İletişim

© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
1
T.C.
BALIKESİR ÜNİVERSİTESİ
EDREMİT MESLEK YÜKSEKOKULU
Zeytincilik ve Zeytin İşleme Teknolojisi
Programı
Öğr. Gör. Mücahit KIVRAK
0 505 772 44 46
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
2
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
3
4
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
5
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
6
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
7
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
8
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
9
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
10
İletişim Nedir?
İletişim: Duygu, düşünce ya da bilgilerin bireyler, gruplar ve toplumlar
arasında akla gelebilecek her türlü yolla (söz, yazı, görüntü, hareketler vb.)
karşılıklı olarak aktarılmasıdır.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
11
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
İnsan, jest ve mimikleri kullanan gelişmiş refleks ve içgüdülerinin yanı sıra dili
12
de içine alan çok karmaşık öğrenilmiş davranışlarla iletişim yapan yegane varlıktır.
Davranışlar;
*doğuştan gelen
*gelip geçici
*öğrenilmiş
olarak üçe ayrılır.
Öğrenilmiş davranışlar bireylerin toplum içinde doğduktan sonra iç ve dış
çevrelerinden gelen uyarıcılarla etkileşim sonucu edindikleri nispeten kalıcı
davranışlardır.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
13
İletişimde Amaca Ulaşmak İçin;
•Ne söylemek istiyorum?
•Ne zaman söylersem, karşımdaki kişinin iletişim kaynakları açık olur?
•Nerede hangi ortamda iletişimi başlatmam yerinde olur?
Soruları cevaplandırılmalıdır.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
İletişim aynı zamanda;
14
*Ne söyleyeceğimizi bilmek,
*Bunu ne zaman söylemenin daha uygun olacağına ve nerede
söylemenin doğru olduğuna karar vermek,
*En iyi nasıl söyleneceğini düşünmek,
*Akıcı bir dille ve karşımızdaki kişiyle göz kontağı kurarak
konuşabilmektir.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
15
İletişim aynı zamanda;
İletişim iki taraf arasındaki mesaj alışverişidir. Alışveriş iki yönlüdür.
Her konuşma iletişim değildir. Örneğin; kişiler önerilerini emir şeklinde
söyleyip onların bu durum karşısındaki tepki ve davranışlarıyla ilgilenmezlerse
burada bir iletişim olamaz.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
16
Gerçek bir iletişim içinde, konuşulanları anlama ve düşünülenleri söyleme vardır.
İLETİŞİMİN AMACI: ANLAŞILMAKTIR
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
17
Bir efsane...
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
18
Bir varmış, bir yokmuş... İ.Ö. 2000 yani günümüzden 4000 yİ önce insanlar göçebe hayatı yaşarmış. Yunan
mitolojisinden anan efsaneye göre, o yıllarda tüm dünyada yaşayan halklar aynı di konuşur, aynı kelimeleri
kullanırlar ve hayatlarından memnun mutlu bir şekilde yaşarlarmış... Bu göçebelerin bir kısmı da
Mezopotamya'ya göç etmiş. O yöreyi çok sevip yerleşmeye karar vermişler. Yörenin killi toprağı yöre
halkına ilham vermiş; Bu toprağı saman ve suyla karıştıralım, yoğurup hamur haline getirelim, tuğlalar
yapıp pişirelim ve duvarlar örmeye başlayalım demişler ve tuğla üretimine başlamışlar. Evlerini zor
bulunan taşlar yerine bu tuğlalardan inşa etmişler... ve Babil krallığı diye bir devlet kurup Hammurabi'yi de
kendilerine kral yapmışlar... Bir yandan da ürettikleri tuğlalar ile evler, saraylar, köprüler yapıp kocaman
bir şehir inşa etmeye başlamışlar.. İşi o kadar ileri götürmüşler ki... bir kule yapsak, öyle bir kule ki
gökyüzüne değen... o zaman dünyanın hakimi biz oluruz... ve başlamışlar yapmaya. Kule yükseldikçe daha
yüksek, daha yüksek, bulutları delinceye kadar diyerek hırs ve aşkla çalışmışlar. Günün birinde kulenin
yapımı bitmiş. Çok güzel, dev gibi, muhteşem bir eser ortaya çıkmış. Bu kule o kadar ihtişamlıymış ki
Babil halkının başını döndürmüş ve başlamışlar gururlanıp böbürlenmeye ve diğer halkları küçümsemeye.
Öylesine gururlanmışlar ki kendilerini tüm halkların en güçlüsü, en akıllısı ve dünyanın hakimi ilan
etmişler. Bu durum Tanrının hiç hoşuna gitmemiş ve şunlara öyle bir ders vereyim ki hayatları
karmakarışık olsun, büyüklenmek neymiş görsünler demiş.
Sizce ne ders vermiş olabilir? Kuleyi yerle bir eden bir depremi mi tetiklemiş? Şehri alt üst eden bir sel
faciası mı? Yoksa...yoksa başlarına taş mı yağdırmış?
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
19
Bir sabah Babil halkı uyanmış. O da ne? Her biri farklı bir dİ konuşuyor. Kimse
birbirini anlamıyor, bir kargaşadır gidiyor.... ve çatışmalar, sürtüşmeler,
kavgalar başlıyor. O güzel, memnun ve mutlu hayatları bitiyor. Bütün huzurları
kaç iyor, birlik beraberlikleri bozuluyor...Ve muhteşem kuleleriyle dünyanın
hakimi olmayı düşünürlerken, şehri inşa etmekten vazgeçip her biri dünyanın
başka bir yerine dağılıp gidiyorlar.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
20
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
21
İletişimin Tarihi
Toplumsal bir varlık olan insanın en önemli özelliklerinden birisi de kendi
cinsiyle ilişki kurması, duygu ve düşüncelerini bir diğerine aktarmasıdır. İnsanın
bu özelliği onda varolan iletişim yeteneği ile ilgilidir. İnsanlar çağlar boyu
birbirleri ile bu yetenekleri sayesinde etkileşimde bulunmuşlar, kültürlerini,
uygarlıklarını bu etkileşim sayesinde geliştirmişlerdir.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
22
İnsanlığın ilk döneminde iletişimde önce ses vardır. İnsan kendisini çıkardığı değişik
seslerle, çığlıklarla ve bunları destekledi bedensel hareketlerle ifade etmiştir. Sesler
zamanla anlamlı sözcüklere "dil"e yani çeşitli lisanlara dönüşmüştür. İnsanlar günlük
yaşamlarında en fazla kullandıkları iletişim türü konuşmadır.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
23
yerli kabile Pigmeler
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
24
Hiç konuşmadan geçirdiğiniz bir gün oldu mu? Olduysa günün sonunda neler
hissettiniz?
İlk insanın, ilkel resimler ve çizgilerle de duygularını ifade etmeye başlaması,
zamanla yazının icadına ışık tutmuş, duygu ve düşünceler sözün yanı sıra
resimlerle ve yazılı olarak ifade edilebilmiş ve en önemlisi bilgiler "saklanabilir"
hale gelmiştir. Buna bağlı olarak toplumda daha önce de var olan kanunların
daha etkin biçimde uygulanmasına olanak sağlamıştır.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
25
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
26
Bir günde yazdığınız yazıları alt alta koysanız kaç sayfa tutar? Hiç düşündünüz
mü?
Daha sonraları bilgileri resimlerle ifade etme yöntemi günümüzdeki grafik
iletişimin doğmasına neden olmuştur.
Kısacası; iletişimin gelişiminde en başta gelen koşul hiç şüphesiz dilin ortaya
çıkması, konuşmanın başlaması, yani sözün kurulması, zamana yazının
bulunması, sözlü ve yazılı ifade biçiminin güçlenmesi olmuştur.
Söz ve yazının bulunması, insanların ilkel de olsa resimlerle ve heykellerle
duygu ve düşüncelerini ifade etmesi, seslerin müziğe dönüşmesi, iletişim
tarihinde çeşitli sanat dallarının da ilk izlerinin göstergesi olmuştur. Günümüzün
sanatsal anlatımlarına ulaşana değin, sanat aracılığı He iletişim kurma biçimleri
ortaya çıkmış ve zaman içinde gelişen bir çizgi izlemiştir.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
27
Bir tiyatro, bir konser ya da bir stand up gösterisi izledikten sonra ruh
halinizde,davranış ve düşüncelerinizde geçicide olsa ne gibi değişiklikler
hissettiniz hiç dikkat ettiniz mi? Bunları yazmayı denediniz mi
İletişim biçimleri ve araçları çağlar boyu büyük gelişmeler kaydetmiş, yakın
çevreye iletişimin yanı sıra, dünyanın diğer ucundaki insanlarla da iletişim,
hızlı teknolojik gelişime olanaklı hâle gelmiştir.
İnsanlar ilk çağlardan itibaren birbirlerinden uzakta olsalar bile iletişim
kurabilmek için pek çok yöntemler bulmuşlardır.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
28
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
29
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
30
Günümüzde, bilgisayar ağları sayesinde her türlü bilgiye çok kolay
ulaşabiliyor, hatta eğitim alabiliyoruz.....
İletişimin Tanımı ve Anlamı
İletişim kelimesi, latince kökü "communis" olan "communication"
kelimesinden türemiştir. Communication (komünikasyon); İngilizce ve
fransızcada farklı telaffuz edilirler fakat her iki dilde de "iletişim" anlamına
gelirler. Commun ortaklık oluşturmak demektir.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
31
Burada bahsettiğimiz ortaklık, en az iki kişi arasında oluşan ve bir bilgi, duygu
ve düşünceyi ifade ve anam ortaklığı oluşturarak paylaşmaktır.
Bir başka ifadeyle; "kaynak" ile "hedef" arasında bir ortaklık kurmak amaçlanır.
Bu ortaklık mesaj sayesinde oluşur ve insan ilişkilerinin vazgeçmez bir
unsurudur. Toplumsal ve örgütsel faaliyetlerin sürdürülmesi içinse zorunludur.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
32
İletişim, bir kişiden diğer kişi veya kişilere bilgi duygu ve düşüncelerin
aktarılmasıdır.
