9. SINIF KONU ANLATIMI 35 HÜCRE 13- SİTOPLAZMA 5 Hücre İskelet Elemanları Elektron mikroskobu ve araştırma tekniklerinin yeterli olmadığı dönemde organellerin sitoplazma içinde sebestçe hareket ettiğini düşünüyorlardı. Elektron mikroskobunun keşfi ile sitoplazma içinde HÜCRE İSKELET ELEMANLARI bulunduğu keşfedilmiştir. Protein yapılı lifli moleküllerdir. Üç çeşit hücre iskelet elemanı vardır. Bunlar; 1) Mikrofilament 2) Ara filament 3) Mikrotübül Hücre İskelet Elemanları 1) Mikrofilament Aktin proteinlerinden oluşmuş hücre iskelet elemanlarıdır. GÖREVLERİ: 1) Gerilmelere karşı koyarak hücrenin biçimini korur. Hücre iskeletinin en ince elemanlarıdır. 2) Kas hücrelerinin kasılmasını sağlar. (aktin) 3) Yalancı ayakların hareket etmesini sağlamak. 4) İnce bağırsakların iç yüzeyini kaplayan ve besinlerin emilmesini sağlayan mikrovillusları oluşturmak. 5)Hayvan hücrelerinde hücre bölünmesi sırasında boğumlanmayı sağlamak. 6) Sitoplazmanın hareket etmesini sağlamak. Hücre İskelet Elemanları 2) Ara Filament Üst üste sarılmış lifli proteinlerden oluşan hücre iskelet elmanıdır. Orta kalınlıktaki hücre iskelet elemanıdır. GÖREVLERİ; 1) Hücrenin şeklinin sabit kalmasını sağlar. 2) Çekirdek ve organellerin yerinin sabit kalmasını sağlar. 3) Deride bulunan ara filamentler keratin yapılıdır. Keratin yapılı ara filamentler deri hücreleri arasında bağlantı sağlayarak dayanıklılığını artırır. Hücre İskelet Elemanları Mikrotübül Tübülin proteinlerinden oluşmuş hücre iskelet elemanlarıdır. Hücre iskeletinin en kalın elemanlarıdır. GÖREVLERİ; 1) Hücrenin şeklinin sabit kalmasını sağlamak. 2) Hücre organellerinin gerektiğinde hareket etmesinin sağlamak. 3) Sentriol, sil ve kamçı gibi yapıların yapısına katılmak. 4) Hücre bölünmesi sırasında kromozomların hareketini sağlamak. Bir alyuvar hücresinin yoğunluğu %6 olarak belirlenmiştir. Bu hücre; 1. %6 2. %1 3. %10 Yoğunluklarına sahip ortamlardan hangilerinde hemolize uğrayabilir? Ökaryot hücrelere şeklini veren ve hücre içi organizasyonu sağlayan yapıların tümüne hücre iskeleti denir. Buna göre hücre iskeleti elemanları olan; 1. Mikrofilamentler 2. Ara filamentler 3. Mikrotübüller Gibi yapıların, A) Yalnız 1 a) Çekirdeğin hücre içindeki yerinin sabitlenmesini B) Yalnız 2 b) Mitoz sırasında kromozomların ayrılmasını C) Yalnız 3 c) Kas doku liflerinin kısalıp uzamasını D) 1 ve 2 E) 1 ve 3 Sağlayanlar aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak eşleştirilmiştir? Tatlı sularda yaşayan bir parameciumda, aşağıdaki organellerden hangisinin organik moleküleri sentezleme, dönüştürme ya da parçalama görevi yoktur? A) Kontraktil Koful B) Endoplazmik Retikulum C) Lizozom D) Ribozom E) Golgi Cisimciği ……………1…………………………..2…………………..3…………….. A) b a c B) c b a C) a c b D) c a b E) a b c 1. Merkezi koful 2. Granüllü endoplazmik retikulum 3. Hücre zarı 4. Hücre duvarı 5. Hücre iskelet elemanları Yukarıdaki hücresel yapılardan hangileri hem hayvan hem de bitki hücrelerinde bulunabilir? ( 2013-LYS) A) 1 ve 2 B) 3 ve 4 C) 1, 2 ve 3 D) 2, 3 ve 5 E) 2, 4 ve 5 Hayvansal hücre zarlarına özgüllük kazandıran glikolipitler aşağıdakilerin hangisinde sentezlenir? (2012-LYS) A) Ribozom B) Sitoplazma C) Golgi aygıtı D) Lizozom E) Hücre zarı Aşağıdakilerden hangisi turgor basıncı yüksek olan bir bitki hücresinin turgor basıncının azalmasını sağlar? (2006-ÖSS-Fen1) A) Hücrenin izotonik bir ortama konması B) Hücrenin, sitoplazmasındaki çözünmüş maddelerin dış ortama atılması C) Hücrenin hipotonik bir ortama konması D) Hücrenin ozmotik basıncı yüksek bir ortama konması E) Hücrenin ATP kullanarak suyu içine alması 1. Taşıyıcı protein kullanmaları 2. Canlı hücrelerde gerçekleşmeleri 3. Enerji harcanarak gerçekleşmeleri 4. Yalnız küçük moleküllerin geçişini sağlamaları 5. Az yoğun ortamdan çok yoğun ortama madde taşımaları Yukarıdaki özelliklerden kaç tanesi kolaylaştırılmış difüzyon ile aktif taşımanın ortak özelliğidir? A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5