Eczacılık Hizmetleri Verimlilik Kriterleri Eğitimi
advertisement
Eczacılık Hizmetleri Verimlilik Kriterleri Eğitimi Ecz. Burcu KARAÜZÜM Ecz. Orhan ZİYA Hastane Eczacılığı Yönetim Birimi 18-23 Ekim 2015/Antalya SUNUM PLANI 1. Sağlık Tesislerinin Verimliliğinin Yerinde Değerlendirilmesi 2. Eczane Hizmetleri Verimlilik Kriterleri 3. Medikal Depo Verimlilik Kriterleri * SAĞLIK TESİSLERİNİN VERİMLİLİĞİNİN YERİNDE DEĞERLENDİRİLMESİ SAĞLIK TESİSLERİNİN VERİMLİLİĞİNİN YERİNDE DEĞERLENDİRİLMESİ *Madde 29: Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu’nun Görevleri Sağlık hizmetlerinin yürütülmesini sağlamak, faaliyetlerini izlemek ve değerlendirmek, iyi uygulama örneklerini yaygınlaştırmak, düzenleme yapılması ve politika oluşturulması maksadıyla Bakanlığa teklifte bulunmak. Performans değerlendirmesi yapmak, rapor hazırlamak, değerlendirme sistematiği için her türlü alt yapıyı kurmak. Kendisine bağlı sağlık kuruluşlarında hasta haklarına, hasta ve çalışanların sağlığına ve güvenliğine yönelik iyileştirme çalışmaları yapmak. *663 Sayılı Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşlarının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname SAĞLIK TESİSLERİNİN VERİMLİLİĞİNİN YERİNDE DEĞERLENDİRİLMESİ VERİMLİLİK VE KALİTE YÖNETİMİ DAİRE BAŞKANLIĞI VERİMLİLİK GÖZLEMİ STOK TAKİP VE ANALİZ DAİRE BAŞKANLIĞI SAĞLIK TESİSLERİNİN VERİMLİLİĞİNİN YERİNDE DEĞERLENDİRİLMESİ SAĞLIK TESİSLERİNİN VERİMLİLİĞİNİN YERİNDE DEĞERLENDİRİLMESİ SAĞLIK TESİSLERİNİN VERİMLİLİĞİNİN YERİNDE DEĞERLENDİRİLMESİ HASTANE ECZACILIĞI VE MEDİKAL DEPO BOYUTUNDA VERİMLİLİK KRİTERLERİ OPTİMAL HİZMET SUNUMU SAĞLAMAYI AMAÇLAR VERİMLİLİK KRİTERLERİ ECZACILIK HİZMETLERİ BOYUTU MKYS'de tanımlanan sınıflandırmaya göre sağlık hizmeti sunumunda gerekli olan temel ilaç listesi ve sarf malzeme listesi oluşturulmuş mu? TEMEL İLAÇ VE TEMEL TIBBİ SARF MALZEME LİSTESİ Sağlık tesisinde hasta yükü dağılımı ve standart tedavi protokolleri doğrultusunda her zaman yeterli miktarda bulundurulması gereken, MKYS'de tanımlanan sınıflandırmaya göre hazırlanan listelerdir. TEMEL İLAÇ VE TEMEL TIBBİ SARF MALZEME LİSTESİ Toplumdaki Hastalık Durumu Sağlık Tesisindeki Hasta Profili veya Hekim Nitelik Ve Niceliğindeki Değişim Yeni Geliştirilen veya Piyasadan Geri Çekilen İlaçlar LİSTELERİN GÜNCELLEMESİ İlaç ve Tıbbi Sarf Malzemelerin minimum, maksimum ve kritik stok seviyeleri belirlenmiş mi? STOK YÖNETİMİ Etkin bir sağlık hizmet sunumu için, sağlık tesislerinde belli bir miktar stok bulundurulması gerekmektedir. Stok kontrolünde temel amaç, toplam maliyeti minimum yapacak şekilde, her bir üründen ne kadar sipariş edileceğinin ve bu siparişlerin ne zaman verileceğinin belirlenmesidir. STOK YÖNETİMİ Ekonomik sipariş miktarı modelinde amaç toplam maliyeti minimum yapacak şekilde ne kadar sipariş verileceğine karar vermektir. Klasik Ekonomik Sipariş Miktarı Modeli Harun SULAK, Stok Kontrolü Ve Ekonomik Sipariş Miktarı Modellerinde Yeni Açılımlar: Ödemelerde Gecikmeye İzin Verilmesi Durumu ve Bir Model Önerisi, Doktora Tezi, 2008 STOK YÖNETİMİ Verimlilik kriterlerine göre, ilaç ve tıbbi sarf malzemelerin minimum, maksimum ve kritik stok seviyeleri belirlenip, HBYS sistemine girişi yapılmalıdır. Minimum ve kritik stok seviyesine geldiğinde HBYS sistemi uyarı vermelidir. STOK YÖNETİMİ Stok yönetimi; işletmelerin, üretim, satış ve finans durumlarını göz önüne alarak, işletmenin yapısına uygun en ekonomik stok miktarını belirlemeyi ve stokların bu seviyede tutulmasını amaçlar. Bu nedenle stok yönetiminde stok düzeyleri ve stok hareketleri sürekli olarak kontrol edilir. Medikal depoda stok düzeyi iki ayın (60 gün) altında olmalıdır. İlaç ve farmakolojik ürünlerin ilaç deposundan