İletişim insanın kendisini sosyal bir varlık olarak hissetmesi ve ifade
edebilmesi için zorunludur. İnsan çevresi ile iletişim kurarak yaşar.
Bildiklerini, duyduklarını, olaylar hakkında yorumlarını ve duygularını
çevresindeki insanlara aktarmak ve aynı zamanda diğer insanların bilgilerini,
olaylar üzerindeki yorumlarını, hissettiklerini öğrenmek ihtiyacındadır. Onun
her davranışı konuşması, gülmesi, hiddetlenmesi, başkalarını dinlemesi,
duruşu, yürüyüşü jestleri, hatta suskunluğu bile bir anlamda kendini ifade
etmesi, bu davranışlarıyla içinde yaşadığı çevre ile iletişim içinde olmasıdır.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
33
İletişim; insanın kendi varlığını hissetmesi için bir ihtiyaçtır.
İnsanlar yaşamlarını iletişim kurarak sürdürürler. İletişim bir simgeleme
gücüdür. İnsanların duygularını düşüncelerini fikirlerini simgeler, semboller
kullanarak ifade eder. Sembol bazen sözler, bazen bir resim, bazen bir müzik
parçası olabilir. Zihinsel fonksiyonları normal dan insanlar iletişim kurmadan
yaşayamazlar. Yalnızlığı ve suskunluğu yani inzivayı seçen insanlarda bile, bir
yandan çevreye veren sözsüz bir mesaj, diğer yandan da duygu ve
düşünceleriyle baş başa kalarak kendine yönelttiği bir iletişim söz konusudur.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
34
Bir başka deyişe, İletişim "kaynak"ın "mesaj"ı anlaşılır bir biçimde "hedef"e
aktarmasıdır.
Yani bir bilgi, paylaşımıdır ve bireylerin kendilerini ifade edebilme ve bunu
diğer bireylere dinletme ihtiyacı sonucunda ortaya çıkar. Aynı durum kurumlar
ve örgütler için de söz konusudur.
İletişim insanların birbirleriyle olan amaçsız etkileşimlerinden çok mesajın
kaynaktan hedefe bilinçli bir şekilde aktarılmasıdır. İletişimin sağlıklı bir
biçimde kurulabilmesi için önemli olan, mesajı gönderen ile alanın, ortak
anlamlı kavramlar ve semboller kullanmaları gerekir. Bir mesajı almak,
yorumlamak veya bir mesaj göndermek, kişinin eğitimi, bilgi ve kültür
birikimiyle yakından ilgilidir.
Kişiler arası ilişkilerde ve bütün toplumsal alandaki etkileşimde en önemli
faktörlerden birisi olan iletişim kurma eylemi, kaynağını en başta dil
becerisinden, sözlü ve yazılı ifade yeteneğinden, ve bunların yanında bedensel
sembollerden (vücut ya da beden dili) almaktadır.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
Kişiler arası ilişkilerde ve toplumsal yaşamın her alanında (ev, okul, iş yen, kamu
35
alanları vs.) büyük önemi olan iletişimde zaman zaman sıkıntılarla veya engellerle
karşılaşılması, gündelik yaşamda bir takım sorunlar yaratmakla kalmayıp,
gelecekteki düşünce ve eylemlere de etki etmektedir.
İnsanın iletişim eyleminde, dil, din kullanımı ve kültürel boyut, birincil öneme
sahiptir. Bir aktarım aracı olarak din kişide yeterli veya yetersiz gelişmiş olması,
kişinin kullandığı din zenginli veya kısıriııı ınsanî etkileşimlerin canlılığında ve
dinamiğinde farklı biçimde rol oynamaktadır. Çünkü din zenginliği, kurgusal
yapısı, düşünme biçimini etkilemekte, ona yeni boyutlar katmakta, olayları,
kavramları yorumlamada, duyguların farkına varmada ve bütün bunları olduğu
gibi ifade etmede, yani bir başkasına aktarmada, toplumsal ve kültürel yaşamı
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
zenginleştirmede önemli katkılarda bulunmaktadır.
01.11.2016
36
Burada iletişimin bir diier boyutu olan teknolojik yönüne de değinmek gerekir.
Günümüzde kitle iletişim araçlarının (televizyon, radyo, faks, bilgisayar,
vs.)mesajları da iletişim biçimlerini çok büyük boyutlarda etkilemektedr. Bu
araçlar sayesinde dünyadaki gelişim, değişim ve dönüşümlerden, ve bunlara
bağlı olarak üreten bilgilerden anında haberdar olunabilmektedr. İnternet
erişimi yoluyla dünyanın farklı bölgelerindeki insanlar etkileşme geçmekte,
mesaj akışı doğrudan kişiler arasında yüz yüze iletişim şeklinde olmayıp sanal
bir ortamda gerçekleşebilmekted. İletişimin bu yönü, kişiler arası ilişkilerde
birebir etkileşimi bir anlamda ortadan kaldırıp) kişiyi sanal bir âlemde
tutsaklaştırırken bir yandan da kişinin anında evrensel mesajlara ulaşmasını
kolaylaştırmakta ve farklı kültürleri, farklı yaşam biçimlerini tanımaya olanak
vermekte, toplumları birbirine yakınlaştırmakta, evrensel duyarlılıkları bir arada
algılamaya fırsat sağlamaktadır. Kişinin yaşam evrenini genişletmekte, kapalı
kap Narı sorgulamasında aracı olmaktadır. Böylece bütün insanlık âlemi telefon
kabloları ve uydu yoluyla birbirine bağlanırken evrensel değerleri
sahiplenmeleri ve yaşatmaya çalışmaları da söz konusu olmaktadır.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
37
İletişim;bilgi üretme, aktarama ve anlamlandırma sürecidir.
Bu tanıma göre iki insanın karşılıklı konuşması iletişim sayılabileceği gibi,
bir gazete okuduğumuz iş ilanı da bir iletişim kabul edebilir.
İletişim genel olarak:
• Toplumun temelini oluşturan bir sistem
•
Örgütsel ve yönetsel yapının düzeni işleyişini sağlayan bir araç
•
Bireysel davranışlarımızı etkileyen ve görüntüleyen bir teknik
•
Sosyal uyum için bir sanattır.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
38
Bir bilgenin bilgilerine ortak olabilmek için yalnızca şu
alçakgönüllü davranışı yapmak yeterli olacaktır:
Eğil ve iç
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
39
İletisim ile ilgili TemeI Kavramlar
Aşağıda gördüğümüz çok basit ve klasik bir iletişim şemasıdır. Bu şema ilk
telefon firmasıdan Bell Firmasının teknik bir problemi, Matematikçi
Shannon'dan teori haline getirmesini istemesiyle ortaya çıkmıştır.
İletişim genel anlamda bir sinyal ile başlar, kaynak tarafından yayılır (söylenir,
duyurulur, yazılır) acı tarafından anan bir kanal vasıtası ile ulaştırılan ve
"kullanıcılar" yani kaynak(lar) ve alıcı(lar) ın kullandığı dil ile kodlanır ve
kanalın şartlarından etkilenerek parazit yani gürültüye maruz kalır.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
40
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
41
Kaynak Başkalarıyla paylaşılacak bir fikir, duygu, ya da bilgiye sahip dan
kişi, grup, örgüt yada kurumdur. Kaynak, iletişim sürecinde başkaları yani
hedeflediği kişiler üzerinde duygu ve davranış değişikliii oluşturmak
üzere iletişimi başlatan kişidir. Yani kaynağın belli bir niyet, amacı vardır.
Mesaj: İletişime esas teşkil eden bilgi, haber, fikir veya duygudur.
Kaynak, bunu hedeflediği acı veya alıcılar ile paylaşmayı veya sadece
onlara iletmeyi amaçlar.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
42
Ağzından çıkmayan sözlerin efendisi, ağzından çıkanların ise kölesi olursun.
Arap atasözü
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
43
Mesaj; sözlü, yazılı veya ilerde göreceğimiz sözsüz iletişim unsurlarının
(dilötesi faktörler) sadece birinden veya hepsinden oluşabilir. Önemli olan
mesajın, acı tarafından sizin anlatmak istediğiniz şekliyle algılanmasıdır.
Ağzımızdan çıkan kontrolsüz sözler acı tarafından yanlış algılanırsa, bir
beraberliği, önemli bir durumu veya bir kariyeri mahvedebilir.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
44
Kanal: Kaynak ile alıcı arasında ki bağlantıyı sağlayan her türlü araç-gereç
yöntem ve teknikerdir. Radyo, telefon, televizyon, internet, kalem, kağıt....
Duyu organlarımız da birer kanaldır.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
45
Günlük yaşamınızdaki iletişiminizde en çok hangi kanalları kullanıyorsunuz?
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
46
Alıcı (Hedef): "Kaynak"tan gelen mesajın, kullanılan "kanal"ları takip)
ederek ulaşması gereken kişidir. Yani mesajı aldıktan sonra duygu ve/veya
davranış değişikliği göstermesi, cevap vermesi gereken kişidir.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
47
Alıcı her zaman tepki göstermeyebilir. Bu durumda iletişim yarım kalmıştır.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
48
Kodlama ve Kod Açma Kaynağın mesajı alıcıya ulaştırmasıyla İletişim
gerçekleşir. Fakat etkin bir iletişim olabilmesi, mesajın acı tarafından
eksiksiz algılanıp, kendisinden beklenilen davranışı yerine getirmesi ile
ölçülü. Yani iletişim gerçekleşmiştir. Bu da ancak mesajın kodunun, acı
tarafından aynen kaynağın kodladığı biçimde açılması ile mümkündür.
Bunun sağlanması mesajın anlaşılır bir dil ile sade ve kısa bir şekilde
ifadesidir.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
49
Duygu ve düşüncelerinizi ifade ederken buna ne kadar özen gösteriyorsunuz?
