Sosyoloji toplumsal davranış eyleminin araştırmasıdır.

SOSYOLOJİ
1. HAFTA – GIRIŞ
DERS İÇERİĞİ
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Sosyolojik Düşüncenin Gelişimi ve Sosyoloji Teorileri
Sosyolojik Düşüncenin Gelişimi ve Sosyoloji Teorileri
Sosyolojik Araştırma Yöntemi
Kültür
Toplumsallaşma
Toplum ve Toplumsal Etkileşim
Toplumsal Gruplar ve Formel Örgütler
Din
Aile
SOSYOLOJİK PERSPEKTİF
• Günümüz gençliği ve Ebeveynlerinin gençken sahip
oldukları değerler arasındaki farklar?
• Neden kadınlar toplumda erkeklere oranla daha
geri plandadırlar?
• Neden aile önemlidir?
• Günümüz aile yapısı ve geçmişin aile yapısı…… ?
• Neden boşanmalar artıyor?
• Eğer sizi Kraliyet Ailesi evlat edinseydi….?
SOSYOLOJİYE GİRİŞ (KONU 1)
•
•
•
•
•
•
•
Sosyoloji Nedir?
Sosyolojik Hayal Gücü
Toplum, Toplumsal Davranış ve Toplumsal İlişki
Birey ve Toplum
Sosyoloji ve Sağduyu
Sosyoloji Bize Ne Kazandırır?
Sosyoloji ve Diğer Sosyal Bilimler
SOSYOLOJİ NEDİR?
• Auguste Comte: Sosyolojiye isim veren kisi
“Toplumsal uyeligin temellerinin incelenmesi”
• Genel tanım: “Toplumu inceleyen bilim dalı”??
• “Toplumsal deneyimlerimizi anlamaya calisan
entelektuel bir disiplin”
• “İnsan davranışını geniş bir perspektiften
incelenmesidir”
SOSYOLOJİ NEDİR?
• Durkheim’a göre;
• Toplumsal kurumların bilimidir.
• Giddings’e göre;
• Toplumsal olayların (fenomenlerin) bilimidir.
SOSYOLOJİ NEDİR?
• Weber sosyolojiyi;
• Toplumsal eylemi inceleyen bilim
• Simmel ise;
• İnsan ilişkilerini inceleyen bilim dalı olarak
tanımlamıştır.
SOSYOLOJİ NEDİR?
• Eklektik bir yaklaşımla sosyoloji:
“Toplumu, grupları, toplumsal ilişkileri ve kurumları
sistematik olarak inceleyen bilim dalıdır.”
SOSYOLOJİK HAYAL GÜCÜ
• Sorgulayıcı
• Sosyolojik Perspektif:
• Farklı dünyalar arasında pencereler açar
• Yaşadığımız dünyayı geniş bir sosyal bağlamdan görmeyi
sağlar
• İnsanların toplum tarafından nasıl etkilendiğini araştırır
• Toplumsal Dışlanmışlar
• Büyük Toplumsal Krizler
Sosyolojik bakış açısı daha yaygındır.
SOSYOLOJİK HAYAL GÜCÜNÜN ÖNEMİ
• Genel olanda özel olanı görmek.
• Tarih-Biyografi
• Toplumsal sorun
Bireysel sorun
 Kriz ve işsiz birey
 Evlilik ve evli birey
• Kişinin birey olarak yaşam kalitesi, büyük ölçüde
toplumun yaşam kalitesine bağlıdır.
TOPLUM, TOPLUMSAL DAVRANIŞ VE
TOPLUMSAL İLİŞKİ
Toplum?
Toplumsal Davranış?
Toplumsal İlişki?
TOPLUM
• Durkheim’a göre toplum “kendine has nitelikleri
olan, özgül bir gerçekliği temsil eder”.
• Bir kültür ve bölgeyi paylaşan insan grubudur.
• Ortak kültürü paylaşan, belirli bir toprak parçasında
yerleşik, kendilerini birleşik ve özgün varlık olarak
gören insanlardan oluşan bir grup.
• Yerleşik ilişkileri ifade eden bir kurumlar bütünü.
• Evlilik, din, hukuk
• Toplum geliştikçe kurumlar örgütlü hale gelir
• Kurumlar arası ilişkiler
• Eğitim-Ekonomi-Siyaset
Kuresellesen dunyada sizce bu toplum
tanimlari hala gecerli mi??
TOPLUMSAL DAVRANIŞ
• Weber’e göre sosyoloji?
“Sosyoloji toplumsal davranış eyleminin araştırmasıdır.”
