Toplum olarak sağlıklı nesiller yetiştirmek; bedensel,zihinsel,sosyal ve cinsel yönden kendisi ve çevresi ile barışık bireyler yetiştirmekle mümkündür. Çocuklara cinsel eğitimin verilmesi ile ilgili yapılan bir çok araştırma da,ana babaların üreme ve cinsiyet konusunda çocuklarına erken yaşta bilgi verilmesi gerektiğini savunmalarına rağmen aynı kişilerin çocuklarına bu konuda bilgi vermemiş olduklarını görüyoruz. Bunun temel nedeninin anne babaların konuyu çocuklarına nasıl anlatmaları gerektiğini bilmemesinden ya da konunun onları tedirgin etmesinden kaynaklandığı düşünülmektedir. Anne babaların bu konudaki çekingenliği çocuğun bu konudaki sorularının yanıtsız kalmasına yol açmakta,çocuklar bu soruların cevaplarını öğrenmek için farklı kaynaklara baş vurmaktadır. Bu konuda sık sık karşılaştığımız tepkiler şunlardır. “Bu konuyu nasıl açıklayacağımı bilmiyorum?” “Acele etmeye gerek yok nasıl olsa öğrenir?” “Bunu anlatırken nasıl kelimeler kullanmam gerektiğini bilmiyorum?” “Bize sanki annemiz babamız mı anlattı da biz de onlara anlatalım?” “Biz öğrendik nasılsa onlarda öğrenir?” Bazı ebeveynler ,cinsel konulardan hiç söz etmez. Bazı ebeveynler ise fazlası ile rahat davranırlar. Genel anlamda cinsel eğitim; çocukların ve ergenin bedensel, duygusal, sosyal, zihinsel ve cinsel gelişimlerini takip etmek, kız ve erkek rollerini kabul etmesine, kendi cinsinin özellikleri ve karşı cinsin özellikleri ile bir bütün içinde yaşamasına yardımcı olmak amacıyla verilen bilgilendirme ve bilinçlendirme çalışmalarıdır. Çocuklar zaman zaman anne babalarına cinsel konularda sorular sorarlar. Anne-babaların bu konuda verdikleri cevaplar çocuk cinsel eğitimini oluşturur. Verilen cevapların ne kadar sağlıklı olduğu eğitimin de sağlıklı olup olmadığını belirler. Yetişkin cinselliğinin temelinde çocuklukta alınan eğitim de yatar. Cinsel eğitim ne zaman başlar ? Ne kadar sürer? Aslında ebeveynler cinsel eğitimi, cinsellik içeren konularda takındıkları tutum (ceza, yasaklama, ayıplama, yok sayma) ve tavırları ile doğdukları andan itibaren çocuklara verirler. Bunların hepsi sistemsiz ve farkında olmadan çocuğa aktarılır. Bu aktarımlar çocuğun cinsel kimlik ile ilgili bilgilerinin temelini oluşturur. Böylece anne karnındayken belirlenmiş olan cinsel kimlik yaşam boyu gelişmeye ve olgunlaşmaya devam eder. Çocuğa cinsel bilgiler vermenin en uygun zamanı bu konuda sorular sorduğunu fark ettiğiniz zamandır. Çocuğunuz 3 yaş civarında cinsellik hakkında sorular sormaya başlar. Çocuğunuza vermek istediğiniz cinsel eğitim hakkında ne tür bilgiler vermek istediğinizi, yaşına göre sorularına nasıl cevap verebileceğinize hazırlanmak sizi bu konuda konuşmada daha donanımlı ve rahat hissetmeniz açısından yardımcı olacaktır. ÖNCELİKLE BİLMEMİZ GEREKEN Çocuğun cinsel içerikli sorularının temelinde cinsel duygular değil onun üremeye yönelik merakı yatar. Bu merak, çocuğun uzaya ve gezegenlere olan merakından çok farklı değildir. Dolayısıyla çocuğun cinsellik anlayışı, erişkin anlayışıyla özdeşleştirilemez. Anne ve babanın soru karşısında duyduğu gerginlik, bu farkı bilmemekten kaynaklanmaktadır Çocuklara açıklamalar yaparken nelere dikkat etmeliyiz? Sade bir dil. Dürüst ve bilimsel kaynaklardan yararlanılarak yapılan açıklamalar. İhtiyacı olduğu kadar bilgi. Yaşına uygun bilgi. 