okul öncesi çocukların beslenmesi

OKUL ÖNCESİ
ÇOCUKLARIN
BESLENMESİ
OKUL ÖNCESİ ÇOCUKLARIN BESLENMESİ
Bu dönem 1-5 yaş arası çocukları kapsamaktadır.
Bu yaş grubunun beslenmesinde en önemli husus, çocuğun
iyi bir yemek yeme alışkanlığı kazanmış olmasıdır.
Çocuklukta edinilen beslenme alışkanlıklarının yetişkinlik
dönemindeki beslenme düzeni üzerinde önemli bir etkisi
vardır.
Bu dönemde çocuğun büyüme ve gelişmesi izlenmelidir.
Çocuk 6 ayda bir tartılıp, boyunun ölçülmesi gerekir.
BU DÖNEMDE ÇOCUĞUN BESİN ÖGELERİ İHTİYACI:
ENERJİ:
Çocuklar yaş grubu ne olursa olsun devamlı
bir büyüme ve gelişme sürecindedirler.
Günlük enerji ihtiyacı 80-90kal/kg/gün’ dür.
PROTEİN:
Büyüme çağında protein gereksinimi de yüksektir.Bu yaş
grubunun günlük protein ihtiyacı 1-2gr/kg/gün olup toplam
protein miktarının %50 si hayvansal kaynaklı olmalıdır.
KARBONHİDRAT:
Yetişkinlere ve okul çocuklarına kıyasla okul öncesi
çocukların beslenmesinde karbonhidratlardan şeker ve şekerli
yiyecekler, günlük enerjinin çoğunu sağlamaktadır.
Karbonhidrat kaynağı olarak ekmek, tahıl, sebze,
meyva ve sütlü tatlılar kullanılmalıdır.
YAĞ:
Yağlar enerji sağlamaları yanında yağda
eriyen vitaminlerin kullanılmasında, sinir sisteminin
çalışmasında önemli görevleri vardır.
Bu nedenle günlük enerjinin %30 nun yağlardan
gelmesi sağlıklı bir beslenme için gereklidir.
Doymuş / doymamış yağ asidi dengesine
dikkat edilmelidir.
VİTAMİNLER VE MİNERALLER:
Okul öncesi çocukların günlük besinleri üç ana
öğünde verilmeli ve bu öğünlere meyve ve taze
meyve suları eklenmelidir.
Demir eksikliğinin çok yaygın olduğu sosyo-ekonomik
düzeyi düşük ailelerin çocuklarına demir preparatları
verilmelidir.
ÇOCUĞA VERİLECEK BESİNLER, MİKTARLARI VE
BESLEYİCİ DEĞERLERİ
Besin Grupları
1-5 Yaş Grubu
Besleyici Değerleri
1.Et, yumurta
kurubaklagiller
2 köfte kadar et
1 adet yumurta
veya et yerine
8 kaşık k.baklagil
Protein,B vitaminleri
ve kan yapıcı
minerallerden
zengindirler ve
enerji verirler.
2.Süt ve süt
ürünleri
2-2.5 su bardağı
1 kibrit kutusu
peynir
Kalsiyumdan
zengindir.
B vitaminleri
A vitamini ve
protein sağlar.
Besin Grupları
1-5 Yaş Grubu
Besleyici Değerleri
3.Sebze ve meyve 1 porsiyon
2-porsiyon
C vit., A vit. ve
B vitaminlerince
zengindir.
4.Tahıllar, ekmek 3-5 dilim,
1 Porsiyon
Enerji verirler.
Protein ve B
vitaminleri
sağlarlar.
5.Şeker ve
1-2 yemek
Enerji verirler.
Şekerli Yiyecek kaşığı bal- pekmez,
1 porsiyon tatlı
OKUL ÇOCUKLARININ
BESLENMESİ
ÖNEMİ:
*Okul çağı; 6-11 yaş grubundaki
çocukları kapsar.
*Bu çağ büyüme ve gelişmenin hızlı olduğu, yaşam
boyu sürebilecek davranışların büyük ölçüde
kazanıldığı bir dönemdir.
*En hızlı büyüme kızlarda 10-12 yaşta,
erkeklerde ise 11-14 yaşında başlar.
*Vücut ağırlığındaki artış yaklaşık 20 yaşına kadar
devam eder.
