OKULLARDA İLETİŞİM

OKULLARDA İLETİŞİM
İLETİŞİM:İki veya daha fazla
kişinin bilgiyi,fikirleri ve
tutumları aralarında bir anlayış
oluşturacak şekilde paylaşmasıdır.
İLETİŞİM SÜREÇLERİYLE
İLGİLİ KAVRAMLAR:
MESAJ:Bireyin iletmek istediği düşünce veya bilgidir.
 KANAL:Mesajın gidip geldiği araç,ortam veya
biçimdir.Buradaki biçim konuşmadaki ses
dalgalarından e-postadaki sinyallere kadar değişebilir.
 GÖNDERİCİ:Mesajı gönderen kişidir.
 ALICI:Mesajın geldiği yönü bulan,mesajı çözen kişidir.

KODLAMAK:İstenen mesajın gönderici
tarafından sembollerle ifade edilmesidir.
 KODLARI ÇÖZMEK:Alıcı tarafından mesajın
tekrar çevrilmesidir.
 GERİBİLDİRİM:Düzeltmelerin yapılmasına
olanak sağlayan bilgidir.

İLETİŞİM SÜRECİ GENEL
MODELİNİN BİLEŞENLERİ

İletişimle ,insanların anlam oluşturdukları ve
sembol alışverişi yoluyla etraflarında ne olup
bittiği konusunda beklenti içinde oldukları,
iletişimlerinin sonucunda karşıdan
cevap(etkileşim) beklediklerini ileri
sürmektedirler. İnsanlar,anlamı oluştururken
sembolleri kullanırlar.Sembolleri öğrenmek
insanlarla etkileşimde bulunarak ve insanların
deneyimlerini anlatırken sembolleri nasıl
kullandıklarını gözlemleyerek gerçekleşir.Bu
etkileşimlerin ve deneyimlerin sonucunda
da,bireyler insanların ne yapacakları ve ne
düşündükleriyle ilgili beklenti geliştirmeyi ve
tahmin yapmayı öğrenirler.Okullarda bireyler
sözlü veya sözlü olmayan farklı biçimleri
(Örneğin,ders anlatmak,öğüt
vermek,açıklamak,ziyaretler,tartışmak,anlaşmak
,görüşmek,giyinmek,görsel gösteriler
yapmak) kullanarak sembol alışverişi yaparlar.Bu
etkileşim tek yönlü ya da iki yönlü iletişim şeklinde
gelişir.
TEK YÖNLÜ İLETİŞİM
Bir kişi diğerine bir şey anlattığında
gerçekleşir.Bu iletişim şekli tek taraflıdır;bir
konuşmacı tarafından başlatılır ve dinleyicide
biter.Örnek:Sınıf içinde ders anlatımı
ÇİFT YÖNLÜ İLETİŞİM
Bütün katılımcılar mesajları başlatır ve
alırlar.Çift yönlü iletişim devam eden iletişimi ve
etkileşimi gerektirir.Çift yönlü iletişim birkaç
şekilde gerçekleşir:
 Konuşma
 Araştırma
 Tartışma
 Öğretim

GERİBİLDİRİM
Mesajı alan kişiden cevaptır.Mesajı alan kişi
açısından mesajın anlamı ve önemi konusunda
bilgi verir ve göndericiye herhangi bir problem
varsa düzeltme imkanı sağlar.
 İki çeşit geribildirimden söz edilir. Geribildirim
kişinin veya okulun önemini vurguluyor ve katkı
yapıyorsa olumludur.Bir sapmayı düzeltiyorsa
olumsuzdur.

HERKES İLETİŞİM YETENEĞİNİ
GELİŞTİREBİLİR
İletişim yeterliliği,iletişim kuran kişinin sahip
olduğu bir takım beceri ve kaynaklardan
oluşur.Bu yüzden,bireyler gönderme,dinleme ve
geribildirim becerilerini geliştirerek kendi
iletişim kaynaklarını yaratabilirler.
 GÖNDERME BECERİLERİ:Bireyin kendisini
anlaşılır hale getirme becerileridir Eğitimcilerin
gönderme becerileri beş yöntemle geliştirilebilir.

Eğitimciler uygun ve doğrudan bir dil
kullanmalıdırlar.
 Dinleyicilere açık,net ve tam bilgi
sağlamalıdırlar.
 Gürültüyü en aza indirmelidirler.
 Çoklu ve uygun iletişim kanallarını
kullanmalıdırlar.(Örnek:Tek yönlü konuşma
görsel sunumlarla geliştirilebilir.)