0-3 yaş aralığındaki çocuklar davranışlarının normlara uyup uymadığının farkında değillerdir, onları yönlendiren keşfetme istekleri ve hazzın doyurulmasıyla gelen tatmin olma halidir. Hangi hareketlerin kabul edilebilir, hangi hareketlerin uygunsuz olduğunu, ebeveynlerinin tepkileriyle öğrenirler. Bu dönemdeki çocuklar kendilerini keşfetme sürecinde, ebeveynlerinin yardımına (vücut kısımlarını isimlendirme gibi) ve cesaretlendirmesine ihtiyaç duyarlar. Bu yüzden, çocukların merakını kırmamak ve onları doğru şekilde bilgilendirmek önemlidir. 0-3 YAŞ NE KADAR HANGİ BİLGİYE İHTİYAÇ DUYAR? Çocuğunuza vücudunun kısımlarına verilen terimsel sözcükleri öğretin. Uygunsuz bir davranışla karşılaştığınızda sakin fakat kararlı bir şekilde onu uyarın. Uygunsuz davranışlar neler olabilir?Siz nelerle karşılaştınız? 3-6 Yaş Aralığı: Okul Öncesi Dönem 3-5 yaş aralığındaki çocuklar, kendi bedenlerini keşfetmiş çocuklardır. Var olan keşfetme istekleri, diğer kişilerin bedenlerine yönelir (kim neye sahiptir, neye sahip değildir). Kendi cinsel organlarının, karşı cinsin cinsel organından farklı olduğu fark ederler. Buna ek olarak, bu yaş aralığında anne ile baba arasındaki ilişkiye dair merak başlar. 3-6 YAŞ ÇOCUĞUNUN NEYİ BİLMEYE İHTİYACI VAR? Okul öncesi dönemindeki çocuklar, kendi varoluşlarını öğrenmek isterler ve sordukları sorulara basit yanıtlar ararlar. Örneğin “Bebekler nereden gelir” “Babadan gelen bir sperm ile anneden gelen bir yumurta birleşir, oluşan şey annenin karnında “rahim” denilen özel yerde büyür” Vücudun kısımlarına verilen doğru isimleri kullanmasını teşvik etmeye devam edin ve “iyi dokunuş” ile “kötü dokunuş” arasındaki farkı öğretmeye başlayın. Çocuğunuzla yalnız kaldığınızda merakının farkında olduğunuzu belirtin, sonrasında “mahrem bölgeler” kavramını(mayomuzun kapattığı yerler şeklinde tanımlanabilir) ve başkasına dokunmanın sınırlarını anlatın. Bu yaş aralığında da uygunsuz davranışlarla karşılaştığınızda, sakin ve kibar yaklaşımınızı korumaya çalışın, özellikle tehditkar söylemlerden (“ellersen kötü olur, çürür, kopar”) kaçının Mastürbasyonun yoğun ve sürekli olmadıkça normal ve sağlıklı olduğunu unutmayın. Çocuğunuzu yaşıtlarıyla “cinsel oyunlar”(doktorculuk, karı-kocalık vb.) oynarken bulursanız, onu azarlamamaya ve ona kötü bir şey yapıyormuş hissi aşılamamaya dikkat edin. ÇOCUKLARIN CİNSELLİKLE İLGİLİ SORULARI Soru:Bu nedir? Erkek çocukları ;için bu senin penisindir.Nasıl ki görme organımız göz,duyma organımız kulak,bu da senin cinsiyet organın.Kızların cinsiyet organına ise vajina denir. Soru: “Neden benim de ağabeyiminki gibi pipim yok?” Cevap: “Kızlar ve erkekler ayrı yaratılmışlardır. Kızların erkeklerin gibi cinsel organı vardır ve farklı yönlere doğru gelişmiştir. (kızlarınki içe doğru, erkeklerinki dışa doğru )” Bu zaman geçse de değişmez hep aynı kalır. Soru: “Babamın neden memeleri yok?” Cevap: “Yalnız annelerin memeleri olur ki, yeni doğan bebeklerini emzirebilsinler diye.Yeni doğan bebekler her şeyi yiyemezler sadece süt içebilirler.Onlar için en sağlıklısı anne sütüdür.Sadece kızların memeleri büyür.” Soru: “Bebekler nereden gelir?” Cevap: “Çocuklar annenin içinden çıkarlar. Onlar annenin karnında yaşar ve büyürler. Orada sıcak ve güvenli bir bebek yuvası vardır. Kızlar yeterince büyüdüğünde anne olabilirler. Bebek dünyaya gelebilecek kadar büyüdüğünde dışarı annenin bacaklarının