• Her davranış toplumsal davranış değildir.
• İçsel tutumlar, başkalarının davranışlarına yönelmiş olmaları
halinde toplumsal davranis olur.
• Diğer bir deyişle; eğer birey başkalarının davranışlarını dikkate
alarak hareket etmişse toplumsal davranış olabilir.
• Toplumsal davranış*;
• Başkalarına yöneliktir.
• Ör: Çarpışma-Yol verme-Tartışma
• Olmuş veya olası davranışlara karşı yapılmış olabilir.
• Bir grup insan tarafından yapılan aynı davranış olarak
kısıtlayamayız.
• Ör: Yagmur aninda herkesin şemsiye kullanmasi.
Weber`e Gore: Toplumsal Davranış Turleri
• Amaçla ilişkili rasyonel davranış (zweckrational): Nesnelerin ve insan
davranışlarının amaca ulaşmak için birer araç olarak kullanılması.
• Kopru insa eden muhendis
• Zafer elde etmis General
• Değerle ilişkili rasyonel davranış (wertrational): Bir davranışın ahlaki, dini
vb. bakımdan taşıdığı değerlerden ötürü sergilenmesi.
• Gemisiyle birlikte batan kaptan
• Domuz yememek
• Duygusal davranış (affectuel): Anlık duygusal tutumla yapılan davranış.
• Kitap ornegi: Aglayan cocuga sinir hakimiyetini kaybedip bagiran ebeveyn ?
• Ağıt Yakmak
• Geleneksel davranış (traditional): Yerleşik alışkanlıklara göre davranmak.
•
•
•
•
Bilincli duzeyde yapildiginda degerle iliskili davranislara yaklasir.
Selamlasmak/Öpmek
Hocam
Vücut hareketleri
TOPLUMSAL İLİŞKİ
• Tarafların bir anlam etrafında, birbirine göre
uyarlanmış ve anlama yönelmiş davranışlar
sergilemesi.
• Toplumsal davranış sergileme ihtimalinden ibarettir.
• İlişkinin içeriği;
 Kavga, aşk, dostluk, sadakat, alışveriş, ekonomik veya cinsel
rekabet vb....
• Geçici ya da sürekli olabilir
• Çatışma ya da dayanışma olabilir
• Or: Toplumsal Cinsiyet.
BİREY VE TOPLUM
Sosyologlar toplumun birey uzerindeki etkisini calisirlar:
Birey mi toplumu; toplum mu bireyi etkiler?
• Pozitivist gelenek:
• Topluma öncelik tanıyarak bireyi anlamaya çalışmak
• Sembolik etkileşimciler:
• Bireye ve küçük gruplara öncelik vererek bireyi anlamaya
çalışmak
“Toplum diye bir şey yoktur, sadece bireyler, kadınlar ve
erkekler vardır” M. Thatcher.
BİREY VE TOPLUM
• Toplum sadece bireylerin toplamindan mi ibarettir?
• Insan davranisi sadece bireysel secimler ve ozgur irade ile
aciklanabilir mi?
• Yoksa bireysel gibi gordugumuz sorunlar aslinda toplumsal bir
temele mi dayanir?
• Durkheim’in Intihar teorisi: Sosyal gruplardaki intihar
olaylari kisisel sebeplerle aciklanamaz. Sosyal
iceriklidir
SOSYOLOJİK BAKIŞA ÖRNEK
• Durkheim ve İntihar Teorisi
• Egoist (bencil) intihar: Bireyin toplumsal baglarinin zayiflamasiyla artar.
• Katolik &Protestan, Yahudiler, bekarlik
• Alturist (elcil) intihar: Grup kurallari ve normlari geregi intihar. Toplumsal
baglarin guclu olmasina baglidir.
• Hint kastlarinda dul kadinin kendini yakmasi
• Anomik (kuralsızlık) intihar: Toplumdaki normlarin cozulmesinden
kaynaklanir.
• Kriz donemleri, buyuk degisiklikler
• Fatalist (kaderci) intihar: Insanlarin uzerindeki baskici kurallar ortadan
kalktiginda olusur.
• Koleler
BIREY MI TOPLUMU; TOPLUM MU BIREYI
ETKILER?
Deterministik iliskiden bakmak yerine; karsilikli etkilesim
surecine odaklanmak…
Sosoyolojik arastirmalarda bireyler gozlemlenilir.
Sosyolojik bakis gercekte toplum ve birey arasinda tek
yonlu degil cift yonlu dusunmektir.
