UFRS ve Basel 2 Ian Michael Muhasebe ve Denetim Politikası Dairesi Finansal Hizmetler Kurumu Contact: [email protected] 1 UFRS ve Basel 2: Temel Konular • • • • UFRS’lerin yaygın bir şekilde kabul edilmesi UFRS’lerin mevcut düzenleyici kurallar ile etkileşimi UFRS’lerin Basel 2 ile etkileşimi Açıklama yükümlülükleri 2 UFRS’lerin Yaygın bir şekilde Kabul Edilmesi • UFRS giderek küresel standartlar haline geliyor • 2005’ten itibaren AB’de kabulü (borsaya kayıtlı şirketlerin grup hesapları için zorunlu) • Şu anda neredeyse 100 ülkede uygulanıyor 3 AN Deneyimi • Ulusal genel kabul görmüş muhasebe ilkelerinden ciddi farklılıklar göstermesine rağmen UFRS’lerin kabul edilmesi oldukça sorunsuz bir şekilde gerçekleşiyor gibi görünmektedir 4 UFRS ile ulusal genel kabul görmüş muhasebe ilkeleri arasındaki finans sektörü ile ilgili genel farklılıklar • • • • • Değerleme– özellikle adil değerlerin kullanımı Finansal araçların sınıflandırılması Vadeli işlem muhasebesi Konsolidasyon Nete indirgeme 5 UFRS’lerin mevcut düzenleyici kurallar ile iletişimi • Düzenleyici sermayenin tanımı • ‘İhtiyat süzgeçleri’ 6 Düzenleyici Sermayenin Tanımı • UFRS (IAS 32) bazen öz sermaye ile pasifler arasında ulusal genel kabul görmüş muhasebe ilkelerinden farklı bir ayrım gösterecektir. • Ancak, düzenleyici sermaye tanımında Basel Anlaşması büyük ölçüde belirleyici olmuştur • Düzenleyici sermayede, şüphesiz bir şekilde muhasebe pasifleri olan bazı unsurlar (örneğin ikinci dereceli borçlar) yer alır • Ancak, UFRS’lerin ölçülen öz sermaye üzerindeki etkisi, ihtiyat süzgeçlerinin temel sebebidir. 7 İhtiyat Süzgeçleri (1) • Nakit akışı vadeli işlemleri. IAS 39 kapsamında, vadeli işlem araçları ile ilgili kümülatif adil değer kazançları/zararları, vadeli işlemlerin etkili olduğu ölçüye kadar öz sermayede doğrudan tanınır. • Adil değer seçeneğinin bir kurumun pasiflerine uygulanması. Bir kuruluşun kendi kredi riskindeki değişimlerden kaynaklanan kazançlar/zararlar düzenleyici sermayeye dahil edilmez. 8 İhtiyat Süzgeçleri (2) • Satışa Hazır araçlar – Krediler – Borç senetleri – Öz sermaye • Kullanım ve yatırım amaçlı mülkler 9 İhtiyat ile muhasebe uygulamaları arasındaki iki önemli farklılık • Seküritizasyonlar • Nete indirgeme 10 Adil Değer Seçeneği (FVO) • • • • İhtiyat süzgeci yok, ancak … Bankalar tarafından Adil Değer Seçeneğinin kullanılması ile ilgili Denetleyici Kılavuz Kılavuzlar ve tavsiye edilen uygulamalar aşağıdakileri ele alır; (a) Adil Değer Seçeneğini kullanan bankalar için sağlam risk yönetimi ve kontrol süreçleri; (b) Risk yönetiminin ve düzenleyici sermayenin yeterliliğinin değerlendirilmesi bağlamında Bankalar tarafından Adil Değer Seçeneğinin Kullanılması ile ilgili denetleme hususları Adil Değer Seçeneği yaklaşımı, bir denetleyicinin bir kuruluşa yönelik genel stratejisi bağlamında belirlenmelidir 11 UFRS’lerin Basel 2 ile Etkileşimi • En önemli husus, IAS 39 kapsamında edilen zarar modeline dayalı olan kredi zarar karşılıklarının muhasebesi ile Basel 2’nin beklenen zarar kavramı arasındaki ilişkidir. • Bu husus, “Sağlam kredi riski değerlendirmesi ve kredi değerlemesi” konulu taslak Basel dokümanında tartışılmaktadır. • Kredi riski değerlendirmesi, muhasebesi ve sermaye yeterliliği amaçları için yöntem ve verilerin ortaklığı • Ancak, muhasebe ve Basel 2 rakamları farklılık gösterebilir. 12 Açıklama Yükümlülükleri • Daha fazla şeffaflık ve bunun piyasa disiplinine olan katkıları, son yıllarda ihtiyat düzenlemesinde ve muhasebede önemli bir husus haline gelmiştir. • İhtiyat tepkisi: Basel 2’nin 3. Direği • Muhasebe tepkisiş: UFRS 7 – Finansal Araç Açıklamaları 13 3. Direk ile UFRS 7 Arasındaki İlişki • Farklı kapsamları olabilir • Denetim güvencesi muhtemelen UFRS açıklamaları için daha yüksektir • 3. Direk Basel 2’de yer alan kredi riski modelini vurgular ve diğer bazı hususlarda daha fazla kuralcıdır • Dolayısıyla, 3. Direk ve UFRS birbirini tamamlayıcı niteliktedir 14