arasındaki doğum yolundan doktor tarafından alınır." Babamın penisi neden benimkinden daha büyük? Babanın elleri,ayakları,kolları,bacakları da senden büyük.Sende büyüyünce ellerin ,kolların ,ayakların bacakların ,penisin babanın ki kadar büyüyecek. Soru: “Bebek annesinin içine nasıl girer?” Cevap: Babanın penisinde üreyen spermler penis yardımı ile bir yolculuğa çıkarlar ve içlerinden bir tanesi annenin vücudunda bulunan yumurta ile birleşir. Soru: “Anne karnındaki bebek nasıl nefes alır, nasıl yemek yer?” Cevap: “Anne karnında bizim gibi nefes alamazlar. Hava ve yiyeceği annesinin karnından göbek kordonu ile alırlar. Bu uzun ve beyaz bir kordondur. Doğduktan sonra bu kordona ihtiyacı kalmaz, annesinin memesinden süt içer. Doğunca doktorlar bu kordonu keser ama bebeğin canı acımaz.” Soru: “Ben nasıl doğdum?” Cevap: Çocuk bu soruyu sorduğunda hemen o anda yanıt verilmelidir. Ona “Sen karnımdaki özel bir yerde büyüdükten sonra vücudumda karnımın altında bebeğin dışarı çıkabilmesi için oluşmuş bir açıklıktan dışarı çıktın” denebilir. Bebekler doğarken annenin canı acır mı? Evet biraz acır ama çok değil.Anneler bebekleri dünyaya gelince o kadar Mutlu olurlar ki canlarının acıması hemen geçer. Annemin vajinasını babamın penisini görebilir miyim? Üzgünüm hayır.Vücudumuzdaki bazı organlar özeldir.Bu organları başkalarına göstermemiz doğru değildir.Cinsiyet organlarımız ve annelerin memeleri özel organlardır .Bunları başkalarına göstermek yada uluorta isimlerini söylemek gerekli değildir.Ayrıca insanların bu organlarımıza dokunmasına yada bunlarla ilgili konuşmasına da izin vermemeliyiz. Soru: “Neden erkeklerin bebeği olmaz?” Cevap: Çünkü erkeklerin vücudunda bebeklerin büyümesini sağlayan küçük bir yuvacık yoktur. Aşk yapmak yada sevişmek ne demektir? Anne ve baba birbirlerini çok sevdikleri için ,bazen sevgilerini bu şekilde göstermek ,birbirlerine dokunmak sarılmak öpüşmek isterler. Birbirlerini bu şekilde sevmelerine sevişmek denir. Konuştuğumuz tüm bu soruların cevapları 8 yaş ve 11 yaşta farklılaşmaktadır. ANNE VE BABALARIN ÇOCUĞUN CİNSEL GELİŞİMİ İLE İLGİLİ SORULARI Soru: “Kardeşler aynı odada yatabilir mi?” Cevap: 5 yaşına kadar farklı cinsten kardeşler aynı odada yatabilirlerse de bu yaşta “utanma duygusunun gelişmesi (giyinme ve soyunmada) nedeni ve cinselliği keşfetme merakı nedeniyle çocuklar arasında cinsel içerikli oyunların oynanması söz konusu olabilecektir. Çocuklar cinsel kimlik konusunda karmaşa yaşayabilir mi? Cinsel kimlik karmaşası özellikle kız çocuklarında ortaya çıkar. Ödipal dönemde kız çocukları karşı cinsin pipilerini gördüğü zaman kendilerinde olmadığının farkına varırlar. Bu nedenle de kendileri bir yoksunluk içine girerler. İler ki zamanlarda bu karmaşıklık ortadan kalkar ve kendilerini kadın olarak nitelendirmeye devam ederler. Erkek çocukları da anneleriyle çok fazla bir arada bulunur ve onları taklit etmeye başlarsa cinsel kimlik karmaşası yaşayabilir. Çocuk kendi cinsel kimliğinin farkına varmaya çalışır. Çocuk karşı cinsle kendisini özdeşleştirmeye başlarsa cinsel kimlik konusunda karmaşa yaşayabilir. Çocuk kendi cinsel kimliğinin farkına varamazsa hangi yöne sapacağına karar veremez. Çocuğun cinsel kimliğin farkına varması için ailenin çocuğa öncelikle cinselliği anlatması gerekir. Aile çocuğuna ne kadar çok açıklama yaparsa çocuk kendinin farkına