LOJİSTİK YÖNETİMİ 10. HAFTA: KÜRESEL LOJISTIK COĞRAFYASI YRD.DOÇ.DR. SAMET GÜNER Öğrenme Hedefleri Türk limanları Karadeniz limanları Akdeniz limanları Asya limanları Kuzey ve Güney Amerika limanları Uluslararası öneme sahip kanallar ve boğazlar TÜRK LİMANLARI LİMANLAR MERSİN ULUSLARARASI LİMANI AMBARLI KUMPORT TERMİNALİ AMBARLI MARPORT BATI TERMİNALİ AMBARLI MARPORT ANA TERMİNALİ İZMİR TCDD ALSANCAK LİMANI AMBARLI MARDAŞ TERMİNALİ KOCAELİ EVYAP LİMANI GEMLİK GEMPORT LİMANI ALİAĞA AKDENİZ KİMYA NEMPORT LİMANI KOCAELİ YILPORT TERMİNALİ GEMLİK BORUSAN LİMANI ANTALYA ORTADOĞU LİMANI HAYDARPAŞA TCDD LİMANI ALİAĞA EGE GÜBRE LİMANI GEMLİK RODA LİMANI İSKENDERUN ASSANPORT İSKELESİ TRABZON LİMANI SAMSUNPORT TEU 1.248.106 1.070.814 848.434 705.235 695.726 399.106 391.688 371.062 273.867 230.133 184.649 179.249 158.700 139.706 129.718 83.004 28.720 27.303 LİMANLAR BANDIRMA ÇELEBİ LİMANI KOCAELİ LİMAŞ İSKELESİ BARTIN LİMANI TEKİRDAĞ TDİ LİMANI MERSİN MESBAŞ RIHTIMI MERSİN TUTA TERMİNALİ DERİNCE TCDD LİMANI RİZE LİMANI GEMLİK MKS TERMİNALİ KOCAELİ AUTOPORT LİMANI PETROL OFİSİ MERSİN TERMİNALİ GEMLİK BP TERMİNALİ AMBARLI DEPOLAMA TERMİNALİ LİMAK PORT İSKENDERUN KARABİGA İÇDAŞ LİMANI HOPA LİMANI TEKİRDAĞ MARTAŞ İSKELESİ AMBARLI AKÇANSA LİMANI TEU 9.694 7.136 2.245 1.517 1.476 928 632 604 504 462 338 313 260 203 180 124 110 84 Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı, 2013 Mersin Limanı (MIP) 2007 yılında özelleştirilmiştir. 1.100.000 m², 21 rıhtım. Kumport Limanı 402.115 m², 6 rıhtım. Marport Limanı Marport Ana: 170,000 m² Marport Batı: 170,000 m² Marport Cep Terminali: 9,000 m² Karadeniz Limanları Odessa Limanı (Ukrayna): Ukrayna’nın en büyük limanıdır. Hem yolcu hem de yük taşımacılığında önemli bir hub. Varna Limanı (Bulgaristan): Karadeniz’in batısında yer alır. Bulgaristan’ın en önemli yük ve yolcu limanıdır. Burgas Limanı (Bulgaristan): Bulgaristan’ın bir diğer önemli limanıdır. Constanta Limanı (Romanya): Karadeniz’in en büyük, Avrupa’nın 18. en büyük limanıdır. Novorossiysk Limanı (Rusya): Karadeniz’in kuzey doğusunda yer alır. Rusya tarafından askeri amaçlarla da kullanılmaktadır. Sevastopol Limanı (Ukrayna/Rusya): Kırımın en güneyinde bulunmaktadır. Daha ziyade askeri amaçla kullanılmaktadır. Poti Limanı (Gürcistan): Karadeniz’in doğusunda yer alır. Rioni nehrinin Karadeniz’e döküldüğü noktadadır. Poti Limanı, Kafkasya ve Orta Asya ülkelerini Köstence ve Varna limanlarına bağlayan Trans Kafkasya Koridoru’nun (TRACECA) geçiş noktasındadır. Odessa Limanı Sevastopol Limanı Novorossiysk Limanı Constanta Limanı Varna Limanı Burgas Limanı Poti Limanı Bartın Limanı Samsun Limanı Hopa Limanı AKDENİZ LİMANLARI Port of Algeciras (İspanya): Akdeniz’in en büyük limanıdır. Cebelitarık boğazında yer alır. 2014’te yaklaşık 4,5 milyon TEU konteyner elleçlenmiştir. Port of Valencia (İspanya): Akdenizin en büyük ikinci limanıdır. 2014’te yaklaşık 4,4 milyon TEU konteyner elleçlenmiştir. Port of Barcelona (İspanya): Akdenizin en büyük üçüncü limanıdır. 