Eğitimciler yüz yüze iletişimi
kullanabilmelidirler.
 DİNLEME BECERİLERİ:Bireylerin diğerlerini
anlamaları için sahip oldukları yeteneklerdir. Bir
insanı dinlemek,iletişimde bulunduğu kişiye
saygı duyduğunu, o kişiyle ilgilendiğini ve onunla
alakadar olduğunu gösterir.Ancak genellikle
dinleme becerisini geliştirmek

ihmal edilir.Bir kaç kere soru soran kişinin aslında sizle
ilgilenmediği görülebilir. Etkili dinleme becerileriyle
ilgili birkaç pratik unsur önerilmektedir:
Katılmak
Soru sormak
Teşvik etmek
Açımlama yapmak
Duyguları yansıtmak
Özetlemek
GERİBİLDİRİM BECERİLERİ:Bireyler
geribildirim isteme becerilerini
geliştirmelidirler;çünkü bu tarzda
hareketler,onlara uyum sağlamaları ve başarılı
olmaları konusunda yardımcı
olacaktır.Geribildirim istemek için iki teknik
önerilebilir:
-Birinci teknik ortamda olayları ,kişileri ve
diğerlerinin
nasıl tepki verdiğini gözlemleyerek, ortamı kontrol
etmeyi içerir.
-İkinci teknik ise diğerlerinin, sizin davranışlarınızı
nasıl algıladıkları ve değerlendirdiklerini
doğrudan sormaktır.
İLETİŞİM KANALLARI:SEMBOL
ALIŞVERİŞİYÖNTEMLERİ
İnsanlar iletişim kurma çabalarında iki temel
sembol sistemi kullanırlar:Sözlü ve sözlü
olmayan semboller. Sözlü semboller;
-İnsan konuşması
-Yazılı medya
Sözlü olmayan semboller ise;
-Vücut dili ve ifadeleri
-Fiziksel araçlar veya sembolik değeri olan eşyalar
-Mekan
Dokunma
 Zaman
 Tonlama,aksan,sesin yoğunluğu ve konuşma
aralığı
 SÖZLÜ KANALLAR:Yüz yüze iletişim,zengin
bilgi aktarımı açısından en yüksek potansiyele
sahiptir.Telefonla iletişim görsel işaretlerin
yokluğundan


dolayı daha az zengindir.Yazılı iletişim orta
seviyede olarak tanımlanır.Çünkü geri bildirim
yavaştır.Bilgi yazılı olarak sunulduğunda
anlama daha yüksekken yüz yüze etkileşimlerde
de bir düşünceyi değiştirme veya ikna etme
başarısı daha yüksektir.Bu yüzden uygun araç
amaca bağlıdır.Genellikle en etkili ve en doğru
iletişim çabalarında yazılı ve sözlü
araçların birleşimi kullanılmaktadır; ardından en
etkili olan tek başına sözlü;ve en az etkili olanı
da yazılı araçlardır. Yazılı iletişim tek başına iki
durumda etkili olabilir
 Bilgi ilerideki bir hareketi etkilediğinde
 Bilgi genel olduğunda
 Sözlüiletişim iki durumda etkili olabilir:
 Yönetsel eleştirilerde
 Anlaşmazlıkları çözüme kavuşturmada

SÖZLÜ OLMAYAN İLETİŞİM
KANALLARI
Kaşını çatmak
 Birinin elini sıkmak
 Elini masaya vurmak
 Gülmek,dokunmak,başla onaylamak
 Yüz, sözlü olmayan ifadeleri en açık şekilde
anlatır.
 Göz göze temas ise,sözlü olmadan iletişim
kurmanın en güçlü yoludur.

Göz teması dürüstlüğün ve güvenilirliğin de
göstergesidir.
 Uzun süre göz teması ya tehdit anlamına gelir ya
da romantik bir ilginin işaretidir.
 İş ortamı söz konusu olduğunda ise eşyaların özel
anlamlarından söz edilir.
 Etkili anlama için sözlü ve sözlü olmayan
mesajlar tutarlı olmalıdır.

İLETİŞİM SÜRECİNDE KAYNAKLAR
Mesajın kaynağının kişi olmasına gerek
yoktur.Kurumlar,yöneticiler,iş arkadaşları veya
görevin kendisi olabilir.Kaynak söz konusu
olduğu zaman,
 Güvenilirlik
 Bilişsel kapasiteler önemli etkenlerdir.

BAĞLAM İÇERİSİNDE İLETİŞİM
KURMAK
İletişim aynı zamanda süreç,gürültü ve bariyer
olarak adlandırılan bağlamsal etkenlerle
sarılıdır.Gürültü iletişim sürecini bölen bir
dikkat dağıtıcıdır.
 Yaşa,cinsiyete,ırka,sosyal sınıfa ve etnik grup
farklılıklarına karşı ön yargılar,iletişim
sürecinde mesajların bozulmasına neden olan
bariyerler oluştururlar.

