbonik
Anhidraz
Enzimi
bulunur.
2) Beslenme.
3) Boşaltım.
4) Vücut ısısının düzenli kalmasını
sağlar.
5) Vücutta tuz ve su dengesini korur.
6) AsitAsit-baz dengesini korur.
7) Pıhtılaşma faktörleri ile kan kaybını
önler.
8) Taşıdığı Hücresel ve Hümoral
Bağışıklık Sistemi ile organizmayı
enfeksiyonlara karşı korur.
9) Hormon ve Nörohormonları
taşıyarak vücudun düzenli
çalışmasına yardım eder.
10) İnterstisyel kompartman
hacminin düzenlenmesinde rol
alırlar.
Plazma Proteinlerinin Genel Görevleri
1) Çoğu kanda taşıyıcılık görevi görür.
2) Bir kısmı plazma ozmotik dengesini korur.
3) AsitAsit-Baz dengesini korurlar.
4) Bir kısmı beslenme ve yapı taşı olarak kullanılır.
5) Ayrıca özel proteinler mevcuttur.
a- Fibrinojen pıhtılaşmada rol oynar.
b- Globulinler, İmmün yanıt için gereklidir.
Bunlar koruyucu ve savunucu proteinler olup,
enzim niteliğindedirler.
Plazma Proteinleri ve Başlıca Görevleri
A D I
Haptoglobulin
Hemopeksin
FONKSİYONLARI
Hb’i bağlar.
Hem’i bağlar.
Fe’i bağlar, taşır.
Seruloplasmin Cu’ı bağlar ve taşır, Fe+2 Fe+3 dönüştürür.
C3 Kopleman İmmun sisteme ait enzim proteini.
Plasminojen Fibrinolizise neden olur.
Fibrinojen
Kanı pıhtılaştırır.
Transferrin
Protrombin
Albumin
Kanı pıhtılaştırır.
Yağ asitleri, Bilirubin, Tiroksin, Kortizol, Hem,
çok sayıda ilaçları bağlar ve taşır.
Plazma Proteinlerinin Kolloid Onkotik
(Osmotik) Basıncı 25 mm Hg’dir
Molekül ağırlığı küçük olan Albumin,
(%80)osmotik dengede önemli rol
oynar. Bu basınç sayesinde kan ile,
interstisyel bölge arasında, sıvı alışalışverişi ve suyun venöz uçtan damarlara
geri dönüşü gerçekleşir.
Total Protein oranı % 5.5 gr veya
Albumin % 2.5 gr altına düşerse,
plazma sıvısı ve proteinler interstisyel
alana fazlaca geçtiği için ödem gelişir.
Plazma Proteinlerinin Yapım Yerleri
Albumin, Protrombin ve
Fibrinojen KC’ de,Globulinler
ise KC’ ide içine alan tüm
monosit--makrofaj sisteminde
monosit
sentezlenir.
Günde 17 gr Albumin, 5 gr
Globulin sentezlenir. Bunun için
kan Amino asit düzeyi % 3535-65
mg olması gerekir.
Bazı Hastalıklarda
Plazma Proteinlerinin Miktarları Değişir
1. Yaygın yanıklarda.
plazma sıvısı
dokulara sızdığı için,
2. Dehidratasyonda.
Diare gibi aşırı su kaybının
olduğu durumlarda
“ plazma protein miktarı artar ”
Bazı Hastalıklarda
Plazma Proteinlerinin Miktarları Değişir
1- Hemoraji,
2- Karaciğer sirozunda,
3- Nefrit ve nefrotik
sendromda,
4- Uzun süren açlıkta,
5- Barsakta protein emiliminin
emiliminin
bozulduğu koşullarda,
“Hipoproteinemi” gelişir.
“ plazma protein miktarı azalır ”
Kanın Fiziksel Özellikleri
Kanın rengi kırmızıdır.
Bu renk, eritrositlerin
içinde bulunan ve Fe
içeren Hemoglobinden
kaynaklanmaktadır.
Hb’nin O2 ile birleşme
derecesi rengini etkiler. 1
gr Hb: 1.34 – 1.39 ml O2
bağlar.
100 ml ven kanı
15 ml O2 içerir ve
vişne kırmızısı
rengindedir.
100 ml arter kanı
20 ml O2 içerir ve
kiraz kırmızısı
rengindedir.
Rediüt Hb, normal 100 ml kanda 3 gr ’dır, 5 gr olacak olursa
siyanoz denilen belirtiler ortaya çıkar.