2014’te yaklaşık 3,3 milyon TEU konteyner elleçlenmiştir. Port of Gioia Tauro (İtalya): Akdenizin en büyük dördüncü limanıdır. 2014’te yaklaşık 3 milyon TEU konteyner elleçlenmiştir. Yaklaşık 440 ha alana sahiptir. Port of Genoa (İtalya): Kuzey İtalya ve Orta Avrupa endüstriyel ürünlerinin çıkış noktasıdır. 2014’teki 2,2 milyon TEU ile beşinci en büyük limandır. Piraeus Limanı (Yunanistan): Yunanistan’ın en büyük limanıdır. Port Said (Mısır): Mısır'ın başlıca liman kentlerinden biridir. Genoa Limanı Barcelona Limanı Valencia Limanı Gioia Tauro Limanı Pireaus Limanı Mersin Limanı Algeciras Limanı Port Said Limanı AVRUPA LİMANLARI Rotterdam Limanı Hollanda’nın güneyinde yer alır. Avrupa’nın en büyük, dünyanın 4. en büyük limanıdır. Hamburg Limanı Almanya’nın kuzeyinde yer alır. Avrupa’nın en büyük ikinci limanıdır. Antwerp Limanı Belçika’nın kuzeyinde yer alır. Avrupa’nın en büyük üçüncü limanıdır. ASYA LİMANLARI 1 2 3 4 5 Shanghai Singapore Shenzhen Hong Kong Busan 6 NingboZhoushan Qingdao Guangzhou 7 8 Jebel Ali (Dubai) 10 Tianjin 9 China Singapore China China South Korea China 11 12 13 14 15 China China 17 18 United Arab Emirates China 19 16 Dalian Port Klang Kaohsiung Xiamen Tanjung Pelepas Tanjung Priok (Jakarta) Laem Chabang Ho Chi Minh City (Saigon) Lianyungang 20 Yingkou China Malaysia Taiwan China Malaysia Indonesia Thailand Vietnam China China Shanghai Limanı Çin’in doğusunda yer alır. Dünya’nın en büyük limanıdır. Singapore Limanı Singapur’un güneyinde yer alır. Dünya’nın en büyük ikinci limanıdır. Tüm dünyada bir yılda taşınan petrolün yarısı bu limandan taşınır. Hong Kong Limanı Dünya’nın en büyük üçüncü limanıdır. Shenzhen Limanı Çin’in güneyinde yer alır. Dünya’nın en büyük dördüncü limanıdır. Busan Limanı Güney Kore’nin güneyinde yer alır. Dünya’nın en beşinci limanıdır. Kuzey Amerika Limanları Liman İsmi 1. Port of South Louisiana Toplam Hacim 238,585,604 Uluslararası 111,734,366 Yerel 126,851,238 2. Port of Houston, Texas 229,246,833 159,550,991 69,695,842 123,322,644 76,606,230 46,716,414 4. Port of Beaumont, Texas 94,403,631 61,032,482 33,371,149 5. Port of Long Beach, California 84,492,739 73,672,171 10,820,568 6. Hampton Roads, Virginia 78,664,496 71,345,072 7,319,424 7. Port of New Orleans, Louisiana 77,159,081 34,002,644 43,156,437 8. Port of Corpus Christi, Texas 76,157,693 44,246,685 31,911,008 63,875,439 25,143,107 38,732,332 57,928,594 52,005,277 5,923,317 3. 9. Port of New York and New Jersey, Port Newark Port of Greater Baton Rouge, Louisiana 10. Port of Los Angeles, California Güney Amerika Limanları Liman Ülke 1. Colón Panama 2. Balboa Panama 3. Santos Brezilya 4. Kingston Jamaika 5. Buenos Aires Arjantin 6. Cartagena Kolombiya 7. Puerto de Manzanillo Meksika 8. Callao Peru 9. Guayaqui Ekvatora 10. Freeport Bahamalar Colón Limanı Latin Amerika’nın en büyük aktarma limanıdır. Dünya’nın en modern limanlarından birisidir. BOĞAZLAR VE KANALLAR İstanbul Boğazı Macellan Boğazı Çanakkale Boğazı Kiel Kanalı Hürmüz Boğazı Korint Kanalı Süveyş Kanalı Cebelitarık Boğazı Babül Mendeb Boğazı Bering Boğazı Malakka Boğazı Dover