*Boy uzunluğunda artış ise kızlarda 17 yaştan
sonra genellikle durur,
erkeklerde yavaş da olsa devam eder.
Büyüme süreci önemli miktarda enerji ve yeni
dokuların yapımı için daha fazla miktarda protein,
vitamin ve mineralleri gerektirir.
Tüm enerji ve besin ögelerinin yeterli ve dengeli
karşılanabilmesi için 6-11 yaş grubu çocukların
tüketmeleri gereken besinlerin iyi kaliteli ve
yeterli miktarlarda olması önemlidir.
BU DÖNEM ÇOCUKLARDA GÖRÜLEN BESLENME
ALIŞKANLIKLARI İLE İLGİLİ SORUNLAR:
*Çocuğun yaşına ve cinsiyetine göre yeterli ve dengeli
beslenmesinin en önemli göstergesi, çocukların ağırlık
ve boy ölçümlerinin yapılmasıdır.
*Çocuklar için sabah kahvaltısının önemi büyüktür.
*Okul çocuklarının beslenme alışkanlıkları diş
sağlığını etkilemektedir.
*Küçük yaştan itibaren kazanılan yanlış beslenme
alışkanlıkları, yetersiz ve dengesiz beslenme
Sorunlarının artmasına neden olmaktadır.
*Sağlıklı beslenme konusunda çocuklar, aileler ve
öğretmenler bilgilendirilmelidir.
*Okul kantinlerinin de bu konularda eğitilmeleri ve
sık sık denetlemelerinin yapılması gerekir.
Okul Çağı Çocukları İçin Önerilen Günlük
Enerji ve Besin Öğeleri:
Besin Öğesi
Enerji(kal/kg)
Protein (gr/kg)
Vit.A (mcg RE)
VitD (IU)
Tiamin(mg)
Riboflavin(mg)
Niasin (mg)
Vit C (mg)
Ca (mg)
Demir(mg)
4-6 Yaş
90
1.2
500
400
0.9
1.1
12
45
800
10
7-10 Yaş
70
1.0
700
400
1.0
1.2
13
45
800
10
11-14 Yaş
47-55
1.0
1000-800
400
1.1-1.3
1.3-1.5
15-17
50
1200
12-15
BESİN GRUPLARINA GÖRE GÜNLÜK
YENİLMESİ GEREKEN YİYECEKLER
BESİN GRUPLARI
MİKTARLARI
1. Süt, yoğurt, peynir
2 Su bardağı 1 dilim peynir
2. Et, balık,tavuk,
kurubaklagiller
Yumurta,
2 Porsiy
3. Sebzeler ve meyveler
3 Porsiyon
4. Ekmek
tahıllar
3-6 dilim
1-2 Porsiyon
5. Şeker ve Şekerli yiyecekler
1 kaşık bal-pekmez
1 porsiyon tatlı
1 adet
Bu dönem çocuklara yapılacak
ÖNERİLER:
 Günde iki su bardağı süt içiniz.
 Kolalı içecek yerine taze sıkılmış meyve suyu
veya ayran tercih ediniz.
Her gün düzenli kahvaltı yapınız.
Günde en az üç öğün yemek yiyiniz.
Öğün atlamayınız.
Öğün aralarında şekerli besinleri tüketmeyiniz.
Açıkta satılan besinleri satın almayınız.
Yemeklerden önce ellerinizi mutlaka yıkayınız.
Günde iki kez dişlerinizi fırçalayıınız.
Çiğ sebze ve meyveleri bol su ile yıkadıktan sonra yiyiniz.
Ağırlığınızın boyunuza uygun olmasına dikkat ediniz.
Sağlıklı olmak için spor yapınız.
ADÖLESAN
(ERGENLİK)
DÖNEMİNDE
BESLENME
Ergenlik;
Fiziksel, biyokimyasal, ruhsal ve sosyal yönden hızlı
büyüme, gelişme ve olgunlaşma süreçleriyle yetişkinliğe
geçiş dönemidir.
Ergenlik çağı 12-18 yaş grubunu içerir.
Ergenlik çağı;
Kızlarda 10-12,
erkeklerde ise 11-14 yaşları arasında
başladığı kabul edilmektedir.
ERGENLİK ÇAĞINDA GÖZLENEN DEĞİŞİKLİKLER:
1. Vücut şeklinde cinsiyet hormonlarına
Bağlı değişiklikler görülür.