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
50
Bazen alıcı kodu doğru olarak açmasına yani mesajı tam olarak algılamasına
rağmen kendisinden istenen davranışı göstermeyebilir, bu tamamen alıcının
tutumu ile ilgilidir.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
51
Filtre (algılama ve değerlendirme): Algılama, bir olay veya nesnenin varlığı
üzerinde duyu organlarımız ve duygularımız yoluyla bilgi edinmedir. Algılama,
bir bilgiyi yani mesajı yorumlamada alıcının kullandığı zihinsel ve duyumsal bir
süreçtir. Kişinin içinde bulunduğu şartlar, geçmişteki yaşamı ve deneyimleri,
kültürü ve eğitimi hatta fiziksel özellikleri (duyu organlarının sağlık durumu),
değer yargıları, inançları algılama sürecini etkiler. Kişi kendisine ulaşan
bilgileri, bu özelliklerinin etkisiyle filtreden geçirerek yorumlar, değerlendirir
ve başkalarına iletir.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
52
" Sen ne kadar bilirsen bil, senin bildiğin başkasının
anladığı kadardır" Mevlana
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
53
Bu yüzden iletişimde acı ve kaynağın mesaja aynı anlamı yüklemesi, az önce
bahsettiğimiz kültür, eğitim, deneyimler, ve içinde bulundukları sosyal çevreleri ile
yakından ilişkilidir. Mesajın kodunun doğru olarak çözülmesi kaynak ve alıcının aynı
referans çerçevelerine sahip olmalarına bağıdır.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
54
Dönüt (Geri Bildirim): Kaynaktan gelen mesaja alıcının gösterdiği tepkidir.
Kaynak mesajının anlaşılıp anlaşılmadığını veya ne ölçüde anlaşıldığını alıcıdan
gelen tepki sayesinde anlar. Eğer dönüt sağlanamıyorsa iletişim tek yönlüdür.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
55
Parazit (gürültü): İletişimin normal akışını etkileyen, yani aksaklık getiren sebep ve
oluşumlardır. Parazit kavramı hem fiziki şartlar için hem de algılamadaki aksaklıklar
için kullanılır. (televizyondaki görüntü kayması, fiziksel bir parazit, alıcının mesajı
kendi kültürü doğrultusunda fitreden geçirmesi algılamada oluşan parazite örnek
verilebilir)
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
56
İletişimin Çökmesi (kırılması): İletişimin çökmesi\kırılması kavramı, "parazit"
kavramının tamamlayıcısıdır; Normal olarak nitelenen bir iletişim sürecinin herhangi
bir nedenle görevini yapamaması ve iletişimin kurulamamasıdır. Parazit; iletişim
düzenini rahatsız eder, görevi zorlaştırır. Kırmada veya çökmede ise, iletişim düzeni
engellenir, görevini yapamaz hale getirilir.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
57
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
İletisim Süreci
01.11.2016
58
Kaynağın alıcıya bir mesaj göndermesi ve alıcının mesajı alıp, kodunu
açması ve buna bağı olarak kendisinden beklenen davranışı yerine getirmesi
ile sonuçlanan sürece denir.
Bazen acı mesajı doğru olarak algılar fakat kendisinden beklenen davranışı
yerine getirmeyebilir. Bu durumda iletişim tamamen gerçekleşmiş sayılamaz
ve buna "tıkanık iletişim" denir.
Örnek Eşler arsında geçen sıradan bir konuşma...
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
59
Ayşe: Anahtarını yanına al Ahmet, bugün şöyle bir dolaşmaya çıkacağım, akşam
döndüğünde evde olmayabilirim....
Ahmet: Tamam canım.
Bu örnekte acı konumundaki Ahmet mesajı almış, doğru olarak algılamış yani kodu
çözmüş ve tamam canım diye cevaplayarak geribildirimde bulunmuştur. Eşler kanal
olarak "ses"lerini kullanmışlardır.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
60
Ayşe: Anahtarını yanına al Ahmet, bugün şöyle bir dolaşmaya çıkacağım, akşam
döndüğünde evde olmayabilirim....
Ahmet: Çok para harcama tamam mı?
Bu örnekte Ahmet mesajı almış, yorumlarken daha önce eşiyle yaşadığı bir
deneyimi devreye sokmuş yani fitreden geçirmiş ve eşinin "şöyle bir dolaşmaya
çıkmasının" alışverişe çıkmak demek olduğu anlamını çıkarmıştır. Tahmini doğru
ya da yanlış olabilir. Oysa burada iletmek istenen mesaj Ahmet'in kapıda
kalmaması için anahtarını yanına aması idi.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
61
Ayşe: Anahtarını yanına al Ahmet, bugün şöyle bir dolaşmaya çıkacağım, akşam döndüğünde
evde olmayabilirim....
Ahmet: ..........
Ahmet den cevap yani dönüt yok. İki durum söz konusudur.
1-Ahmet mesajı duymamış yani almamış olabilir. Bu durumda iletişim gerçekleşmemiştir.
2-Ahmet mesajı almış fakat yanıt vermediği yani geribildirimde bulunmadığı için iletişim
tıkanmış ve gerçekleşememiştir.
Genel anlamda iletişimin gerçekleşmesi için iki sistem gereklidir. Bu sistemler iki insan, iki
hayvan, iki makine, insan ve hayvan, insan ve makine, vb. olabilir. Nitelikleri ne olursa olsun
iki sistem arasındaki bilgi alışverişi iletişim olarak kabul edilir.
İki insanın karşılıklı konuşması bir iletişimdir. Burada mesajın anması, algılanması ve anında
geri besleme olması söz konusudur, yani bilgi, duygu ve düşünce akışı iki yönlüdür. Gazete de
okuduğumuz satılık bir otomobil ilanı da bir bilgi aktarımı olduğu için iletişim sayılabilir
ancak burada ilanı verene cevap vermediğimiz sürece bizim için sadece bir bilgi yani
enformasyon olarak kahr. Bazı bilim adamları bilgi akışının iki yönlü olması durumunda
eylemi "iletişim yani komunikasyon" tek yönlü olması durumunda ise "enformasyon" olarak
tanımlarlar.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
62
Örnek:
Öğretmen: Geçen hafta verdiğim ödevleri önümüzdeki hafta toplayacağım
arkadaşlar. Hatırlatırım.
Öğrenciler. Biraz daha uzatamaz mıyız hocam? Yeterli kaynak toplayamadık,
başka derslerimizde var....
Öğretmen: Önümüzde daha bir hafta var. Bence bu ödev için iki hafta süre hiç
de az değil....
Karşılıklı konuşma bir süre daha devam eder.
Öğretmen ve öğrenciler arasında geçen bu konuşma bir "komünikasyon" yani
çift yönlü iletişimdir.
Ertesi gün öğretmen sınıfa yardımcısı ile haber yollar:
Yardımcı:Arkadaşlar, Tarih dersi ödevlerinin son teslim tarihi 12 kasım Cuma
günüdür, Daha sonra teslim edilen ödevler değerlendirmeye alınmayacaktır.
Bu duyuru ise tek yönlü bir bilgi akışıdır yani "enformasyon' dur.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
İletişimin Önemi
63
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
64
Bireysel açıdan baktığımızda; İnsanlar birbirlerine sadece bilgi, duygu, düşünce
ve fikirlerini aktarmakla kalmaz aynı zamanda da doğru olarak anlaşılmak
isterler. Bu insani bir ihtiyaçtır. Arkadaşlıklar, dostluklar, karşılıklı olarak
birbirini anlamanın yani başarılı bir iletişimin neticesi olan sevgiden doğar.
Bunun tersi durumlarda da insanlar birbirlerinden kopmaya uzaklaşmaya başlar.
Aile bireyleri arasında sağlanamayan iletişim, aile bireylerinin birbirinden
kopmasına, işyerindeki sağlıksız iletişim ise çalışanların kendilerini ifade
edememenin verdiği bir tedirginlik ve güvensizlik sebebiyle performanslarının
düşmesine, dolayısıyla iş değiştirmelerine yol açar.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
65
Çevreleriyle ilişkilerini de olumsuz yönde etkiler. Neticede; insanların bu gibi
sebeplerden dolayı sık sık ortam değiştirmeleri onları bezginliğe sürükleyebilir
ve amaçlarından vazgeçebilirler. İletişim eksikliği veya yanlış anlaşılmalar
çelişkilere, çelişkiler kavgalara, kavgalar cinayetlere dönüşebilir. Oysa her birey
huzurlu bir aile ortamına, kendisini rahat hissedebileceği sosyal bir çevreye ve
güvenle çalışabileceği bir iş ortamına ihtiyaç duyar. İletişim bilincinin
kazanılması; hayatımızı daha anlamlı, daha doyumlu ve dolası ile daha mutlu
hale getirir. Yapılan araştırmalar iletişimin, iş ve özel yaşamımızda en çok
zaman harcadığımız faaliyetlerden biri olduğunu göstermektedir.
İletişim bireyler arasında duygu, düşünce, bilgi, haber.... Paylaşımıdır.
İlişkilerimizi etkileyen; paylaşmanın biçimi ve paylaşılan şeylerdir.
Diğer insanlarla aramızdaki farklılıklar üzerinde yoğunlaştığımızda; iletişimin
çatışmaya, benzerlikler ve ortak yanlar üzerinde yoğunlaştığımızda ise uyum ve
yakınlaşmaya dönüştüğünü fark ettiniz mi?
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
İletişimin Özellikleri
66
Toplumu da insanlar yönetmektedir. İnsanlar arasındaki iletişimsizlik veya sağlıksız
iletişim her düzeydeki gruplarda kaos yaratabilir. Ülkenin birlik ve beraberliğini
bozabilir, terör hareketleri tetikleyebilir hatta darbe olabilir.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
67
I. İletişimde Başlangıç
İletişim bilinçli veya bilinçsiz olarak gerçekleşebilir ve bu yüzden başlangıç çok
önemlidir.