acil servis, yoğun bakım, ameliyathane, anestezi servisleri ile özellikli birimlere (Kemoterapi ünitesi, Nükleer Tıp, TPN Üniteleri vb…) en fazla 5 günlük stok çıkışı yapılmakta mıdır? STOK YÖNETİMİ İLAÇ VE TIBBİ SARF MALZEME İADE PROSEDÜRÜ İlaç ve tıbbi sarf malzeme deposundan; tüm servislere verilen ilaç ve farmakolojik ürünler ile tıbbi sarf malzemeler en fazla 5 günlük miktarda olmalıdır. HBYS üzerinden servislerden istemi yapılan hasta tabelalarındaki ilaçlar, hasta taburcu olduğunda, ex olduğunda, başka kuruma sevk edildiğinde veya lüzum halindekiler kullanılmadığı zaman 24 saat içinde ilgili birim sorumlusu tarafından ilaç iade formu doldurularak eczaneye iade ediliyor mu? STOK YÖNETİMİ İLAÇ VE TIBBİ SARF MALZEME İADE PROSEDÜRÜ İlgili servis hemşiresi/birim sorumlusu tarafından; yapılan rutin kontrollerde stok hareketi görmeyen ilaç/tıbbi sarf malzemelerin, hasta taburcu olduğunda, ex olduğunda, başka kuruma sevk edildiğinde veya lüzum halindekiler kullanılmadığı zaman 24 saat içinde, servislerden istemi yapılan hasta tabelalarındaki ilaçların hasta bazlı olarak , HBYS üzerinden ve iade formu düzenlenmek suretiyle eczaneye iadesi yapılmalıdır. Hemşire Memnuniyeti STOK YÖNETİMİ İLAÇ VE TIBBİ SARF MALZEME İADE PROSEDÜRÜ İlaç ve tıbbi sarf malzemelerin imhası ile ilgili yazılı düzenleme hazırlanmış mı? STOK YÖNETİMİ İLAÇ VE TIBBİ SARF MALZEME İMHASI İlaç ve tıbbi sarf malzemelerin imhası ile ilgili yazılı düzenleme tüm kullanım alanlarında bulunmalıdır. (Yazılı düzenlemeler; çalışma alanlarında tercihen duvara monte PVC kitap şeklinde olmalıdır.) STOK YÖNETİMİ İLAÇ VE TIBBİ SARF MALZEME İMHASI Narkotik ve psikotrop ilaç yönetimi uygun şekilde yapılıyor mu? NARKOTİK ve PSİKOTROP İLAÇ YÖNETİMİ Eczanede, medikal depolarda ve servislerde narkotik(kırmızı) ve psikotrop (yeşil) ilaçlara erişimin kısıtlanarak uygun şekilde saklanmalıdır. NARKOTİK(Kırmızı) ve PSİKOTROP(Yeşil) İLAÇ YÖNETİMİ Yazılı düzenlemeye Narkotik(Kırmızı) ve Psikotrop (Yeşil) ilaç kullanımı olan tüm birimlerden ulaşılabilmelidir. Narkotik ilaçlarda dahil olmak üzere hasta adına hazırlanmış ilaçlar servislerden gelen sağlık personeline teslim edilirken kayıt altına alınıyor mu? İLAÇ TESLİM PROSEDÜRÜ Narkotik ilaçlar servis sorumlu hemşiresine/sorumlu anestezi teknisyenlerine/sorumlu sağlık personeline teslim edilirken kayıt altına alınmalıdır. Tüm medikal depo malzemeleri için miktar ve son kullanma tarihi yakın olanın daha önce kullanılmasını sağlamak için gerekli tedbirler alınmış mı? ECZANE İLAÇ YERLEŞİM DÜZENİ FEFO First Expired First Out Süresi Önce Biten Önce Çıkar ECZANE İLAÇ YERLEŞİM DÜZENİ Kamu idaresi ile yüklenici arasında imzalanan mal alımına ilişkin sözleşmede (Teknik şartnamede) kullanım süresinin dolmasına 3 ay kalan tüm ilaç ve tıbbi sarf malzemelerin bildirimleri yapılmalıdır. Kullanım süresi dolan veya dolmak üzere olan tüm ilaç ve tıbbi sarf malzemeler fiyat farkı veya ek bir maliyet talep edilmeden değiştirilmelidir. ECZANE İLAÇ YERLEŞİM DÜZENİ Tüm medikal depolarda düzenli olarak miktar ve miad kontrolleri yapılmalıdır. ECZANE İLAÇ YERLEŞİM DÜZENİ Miad yenileme yapılırken tüm medikal malzemeler MKYS üzerinden "Miad Uzatımı Çıkış" işlem türü ile yüklenici firmaya çıkışı yapılmalıdır. Yükleniciden gelen uzun miadlı malzemelerde "Miad Uzatımı Giriş" işlemi ile kayıtlara alınmalıdır. Görünüşü, okunuşu ve yazılışı benzer ilaçların depolanmasına yönelik özel bir düzenleme yapılmış mı? ECZANE İLAÇ YERLEŞİM DÜZENİ GÖRÜNÜŞÜ OKUNUŞU BENZER İLAÇLAR Görünüşü ve okunuşu benzer ilaçlar tespit edilerek listelenir ve olası bir karışıklığın önlenmesi için ilaç dolaplarında farklı raflara yerleştirilir. ECZANE İLAÇ YERLEŞİM DÜZENİ GÖRÜNÜŞÜ OKUNUŞU