Toplum bireylerin eylemleriyle yaratilirken; bireyler de
toplum tarafindan sekillendirilir.
Birey kavrami toplumsal olarak insa edilir.
SOSYOLOJİ VE SAĞDUYU
• Sağduyu, dağınık, sistematik olmayan,genelde
bağlantıları belirsiz, söze dökülmeyen bilgidir.
• Kalıplaşmış ilişkiler üzerinde durmaz
• Toplumsal gelişme kısıtlı şekilde inceler
• Geçmiş deneyimlere dayanır ve mevcut bilgilerimiz
toplumsal algımızı çok büyük ölçüde etkiler.
• Sosyoloji: Bilimseldir
 Sorumlu konuşmanın katı kurallarına uyar
 Kanıt
 Tarafsızlık
SOSYOLOJİ BİZE NE KAZANDIRIR?
• Eleştirel düşünmemizi sağlar.
• Farkındalığımızı artırır.
• Sosyolojik düşünme sanatını öğrenen insan daha az
maniple edilebilir.
• Empati yeteneğini günlendirir.
• Diğer tolumlar hakkında bilgimizi artırır.
• Toplumsal sorunlara çözüm bulmamızda yardımcı
olur.
SOSYOLOJİ VE DİĞER SOSYAL BİLİMLER
• Sosyoloji ve Psikoloji
• Sosyal Psikoloji
• Sosyoloji ve Ekonomi
• Sosyoloji ve Siyaset Bilimi
• Sosyoloji ve Antropoloji
• Sosyoloji ve Tarih
SOSYOLOJI VE PSIKOLOJI
• Psikoloji bireysel farklarla, özellikle zeka ve kişilik
konularına ilgi duymaktadır.
• Psikolojinin asıl odak noktasını bireyin algılama,
öğrenme, güdülenim ve bellek gibi süreçlerini
kapsayan mekanizmalar oluşturur.
• Sosyal Psikoloji:
• toplum içindeki bireyi konu alır
SOSYOLOJI VE EKONOMI
• Ekonomi, kıt kaynaklarla, maksimum üretimi
gerçekleştirmeyi amaçlayan bilim dalıdır.
• Odak noktasında malların ve hizmetlerin üretim,
tüketim, ve dağıtımı konuları yer alır.
• Sosyoloji de belli bir ölçüde bu konularla ilgilenir;
fakat, amaçları farklıdır.
• Sosyoloji, ekonomik birimler arasındaki toplumsal
ilişkinin incelenmesine odaklanır.
• Ör: Borsa
• Mal alim satim ve Ailenin Tanimi
SOSYOLOJI VE SIYASET BILIMI
• Siyaset bilimi, iktidarı ve iktidarın dağılımını inceler.
• Uluslararası ilişkiler ile hükümet yapıları gibi konular siyaset
biliminin alanı içindedir.
• Sosyoloji ile çok sayıda ortak konusu vardır.
• Özellikle siyasetin toplumsal temelini inceleyen siyaset
sosyolojisi;
• Toplumların içindeki ya da aralarındaki güç dağılımının
toplumsal neden ve sonuçları ile gücün (iktidarın) dağılımında
değişimlere yol açan toplumsal ve siyasal çatışmalarla ilgilenen
bir alandır.
SOSYOLOJI VE ANTROPOLOJI
• Antropoloji ve sosyoloji ortak entelektüel köklere
sahiptir.
• Antropoloji, kültürel ve fiziki antropoloji vb. çeşitli alt
dallara ayrılmıştır.
• Antropoloji daha çok primitif (ilkel) olduğu iddia
edilen toplumları incelerken, sosyoloji ağırlıklı olarak
modern toplumları incelemektedir.
• Kültür, her iki bilim dalının ortak konusu olmakla
birlikte, antropoloji kültürün içeriğine, sosyoloji ise
işlevine odaklanmaktadır.
SOSYOLOJI VE TARIH
• Tarih, bilindiği şekilde geçmiş toplumların
incelenmesidir.
• Tarih bir taraftan geçmişte ne olduğunu araştırırken,
diğer taraftan da ortaya çıkan gelişmelere nelerin
sebep olduğunu anlamaya çalışır.
• İlk sosyologlar, ağırlıklı olarak tarihsel analizler
yapmışlardır.
• Fakat tarihçinin yaklaşımı ile sosyoloğun yaklaşımı
arasında farklar vardır.
• Sosyolog tarihsel olayları genelleştirirken, tarihçiler
her bir olayın benzersiz (unique) özellikleri üzerinde
yoğunlaşır.