E*itim Ekonomisi *le *lgili Temel Kavram ve Tan*mlar

EĞİTİMİN MALİYETİ
VE FİNANSMANI
Doç.Dr. Muhammed TURHAN
EĞİTİMİN MALİYETİ

Maliyet, bir iş, bir üretim veya hizmetin
gerçekleşebilmesi için kullanılan kıt ekonomik
kaynakların değeridir.

Eğitim hizmetlerinin sağlanması, sürdürülmesi,
niteliğinin kabul görmesi için kullanılan ekonomik
kaynakların değerine eğitim maliyeti denir.

Öğrenciler, aileler, gönüllü kuruluşlar, belediyeler,
kamu kurum ve kuruluşları eğitimin maliyetine
çeşitli derecelerde katlanırlar.
EĞİTİMİN MALİYETİ

Çeşitli eğitim hizmetleri için kaynaklar
kullanılmakta ve eğitim maliyetleri ortaya
çıkmaktadır.

Eğitim hizmetinin üretimi için gerekli unsurlara
ödenen bedel veya ücretlerin toplamına toplam
maliyet denir.

Üretimin toplam maliyetinin üretilen miktara
bölümü ile elde edilen maliyete ortalama maliyet
denir.

Üretim için yapılan ödemelerin toplamına
doğrudan maliyet denir (devlet tarafından yapılan
harcamalar, aileler tarafından yapılan masraflar).
EĞİTİMİN MALİYETİ

Eğitim hizmeti alanların aynı anda gelir getiren bir
işte çalışmalarından vazgeçmeleri nedeniyle
mahrum kaldıkları gelire dolaylı maliyet, fırsat
maliyeti veya vazgeçme maliyeti denir.

İlave bir birim üretimin toplam maliyette meydana
getirdiği yüktür (ilave bir öğrencinin eğitimi için
gerekli kaynakların tümüne ödenen maliyet).
EĞİTİMİN MALİYETİ
EĞİTİMİN MALİYETİ


Eğitime ayrılacak kaynakları etkileyen başlıca
hususlar:

Ulusal gelir düzeyi

Toplumsal tercihler ve öncelikler

Eğitimin maliyeti vb. çeşitli etmenlerdir.
Kaynakların etkin kullanılmaması, sınıf tekrarı,
devamsızlık ve okul terki, ilgisizlik ve bilgisizlik,
başarı oranlarının düşüklüğü gibi etmenler maliyeti
olumsuz etkiler.
EĞİTİMİN FİNANSMANI

Eğitimin finansmanı, eğitim ekonomisinin temel
çalışma konularındandır.

Eğitimin üretimi ve sunulması için gerekli olan
fiziki ve finansman kaynaklarıdır.

Eğitim yatırımları, personel maaş ve ücretleri,
planlama giderleri, donanım ve cari giderler
finansmanla ilgili başlıca konulardır.

Eğitim hizmetlerinin üretimi ve arzı için gerekli
fiziki ve beşeri üretim faktörlerini sağlayan
kıymetler ve parasal kaynaklar.
EĞİTİMİN FİNANSMANI

Tüm dünyada eğitimde talep artışı yaşanması

Yaşam boyu öğrenme anlayışının gelişmesi

Ortalama eğitim süresinin uzaması

Her yaşta eğitim olanaklarının sağlanmasının
gerekliliği

Gibi faktörler eğitime daha fazla kaynak ayırmayı
gerekli kılar.

Eğitim pahalı bir hizmet olduğu için devletler
talebi karşılamak için kaynakları çeşitlendirmek
zorundadır.
EĞİTİMİN FİNANSMANI

Eğitim, bireysel tüketime konu olduğundan teorik olarak
bireyler tarafından finanse edilmesi beklenir.

Ancak, toplumsal faydaları ve kişisel finansmanla yeterli
kaynak sağlanamadığı için büyük oranda devlet
tarafından finanse edilir.

Hemen hemen bütün ülkelerde ağırlıklı olarak devlet
tarafından finanse edilir.
EĞİTİMDE BAŞLICA FİNANSMAN
TÜRLERİ

Vergiler, harçlar ve gönüllü katkı ve bağışlardır.

Vergi, devletin egemenlik hakkına dayalı olarak, kamu
hizmetlerinin finansmanı için kişi ve kurumlardan
kanunla cebren aldığı karşılıksız para tutarlardır.

Eğitimin vergilerle finansmanı daha çok fiziksel
mekanların oluşturulması, araç-gereçlerin temini ve
personel giderlerinin karşılanması yoluyla olmaktadır.

Harçlar, kamu hizmetini doğrudan alanların ödemekle
yükümlü oldukları parasal tutarlardır.
ÜLKEMİZDE İLKÖĞRETİMİN
FİNANSMAN KAYNAKLARI









Devlet bütçesinden yapılacak yardımlar (devlet gelirlerinin
%3’ünden az olmamak kaydıyla)
Özel idare bütçelerine yıllık gelirlerinin en az %20’si
oranında konulacak ödenekler
Köy bütçelerine en az %10 oranında konulacak ödenekler
Para cezaları
Vakıflardan ayrılacak hisseler
İktisadi Devlet Teşekkülleri, özel kurumlar, dernekler ve
hayırsever kimseler tarafından yapılacak bağışlar
Faizler
Hurdaya çıkan okul malzemeleri, arsa, tarla vb. değerlerin
satışından elde edilen gelirler.
Sözleşmeler gereği okul yapım işleri müteahhitlerinden
alınacak gecikme ve benzeri tazminatlar.
ÜLKEMİZDE ORTAÖĞRETİMİN
FİNANSMAN KAYNAKLARI

Bütçeden ayrılan kaynaklar

İl özel idareleri bütçesinden ayrılan kaynaklar

Mesleki Eğitimi Geliştirme ve Yaygınlaştırma Fonundan
ayrılan kaynaklar

Eğitime katkı payları

Döner sermaye işletmelerinden sağlanan gelirler

Yurtdışı ülke ve kuruluşlardan sağlanan dış krediler,
burslar, bağışlar ve bilimsel araştırma kredileri

Halkın kişi ve kuruluşlar olarak eğitime katkıları

Dernek gelirleri
ÜLKEMİZDE YÜKSEKÖĞRETİMİN
FİNANSMAN KAYNAKLARI

Bütçeden ayrılan kaynaklar

Kurumlarca yapılacak yardımlar

Alınacak harç ve ücretler

Yayın ve satış gelirleri

Taşınır ve taşınmaz mallardan sağlanan gelirler

Döner sermaye işletmelerinden elde edilecek kârlar

Bağışlar vasiyetler ve diğer gelirler.