o kadar kolay varacaktır. Cinsel ilişki ne zaman açıklanmalıdır? Erkek çocukta ilk gece boşalması kız çocukta ilk adet orta ergenliğe geçişin belirtisidir? Bu yaştan sonra cinsel ilişkinin açıklanması gerekir? Soru: “Çocukların anne-babaları ile aynı odada yatmaları doğru mudur?” Cevap: Yatak odanız size aittir. Üstelik çocukların yaşları ne kadar küçük olurlarsa olsunlar, cinsel ilişki sırasında duyacaklarından ve göreceklerinden etkileneceklerdir. Çocuğun kendine olan güven duygusunun gelişebilmesi için erken yaşlarda kendi odasında tek başına yatabilmeyi başarması gerekir. Aynı zamanda evliliğin kurallarını ve anne baba rollerini de öğrendiğinden anne babaların özel bir odası olması gerektiğini öğrenmelidir. Soru: Çocuğumla birlikte banyoya girmem sakınca yaratır mı? Cevap: Genellikle 3 yaşa kadar çocuklar anne babanın çıplaklığını çok fazla önemsemeyebilir. 4-5 yaşından itibaren bunun farkına varacaktır. Bu yaşlarda anne babanın örtünmesinde yarar vardır. Çocukla konuşurken, vücudumuzdaki özel organları başkalarına göstermenin uygun olmadığı vurgulanmalıdır. Çocuğumu arkadaşı ile birlikte çıplak doktorculuk oynarken gördüm ne yapmalıyım? Sakince yaklaşıp bir birinizin vücutlarını,farklılıklarınızı merak ediyorsunuz. Haydi şimdi giyinelim birlikte bunları konuşalım. Çocuğumla birlikte tuvalete girmem doğrumudur? Bir annenin çocuğuna tuvalete nasıl oturacağını göstermesi ya da bir babanın oğluna penisini nasıl tutarak çişini yapacağını göstermesi çok normaldir. Bununla birlikte insanların çıplaklıkları özeldir ve tuvalete tek başlarına girmeyi tercih ederler. Çocuğunuz içeri girip gözlemek konusunda ısrar ederse,tuvalette yalnız kalmak istediğinizi .bunun bir görgü kuralı “olduğunu anlatmalısınız. FARKLI CİNSTE ÇOCUKLARIN BİR ARADA TUVALETE GİTMELERİNDE BİR SAKINCA VAR MIDIR* Hayır yoktur.Çocukların öğrenme isteği çok yoğundur. En çok merak ettikleri konulardan biri de “onlar tuvaletlerini nasıl yapıyor? ”Vücutları nasıl?”dır. Bir arada tuvalete gitmelerine izin verilmesi meraklarını gidermelerine yardımcı olur. Soru: “Benim çocuğum hiç soru sormuyor ne yapmalıyım?” Cevap: Her çocuk cinselliği merak eder. Yanlış anne baba tutumları çocuğun soru sormasını engeller (Daha önceki girişimleri yanıtsız kalmış, bu konunun konuşulmaması gereken gizli bir konu olduğu mesajını almış, vb.). Uygun fırsatlar yaratarak (film, tv programı, günlük yaşamda karşılaşılan durumlar) konuyu siz açın ve soru sormasını sağlayın. Sizin rahatlatıcı tavrınız onu da rahatlatacak ve doğru bilgileri sizden almış olacaktır. HİJYENİK PEDLERLE İLGİLİ SORULAR SORARSA NE YAPMALIYIM? ADET GÖRMENİN NE DEMEK OLDUĞUNU ANLATMALIMIYIM? Okul öncesi dönemdeki çocuklar adet görme ile ilgili soru sormazlar. Televizyon reklamlarında vb. görüp ne olduğunu sorabilirler?Sadece bir çeşit pamuk olduğunu söyleyebilirsiniz? Soru: Medya, çocuklarımız üzerinde çok etkili. Televizyon ve internette kontrol edilemez boyutta cinsellik ve şiddet içeren yayınlar var. Çocuğumu bunlardan nasıl koruyabilirim? Cevap: Çocuğun büyüme esnasında teknolojiden uzak tutulması çağımız şartlarında imkansız görünüyor. Maalesef ki çocukların dikkate alındığı ve korunmaya çalışıldığı bir programcılık anlayışının olduğu da söylenemez. Ancak, televizyon izleme konusunda Türk ailesinin bilinçli olmadığı da bir gerçektir Bu nedenle çocuklarla daha