Boğazı Panama Kanalı Messina Boğazı İstanbul Boğazı Asya ve Avrupa kıtalarını ayıran doğal bir boğazdır. Karadeniz’e kıyısı olan ülkelerin ve diğer Kafkas ülkelerinin Akdeniz’e tek çıkış noktasıdır. Yaklaşık 30 km uzunluğundadır. En geniş yeri 3,6 km, en dar yeri ise yaklaşık 700 metredir. Rusya petrollerinin büyük bir kısmı boğazlar üzerinden taşınmaktadır. Boğazdaki dip akıntıları ve İstanbul’un nüfusu göz önüne alındığında oldukça riskli bir boğazdır. Dünyanın en işlek boğazlarından birisidir. Boğaz üzerinde 3. köprü inşa edilmektedir. Çanakkale Boğazı Marmara Denizi’ni Ege Denizi’ne bağlayan boğazdır. Asya ile Avrupa kıtalarını birbirine bağlayan boğazda köprü yoktur. Balkanları (Avrupa) Gelibolu yarımadası boyunca Önasya'dan ayıran uzun dar bir boğazdır. İstanbul Boğazı'nın iki katıdır. En dar yeri orta tarafında 1300 m'dir. Boğazın en geniş yeri 7 km, uzunluğu 60 km'dir. En derin noktasının derinliği 106 metre olan boğazın ortalama derinliği 65 metredir. Hürmüz Boğazı Umman Körfezi ile Basra Körfezi’nin arasındadır. Boğazın kuzey kıyısında İran, güney kıyısında ise Umman toprakları bulunur. Genişliği 38.90 kilometre kadardır. Ortadoğu petrollerinin %40'ını (ABD, Batı Avrupa ve Çin'e gönderilen petrolün yaklaşık yarısı) bu boğazdan transit geçen gemiler taşır. Hürmüz Boğazı enerji taşımacılığı açısından alternatifsizdir. Kuveyt, Irak, İran, Suudi Arabistan, Bahreyn, BAE ve Katar ihraç ettikleri petrolü Hürmüz'den uluslararası pazarlara ulaştırmaktadır. Dünya sıvılaştırılmış gaz (LNG) ihracatının %66'sı Hürmüz Boğazından geçmektedir. En dar bölgesi 21 mildir. Bu nedenle en geniş tankerlerin dahi geçişine imkan verir. Süveyş Kanalı 17 Kasım 1869'da trafiğe açılmıştır. Akdeniz ile Kızıldeniz’i birbirine bağlayan yapay su yoludur. Napolyon, Mısır'ı işgal ettikten sonra 1799'da bu konuda fizibilite raporu istemiştir. 1. Dünya Savaşı’nda Arapların yardımı ile Osmanlı sınırlarından çıkarak İngiltere’nin sınırlarına girmiştir. 193,3 kilometre uzunluğunda ve en dar yerinde 313 metre genişliğindedir. Kanal, Afrika çevresinde dolaşmaya gerek kalmadan Asya ile Avrupa arasında deniz taşımacılığı yapılmasını sağlar. Babül Mendeb Boğazı Kızıldeniz’i Aden Körfezi’ne bağlayan boğazın adıdır. Boğaz aynı zamanda Afrika ile Arap Yarımadası’nı birbirinden ayırır. Kuzeydoğu kıyısında Yemen, güneybatı kıyısında ise Cibuti yer alır. Boğaz, Hint Okyanusu ile Güneydoğu Asya'yı Süveyş Kanalı yoluyla Akdeniz'e ve Avrupa'ya bağlayan dünyanın en önemli deniz ticaret yollarından biridir. Dünyada tankerle taşınan petrolün yaklaşık %8'i bu boğazdan geçer. Boğaz, önemini, aslında Akdeniz ile Kızıl Deniz’i birbirine bağlayan Süveyş Kanalı’na ve batıya petrol taşıma konusunda önemli bir yerde bulunmasına borçludur. Uluslararası ticaretin hassas bir noktasında bulunan Bab’ül Mendeb Boğazı, günümüzde terörizm, korsancılık ve Yemen’deki çatışmalardan dolayı riskli bir bölgede bulunmaktadır. Malakka Boğazı Boğaz Hint Okyanusu ve Büyük Okyanus arasında ana denizyolu pasajını oluşturmakla, aynı anda dünyanın en kalabalık 3 ülkesi olan Hindistan, Endonezya ve Çin’i deniz yoluyla birbirine bağlamaktadır. Ayrıca, yörenin en gelişmiş Ticaret Devlerini; Japonya, Güney Kore ve Tayvan’ı uluslararası ticarete bağlar. Panama Kanalı Panama Kanalı, Panama topraklarında yer alır ve Atlas Okyanus’u ile Büyük Okyanus’u birbirine bağlar. Güney Amerika ve Kuzey Amerika'yı birbirinden ayırır. İnşaatı ABD tarafından tamamlanmış ve kanal 1914’te hizmete açılmıştır. 