BENZER İLAÇLAR Görünüşü okunuşu benzer ilaçlar farklı alanlarda depolanmasına rağmen, bu ilaçların bire bir aynı görünüşe sahip olması, uygulama esnasında karıştırılmasına sebep olmakta, bu durum hasta güvenliği açısından risk oluşturmaktadır. ECZANE İLAÇ YERLEŞİM DÜZENİ GÖRÜNÜŞÜ OKUNUŞU BENZER İLAÇLAR Özel bir hastanede doktor tarafından yazılan reçetedeki “Serozil” isimli şurubun yerine yanlışlıkla “Seroquel25 mg tablet” isimli ilacı veren eczacı hakkında soruşturma açıldı. ÖRNEK VAKA-1 Magnezyum Sülfat Ampul – Potasyum Klorür Ampul: Hamile bir bayan *kasılma şikayetlerinden dolayı hastaneye geldiğinde doktor tarafından magnezyum sülfat order edilmiştir. *(Magnezyum sülfat hamilelik zehirlenmesine (eklemsiye) bağlı kasılma nöbetlerinde kullanılmaktadır.) İlaç uygulamasından bir müddet sonra magnezyum sülfat yerine potasyum klorür kullanılmasından dolayı kasılmaların sıklaştığı ve bebeğin kaybedilme riskinin oluştuğu görülmüştür. ÖRNEK VAKA-2 Adrenalin Bitartarat Ampul – Atropin Sülfat Ampul: “Yüksek dozda piridostigmin bromür alan hasta acil servise getirilmiştir. Parasempatomimetik doz aşımlarında antidot olarak doktor tarafından 2mg atropin sülfat istemi yapılmıştır. İlaç uygulamasından bir dakika sonra hastada taşikardi gelişmiş ve atropin ambalajının adrenalinle karıştırılması sonucu hasta kaybedilmiştir.” ÖRNEK VAKA-3 Streptomisin Flakon® – İecilline Flakon®: “Tüberküloz hastalığı tedavisi için hastaneye gelen hastaya Streptomisin Flakon® yerine İecilline Flakon® uygulanmış ve bu durum hastanın tedavisinde aksaklıklara neden olduğu gibi penisiline karşı alerjisi olan hastada komplikasyon gelişimi gözlenmiştir. • *Hastanın hemşireyi ilaçların kutuları birbirine benziyor diye uyarmasına rağmen ; antasid bir ilaç yerine pankuronyum verilmesi • (Paralitik-yüksek dozda infaz amaçlı kullanılır.) • SONUÇ : ÖLÜM *http://abcnews.go.com/Health/nurse-patient-paralytic-antacid/story?id=14997244 Taxol 260mg yerine , taksofer 260 mg uygulanması SONUÇ : ÖLÜM İnsülinin kutusu üzerinde yazan 20 IU dozunun ; 200 U ifade edişinin farkedilmeden enjekte edilmesi SONUÇ:ÖLÜM Yüksek riskli ilaçlar diğer ilaçlardan farklı bir alanda muhafaza ediliyor mu? ECZANE İLAÇ YERLEŞİM DÜZENİ YÜKSEK RİSKLİ İLAÇLAR YÜKSEK RİSKLİ İLAÇ Hatalı kullanıldıklarında, hasta üzerinde geri dönüşsüz veya kalıcı olumsuz etki yaratan ilaçlar (örneğin; sakatlık, ölüm) İLAÇ Vücudun işleyişini etkileyen ve hastalıkları iyileştirmek için kullanılan kimyasal maddeler ECZANE İLAÇ YERLEŞİM DÜZENİ YÜKSEK RİSKLİ İLAÇLAR *Sonuçları Ağır Medikasyon Hatalarına En Sık Neden Olan İlaçlar • İnsülin • Morfin • Heparin • Fentanil • Hidromorfon • Varfarin • Potasyum Klorür • Vankomisin • Enoksaparin • Metoprolol Tartarat • Furosemid • Metil prednizolon • Meperidin *Patient safety curriculum guide, World Health Organization ECZANE İLAÇ YERLEŞİM DÜZENİ Yüksek Riskli İlaçlar Adrenalin Sülfat Doz aşımı halinde; Semptomlar: Ventriküler fibrilasyon ve ölümle sonuçlanabilen kardiyak aritmiler; şiddetli hipertansiyonun neden olduğu pulmoner ödem ve serebral hemoraji. Tedavi: Adrenalinin etkileri labetalol gibi kombine alfa ve beta adrenerjik bloker ilaçlarla giderilebilir veya herhangi bir supraventriküler aritminin tedavisi için betablokerler kullanılabilir; periferal dolaşımda alfa kaynaklı etkilerin kontrolü için fentolamin kullanılabilir. Çabuk etki gösteren nitratlar ve sodyum nitroprusid gibi vazodilatörler tedaviye yardımcı olabilir. Acil yaşam desteği sağlanmalıdır!!! 