(Bunlar: yağ dokusunda, kas ve kemik yapısında )
Hızlı büyümeye ek olarak ergenin sporla uğraşması enerji ve
besin öğeleri ihtiyacını arttırır.
Bu dönemde kızlarda;
Vücut biçimine önem verme, şişmanlık ve zayıflık konusunda
yanlış bilgilerin ve uygulamaların olması, yanlış beslenme
alışkanlıkları kazanarak, yetersiz ve dengesiz beslenmelerine
neden olabilir.
Depresyondayım,
unutuldum 
2. Psikolojik değişiklikler
Çocuk aile ile bağlılığını yitirebilir, etrafını umursamayabilir,
Böylece çoğu zamanını arkadaşlarıyla dışarda geçirebilir.
ADÖLESAN ÇAĞINDA BESLENMENİN ÖNEMİ
Ergenlik döneminde;
Büyüme hızlıdır,
Enerji ve besin öğelerine olan İhtiyaç artmaktadır.
Bu dönemde artan besin ihtiyaçlarının
Karşılanmasında yaşanan sorunlar:
•
Yaşam biçimi,
•
Hatalı beslenme alışkanlıkları,
•
Büyüme-gelişme ve beslenme konularında bilinçsizlik,
Ergenin ;
yeterli, dengeli ve sağlıklı beslenmesi,
büyüme ve gelişmesi,
sağlıklı hayat sürdürmesi için
İyi beslenme alışkanlıkları kazandırılmasında
Aileye,
Okula,
Topluma ve
diğer kurumlara
Önemli görevler düşmektedir.
ADÖLESANIN BESLENME ÖZELLİKLERİ:
Gencin yaş, boy ve kilosuna göre beslenmesi
düzenlenmelidir.
• Günde en az üç öğün yemek yemeleri
Gerekmektedir. Kesinlikle öğün atlanmamalıdır.
• Fast-food türü yiyecekler ;
A, C vitaminleri,
Kalsiyum, posa tüketimi yönünden yetersizdir,
yağ ve tuz tüketimi ise yüksektir.
• Fast-food türü yiyeceklere yoğurt, meyve ve/veya salata
eklenmesi alışkanlık haline getirilmelidir.
ADÖLESANIN BESLENME SORUNLARI:
• Yetersiz beslenme sonucu artan enerji ve
besin öğelerinin karşılanmaması,
• Sağlık kurallarına uyulmaması sonucu barsak
parazitlerinin oluşması,
• Yiyeceklerle c vitaminin yetersiz alınması,
• Demir eksikliği anemisi (özellikle kızlarda menstrüasyon
başlangıcı kansızlığa neden olmaktadır.)
• Diş çürükleri gençlerde görülen önemli
Sağlık sorunlarından biridir.
Aşırı şeker-şekerli yiyecek tüketimi
Yetersiz beslenme
Diş bakımı ve temizliğinin yetersizliği
•Abur-cubur yiyeceklerin (çikolata, cips, kola,........
Gibi) alışkanlık haline getirilmesi,
•Özellikle ayak üstü beslenme (fast-food)aşırı
şekerli ve yağlı yiyeceklerin sık tüketilmesi
yetersiz, dengesiz ve sağlıksız beslenmeye neden
olmaktadır.
• Bu dönemde beslenme eğitimi çok önemlidir.
Özellikle gençlere ;
Çocuk beslenmesi,
Anne beslenmesi,
Yeterli ve dengeli beslenme konularında
eğitimler verilmelidir.
Adölesanın besin gereksinimini karşılayabilmesi için:
SABAH: 1 Su Bardağı Süt
1 adet yumurta veya 1 Kibrit Kutusu Peynir
2 Yemek Kaşığı Pekmez/ Reçel/Bal
1 Adet Domates-Portakal
2-4 Dilim Ekmek
ÖĞLE:
1 bardak yoğurt
1 Porsiyon Etli Sebze Yemeği
1 Kase Çorba
2-4 Dilim Ekmek
İKİNDİ 1 Porsiyon Tatlı
1 Porsiyon Meyve
AKŞAM: 1 Porsiyon Etli Kurubaklagil Yemeği
1 Porsiyon Pilav
1 Kase Yoğurt
1 Porsiyon Salata
2-4 Dilim Ekmek