İki kişi ilk karşılaştıklarında birbirlerinin giyim kuşamı, kullandıkları renkler ve
aksesuarlar, saç modelleri, duruş ve oturuşları, yüz ifadeleri, bulundukları fiziksel
ortamdaki eşyalar vb. şeylerden etkilenirler, birbirlerini algılarlar ve sonuçta
birbirlerini yorumlarlar. Birbirleri hakkında karşılıklı olarak bir yargıya varırlar.
Bu yargının oluşmasında kendi eğitim, kültür, sosyal ve ekonomik düzeylerinin,
yaşam deneyimlerinin de etkisi vardır. "Halini tavrını sevmedim", "ilk görüşte
kanım kaynadı", "hiç benim tipim değil", "güvenilir bir insana benziyor" gibi
değerlendirmelere girerler. Kısacası birbirleri hakkında bir "karar" verirler.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
68
Karşımızdaki için ilk anda edindiğimiz izlenim, o insana yüklediğimiz
değerdir ve onunla aramızda gelişecek iletişimde çok önemli bir rol
oynayan izlenim olumlu ise iletişim çok kolay kurulabilir. Bazen bu
izlenim o kadar olumsuzdur ki iletişim kurulamaz bile...
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
69
2-Anlayarak kavramak:
Kaynak ve alıcı kullanılan sembollere değişik anlamlar yükleyebilirler.
İnsanların aynı konular üzerinde farklı görüş açıları ve düşünceleri olabilir.
Genellikle olayları farklı gözle görüp kendi süzgeçlerinden geçirerek algılarlar.
İnsanların dünyalarını (kendimizi onların yerine koyarak) anlamaya ne kadar
açık isek karşımızdaki insanın ne dediğini daha kolay kavrar ve paylaşıma
geçebiliriz. (Empatik tutum)
İletişimde önemli olan karşımızdaki insanı anlamaya hazır ve istekli olmaktır.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
70
3-İletişim iki yönlü bir süreçtir:
İletişimde iki taraf vardır. Taraflardan biri pasif yani tepkisiz kalır olaya
katılmaza iletişim kopar. İletişimin olabilmesi ve gelişmesi için her iki
tarafında olaya aktif olarak katılması gerekir. Örneğin komşumuzla
karşılaştığımızda onu selamlarız, eğer yanıt alamazsak bir süre sonra onu
selamlamaktan vazgeçeriz. Eğer selamımıza cevap verirse iletişimiz sürer ve
neticede sıradan bir komşuluk ilişkisi, belki zamanla iyi bir dostluğa bile
dönüşebilir.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
71
4- İletişim bir bütündür.
İletişimin özellikleri ve iletişim süreci bir bütündür. İletişimi yalnızca
kullanılan kelimeler veya sadece o andaki duruş, el hareketleri , yüzdeki ifadesi
gibi iletişimden sadece bir kesit alarak değerlendirmek mümkün değildir.
İletişim; gerek içeriği, gerekse bulunulan ortam, kullanılan kaynaklar, kişilerin
sosyo-kültürel ve eğitim durumu, kullanılan kanal, ortamdaki parazit, vb. tüm
öğeler değerlendirilerek ele alınmalıdır.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
72
İletişimin Fonksiyonları (işlevleri)
İletişim ne işe yarar?
İletişim genel olarak; kendini ifade etme, bilgilendirme, yönlendirme, denetleme,
eğitme, eğlendirme, duyguları dile getirme, toplumsal ilişki kurma, toplumlar arası
ilişki kurma, sorunları çözüp endişeleri ortadan kaldırma, motive etme, güdüleme,
ikna etme, heyecanlandırma gibi rolleri üstlenmiştir.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
73
Konuya “İletişim ve birey” olarak baktığımızda iletişim ne işe yarar?
Birey, iletişimi önce kendini ifade etmek ihtiyaçlarını söylemek, duygu ve
düşüncelerini paylaşmak için kullanır.
Kişinin kendini değerlendirmesi ve kendini karşısındaki ne doğru anlatmak için
özel bir çaba göstermesi gerekir.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
74
Bilgi toplar, bu bilgileri sürdürmek, bilgilerin ışığında kararlar
almak ve yaşamını kolaylaştırmak için kullanır.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
75
İletişim sayesinde birey bir sosyal çevre edinir, (statü kazanır)
İletişim
sayesinde
bireyler
toplumu
oluştururlar
yani
sosyalleşmeye katkı sağlarlar.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
76
Konuya "İletişim Ve Toplum" Olarak Baktığımızda İletişim Ne İşe Yarar?
Toplumu bilgilendirir.
Öğrenme sürecini destekler. İletişimsiz bir eğitim düşünülemez.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
77
Kültürel yakınlaşma ve kültürün
aktarılmasını sağlar.
Toplumsal yakınlaşma sağlar.
Toplumu motive eder.
Toplumu yönlendirir.
Toplumu bilgilendirir.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
78
Konuya "İletişim ve İşyeri" Olarak Baktığımızda İletişim Ne İşe Yarar?
•
Kurum içinde herkesin görev ve sorumluluklarını yerine getirebilmesi
için, kendisinden bekleneni anlamasını sağlamak.
•
Her yöneticinin kendisine bağlı elemanların davranış ve isteklerinden
haberdar olmayı sağlamak
•
Etkileşim (sinerji) sağlamak
• Anlaşmazlıkları çözmek
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
79
İletişimin Herhangi Bir Sosyal Sistem İçindeki Temel Fonksiyonları Nelerdir?
Bilgi
Kişisel çevresel, bölgesel, ulusal ve uluslararası şartları anlamak ve bunlara
bilinçli tepkiler göstermek ve doğru sonuçlara varabilmek için gerekli haber,
veri, fikir ve yorumların toplanıp depolanması işlenmesi yayılması.
İkna etme ve etkileme
Bir insanın karşısındaki kişinin düşünce ve davranışlarını arzu edilen doğrultuda
değiştirmesini sağlama sürecidir. İkna girişimi, bilince veya bilinçaltına yönelik
olabilir; sözel veya sözel olmayan mesajların kullanımı biçiminde olabilir. Belirli
bir tek kişiyi veya bir grubu ikna etmek mümkündür.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
80
Sosyalleşme
Kişilerin içinde bulundukları toplumun üyeleri olarak faaliyet göstermelerini
sağlayarak; toplumsal bilinci ve dayanışmayı besleyen genel bilgi birikimini
oluşturmak ve toplumsal yaşama aktif bir biçimde katılmalarını sağlamak.
Motivasyon:
Toplumun hedeflerini oluşturmak, kişisel ve toplumsal etkinlikleri geliştirmek.
Kabul gören hedefleri destekleyip gerçekleşmesini sağlamak.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
Eğitim:
81
Her yaştaki bireyler için kişisel gelişim ve kapasitenin iyileştirilmesi için bilgi
aktarmak.
Kültürel gelişme
Kültür ve sanat ürünleri yayınlamak ve böylece bireyin hayal gücünün
gelişmesi, yaratıcılığın canlanması ve ufkunun genişletilmesi yoluyla kültürel
gelişimi sağlamak ve geçmişe sahip çıkmak.
Eğlence
Kişisel veya toplum olarak eğlenme amacıyla tiyatro, müzk, dans, spor, film
gibi etkinliklerin yaygınlaştırılmasını sağlamak.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
82
İletişimin sınıflandırılması
ve İletişim Türleri
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
Günlük yaşamımızı ele aldığımızda, aile, iş veya okul çevremizdeki ilişkilerimizde
83
karşılaştığımız insanlarla kurduğumuz iletişim çeşitlerine şöyle bir göz atalım;
uyandığımızda aile fertlerine günaydın deriz (sözlü iletişim), gazetelere göz atarız
veya işimize gittiğimizde masamıza bırakılan notları okuruz (yazılı iletişim), bu
arada telefon çalar cevap veririz (uzaktan iletişim veya tele komünikasyon),
odamıza bir çalışma masası almayı düşünüyoruzdur, kataloglara, alışveriş
merkezlerinin gönderdiği broşürleri inceleriz (resim ve grafikle iletişim),
hükümetin aldığı bir kararı arkadaşlarımızla tartışırız (kitle iletişimi). İşyerimizde
alınan bir kararı şefimiz bizlere bildirir (örgüt içi iletişim), eğer bu karar birlikte iş
yaptığımız başka işyerlerini de ilgilendiriyorsa onlara da bir yazı ile bildirmek
durumunda kalınır (örgütler arası iletişim).
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
Radyodan haberleri dinleriz (işitsel iletişim ve aynı zamanda kitle iletişimi),
84
öğleden sonra yapacağımız işleri düşünürüz (kişisel ya da kendi kendine iletişim),
eve dönerken bir film afişi görürüz (görsel iletişim ve grafik iletişim) vb. örnekleri
çoğaltmak mümkündür. Bu örneklerde tüm iletişim çeşitleri yer almamakla birlikte
gördüğümüz gibi bazıları aynı zamanda birkaç iletişim türüne de girebilir. Örneğin
sinema afişi hem görsel iletişim, hem grafik iletişim, hem kitle iletişimine girebilir.
Bu yüzden önce iletişimi belli ölçütlere göre sınıflandırmak gerekir.
İletişimi bir toplumsal ilişkiler sistemi olarak ele alırsak aşağıdaki gibi bir tablo
ortaya çıkar, oysa temelde "sözlü", "sözsüz" ve "yazılı" olmak üzere üç çeşit
iletişim vardır...