8 yaşında bir çocuğa metadon (hiperaktivite tedavisi) yerine isim benzerliği ile metadat ( morfin bağımlılığı tedavisi) kullanılması SONUÇ : ÖLÜM Altocor (kolesterol ilacı) Advicor isimli ilaç ile karıştırıldığından FDA Altocor isimli ilacı Altoprev olarak değişmesini önerdi ve değiştirildi İlaç paketleme sırasında ilaç bilgileri ve hasta bilgilerinin etikete yazılmasının uzun karmaşık ve zor bir işlem olduğu tespit edildi Barkod etiketleme kuralı: doğru hastaya, doğru ilaç hastanın ilaçlarının barkod sistemi kullanılarak, taşınabilir bir cihaz aracılığı ile denetlenmesi ve takibi ECZANE İLAÇ YERLEŞİM DÜZENİ YÜKSEK RİSKLİ İLAÇLAR Yüksek riskli ilaç listesi ve yazılı düzenlemeleri hazırlanarak, tüm kullanım alanlarında bulundurulmalıdır. ECZANE İLAÇ YERLEŞİM DÜZENİ YÜKSEK RİSKLİ İLAÇLAR Yüksek riskli ilaçlar diğer ilaçlardan farklı bir alanda muhafaza edilmelidir. YÜKSEK RİSKLİ İLAÇLAR İlaçların kırılması, kaybolması, miadının geçmesi ve yarım kalması durumuna yönelik düzenlemeler uygun şekilde yapılıyor mu? İLAÇLARIN KIRILMASI, KAYBOLMASI VEYA MİADININ GEÇMESİ İlaçların eczanede veya servislerde kırılması, kaybolması veya miadının geçmesi durumunda yapılacaklar ile ilgili yazılı düzenleme bulunmalı ve tüm birimlerden ulaşılabilmelidir. TAŞINIR MAL YÖNETMELİĞİ ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Defter ve Belgeler İLAÇLARIN KIRILMASI, KAYBOLMASI VEYA MİADININ GEÇMESİ Tüm ilaçların kullanılmayan yarım dozları takip edilmelidir. Yarım kalması durumunda yapılacaklar ile ilgili yazılı düzenleme bulunmalı ve tüm birimlerden ulaşılabilmelidir. İLAÇLARIN KIRILMASI, KAYBOLMASI VEYA MİADININ GEÇMESİ Narkotik(Kırmızı) ve Psikotrop (Yeşil) ilaçların kırılması, kaybolması veya miadının geçmesi durumunda yapılacaklar ile ilgili yazılı düzenleme bulunmalı ve tüm birimlerden ulaşılabilmelidir. İlaçlar eczanede her hasta için ayrı olacak şekilde paketlenerek, paketlerin üzerinde ilaçların adı, dozu, son kullanma tarihi ve hasta bilgisi belirtilmiş mi? HASTA BAŞI İLAÇ HAZIRLANMASI VE HASTAYA ULAŞIMI İlaçlar eczanede her hasta için ayrı olacak şekilde paketlenmiş olmalıdır. Paket üzerinde; İlaçların adı, İlaçların dozu, İlaçların son kullanma tarihi Hasta bilgisi belirtilmiş olmalıdır. HASTA BAŞI İLAÇ HAZIRLAMA Ürün ve hasta güvenliğinin sağlaması amacıyla; katı oral formların her bir birim dozunun ambalajında; ilacın adı, son kullanma tarihi yer almalıdır. HASTA BAŞI İLAÇ HAZIRLAMA Hasta bazlı ilaç hazırlama alan ve koşulları oluşturulmalıdır. Eczanede hasta başı ilaç hazırlamada görevli personelin eğitim durumu en az lise mezunu olmalıdır. DOĞRU İLAÇ KOŞULLAR HASTA GÜVENLİ UYGUN Oral ilaçların hazırlanması uygun şekilde yapılıyor mu? ORAL İLAÇLARIN HAZIRLANMASI TABLET KESME-EZME APARATI Soğuk zincire tabi olan ilaçların yönetimi uygun olarak yapılıyor mu? SOĞUK ZİNCİR İLAÇ YÖNETİMİ Soğuk Zincire Tabi İlaçlar; fiziksel, kimyasal ve mikrobiyal açıdan aktivitesini kaybetmemesi ve stabilitesini koruması için 2-8 °C’de saklanması gereken ilaçlardır. Soğuk zincirin bozulmadığının ve ilacın güvenli olarak saklandığının ispat edilmesi için dijital aktarımı sağlayan teknolojiler ile belirli periyotlarda rapor alınıp depo sorumlusu tarafından imzalanıp arşivlenmelidir. SOĞUK ZİNCİR İLAÇ YÖNETİMİ YAZILI DÜZENLEMELER SOĞUK ZİNCİR İLAÇ YÖNETİMİ ….. KHB Genel Sekreterliği….. Hastanesi SOĞUK ZİNCİR İLAÇ YÖNETİMİ Soğuk zincire tabi ilaçlara ilişkin yazılı düzenlemeler; çalışma alanlarında tercihen duvara monte PVC kitap şeklinde olmalıdır. SOĞUK ZİNCİR İLAÇ YÖNETİMİ Sağlık Tesisi içinde soğuk zincirin kırılmasını engelleyecek şekilde uygun şartlarda muhafaza ve transfer edilmelidir. Muhafaza ve transferi sırasında uyarı veren dijital dereceler (data-logger vb.) gibi teknolojiler kullanılmalıdır. Hasta Servis Hastane Eczanesi Tedarikçi Firma İlacın tedarikçi firmadan hastaneye ulaşıncaya kadar geçen sürede indikatörlü etiket veya sıcaklık