1999’da Panama hükümetine devredilmiştir. Panama Kanalı deniz seviyesinden 28 metre yukarıdadır. Sıvıların dengesi kanunundan faydalanılarak gemiler kanal içinde yavaş yavaş yükseltilir ve aynı metotla diğer tarafa doğru indirilir. Macellan Boğazı Güney Amerika'nın en güneyinde Atlas Okyanusu'nu Büyük Okyanus'una bağlayan boğazdır. Macellan Boğazı'nın uzunluğu 686 km, genişliği 4 ila 37 km'dir. Boğaz, 1520 yılında Magellan tarafından keşfedildiği için bu isimle anılmaktadır. Sis ve rüzgâr sebebiyle geçilmesi zordur. Fırtınalı güney kuşağında yer alan boğaz, tehlikeli bir su yolu olarak kabul edilir. Macellan Boğazı, Panama Kanalı'nın inşaasından önce çok büyük öneme sahip olsa da, hâlâ birçok gemi tarafından kullanılır. Kiel Kanalı Baltık Denizi’nde ulaşım açısından önem taşır. Kuzey Denizi’nde Elbe Irmağı ağzındaki Brünsbüttelkoog'dan, doğuda Baltık Denizi kıyısındaki Kiel limanında yer alan Holtenau'ya kadar 98 km uzanır. İki deniz arasındaki en güvenli, kısa ve ucuz ulaşım yoludur. Genişliği 103 m, derinliği 11 m. Kanal, 1887-95 arasında, kuzeye gidecek savaş gemilerine kestirme bir yol sağlamak amacıyla yapıldı. Korint Kanalı Yunanistan’ın kuzey topraklarını Mora Yarımadası’ndan ayıran, yapay kanaldır. 1881 ile 1893 yılları arasında yapılmıştır. Uzunluğu yaklaşık 6,3 km´dir ve Korint Körfezi ile Saronik Körfezi´ni birbirine bağlar. Adriyatik ve Ege Denizi arasında seyredecek gemiler için yaklaşık 400 km tasarruf sağlamaktadır. Cebelitarık Boğazı Akdeniz ile Atlas Okyanusu’nu birleştiren, Avrupa ile Afrika kıtal arını ayıran boğazdır. Boğazın siyasal egemenlik bakımından kontrolü İngiltere, İspanya ve Fas elindedir. Kuzeyi İber Yarımadası, güneyi Kuzey Afrika’da Mağrip olarak bilinen bölgedir. Deniz geçidinin önemi Süveyş Kanalı’nın açılması ile daha da artmıştır. Bering Boğazı Asya’nın en doğu noktası ile Amerika’nın en batı noktası arasında bir boğazdır. Günümüzde Rusya ile ABD (Alaska) arasında coğrafi bir sınır konumunda olması ile birlikte Amerika ve Asya kıtalarının birbirine en yakın olduğu yerdir. Boğaz yaklaşık 92 km genişliğinde, 30-50 metre derinliğindedir. Dover Boğazı Manş Denizi’nin en dar yeridir. İngiltere kıyısında Dover şehri, Fransa kıyısında Calais şehri bulunmaktadır. İngilizler tarafından Dover, Fransızlar tarafından Calais Boğazı (Pas de Calais) olarak adlandırılmaktadır. Messina Boğazı Messina Boğazı Sicilya adasını İtalya'nın güneyindeki Calabria bölgesinde ayıran boğazdır. En dar noktasında genişliği 3,3 kilometredir. Messina Boğazı' üzerinde bulunan önemli liman şehirleri Sicilya adasındaki Messina ve ana kıtada bulunan Reggio di Calabria'dır.