Önce iletişimi sınıflandıralım:
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
85
TOPLUMSAL AÇIDAN
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
Kişiler arası iletişim
86
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
Grup iletişimi
87
Grup ortak amacı ve hedefi olan insanların bir araya gelerek
oluşturdukları insan topluluğudur. Grubu oluşturan Bireylerin karşılıklı olarak
birbirlerini etkiledikleri ve birbirlerinden etkilendikleri bir oluşuma da grup
iletişim denir.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
88
Örgüt İletişimi
İşyerlerinde günlük işlerin yürütülebılme si ve işyerinin hedeflerine ulaşabilmesi
için o işyerinde çalışan her kademedeki insanlar arasındaki bilgi alışverişidir.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
Toplumsal (Kitle) İletişim
89
Toplumu bilgilendirmek amacıyla olduğu gibi, bir siyasi olguyu, bir kurumu
ya da bir kimseyi övmek, yermek veya savunmak amacıyla da kurulabilir.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
90
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
91
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
92
KULLANILAN KANALLAR VE ARACILAR AÇISINDAN
Görsel
İletişim
Görsel
İşitsel
İletişim
İşitsel
İletişim
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
Dokunma
ile iletişim
01.11.2016
93
GRUP VEYA ÖRGÜT İLİŞKİLERİNİN YAPISINA GÖRE
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
Biçimsel (formel) iletişim
94
Bir grup veya örgütte yönetici kademesinden çalışanlara doğru bilgi akışı
(Dikey iletişin )
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
Biçimsel olmayan (informel) iletişim
95
Örgüt yahut gruba mensup insanların birbirleriyle olan iletişimi (yatay iletişim)
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
KULLANILAN KODLARA GÖRE
96
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
ZAMAN VE MEKANA GÖRE
97
Yüz yüze iletişim
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
Uzaktan iletişim
98
(eşzamanlı olmayan)-mektuplaşma
Asenkron
ı
Senkron (Eşzamanlı)-telefon
görüşmesi, chat..
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
99
İletişimin türleri
İletişim türlerini; genellikle " sözlü, " sözsüz " yazılı iletişim olarak üç grupta
incelemek mümkündür.
İletişim eyleminin etkin olmasında; iletişim türü veya sınıfı ne olursa olsun
dikkat edilecek unsurlar aynıdır. Öncelikle mesajın alıcı tarafından eksiksiz
olarak algılanması ve anlaşılması sağlanmalıdır. İnsanlar yaşamlarını
sürdürmek için kişisel iletişimi kullanırlar. Bununla beraber, okulda, meslek
hayatında ve kitle iletişiminde etkinlik sağlanabilmesi de kişisel iletişimin
başarılı olmasına bağlıdır.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
100
SÖZLÜ ve SÖZSÜZ İLETİŞİM
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
Sözlü İletişim
101
İletişim türlerini sözlü, sözsüz ve yazılı iletişim olarak üç grupta incelemek
mümkündür.
1-Sözlü İletişim:
Konuşma dili olarak adlandırılabilir. İnsanların karşılıklı konuşmaları, yüz yüze
yapılan görüşmeler, konferanslar, brifingler, resmi toplantılar, öğretmenin sınıfta
ders anlatması, halka hitaplar vb. çeşitli biçimlerde kurulur ve en çok
kullandığımız iletişim türüdür.
İki kişi arasındaki sözlü iletişimi ele alırsak; kaynaktan çıkan haber alıcı (hedef)
tarafından alınır ve hemen algılanıp yorumlanarak geri beslemede (dönüt)
© zeytinist
bulunulur.
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
102
Kaynağın, alıcıdan gelen dönüt’ü değerlendirerek mesajının ne kadar etkin
olup olmadığını denetleme olanağı vardır. Bilgiler kaynak-alıcı, alıcı-kaynak
arasında sürekli gider gelir ve kaynak bir sonraki bilgi ya da haber için alıcı
pozisyonuna geçer. Bu sözlü iletişimin iki yönlü yani interaktif olan şeklidir.
Cumhurbaşkanının televizyondan halka yaptığı bir hitabı örnek alırsak bu tür
bir iletişimde dönüt olmadığı için tek yönlü olarak kabul edilir.
Sözlü iletişimin en önemli aracı konuşma “dil”i dir. Konuşurken
kullandığımız dil toplumun her bireyi tarafından aynı anlamı taşıyor ve aynı
şeyleri çağrıştırıyorsa o toplumun sağlıklı bir iletişimi olduğu söylenebilir.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
103
Tek kişilik sözlü iletişim
© zeytinist
[email protected]
İki kişilik sözlü iletişim (İnteraktif )
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
104
Bununla beraber sözlü iletişim tek başına değerlendirilemez ve onunla
birlikte mutlaka ikincil bir iletişim biçimi olan dil ötesi iletişim diye
adlandırdığımız diğer faktörler de vardır.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
105
Sözlü iletişimde mesajin doğru iletilmesi seçilen kelimelere bağlı olmakla
beraber algılanması büyük ölçüde dil-ötesi faktörlere bağlıdır. Bu
konudaki
araştırmalar
insanların
birbirleriyle
konuşurken
ne
söylediklerinden daha çok nasıl söylediklerine dikkat ettiklerini
göstermektedir.
Hepimizin gerek yakın çevresinde gerekse toplumsal yaşamda saatlerce
ilgi ve zevkle dinlediği insanlar vardır. Onları dikkatle gözlemleyiniz.
Dikkat ederseniz hepsinin konuşmasında ortak bazı özellikler vardır.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
106
Konuşmamızı nasıl etkili, ilgiyle ve zevkle dinlenir hale getirebiliriz?
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
107
Ses :
Sesin tonu, şiddeti, rengi (bireyleri birbirinden ayıran özellik) hızı ve vurgusu
vardır. Bu öğelerin doğru kullanılması gerekir. Gereksiz yere bağıra bağıra ve
hızlı konuşan bir insan bizi nasıl yorar ve içimizde ondan biran önce kurtulma
isteği duyarsak, çok hafif bir sesle konuşan biri de bir süre sonra bizde aynı
duyguları uyandırabilir. Güzel konuşmak bir sanattır. Bazı insanlarda bu özellik
küçük yaşlarda oluşabilir. Bununla beraber bu öğeleri doğru kullanma
alışkanlığını da her yaşta edinmek mümkündür. (konuşmasıyla sizde hayranlık
uyandıran insanların özelliklerini gözlemlemek onları aynen taklit etmemek
kaydıyla etkili bir yöntemdir.) Eğer etkili ve düzgün konuşma, bireyin iş
yaşamında önemli bir yer tutuyorsa bu konuda verilen seminerleri izlemek ve
kendimize uyarlayarak uygulamak gerekir.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
108
İçerik:
Söylemek istediğimiz nedir buna bağlı olarak konuşmamızın içeriği ne
olmalıdır? Konuşma; bilgilerimizi, duygu ve düşüncelerimizi, deneyimlerimizi
sözlerle başkalarına iletmektir. Birkaç saniye düşünüp doğru yerden
başlanmalı, çok uzatmadan ve anlaşılır bir biçimde konuşulmalıdır.
Konuşmada mantıklı bir sırayı takip etmek, bağlantılar kurarak anlatmak
konuya olan ilgiyi artırır ve daha sonra konuşmacının lüzumsuz ve sevimsiz
sorularla karşılaşmasını engeller.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
109
Doğallık:
Konuşurken doğal olmak, yapmacık jest ve mimiklerden uzak durmak,
konuşmacının konuya olan hakimiyetini arttırır. Zaten doğal olmayan bir
konuşma bir süre sonra dinleyenlerin de ya ilgisini dağıtır ya da alay
etmelerine neden olur.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
110
Canlılık:
Konuşurken, canlı, coşkulu ve dinamik olmak, aşırıya kaçmamak kaydıyla
genellikle dinleyen(ler)den olumlu tepki alır. Coşkusuz, tekdüze ve bezgin
bir tavır, dinleyen(ler)in ilgisinin dağılmasına sebep olur.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
111
Akıcılık:
Konuşurken gereksiz duraksamalar, eee, ııı. şey, mmm gibi takıntılar
konuşmanın akıcılığını ve inandırıcılığını bozar. Bazı kelimeleri sık sık
tekrarlamayı alışkanlık haline getirmek de konuşmayı sevimsiz bir hale getirir.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
112
Doğru Telaffuz Ve Kelimeleri Yerinde Kullanmak:
Kelimeleri doğru telaffuz (kelimelerin söylenişi - diksiyon) etmek çok
önemlidir. Yeni duyulan bir kelimenin gerçek anlamını ve doğru telaffuzunu
araştırmadan asla kullanmamalıdır. Çok güzel konuşma yeteneği olan biri
bile yanlış bir telaffuz ya da kelimeyi yerinde kullanamamaktan ötürü
dinleyiciler üzerinde olumsuz bir etki bırakabilir.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
113
Etkili Sunum Teknikleri
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
114
Ya birlikte kardeş gibi yaşamayı öğreneceğiz ya da aptallar
gibi hep beraber yok olacağız.
/Martin Luther King/
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
115
daha iyi sunun, daha yükseğe ulaşın
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
116
Korkularımız
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
117
“Sunum mu ? ... korkunç”
Hiç kimse sunumcu olarak doğmaz
Herkes aptal görünmekten, kendisine gülünmesinden korkar
Birilerine bir şeyler anlatırken heyecanlanmak, ellerimizin terlemesi
beklenmeyen bir durum değildir.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
118
“Daha iyi sundum,
daha başarılı oldum”
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
119
Bütün bir eğitim hayatı boyunca edindiğiniz bilgilerden daha değerli ... etkili sunum
yapabilmek, özellikle iş dünyası için
Sunum : bir mesajı iletmek amacıyla gerçekleştirilen sözlü ve/veya görsel iletişimdir
Bu yetenek edinilebilir... birkaç saat, birkaç gün veya bir kaç ay ve bu yetenek
geliştirilebilir
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
120
“Neden iyi bir sunumcu olmam gerekiyor ?”
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
121
İyi bir sunumcu
Aranan
Saygı duyulan
Yükselen
Değeri artan
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
122
Neden sunum yapmalı?
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
123
1. İnsanları harekete geçirmek için (harekete geçirmek için
inandırmak gerekir)
1. Güvenilirlik
2. Heyecan
3. Mantık
2. Bilgilendirmek için
3. İkna etmek için (düşünceleri değiştirmek için)
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
124
Gönüllülük
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
Gönülden istemek
125
İsteksiz başladığınız her iş gibi sunum da başarılı olmaz
• “benden birşey dinlemek için gelenlere, yeni ve onların hayatlarını
olumlu yönde değiştirebilecek en az bir kelime (tek bir kelime)
söyleyeceğim”
• “ben bu konuyu dinleyicilerin hepsinin daha iyi anlayabilmelerini
sağlayabilirim”
• “beni dinleyenler üzerinde olumlu bir etki yaratabilirim”
• “dünyayı olumlu yönde değiştirebilirim”
• “iyi birşeyler sunarsam beni daha çok sevebilirler”
• ...