kaydedici dijital dereceler (data logger) gibi teknolojilerle soğuk zincirinin kırılmadığı belgelenmelidir. Stok fazlası ve ihtiyaç fazlası olarak başka bir sağlık tesisine soğuk zincire tabi ilaç gönderimi soğuk zincir indikatörlü etiket veya data logger gibi teknolojilerle yapılmalıdır. Stok veya İhtiyaç Fazlası Devir SOĞUK ZİNCİR İLAÇ YÖNETİMİ KULLANILAN TEKNOLOJİLER Tedarikçi Firma-Sağlık Tesisi Stok/İhtiyaç Fazlası Devir İşlemleri İlaç yönetimi için oluşturulmuş ikazlar HBYS firması tarafından sisteme entegre edilmiş mi? HBYS’YE ENTEGRE İKAZ VE ALGORİTMALAR İLAÇ-İLAÇ ETKİLEŞİMİ İlaç-ilaç etkileşim tablosu hazırlanmalıdır ve HBYS’ye entegre edilmelidir. HBYS’YE ENTEGRE İKAZ VE ALGORİTMALAR İLAÇ-BESİN ETKİLEŞİMİ İlaç-besin etkileşim tablosu hazırlanmalıdır ve HBYS’ye entegre edilmelidir. …Hastanesi HBYS’YE ENTEGRE İKAZ VE ALGORİTMALAR İLAÇ-BESİN ETKİLEŞİMİ Human Albümin etken maddesi içeren ilaçların kullanımının kontrol altına alınması gerekmektedir. Human Albümin kullanım ikazları HBYS'ye entegre edilmelidir. Human Albümin Kullanım Karar Şeması HBYS’YE ENTEGRE İKAZ VE ALGORİTMALAR EHU ONAYI GEREKTİREN ANTİBİYOTİKLER Hasta ilaçlarının talep ve onay süreci HBYS'de SUT EK-4/E de bahsi geçen ‘Sistemik Antimikrobik ve Diğer İlaçların Reçeteleme Kuralları Listesi ’ne göre yapılmalıdır ve HBYS’ye entegre edilmelidir. Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı HBYS’ye entegre edilmelidir. (EHU) onayı istenen ilaçlar listesi hazırlanmalıdır ve Kontrolsüz ve gereksiz antibiyotik kullanımının önüne geçilmesinde eczacılara büyük görevler düşmektedir. EHU Onayı Gerektiren Antibiyotikler HBYS’YE ENTEGRE İKAZ VE ALGORİTMALAR Nütrisyon Destek Tedavisi Malnütrisyon; ‘Fiziksel ve mental fonksiyonların gerilemesi ve hastalıklardan iyileşmenin bozulmasına yol açan vücut kompozisyonundaki (yağsız vücut kitlesinin (FFM) ve vücut hücre kitlesinde(BCM) azalma) değişikliklerin oluşumuna neden olan yetersiz gıda alımından kaynaklanan durumdur.’ (ESPEN) Nütrisyonel desteğe ihtiyacı olduğu tarama testleriyle belirlenmiş hastaların nütrisyon destek tedavilerinin düzenlenmesine ilişkin algoritma oluşturulmalı ve HBYS'ye entegre edilmelidir. Nütrisyon Destek Tedavisi Algoritması HBYS’YE ENTEGRE İKAZ VE ALGORİTMALAR Rapora Tabi Olan İlaçlar Sağlık Uygulama Tebliği'ne (SUT) göre hastaya uygulanabilmesi için rapor gerektiren ilaçların ve rapor türünün (tek hekim raporu, sağlık raporu vs.) listesi oluşturulmalı ve HBYS'ye entegre edilmelidir. SİMDAX İV İnfüzyon Çözeltisi 2.5 mg/ml 1x5 ml'lik flakon Birbirine karıştırılmaması gereken ilaçlar ile ilgili gerekli önlemler alınmış mı? İLAÇ GEÇİMSİZLİĞİ İlaç geçimsizlikleri ile ilgili görsel uyarı ve bilgilendirme dökümanları ilaç hazırlama bölümlerinde bulunmalıdır. Bilgilendirme dökümanları;çalışma alanlarında tercihen duvara monte PVC kitap şeklinde olmalıdır. İLAÇ GEÇİMSİZLİĞİ Geçimsizlik tespit edildiği durumlarda gerçekleştirilecek işlemleri açıklayan yazılı düzenleme bulunmalıdır. Yazılı düzenlemeler; çalışma alanlarında tercihen duvara monte PVC kitap şeklinde olmalıdır. İlaçlarda advers etki bildirimi ile ilgili sorumlu belirlenmiş mi ve advers etki bildirimine yönelik yazılı düzenleme oluşturulmuş mu? ADVERS ETKİ BİLDİRİMİ ADVERS ETKİ Bir beşeri tıbbi ürünün hastalıktan korunma, bir hastalığın teşhis veya tedavisi veya bir fizyolojik fonksiyonun iyileştirilmesi, düzeltilmesi veya değiştirilmesi amacıyla kabul edilen normal dozlarda kullanımında ortaya çıkan zararlı ve amaçlanmamış bir etki ADVERS ETKİ BİLDİRİMİ FARMAKOVİJİLANS Advers etkilerin ve beşeri tıbbi ürünlere bağlı diğer muhtemel sorunların saptanması, değerlendirilmesi, tanımlanması ve önlenmesi ile ilgili bilimsel çalışmalar pharmakon (ilaç) + vigilans (uyanık olmak) ADVERS ETKİ BİLDİRİMİ FARMAKOVİJİLANS Dünya ilaç devlerinden .