ÖRGÜTSEL İLETİŞİM
Mesajları yaratan ve yorumlayan müşterek ve
etkileşimli bir süreçtir.
 OKUL ÖRGÜTLERİNDE İLETİŞİMİN AMACI
 Okul gibi örgütlerde iletişim birkaç amaca
hizmet eder:
 Üretim ve düzenleme (Örgütün öğretmek ve
öğrenmek gibi öncelikli işini yapmayı amaçlar.)

Yenilik (Yeni fikirler üretmek,okuldaki
programları, yapıları ve prosedürleri
değiştirmek.)
 Sosyalleşme ve sürdürebilirlik ( Kişiler arası
ilişkiler,bireysel hedeflerin okulun amaçları ile
birleşmesi)

İLETİŞİM AĞLARI
İletişim ağları içindeki üyelerin çeşitli rolleri
olduğu varsayılır.
 Yıldız rolü:Bir çok kişinin bir kişiyle iletişim
kurmasıdır.(Lider olarak düşünülebilir.)
 Tecrit edilmiş rol: Bireylerin diğerleri ile nadiren
iletişim kurdukları roldür.(Genelde sorun
olurlar.)
 Köprü:Birden fazla gruba üye olan bireylerdir.

İrtibatçılar: Farklı gruplar arasında
arabuluculuk yaparlar,grupları birbirlerinin
faaliyetleri hakkında bilgilendirirler.
 OKULLARDAKİ RESMİ İLETİŞİM AĞLARI
 Okul bürokrasilerinin üç özelliği resmi iletişim
sistemi için önemli görülmektedir:
 Merkezileştirme : Otoritenin dağılmaması,tek
kaynakta toplanması

Şekil: Hiyerarşik aşamalar genellikle şekille ilgili
özelliklerdir.Aşamaların sayısı mesafe olarak
görülmelidir.Mesafe arttıkça,mesajın bozulma
olasılığı da artar,iletişimin niteliği düşer.
 Teknoloji: Etkileşimde önemli etkileri olduğu
görülmekte.

OKULLARDAKİ RESMİ OLMAYAN
İLETİŞİM AĞLARI
Okul mensupları arasındaki sosyal ilişliler
etrafında oluşturulurlar.Kahve araları,araba
paylaşımları,arkadaşlıklar gibi etkinliklerle
geliştirilir.
 Birçok amaca hizmet eder:
 Okuldaki etkinliklerin kalitesini artırır.
 Yöneticilere önemli bir geribildirim sunar.
 Okul kültürünün göstergesidir.

Liderler onları dinleyerek çok şey öğrenirler.
 Sosyal ve örgütsel ihtiyaçları sağlarlar.
 Gruplar, bilgi taşıyarak bilgi boşlukların
doldururlar.
 Okul içindeki etkinlikleri anlamlı kılarlar.

TAMAMLAYICI AĞLAR
CEVHER: İçerik açısından ,iletişim aracı olan
veya ifade edici olarak düşünülebilir.
 Resmi iletişim kanalları hem aracı olan,hem de
ifade edici niteliği taşırlar.Resmi olmayan ağlar
her ikisini de geliştirirler.
 YÖN:Dikey ve yatay olarak hareket ederler
 Dikey akış: Okulun hiyerarşi aşamalarındaki
iletişimin aşağı yukarı

hareketini kastetmektedir.
 Aşağıya doğru olanda iletişim nispeten daha
kolaydır,ama aşağıda olanlar mesajı genellikle
yanlış anlarlar.Mesajın anlaşıldığından emin
olmak için yöneticiler geribildirim
kullanmalıdırlar.
 Yukarı doğru olan iletişim alt kademedekilerin
üstlerine karşı sorumlu

oldukları iletişim şeklidir.
 Alt kademedekiler olumsuz bilgileri saklayarak
patronun duymak istediğini söylemeye
meyillidirler.
 Kararların kalitesi, iletişimin doğruluğuna ve
zamanlamasına bağlıdır.
 Bilgi ne kadar gerçek ve nesnel ise, alt
kademedekiler o kadar üstleriyle doğru iletişim
kurabilirler.

Dikey hareket, iletişimin kurum üyeleri arasında
aynı hiyerarşik seviyede gerçekleştiğini gösterir.
 Bu tarzda iletişim en güçlü ve en kolay
anlaşılandır.
 Yatay iletişimin asıl amacı, görevleri koordine
etmek,sorunları çözmek ve dostça ilişkiler
oluşturmaktır.

ÖZETLE

İletişim okullarda öyle merkezi bir rol
oynamaktadır ki,asıl konu yöneticilerin,
öğretmenlerin ve öğrencilerin iletişimde bulunup
bulunmadıkları değil, ETKİLİ bir şekilde iletişim
kurup kurmadıklarıdır.

YA SİZ, ÇEVRENİZDEKİLERLE ETKİLİ BİR
İLETİŞİM KURABİLİYOR MUSUNUZ???