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
126
Güven
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
127
Kendinize güven
İyi hazırlık,
Aktaracağınız şeye güven,
Arkanızda duran kişi ve kuruma güven
Ortama ve çevre koşullarına güven
Sıcak, soğuk, rahat, gürültülü...
Dinleyene güven
Dinleyebilme
Dinletebilme
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
128
Dinlemek
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
Neden dinlemiyoruz ?
129
Ortalama konuşma hızı
: 150 kelime/dakika
Ortalama düşünme hızı
: 500 kelime/dakika
Fark
: 350 kelime/dakika
• Söylenenden rahatsızlık duymak ve kendini kapatmak
• Bir sonra ne söyleyeceğini düşünmek
• Yorgun ve rahatsız olmak
• Duyamamak
• Sunumcuyu sıkıcı bulmak
• Anlatılanı zor ve anlaşılmaz bulmak
• Anlatılanı basit bulmak
• Sunumcuyu güvenilmez bulmak
• Sunumun yapıldığı yerin rahatsız olması
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
130
Dinletebilmek
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
131
Dinleme engellerini kontrol edin ve kaldırın
Konuşan-anlatan olun, yazan-okuyan olmayın
Konuşulan kelimeler yazılan kelimelerden farklıdır
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
132
Görsel Olmak
Dinleyici algılaması
Ses; 38%
Görsel;
55%
© zeytinist
[email protected]
Kelime;
7%
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
133
Görsel Olmak
Görünümünüz
Jestleriniz
Yüzünüzün ifadesi
Beden diliniz
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
134
Kötü bir sunumun adımları
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
135
Sunumdan önce hiçbir araştırma yapmamak
Dinleyicileri tanımamak
Ortamı sunuma uygun şekilde düzenlememek / düzenlettirmemek
Hiçbir deneme yapmadan sunumu yapmak
Aktarım yapılacak konuyu bilmemek
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
136
Bir başkasının hazırladığı sunumu yapmak
Sunum içinde dinleyicilere uygun olmayan parçaları bırakmak
Tek düze ve sıkıcı bir tonda konuşmak
Görsellerden hiç yararlanmamak
Kendini tanıtmamak
Hiçbir giriş kısmı yapmamak, doğrudan konuya girmek
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
137
Gereksiz ve topluluğa uymayan hikayeler ve esprilerle giriş yapmak
Aktarımın içeriğini dinleyicilere uygun yapmamak bu konuda geri
bildirim almamak
Aktarımı okuyarak veya ezberden yapmak
Aktarımı vücudunuzu dinleyenlere döndürmeden yapmak
Aktarım sırasında rahatsız edici şekilde hareket etmek
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
138
Aktarımı hiçbir göz kontağı kurmadan yapmak
Aktarım sırasında veya sonrasında soru almamak, geri bildirimden
yararlanmamak
Tamamen teorik bilgi vermek pratik hayata bağlantı kurmamak
Kapanış ve sonuç bölümünü yapmamak
İlgiyi sürekli en üst seviye de tutmak yerine görev gereği anlatımı yapmak
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
139
Standart bir sunumun adımları
Giriş
Tanıtım
Gelişme
Aktarım
Sonuç
Mesaj vererek bitirme
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
140
Açılış
Etkileyici başlangıç
Giriş bilgilendirmesi
Gelişme
Ara derlemeler ve gerçek hayattan örnekler ile aktarım
Kapanış
Kapanış bilgilendirmesi
Olumlu, motive edici mesaj
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
Etkili sunumun grafiği
141
Ara
derleme
Kapanış ,
Tekrar bilgilendirmesi
Ara derleme
Açılış,
Giriş bilgilendirmesi
Vasat
Sunum
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
Etkili Sunumun Öğeleri
142
Planlanma
Hazırlanma
Aktarma
Bedeni ve mekanı kullanma
Kontrollü olma
Görseller kullanma
Soru cevaplama
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
Pratik yapma, tekrar etme
01.11.2016
143
Sunumun Adımları
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
144
Planlanma
bir amaç belirlemek
neden sunum yapıyorum ?
ne bekliyorum ?
ana fikri en tepeye koyun
izleyicileri araştırmak anlamak
neden izleyecekler ?
ne bekliyorlar ?
neye gereksinimleri var ?
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
145
Planlanma
fikir haritaları yapmak
her fikri kaydedin
serbestçe düşünün – açık fikirli olun
seçim yapmak
amaçlarınıza uygun olan fikirleri seçin
birçok fikir yerine sadece iki veya üç tanesini seçin
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
146
Hazırlanma
Giriş / Açılış
Gelişme
Sonuç / Kapanış
Açılış : %10-15
Gelişme : %80-70
Kapanış : %10-15
Açılış : Ne sunacağınızı sunun
Gelişme : Sunumunuzu sunun
Kapanış : Ne sunduğunuzu sunun
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
 Hazırlanma
147
 Giriş / Açılış
▪ Dikkat çekin
▪ soru sorun
▪ anektod anlatın
▪ şok açılış yapın
▪ güven verin
▪ alıntı yapın (basma kalıp sözlerden uzak durun)
▪ şaşırtıcı bir gerçek
▪ tahminde bulunun
▪ tarihsel bir öykü
▪ nükteli bir öykü
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
Hazırlanma
148
Gelişme
Bir çerçeve verin
Bir yapı seçin
problem – çözüm
kronolojik
başlıksal
teori – pratik
İstatistikler verin
Gerçeklere dayanın
Alıntılar ekleyin
Kişisel anektodlar kullanın
Her noktadan sonra toparlayın
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
149
Hazırlanma
Sonuç / Kapanış
Birdenbire bitirmeyin
Yeni bir noktadan bahsetmeyin
Pozitif bir nokta ile bitirin
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
150
Aktarma
Bir yol seçin
okumak 
göz kontağı kuramazsınız
beden diliniz ortadan kalkar
doğallıktan uzak olur ve güven kaybedersiniz
ezberlemek 
mekanik olursunuz
bir yeri unutursanız tüm sunumu kaybedersiniz
doğaçtan (içine doğduğu gibi) 
unutmaya karşı “güven kartları” hazırlayın
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
151
Bedeni ve mekanı kullanma
gülümseyin
“burada olmaktan dolayı mutluyum”
göz kontağı kurun
herkese bakın
otorite ve güven sağlayın
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
152
Bedeni ve mekanı kullanma
ellerinizi kullanın
boş olmalarını sağlayın
beden hareketlerinizi elleriniz ile destekleyin
ellerinizin omzunuzdan başladığını unutmayın
birşeyler çevirmeyin
bir yerlere sürekli ve gereksiz olarak dokunmayın
bir yerleri çekiştirmeyin
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
153
Bedeni ve mekanı kullanma
Pozisyonunuz ve duruşunuz
bariyerlerden sakının
oturmayın ayakta olmak otorite sağlar
dik durun
sürekli iki adım öne iki adım geriye atmayın
sallanmayın
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
154
Kontrollü Olma
herkes sunum yapmaktan rahatsız olur
herkes aptal görünmekten korkar
sinirlerinizi kontrol edin
rahatsızlık duyduklarınız ile yüzleşin
çok pratik yapın
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
Sesi kullanma
155
duyulun
bağırmayın
sesiniz renkli olsun
sesinizi alçaltıp yükseltin
konuşma hızını değiştirin
duraksayın
konu değiştirmek için
dikkat çekmek için
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
 Görseller kullanma
156
Algılamayı arttırır
Zaman kazandırır
Bilgisayar varsa kullanın
Bilgisayar olsa da olmasa da tahta / flipchart kullanın (sorulara böyle cevap
verebilirsiniz)
Renkleri doğru seçin
Kurum renkleri
Pastel renkler
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
Tezat ve güçlü renkler
01.11.2016
157
Kötü Görseller
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
158
Sitemize kaydolduktan sonra kayıtta kullandığınız eposta adresinize gelen
mesaj gereği "onay" işleminizi tamamlamanız gerekmektedir. Bu işlemi
onaylamadığınız taktirde forumdan tam olarak yararlanmanız mümkün
olamayacaktır. Onay mesajı “spam” ya da “junk” eposta olarak
algılanabileceğinden hesabınızdaki ilgili bölümleri kontrol etmeniz rica olunur.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
159
Kötü Görseller
Sitemize kaybolduktan sonra kayıtta kullandığınız eposta aderesinize
gelen mseaj gereği “ON ay" işeminizi tamamlamanız gerekmektedir.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
Kötü Görseller
160

















Bir
Sunumda
Bir
Çok
Sayıda
Noktanın
Olduğu
Bir
Görsel
Sayfası
İzleyenlere
Ciddi
Ciddi
Rahatsızlık
Verir
Okunmasını
Engeller © zeytinist
 Bu
 Nedenle
 Bir
 Görselde
 Az
 Sayıda
 Ve
 Amaca
 Yönelik
 Noktara
 Temas
 Eden
 Başlıklar
 Kullanmanız
 Şiddetle
 Tavsiye
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
 Edilir
















Ama
Yinede
Siz
Israrla
Bir
Sürü
Noktalı
Bir
Görsel
Kullanmakta
Özgürsünüz
Okunmazsınız
Aldırmıyorsanız
Mesele
Yok
Elbette
01.11.2016
Kötü Görseller
161
•
Renk seçerken
•
gözü yormamakta
•
büyük fayda var
Başka
korkunç
renk
seçenekleri de
var
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
162
Kötü Görseller
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
163
Kötü Görseller
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
164
Kötü Görseller
•
Daha çok animasyon kullanmak görselleri bozabilir
Meksika dalgası yapan yazılar
Bazen
dönerek
gelen şekiller
Bilemediğimiz
Kontrol dışı başka
Bir sürü
Numara
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
165
Kötü Görseller
 Yazı tipi kullanımda dikkat gerekir
 Times New Roman biraz ciddidir
 Arial daha samimi görünür
 Harlow kullanıyorsanız artistik bir yanınız oldugu düsünülebilir
 Baska yazı
elbette
 Bir görselde bir sürü yazı tipi kullanıyorsanız izleyeni yorarsınız, ne olduğunuzu
kavrayamaz
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
166
Sunumun Adımları
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
167
Soru cevaplama
soruları sunum sırasında alabilirsiniz
küçük gruba sunum yaparken faydalıdır
anlattıklarınızı anlaşıldığını veya anlaşılmadığını gösterir
soruları sunum sonunda alabilirsiniz
sunumunuz bölünmez
zaten anlatacaklarınız ile ilgili soru gelmez
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
Soru cevaplama
168
cevaplama
soruyu iyice anlayana kadar dinleyin
soruyu herkesin duyabileceği şekilde tekrarlayın
savunmaya çekilmeyin
bilmiyorsanız bilmediğinizi söyleyin
daha önce açıklanmış bile olsa tekrar cevaplayın
cevaplama sırasında tek bir kişi ile dialoga girmeyin
sunum ile ilgili olmayan sorulara cevap vermeyin
varsayıma dayanan sorulara öncelikle sorunun düzeltilmiş şeklini belirterek
başlayın
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
169
Sunumun Adımları
Pratik yapma, tekrar etme
kendi kendine tekrar (ayna)
anektod eklemek
beden dilini kontrol etmek
tanıdık bir gruba tekrar
süreyi kontrol etmek
sesi kontrol etmek
geribesleme almak
kullanılacak mekan ve gereçlerle tekrar
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
170
Sunum Zamanı
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
171
İyi bir sunum ...
