Servikal Kanserin Erken Tanısı
advertisement
Servikal Kanserin Erken Tanısı Prof.Dr.Meral ABAN Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Anabilim Dalı Sağlık Slaytları http://hastaneciyiz.blogspot.com Servikal Kanser Nedir ? Kadın üreme kanalının bir kanseridir (Rahim ağzı kanseri) Pap test taraması yapılamayan ülkelerde kanserden ölümlerin en sık nedenidir Dünyada her yıl 500.000 kadın bu hastalıktan ölmektedir – %80’i gelişmemiş ülkelerde – Halbuki çoğu önlenebilir Serviks kanserinin etkeni nedir? Etken ajan insan papilloma virüsüdür (HPV) – HPV cinsel ilişki ile geçer – Kadında saptanan HPV yıllarca önce alınmıştır – Birçok HPV tipi vardır Düşük riskli tipler siğile neden olur Yüksek riskli tipler ise kanser öncüsü lezyonlara ve kansere yol açar Servikal Karsinogenezisin Doğal Öyküsü Persistans (>1 yıl) Normal Serviks Enfeksiyon Klirens HPV enfekte serviks Progresyon Regresyon Hafif sitolojik anomaliler ve/veya serokonversiyon Prekanser İnvazyon Kanser HPV bulaşan kadınlar kanser mi olacaklar? HAYIR Çoğunluğunda HPV temizlenir Sadece HPV’nin persiste kaldığı kadınlar, servikal kanser riski altındadır HPV’nin görülme sıklığı nedir ? Cinsel aktif kadınların ve erkeklerin çoğunluğu HPV’ye maruz kalır Seksüel aktif kadınların %75’i 18-22 yaşına kadar bu virüslerle karşılaşır Kimler servikal kanser için risk altındadır ? Cinsel ilişkisi olmuş her kadın Birden fazla partneri olan kadınlar Partnerinin birden fazla cinsel partneri olan kadınlar Diğer cinsel geçişli hastalıklardan birine yakalanmış kadınlar Kimler servikal kanser için risklidirler ? Hiç Pap test yaptırmamış kadınlar Bağışıklık sorunu olan kadınlar – Steroid tedavisi – Organ transplantasyonlular – Kemoterapi alanlar – HIV hastaları Sigara içen kadınlar Servikal kanser riski nasıl azaltılabilir ? Cinsel aktiviteye başlama yaşını geciktirme Cinsel partnerini iyi tanıma Sigara kullanımının bırakılması Sağlıklı beslenme ve yaşam tarzını koruma Güvenli cinsel ilişki kurma PAP TESTİ MUTLAKA YAPTIR Pap Test nedir ? Serviks üzerinden ve kanalından toplanan hücreler bir cama yayılır, tespit edilir ve özel boya ile boyanarak hücrelerde anormallik olup olmadığı araştırılır Kanser öncüsü lezyonlarla ilgili (AGUS, ASCUS, ASC-H, LGSIL, HGSIL) hücresel anormallikler kanser oluşmadan önce tedavi edilebilir Erken evre kanser teşhis edilir ve tam olarak tedavisi mümkündür Pap test ne değildir ? Jinekolojik muayene Rahim ve yumurtalık kanseri testi Biyopsi Pap test ne sıklıkta yaptırılmalıdır? İlk cinsel ilişkiden üç yıl sonra Otuz yaşına kadar her yıl Eğer smear sonuçları 30 yaşına kadar normalse risk faktörlerinin hekimle değerlendirilmesinden sonra 2-3 yılda bir tekrarlanmalıdır Hiçbir yakınması olmayan hastanın Pap test ihtiyacı var mıdır ? EVET !!!! Kanser öncüsü lezyonlar (pre-invazif kanser) ve erken evre kanserlerin (pre-klinik kanser) hiçbir belirti ve bulgusu olmayabilir – Pap test bu dönemde tanıya gitmenin ilk adımını oluşturur Kanser belirti ve bulgu verdiği zaman tedavisi zordur – – – – İlişki sonrası kanama Kötü kokulu akıntı Düzensiz kanama Ağrı v.d. Neden sürekli Pap test tekrarlanmalıdır ? Anormallikler son testten sonra oluşabilir Anormalliklerin oluşması ve saptanabilmesi birçok yılı alabilir Yeni cinsel partner varsa risk de değişmiştir Pap test yaptırmak için en uygun zaman nedir ? Adet kanaması dışında planlanmalıdır – Tercihen periovulatuar Testten önceki iki gün içinde cinsel ilişki, vajinal duş ve vajinal tampon kullanımı olmamalıdır Pap test yaptırmak ağrılı bir işlem midir ? KESİNLİKLE HAYIR !!!! Jinekolojik muayene pozisyonunda hazırlanırsınız Rahim ağzını görmek için spekulum yerleştirilir Pap teste ne zaman son verilmelidir ? Son on yıldır test sonuçları normal olan 70 yaşındaki kadınlardan artık smear test yapılmayabilir Serviks kanserinde yeni aramatarama ve korunma yöntemleri var mıdır ? EVET !!!! Sıvı-bazlı sitoloji – ince yayma sitoloji 30 yaş ve üzerinde HPV testi ve Pap smearin kombine kullanımı HPV aşıları HPV testi nedir ? Bazı anormal Paptest sonuçlarının ileri değerlendirilmesi için gerekir Hücreler Pap test gibi toplanır Yüksek riskli HPV tipleri araştırılır Anormal Pap test saptanan hastalara ne yapılır ? ASC-US yönetim seçenekleri – HPV testi – Pap testinin tekrarı – Kolposkopi ASC-H, LGSIL, HGSIL, AGC, AIS, Kanser – Kolposkopi – Endometrial biyopsi (AGC) – AIS / Kanser: jineko-onkolog konsultasyonu KOLPOSKOPİ • Bir büyütme cihazıdır • Çıplak gözle göremediğimiz anomalilerin görülmesini sağlar • Pap test gibidir ancak daha uzun sürer Biyopsi sonuçlarının anlamı nedir? Hafif anormallik (CIN I) – Gözlem – izlem Orta derecede anormallik (CIN II) – Tedavi Prekanser (CIN III) – Tedavi Kanser – Jineko-onkolog konsultasyonu CIN için tedavi seçenekleri LEEP Lazer Kriyoterapi Konizasyon Bazen histerektomi Sonuç Serviks kanseri zührevi bir hastalıktır Oluşumunda yardımcı faktörler rol oynamakla birlikte etkeni cinsel ilişki ile bulaşan bazı onkojenik HPV tipleridir Kanser uzun süren bir preinvazif hastalık döneminden sonra ortaya çıkmaktadır Bu kanserden korunmak ve tedavi edilebilir dönemde teşhis etmek mümkündür Erken tanıdan amaçlanan hastalığın prekanser ve preklinik dönemde teşhis edilmesidir Erken tanı için elimizde son derece etkin ve hasta tarafından kabul edilebilir bir aramatarama testi vardır Pap testinin ulusal bir sağlık politikası halinde programlı uygulandığı ülkelerde bu kanserden ölüm %90 azalmıştır SERVİKAL KANSERLERİN ÇOĞU ÖNLENEBİLİR Sağlık Slaytları http://hastaneciyiz.blogspot.com