O2’siz kalarak boğulmalarda Ferro (Fe+2) yerine, Ferrik (Fe+3)
demire dönüşürse Met-Hb oluşur. Deride siyanotik görünüm
ortaya çıkar.
Normalde Total Hb’nin % 1 Met-Hb dir.
Bu oran % 15 olursa klinik semptomlar görülür.
Eğer % 30-45 olursa anoksiye (O2 azlığına) ait
bulgular (baş ağrısı, baş dönmesi, kulak
çınlaması, taşikardi, kas krampları) ortaya çıkar.
Eğer % 60-70 olursa, akut dolaşım yetersizligine
bağlı ölüm görülür.
Kanın Reaksiyonu
Kanın reaksiyonu hafif alkaliktir
Arterlerde pH (37 oC)
7.40
Venlerde pH (37 oC)
7.35
Kanın Viskozitesi
n2
Örneğin viskozitesi
n1
Saf suyun viskozitesi
t2
Örneğin geçiş süresi
t1
Saf suyun geçiş süresi
Saf suyun viskozitesi
Kanın viskozitesi
Plasmanın viskozitesi
t2
n2=n1-------t1
Birimi Santipoisedir
1 santipoise
3.5 – 5.4 santipoise
1.8 santipoise
Viskoziteyi Artıran Etkenler
1) Eritrosit sayısı ve büyüklüklerinin artması.
2) Özellikle venöz kanda CO2 ve osmotik
basınç artması. (Hamburger Cl göçmesi).
3) Lökositler normalde etkilemez, lösemide
olduğu gibi sayıları çok artarsa viskozitede
artar, kulak çınlaması ve başdönmesi gibi
belirtiler ortaya çıkar.
Kanın Donma Derecesi
(Kriyoskopi Noktası)
Kanın donma noktası
- 0.56 0C
Plasmanın donma noktası
- 0.54 0C
Kanın Özgül Ağırlığı
Saf suyun özgül ağırlığı 1000 olarak kabul edilirse
kıyaslama yöntemiyle diğerleride buna göre saptanır
Puberteye kadar Erkek ve Kadında kanın özgül ağırlığı
(1050--1060) değişmez.
(1050
1055-1060 (androjenlerin etkisi ile)
1055Puberteden sonra kadında 1050
1050--1055(östrojenlerin etkisi ile)
Eritrositler
1080--1090
1080
Plasma
1027--1030
1027
Yenidoğanlarda
1066 (polisitemi)
Puberteden sonra erkekte
Kanın Özgül Ağırlığı
Bazı Hastalıklarda Değişir
1). Dehidratasyon.
a. Diare.
b. Diürez.
c. Fazla terleme ile aşırı su kaybı olursa,
2). Polisitemi.
” kanın özgül ağırlığı artar “
1) Anemi.
2) Nefrit (protein kaybına bağlı).
3) Hemoraji gibi hastalıklarda
” kanın özgül ağırlığı azalır ”
Sedimantasyon (SED)
Eritrositlerin (mm/saat) çökme hızı.
Normal SED değeri
(mm/saat)
Ortalama
Yenidoğan
0– 1
Erkekte
0– 8
4
Kadında
0 - 16
8
Sedimantasyona Etkili Faktörler
1) Kanın durgun halde olması.
2) Plasma-Eritrosit özgül ağırlık
farkının bulunması.
3) Yer çekiminin etkisi.
4) Eritrositlerin elektriksel dengelerinin
bozulması.
SED Artmasına Neden Olan Hastalıklar
“ SED artıran proteinlere genel olarak agglomerinler adı verilir ”
A- Akut ve Kronik Hastalıklar
“ Globulin artmasına neden olur.”
Örn; Haptoglobulin, Seruloplasmin,
Lipoprotein, İmmun (gama) globulin (Ig)
konsantrasyonunun artmasının yanı sıra
Anemi ve Isı artışı da SED hızını artırır.
B- Dokuları Tahrip Eden Hastalıklar
“ Fibrinojen artmasına neden olur ”
Örn; Tüberkülöz, Habis Tümörler ve Mafsal romatizmasında
SED hızı 50 mm/saat’ in üzerine çıkar.
SED Azalmasına Neden Olan Hastalıklar
1) Albumin artışı.
2) Defibrine kan.
3) Polisitemi.
4) Soğuk.
5) Poikilositoz (eritrositlerde şekil bozukluğu).
6) Anizositozis (eritrositlerin iriliirili-ufaklı olması).
7) Megaloblastik anemide ” SED hızı azalır ”