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
10 dakika ya da 10 saatte hazırlanmaz, 10 hafta ya da 10 ayda hatta 10 yılda
172
hazırlanır
Basit soruların cevaplarını bilin :
Sunum ne zaman
Sunum nerede
Sunum ne tür bir konu hakkında
Sunuma kimler katılacak ve kaç kişiler
Sunum neden isteniyor
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
173
İyi bir sunum ...
Hangi nedenle sunum yapacaksınız
İnsanları harekete geçirmek için
Onlara faydalardan olumlu şeylerden bahsedin
Bilgilendirmek için
Kronolojik veya başlıksal sıra ile bahsedin
İkna etmek için
Problem ve çözümünden bahsedin
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
Çorbanın içinde neler olmalı
174
 Kişisel anektodlar
 İstatistikler
 Gerçekler (varsayımlar değil)
 Alıntılar (basma kalıp laflar değil)
 Tarihsel öyküler
 Örneklemeler
 Gösteriler (demolar - kısa ve öz)
 Komiklikler
 Renkli dil
 Görsel materyal
 Hediyeler ve ödüller
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
175
İyi bir sunum ...
Prova yapın, çok prova yapın
Gülümseyin, gülümsetin
Güçlü başlayın, olumlu bitirin
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
176
Sonuç
Sunum günlük hayatımızın her safhasında yer alan bir araç,
iyi kullanıldığında hedeflerimize çok hızlı ulaşmamızı sağlayacaktır
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
Sözlü iletişimin diğer iletişim türlerine göre avantajlı tarafları:
177
İki yönlü sözlü iletişimin pek çok avantajı vardır; bilginin anlaşılma
derecesi kontrol edilebilir ve anlaşılmayan konulara açıklık getirilebilir.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
178
Beden dili ve dil-ötesi faktörler olumlu bir biçimde kullanılarak söylenenlere
destek sağlanabilir.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
179
Sözlü iletişim kişiler arasında yaşamın her kesitinde kullanıldığı gibi örgütsel
iletişimde de çok önemli bir yer tutar. Mesaj özel, kısa ve rutin değilse iki
yönlü sözlü iletim özellikle tercih edilir. Çünkü dönüt hemen alınır ve ayrıca
beden dili ve dil-ötesi faktörler sayesinde hem alıcı hem de kaynak
birbirlerinin konu hakkındaki duygularını da ölçebilirler.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
180
Sözsüz İletişim
İletişimin birincil aracı dildir, ancak sözlü iletişimi anlatırken bahsettiğimiz dilötesi ve beden dili olarak bahsettiğimiz ikincil öğeler sözlü iletişimi pekiştirir.
Söz gerektirmeyen ve yüz ifadesi, bakışlar, mimikler, jestler ve bunlarla birlikte
insanlarla yan yana iken bırakılan fiziksel mesafe, giyim tarzı, kullanılan renkler
ve aksesuarlar gibi kelimelerin kullanılmadığı tüm iletişim unsurlarını kapsar.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
181
Örneğin temiz düzgün giyinmiş, bakımlı, güler yüzlü ve hareketlerinde ölçülü bir
insan bizde olumlu duygular uyandırırken, asık suratlı bakımsız bir insan ile
selamlaşmak isteği bile duymayız. Bazen de çok bakımsız ve insanlarla arasına
fazla fiziksel mesafe koymasına rağmen gözleri gülen, içinden sevgi taşan öyle
insanlar vardır ki onlarla da farkında olmadan iletişim kurabiliriz. Renklerin
toplumsal, kültürel, sosyal ve siyasal anlamları vardır. Beyaz sevinci sadeliği ve
saflığı, mavi güven huzur ve asaleti, sarı enerjiyi, kırmızı heyecan ve meydan
okumayı, siyah matem ya da seçkinliği, etnik takılar bir etnik gruba ait olma
veya entelektüel görüş, klasik giysi ve takılar ciddiyet ve soyluluğu ifade
edebilir.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
Aynı şekilde kollarını göğsünde bağlıyarak durmak, otururken bacak bacak üzerine
182
atmak, ve sırtını sandalyeye dayamak, insanlarla arasında çok fazla fiziksel mesafe
bırakmak, insanlarla iletişime kapalı olma mesajını verir. Tam tersine bacak bacak
üzerine atmadan ve hafifçe öne eğik bir biçimde oturmak iletişime açık olmak diye
yorumlansa bile genellikle davranışlar kişiye özeldir ve bireyin aile ve yakın
çevresinden görerek edindiği alışkanlıklara, eğitim düzeyine ve psikolojisine
bağlıdır. (Dolayısıyla iletişim kurmak istemesi ya da istememesi şeklinde çok
somut bir şekilde yorumlanması doğru değildir. Bu nedenle şöyle giyinen insan
güven verir, bu şekilde davranan insan iletişime açık ya da kapalıdır diye kesin
yargılara varmak doğru değildir. Bazı durumlarda 6. hissinize güvenin!) Ancak,
insanın genel olarak dış görünüşü hiç şüphesiz “ilk izlenim” için çok önemlidir.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
183
Bu konuda yapılan araştırmalardan çıkan sonuç çok ilginçtir: (Ergin 2000, Albert
Mahrakin’in araştırması) Beden dilinin iletişimdeki etkisi % 55, sesin iletişimdeki
etkisi % 38 ve kullandığımız sözcüklerin etkisi % 7 olarak belirtilir. Buna göre
bizler bireylere anlatmak istediklerimizin % 10’a yakın bölümünü sözcüklerle
iletebilmekteyiz. Vücut dili sözcüklerden daha etken olarak gözükmektedir.
İletişimin birincil aracı dildir, ancak sözlü iletişimi anlatırken bahsettiğimiz dilötesi ve beden dili olarak bahsettiğimiz ikincil öğeler sözlü iletişimi pekiştirir.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
184
Sözlü iletişimden daha önemlidir.
İlk görüşmedeki mesajların yarısını oluşturur.
Gerçeğe daha yakındır.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
185
SÖZSÜZ İLETİŞİM UNSURLARI
Vücut dili
Fiziksel özellikler
Dokunma
Dil özellikleri
Artefaktlar
Çevresel faktörler
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
186
İnsanlar genellikle üç şekilde sözsüz iletişim kurarlar;
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
187
1- Mekan Kullanımı:
İletişimde çok üstü örtülü bir biçimde etkili olduğu için mekan kullanımının
öneminin pek farkında olamayız. Aslında insanlar kendi çevrelerinde
oluşturdukları boş mekanlarla da mesaj iletirler. İnsanlarla aramızda
bıraktığımız mesafe ile onlara ne kadar yakın ya da uzak olduğumuzu ifade
ederiz. Ailemiz ve çok yakın arkadaşlarımızla birlikteyken aramızdaki mesafeye
çok dikkat etmeyiz ve genellikle onlarla çok yakın otururuz. Fakat yeni
tanıştığımız veya hoşlanmadığımız biri ile aramıza farkında olmadan bile belli
bir mesafe bırakma eğiliminde oluruz
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
188
İnsanlar kendi çevrelerinde oluşturdukları BOŞ MEKANLAR yoluyla da
İLETİŞİMDE bulunurlar. Başka insanlara olan uzaklığımızı ayarlayarak, onlara
uzak ya da yakın durarak birtakım mesajlar iletiriz. Diğer insanlarla aramıza
koyduğumuz uzaklık, onlara karşı olan duygularımızla ilgilidir. Sevdiğimiz
insanlara yakın durmayı tercih ederken, daha az sevdiklerimizle aramızda biraz
daha mesafe bulunmasına dikkat eder, hiç tanımadığımız insanlara ise daha uzak
dururuz.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
189
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
KİŞİSEL ALAN
190
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
191
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
Sevmediğimiz bir insanın bize çok yakın durması bizi rahatsız eder çünkü
192
onunla iletişim kurma isteği içinde değilizdir. Herkesin etrafında,
başkalarının girmemesi gereken sembolik bir alan vardır ki, buna "kişisel
alan" diyoruz. Kişisel mesafe fiziksel sebeplerden kaynaklanmaz, sadece
kişilerin diğer insanlarla kurdukları ilişkilerin niteliğinden kaynaklanır.