kaliteli vakit geçirilmeli, televizyon yerine oyunlar oynanmalıdır. Soru: Çocuğumu İnternetteki seks sitelerinden nasıl uzak tutabilirim? Cevap: Eğer evde bilgisayar ve internet var ise, mutlaka çocuklar için Filtre olmalı, her istediği siteye girişi mümkün olmamalıdır. Bilgisayar kullanımı mutlaka ailenin ortak kullanım alanı olan, salon, hol, oturma odası gibi yerde olmalı ve çocuğun girdiği siteleri anne babanın görmesi mümkün olmalıdır. Soru: Sünnet yaşı ne olmalı ve çocuğumu nasıl hazırlamalıyım? Cevap: Sünnet dinsel inançlar ve gelenekler doğrultusunda yapılmakla beraber sağlık açısından da önemlidir. Çocukla sünnete ilişkin korkutmamak, korkutucu şakalar yapılmasını engellemek gerekir ( “Sen sünnet olunca görürsün!”, “ne zaman keseceğiz?”, “getirin bıçağı”). Çocuk sünnet olduğunda penisinin kesilip, organının eksileceğinden korkar. Çocuğa penisinin kesilmeyeceği sadece penisinin ucunda fazlalık olarak bulunan derinin alınacağı anlatılmalıdır. Cinsel gelişim açısından çocuğun kendi vücudu ile çok fazla ilgili olduğu 2-7 yaş arası sünnet düşünülmemelidir. 0-2 yaş arası ya da 7-11 yaş arası sünnet gerçekleştirilmelidir. Soru: Mastürbasyon nedir? Mastürbasyon yapan çocuğa nasıl yaklaşmalıyım: Cevap: Mastürbasyon, el ya da başka bir nesne ile cinsel organlara dokunmak ve bundan zevk almaktır. Bebeğin kendini tanıma döneminde sık rastlanan doğal bir davranıştır. Çocuklar için idrarını ve dışkısını yaptığı bölge ayrı bir ilgi odağıdır. Bu ilgi genellikle tuvalet eğitimi verilen yaşlarda artmaktadır. Çocuğun bu davranışı cinsel gelişimin bir parçası olarak görülmelidir. Kaygı duymak gereksizdir. Kalabalık bir ortamda çocuğumuz bizi utandıracak sorular sorduğunda nasıl davranabiliriz? 1-Zaman kazanmaya çalışabiliriz: “Evet, bu iyi bir soru” türünde bir yanıt size düşünme fırsatı yaratır. 2-Kısmi cevaplandırma: konu ile ilgili aklınıza gelen ilk yanıtı verin ama ilk fırsatta bu konu üzerine düşünüp bir dahaki sefere daha açıklayıcı olun. 3-Erteleme: “bu soru çok özel bir soru ve bunu seninle daha sonra ikimiz baş başa iken konuşmak isterim. 4-Gözlerini kapatın ve bu işi bitirin: Eğer yeterince özgüvenli iseniz ve cinsellikle ilgili açık bir tutumunuz varsa şöyle bir cevap verebilirsiniz “Bu bir prezervatif. Annenle baban şimdilik başka bir bebek istemedikleri için bunu kullanıyorlar. Soru: Cinsel İstismar nedir? Nasıl çocuğumu korumalıyım? Cevap: Cinsel istismar, bir çocuk ya da yetişkinin başka çocuk/çocukların veya başka yetişkin/yetişkinlerin, istemediği cinsel davranışlarına maruz kalmasıdır Çimdikleme, okşama, sıkıştırma, öpme, el ile sarkıntılık etme, laf atma, uygunsuz sözcüklerle rahatsız etme, cinsel ilişkiye teşebbüs, tecavüz cinsel istismar kapsamına girer. İstismarın verdiği hasar; sürekliliğine, çocuğun yaşına, istismar edenin çocuğa olan yakınlığına, bağlılık derecesine ve aradaki yaş farkına, fiziksel zorlama ve şiddet içermesine, istismar davranışının derecesine bağlı olarak değişir Soru: Çocuğumu cinsel istismardan korumak için ne yapmalıyım? Cevap: Anne baba olarak, cinsel istismar konusunda bilgili ve bilinçli olmalısınız Çocuğunuza yeterince ilgi ve şefkat göstermeli, güven ve sevginizi hissettirmelisiniz. Çocukla açık iletişim kurmalı, sizden korkmamasını sağlamalısınız ki size olası yaklaşımları rahatlıkla anlatabilsin Çocuğu severken sevgi göstermenin