…. firması hakkında 19 ilaçla ilgili yan etkileri uygun şekilde belirtmediği gerekçesiyle dava açıldı. ……. firmasının içinde 15.161 ölüm olayının da bulunduğunu ilaçlarıyla ilgili 80 bin raporu uygun şekilde incelemediği geçen haziran ayında İngiliz uzmanların yaptıkları rutin kontrollerde ortaya çıkmıştı. EMA, ilaç üreticilerinin yan etkileri doğru olarak bildirip bildirmediğini belirlemek için “farmako-vijilans” adıyla bilinen bu rutin çalışmaları yapıyor. Bu sistem sayesinde bir hasta öldüğünde veya bir yan etkiyle karşılaştığında bunun rapor edilmesiyle ilaçlarla ilgili muhtemel problemlerin belirlenmesi sağlanmış oluyor. Bu, on beş binden fazla ölümün hastalıkların tabii bir sonucu mu olduğu yoksa ilaçların yan etkilerinden mi kaynaklandığı araştırmalar sonucu ortaya çıkacak. ADVERS ETKİ BİLDİRİMİ Sağlık tesisindeki ilaç için farmokovijilans sorumlusu belirlenmelidir. ADVERS ETKİ BİLDİRİMİ Advers etki bildirimine yönelik yazılı düzenleme bulunmalıdır. ADVERS ETKİ BİLDİRİMİ ADVERS ETKİ BİLDİRİM FORMU TÜRKİYE FARMAKOVİJİLANS MERKEZİ Tıbbi sarf malzemelerde beklenmeyen etkilerin ve hatalı ürünlerin takip edilmesi ile ilgili sorumlu belirlenmiş ve yazılı düzenleme oluşturulmuş mu? OLUMSUZ OLAY BİLDİRİMİ Tıbbi sarf malzemelerde hastalara tedavi sırasında tıbbi sarf malzemelerden kaynaklanan beklenmeyen etkilerin ve hatalı ürünlerin takip edilmesi ile ilgili sorumlu belirlenmeli ve yazılı düzenleme oluşturulmalıdır. OLUMSUZ OLAY BİLDİRİMİ OLUMSUZ OLAY BİLDİRİMİ Hekimin hastaya order ettiği doz ile birim ambalaj dozu arasındaki fark (kısmi doz) kayıt altına alınıyor mu? KISMİ DOZ YÖNETİMİ Kısmi doza konu olan ilaçlar belirlenmeli ve gerekli bildirimleri yapılmalıdır. İlgili ilaçların stabilitesinin korunması ile ilgili prosedürler oluşturulmalıdır. Prosedürler; çalışma alanlarında tercihen duvara monte PVC kitap şeklinde olmalıdır. Tablo: Antineoplastik ilaçların stabilite koşulları SAKLAMA KOŞULLARI SOĞUK ZİNCİR İLAÇ TİCARİ ADI İLAÇ IŞIKTAN KORUNACAK İLAÇ YÜKSEK RİSKLİ İLAÇ İNFÜZYON İÇİNDE-AÇILINCA KAPALI HALDE veya SULANDIRILDIKTAN SONRA SICAKLIK ZAMAN DOXOTEVA 50 MG ENJ.LIYOFILIZE FLK. ADRIMISIN 50 mg/25 ml. IV ENJEKTABL LIYOFILIZE TOZ ICEREN FLK. DOXORUBICIN FRESENIUS KABI (DABUR) 50 MG/25 ML ENJEKSIYON ICIN SOLUSYON ICEREN FLK ADRIBLASTINA 50 MG FLAKON DOXORUBICIN FRESENIUS KABI (DABUR) 10 MG 1 FLK DOXO-TEVA 10 MG 1 FLAKON ADRIMISIN 10 MG/5 ML ENJEKSIYON ICIN SOLUSYON ICEREN FLK ADRIBLASTINA 10 MG FLAKON 25 °C 25 °C 2-8 °C 25 °C 2-8 °C 25 °C 25 °C 25 °C 25 °C 25 °C 24 SAAT 24 SAAT SICAKLIK ZAMAN 2-8 °C 2-8 °C 48 SAAT 48 SAAT İMHA EDİLMELİDİR İMHA EDİLMELİDİR. İMHA EDİLMELİDİR 25 °C 25 °C 24 SAAT 2-8 °C 24 SAAT 2-8 °C İMHA EDİLMELİDİR. 48 SAAT 48 SAAT KISMİ DOZ YÖNETİMİ NARKOTİK ve PSİKOTROP İLAÇ YÖNETİMİ Narkotik(Kırmızı) ve Psikotrop (Yeşil) ilaçların kullanılmayan yarım dozları takip edilmelidir. Yarım kalması durumunda yapılacaklar ile ilgili yazılı düzenleme bulunmalı ve tüm birimlerden ulaşılabilmelidir. Yazılı düzenlemeler; çalışma alanlarında tercihen duvara monte PVC kitap şeklinde olmalıdır. Sağlık tesisinde ilaçlar ve tıbbi malzemelerle ilgili; tüm sağlık personellerine eczacı tarafından eğitim verilmiş mi? ECZANE PERSONELİ EĞİTİMİ İlaç ve tıbbi malzemelerle ilgili olarak sağlık tesisinde görevli tüm sağlık çalışanları ile ilaç ve tıbbi malzeme depo sorumluluk alanlarında çalışan personele eczacı tarafından eğitim planı hazırlanarak eğitim verilmeli, eğitimlerin dokümanları ve kayıtları olmalıdır. Hasta bekleme salonlarında ilaç kullanımları hakkında eczacı tarafından hazırlanan / onaylanan görsel, işitsel veya el broşürleri ile bilgilendirme yapılıyor mu? HASTA BİLGİLENDİRME MATERYALLERİ Hasta bekleme salonlarında ilaç kullanımları hakkında eczacı tarafından hazırlanan / onaylanan görsel, işitsel veya el broşürleri yer almalı ve bilgilendirme yapılmalıdır. İLAÇ HAZIRLAMA ÜNİTELERİ Parenteral ilaçlar aseptik koşullara uygun olarak hazırlanıyor mu? ASEPTİK İLAÇ HAZIRLAMA ÜNİTESİ Çocuk Hastalıkları Hastanesi, Kadın Doğum ve Çocuk Hastalıkları Hastanesi ve Onkoloji Hastanelerinde parenteral ilaçlar aseptik koşullara uygun olarak hazırlanmalıdır. TPN Dolum ünitelerinde (compounder) solüsyon hazırlanması, depolanması ve saklanması uygun koşullarda yapılmakta mı? TPN DOLUM ÜNİTELERİ Temel Kavramlar Enteral nütrisyon: Besin öğelerinin gastrointestinal kanal yoluyla verilmesidir. Parenteral nütrisyon: Besin öğelerinin intravenöz yolla verilmesidir. Parenteral nütrisyon uygulama yolları: Santral (ucu santral bir vende olan kateter (santral venöz kateter) yoluyla) Periferik (çevresel bir damara yerleştirilen kanül yoluyla) TPN DOLUM ÜNİTELERİ Bakanlığımız tarafından yayınlanan rehber doğrultusunda, TPN solüsyonu hazırlamak üzere dolum ünitesi (compounder) bulunan kurumlarda cihazın bakımı ve hazırlama ünitesinin temizliğine, dolum prosedürlerine dikkat edilmelidir. Prosedürler; çalışma alanlarında tercihen duvara monte PVC kitap şeklinde olmalıdır. TPN DOLUM ÜNİTELERİ TESLİMAT BÖLÜMÜ KONTROL PANELİ TEMİZ ODA GİRİŞİ TPN HAZIRLAMA BÖLÜMÜ TPN DOLUM ÜNİTELERİ Dolum sonrasında hazırlanan ürünün eczane ve servislerde depolama, saklama ve taşıma prosedürleri belirlenmeli ve hastaya güvenle ulaşması için gerekli tedbirler alınmalıdır. (Prosedürler; çalışma alanlarında tercihen duvara monte PVC kitap şeklinde olmalıdır.) Sitotoksik ilaçlar uygun ortamda hazırlanıyor mu? KEMOTERAPİ İLAÇ HAZIRLAMA ÜNİTESİ Sitotoksik ilaçlar hasta ve çalışan güvenliğini tehdit etmeyecek uygun ortamda hazırlanmalıdır. Güvenli çalışma Antineoplastik ilaçların hazırlanması, depolanması, taşınması, hastaya verilmesi ve atıkların ortamdan uzaklaştırılmalarına ilişkin alınması gerekli tüm önlemler KEMOTERAPİ İLAÇ HAZIRLAMA ÜNİTESİ Sağlık tesisinde sitotoksik ilaçların hazırlandığı kabinlerin kontrolleri yılda iki kez yapılmalıdır, kontrollerin yapıldığına dair kayıt bulunmalıdır. Biyolojik güvenlik kabini: Antineoplastik ilaçların hazırlanmasında çalışan kişileri korumak amacıyla kullanılan sınıf III güvenlik kabinleridir. Sınıf III güvenlik kabini: Gaz çıkışına kapalı kabinler. Tüm kabin negatif basınç altındadır. Tüm çalışmalar eldiven takılarak yapılır. Havanın hepsi HEPA ile filtre edilir. Kemoterapi Ünitesi Ve Kemoterapi İlaçlarının Sunumu 6. Günübirlik tedavi kapsamında SUT Ek-4/H listesinde bulunan ilaçların doz bazında faturalarının takibi ve TDMS hesaplarında muhasebeleştirilmesi takip edilmelidir. VERİMLİLİK KRİTERLERİ MEDİKAL DEPO BOYUTU Tüm Medikal Depo Hizmetleri’ne ilişkin organizasyon yapısı ve iletişim kanalları belirlenmiş mi? ORGANİZASYON YAPISI VE İLETİŞİM KANALLARI Tüm Medikal Depo Hizmetlerine ilişkin mevzuata uygun organizasyon yapısı bulunmalıdır. Bu organizasyon yapısında, sağlık tesisi, genel sekreterlik ve kurum başkanlığı dahilinde iletişim kanalları bulunmalıdır. Tüm medikal depo malzemeleri için muayene, mal kabul işlemleri ilgili yönetmeliklere göre uygun olarak yapılıyor mu? MAL KABUL İŞLEMİ VE MUAYENE SÜRECİ Mal kabul işlemlerinden önce muayene süreci tamamlanmalıdır. Mal kabul sırasında sayımı depo sorumlusu yapmalıdır. MAL KABUL İŞLEMİ VE MUAYENE SÜRECİ MALZEME KABUL VE MUAYENE İŞLEMLERİ MALZEME YERLEŞTİRME SERVİS İSTEMLERİNİN KARŞILANMASI SERVİS İSTEM TESLİM YERİ Tıbbi Sarf malzemelerin MKYS veri girişlerinde doğru