yolu ellemek, sağını solunu çimdiklemek, ısırmak değildir. Böyle sevilen çocuklar sevgiyi göstermenin yolunun “dokunmak” olduğu yargısına sahip olurlar. Bu da istismar ile sevgi göstermeyi ayırt edememelerine neden olur. Yabancı insanlarla öpüşmemesi, yanına fazla yaklaşmalarına izin vermemesi ve kuşkulu davranışların neler olduğunu bilmesi gerekir. Hayır deme becerisi öğretilmelidir. Günlük yaşamda hayır diyemeyen çocuk böyle bir durumda da “HAYIR” deme becerisini gösteremeyebilir. “ Hiç kimsenin senin, özel yerlerine dokunmaya hakkı yoktur. Hiç kimsenin seni, kendi özel yerlerine dokundurtmaya da hakkı yoktur. Birisinin senden özel yerlerine dokunmanı istemesi ya da seninkilere dokunması saklayacağın bir sır değildir. Anlatmama sözü vermiş olsan bile, anlatırsan başına çok kötü şeyler geleceği söylenmiş olsa bile, böyle bir şey olursa anlatmalısın. Mutlaka söylemelisin. Sır saklaman gerektiği doğrudur. Ama bu saklanmaması gereken kötü bir sırdır.” Aileler çocuklarını pedofilik bireylerden nasıl koruyabilir? - Çocuklarınızın kimlerle vakit geçirdiğini takip edin. Çevrenize yeni taşınan bir komşu varsa ve çocuğunuzla çok ilgiliyse, o komşu hakkında biraz bilgi toplayın. -Çocuğunuzun internete ulaşımını kontrol edin. Ev dışında internete ulaşımı var mı kontrol edin ve bilgi edinin. - Çocuğunuzun arkadaşlarıyla iletişim içinde olun ve son zamanlarda garip davranışları var mı arkadaşlarından öğrenin. - Çocuğunuzun yakınındaki kişilere karşı dikkatli olun. - Çocuğunuzla iletişim içinde olun.Çocuğunuzla iletişiminiz bozuksa profesyonel destekle iletişiminizi geliştirin. - Çocuklarınızın davranışlarını gözlemleyin. Bir şeyden şüphe ederseniz doğru şekilde konuşmaya çalışın. Soru: “Çocuğumun hangi davranışları bir uzmana başvurmamı gerektirir?” Cevap: Eğer çocuğunuz şu davranışları sergiliyor ise; Uyarılmasına rağmen ısrarla banyo yapanları izlemeyi sürdürmek. Anne-baba “hayır” dedikten ve sürekli uyardıktan sonra, ısrarla ve sürekli olarak “kötü söz” söylemeye devam etmek Sürekli ve ısrarlı olarak, kendinden daha küçük çocukları cinsiyet ve cinsellikle ilgili oyunlar oynamaya zorlamak. Arkadaşlarını “doktorculuk” oynamaya ve üzerindeki giysileri çıkarmaya zorlamak. Yabancı ya da yakın yetişkinler tarafından sarılıp, öpülmekten, dokunulmasından, iletişime geçmekten korkmak. Oyunlarda kadın ya da erkek rollerini üzgün, kızgın ya da saldırgan bir tarzda oynamak, kendi cinsinden ya da karşı cinsten nefret etmek. Sürekli ve ısrarla kendi cinsinden olanlardan hoşlanmak. Mastürbasyon yapma sıklığının artması. Resimlerinde cinsel organ çizmesi. Uyku sorunları,kabuslar ,yemek sorunları Belli kişi ya da yerlere karşı belirgin bir korku sergileme Kendisine herhangi birinin dokunup dokunmadığı sorulduğunda beklenmedik ya da olağandışı bir cevap alma Fiziksel muayenelerden olağandışı biçimde ürkme ve kaçınma Depresyon veya arkadaşlarından ya da ailesinden uzaklaşma Mesane ya da bağırsak kontrolünü aniden yitirme Bedenlerinin kirli ya da hasarlı olduğuna dair ifadeler veya genital bölgelerinde bir sorun olduğu korkusu Okula gitmeyi reddetme Suça yönelme veya davranım bozuklukları Ketumluk Resimlerinde, oyunlarında, hayallerinde cinsel tacize ilişkin unsurlar Olağandışı saldırganlık İntihar davranışı KATILIMINIZ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİZ NEŞE BUZOL ANAOKULLARI 1995