sınıflandırma tanımı seçiliyor mu? TIBBİ SARF MALZEME VERİ GİRİŞİNDE SINIFLANDIRMA TANIMI Tıbbi Sarf malzemelerin MKYS veri girişlerinde doğru sınıflandırma tanımı seçilmelidir. Faturada TİTUBB barkod ve etiket adı, seri/lot numaraları mevcut mu? FATURADA OLMASI GEREKEN BİLGİLER Medikal malzemelerin faturalarında TİTUBB (Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Ulusal Bilgi Bankası) barkodu ve etiket adı, seri / lot numaraları bulunmalıdır. Medikal depolarda bulunan tehlikeli maddelerin yönetimine yönelik düzenlemeler yapılmış mı? TEHLİKELİ MADDE YÖNETİMİ Tehlikeli malzemelerin yönetimine ilişkin yazılı döküman ve tehlikeli maddelerin listesi bulunmalıdır. Yazılı dökümanlar ve listeler; çalışma alanlarında tercihen duvara monte PVC kitap şeklinde olmalıdır. TEHLİKELİ MADDE YÖNETİMİ Tehlikeli maddeler uygun koşullardan depolanmalıdır. TEHLİKELİ MADDE YÖNETİMİ Tehlikeli maddelerin üzerinde tehlikeli madde sınıfını gösteren etiketler bulunmalıdır. Medikal depolar uygun fiziki koşullara sahip mi? MEDİKAL DEPO FİZİKİ KOŞULLARI Yer, duvar ve tavanları su geçirmez, temizlenebilir, rutubet önleyici ve dayanıklı malzemeyle kaplanmış, boyanmış olmalıdır. MEDİKAL DEPO FİZİKİ KOŞULLARI Depolardaki atık su boruları açıkta görülmeyecek şekilde kapatılarak yalıtımı yapılmalıdır. MEDİKAL DEPO FİZİKİ KOŞULLARI Depoda bulunan malzemelerin duvar ve zemin ile teması bulunmamalıdır. MEDİKAL DEPO FİZİKİ KOŞULLARI Raf sistemi bulunan depolarda; rafların birbirine ve duvara sabitlenmiş olması gerekmektedir. MEDİKAL DEPO FİZİKİ KOŞULLARI Haşerelere karşı önlem alınmalıdır. MEDİKAL DEPO FİZİKİ KOŞULLARI Aydınlatma yeterli olmalıdır. (TS EN 12464'e göre depo alanı 100 lüks, depo sorumlusu odası 500 lüks) MEDİKAL DEPO FİZİKİ KOŞULLARI Periyodik temizlik ve bakım kontrolleri yapılmalıdır. Temizlik ve bakım kontrol formları depo sorumlusunda bulunmalıdır. MEDİKAL DEPO FİZİKİ KOŞULLARI Medikal depo alanları yeterli havalandırmaya sahip olmalı ve yeterli iklimlendirme sağlanmalıdır. MEDİKAL DEPO FİZİKİ KOŞULLARI Medikal Depo alanlarında yerleşim planı bulunmalıdır. MEDİKAL DEPO FİZİKİ KOŞULLARI Depo, sağlık tesisinin ihtiyacını karşılayacak yeterlilikte fiziki yapıya sahip olmalıdır. Depoların güvenliğini sağlamak amacıyla gerekli düzenlemeler yapılmış mı? DEPOLARIN GÜVENLİĞİ Hırsızlık için gerekli tedbirler alınmalıdır. DEPOLARIN GÜVENLİĞİ Yangın tehlikesi için gerekli tedbirler alınmalıdır. DEPOLARIN GÜVENLİĞİ Deprem, su basması ve sel felaketlerine karşı gerekli düzenlemeler yapılmalıdır. DEPOLARIN GÜVENLİĞİ Elektrik sisteminden kaynaklanabilecek olumsuzluklara karşı gerekli tedbirler alınmalıdır. (Elektrik kablosu gibi açıkta aktif kaynak bırakmamak vb.) Medikal depolarda ilaç ve tıbbi malzemeler uygun koşullarda saklanıyor mu? MEDİKAL DEPOLARDA İLAÇ VE TIBBİ MALZEME SAKLAMA KOŞULLARI Medikal depolarda ilaçlar ve tıbbi malzemeler uygun sıcaklıkta ve nem koşullarında saklanmalıdır. MEDİKAL DEPOLARDA İLAÇ VE TIBBİ MALZEME SAKLAMA KOŞULLARI Medikal depolarda, sıcaklık ve nemin referans değerler aralığında bulunmaması halinde, ilgili yetkiliye uyarı veren USP girişli dijital dereceler yoluyla gerçek zamanlı olarak bilgilendirme yapılmalıdır. USP girişi olan dijital dereceden belirli periyotlarda rapor alınıp depo sorumlusu tarafından imzalanıp arşivlenmelidir. MEDİKAL DEPOLARDA İLAÇ VE TIBBİ MALZEME SAKLAMA KOŞULLARI Işıktan korunması gereken ilaç ve tıbbi malzemeler için gerekli düzenleme yapılmalıdır. Eczacılık hizmet sunumunu bir adım öteye taşımak bizim elimizde… Teşekkürler... Ecz. Burcu KARAÜZÜM Ecz. Orhan ZİYA Stok Takip ve Analiz Daire Başkanlığı 0 312 705 22 50 0 312 705 13 87 [email protected] [email protected] [email protected]