Kişisel alanın genişliği kişiler arasındaki samimiyete göre değişmektedir.
Eğer bu siniri bilerek veya bilmeyerek aşarsanız, karşıdaki kişi hemen
rahatsız olacak ve uzaklaşma isteği hissedecektir.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
193
İlginçtir ki, kişisel alanın genişliği kültürden kültüre değişmektedir. Bununla
beraber ilişkilerimizin ölçüsünü belirleyen A alan vardır:
Bireylerin
iletişim
halinde
oldukları
kişilerle
oluşturdukları
mesafe,
ilişkilerinin düzeyi hakkında bilgi verir.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
Mekan kullanım şekli bir dostluk göstergesi olabileceği gibi, aynı zamanda da bir
194
statü göstergesidir. Gerek kamuya ait işyerlerinde gerekse özel sektörde üst
kademelere çıkıldıkça genellikle ofislerin daha geniş ve daha kaliteli
mobilyalarla döşenmiş olması, makam masalarının daha büyük ve makam
sahibine ait koltuğun ziyaretçiler için hazırlanmış koltuklardan daha yüksek
olduğu hepimizin dikkatini çekmiştir.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
195
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
196
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
197
Japon sahalarında minimalist karşılaşma; Japon imparatoru Akihito ve Suudi
Arabistan Prensi Muhammed bin Selman
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
2-Zaman kullanımı:
198
Zamanın yaşamımızda önemli bir yeri olduğu gibi iletişim kurduğumuz
insanlarla da bir ilişkisi vardır. Bir insana ne kadar çok zaman ayırıyorsak
veya onunla olan randevularımızda ne kadar dakik davranıyorsak ona o
kadar önem veriyoruz demektir. Aynı şey bizim içinde geçerlidir. Bize
ayrılan zaman, bekletilme veya bekletilmeme gibi unsurlar itibarımızın bir
göstergesidir. Fakat zaman kullanımı insanların içinde yaşadığı toplumun
alışkanlıkları ve kültürüyle yakından ilişkilidir.
Bize ayrılan zaman, bekletilme veya bekletilmeme gibi unsurlar itibarımızın
bir göstergesidir.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
199
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
200
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
201
Bütün dünya aynı saati kullanıyoruz değil mi?
Yani tüm dünyada 12’de tam tepede ve bütün saatler gece 12’yi gösterince
bir şey oluyor ve o gün sona eriyor yeni bir gün başlıyor değil mi?
Peki neden gecenin tam ortasında yeni bir gün başlıyor?
Gün sabah 06.00 da başlasaydı. Oraya 00 denilseydi?
Düşünün sabah 08.00 de uyanan bir kişi günün ilk 8 saatini uykuda geçirmiş
oluyor. Böylece kaybettiği zamanın farkına varmıyor.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
202
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
Sadece Az uyumak yetseydi
203
Dünyayı karıncalar yönetirdi.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
204
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
205
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
206
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
207
3- Beden dili:
Birisinin konuşurken yaptığı hareketler ve mimikler, sesin tonu durgunluğu,
genellikle verdiği mesajı kuvvetlendirir.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
208
Birlikte izleyelim
https://www.youtube.com/watch?v=O3gg3ZLjEI4
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
209
Sevinçli bir haber veren veya neşeli bir şeyler anlatan insanın sesi canlı
konuşması daha hızlı ses ton yüksektir. Gözleri parlar, yüzünün ifadesi mutludur
ve hareketleri canlıdır. Oysa kötü bir haber ileten kişinin hareketleri ağır, sesi
cansız, bakışları isteksizdir, kelimeleri ağır ağır telaffuz eder. Biriyle anlaşmazlığa
düşen insan ise sinirlidir ve yüzünde hiddet ifadesi vardır, sesini ve kelimelerini,
bazen hareketlerini bile kontrol edemez. Beden dili konusunda mesaji iletme
şeklinin tek bir anlamı yoktur. Herhangi bir hareketin anlamı, kişinin ait olduğu
kültür normlarına ve yine kişinin kendi tarzına ve alışkanlıklarına bağlı olarak
ortaya çıkar. Bulunulan fiziksel ortam da bu konuda etkin bir faktördür.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
Bir arkadaşımıza bahsettiğimiz güncel bir olayın başkalarına yanlış aktarılması,
210
annemizin bize birşey anlatırken yaptığı jestler, küçük kardeşimizin hiç bir şey
söylemeden muzipçe gülümsemesi, sınıfta geçen bir olayda hocamızın hiç
konuşmadan sınıfa yönelttiği ve çok şey ifade eden bakışı, bir konferansda
konuşmacının kelimelerini özenle seçerek, önemsediği yerlerde vurgular yaparak
ve ses tonunu konunun içeriğine uygun nüanslarla kullanması, seçim zamanı
politikacıların miting alanlarında bir ellerinde mikrofon diğer ellerini sürekli
havada sallayarak sanki bir şiir okuyormuşcasına yaptıkları söylevler, bir makama
kabul edildiğimizde hissettiklerimiz... Hepimiz bunları yaşamışızdır. Ama artık
sözlü ve sözsüz iletişim hakkında edindiğimiz bilgiler doğrultusunda bunların
iletişimdeki önemi ve etkinliğini daha iyi anlıyor ve analiz edebiliyor olmalıyız.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
211
Çoğu zaman, gerek yakın ve sosyal çevremizde, gerekse iş ya da okul
çevremizde yaşadığımız yanlış anlaşılmalar sonucu yaşanan üzüntüler bizlerde
izler bırakır. Keşke o hareketi yapmasaydım.. başka türlü söyleseydim... ben
öyle demek istememiştim... adam bana gıcık zaten.... beni anlamamakta ısrar
ediyor... gibi keşkeler ve tedirginlikler yaşarız. Bunların pek azı art niyetten
kaynaklanmaktadır. Çoğu iletişim sorunu kısacası iletişim engelleridir ve
iletişimde en az iki kişi olduğuna göre bu engellerin bir kısmı bizden
kaynaklanıyor olabilir. Biraz dikkat ve istek göstererek iletişim sorunlarımızı, en
azından bizden kaynaklananları en aza indirmek elimizde olan bir imkandır.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
212
İletişimin sözlü ve sözsüz elemanlardan oluşan bir bütün olduğunu
göstermektedir.
Beden dili insanlık tarihi açısından en eski iletişim aracımızdır. Beden dili
duygu ve düşüncelerimizin yansımasıdır. İnsan hayat boyunca çoğunlukla
farkında olmaksızın günlük beden dilini son derece etkili olarak kullanır.
Ancak bedenini, kelimeleri kontrol ettiği gibi kontrol edemez. Bedenimiz
olaylara veya durumlara karşı çok daha fazla kendiliğinden tepkiler verir.
Gerçek duygu ve düşüncelerimizi kelimelerin arkasına gizlemek belki
mümkündür, ama beden dilimizi gizlememiz çok kere mümkün değildir, beden
esastır.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
213
Etkili iletişim becerilerinin insan yaşamındaki yeri ve önemi, sağlıklı ve
uzun süreli ilişkiler söz konusu olduğunda tartışılamaz.
İletişimin etkinliğini sağlayan en önemli unsur ise beden dilidir. Beden dili
sayesinde karşınızdakinin davranışlarından düşüncelerini anlayabileceğinizi
biliyor muydunuz?
Davranış bilimcilerin vücut hareketlerinin iletişimdeki etkinliğini fark
etmeleri ve beden dili üzerindeki ilk araştırmalar 1970’li yıllara rastlar.
Henüz çok yeni diyebileceğimiz bu bilimsel araştırmalar sonucu elde edilen
bulgular ise azımsanmayacak kadar çok ve bir o kadar da önemli.
Neden mi?
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
214
ÇÜNKÜ;
Bilimsel araştırmalara göre bir mesajın toplam etkisinin yaklaşık
%7’sini sözel (sadece sözcükler),
%38’ini sesli (ses tonu, sesin yükselip alçalması ve diğer sesler) ve
%55’ini de sözel olmayan öğeler oluşturmaktadır.
Beden dilinin insan ilişkilerindeki öneminin fark edilmesi üzerine bu
konuda kişisel gelişim seminerleri verilmeye, hatta bazı okullarda ders olarak
okutulmaya başlanmıştır.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
Bireyler arasındaki görüş ayrılıklarının temelinde bilginin farklı algılanış,
215
yorumlanış ve kullanış biçimlerinin olduğu biliniyor. Beden dili ise bu
ayrılıkları en aza indirmenin yollarından sadece biri ama en etkili olanı.
Tabii ki beden dili de kültürlere göre farklılık gösterebiliyor, mesela kafayı
iki yana sallayarak yaptığımız hayır hareketi Bulgaristan’da evet olarak algılanır.
Bir kültürün beden dilini bilmemenin bedeli de size sorulacak soruya göre
değişir, ama bunun için uyulabilecek en güvenli kural; ‘ Roma’da Romalılar
gibi davranmaktır!’
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
216
İletişimde bir mesajı gönderen olduğu gibi bir de alan kişi var.
İletişimin etkileşim halini alabilmesi için mesajın gönderildiği kişinin de
bilgiyi verilmek istendiği haliyle algılamasını sağlamak gerekiyor.
Bu da etkin dinlemeyi gerektiriyor.
Bir mesajı gönderirken olduğu kadar alırken de beden dilimizle
karşımızdakine tepki veriyoruz. Birini dinlerken başımızı onaylama anlamında
yukarı aşağı sallarsak karşımızdakine onu anladığımızı, anlattıklarıyla
ilgilendiğimizi ve devam etmesini istediğimizi söylemiş oluyoruz.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
217
Mimiklerin, jestlerin ve diğer vücut hareketlerinin en etkili kullanımlarını
bize sunan kişiler politikacılar ve stand up gösteri yapanlardır.
Bir gösteriye gittiğinizde sizi en çok etkileyen nedir düşündünüz mü? Tek
kişilik tiyatroya gittiyseniz özellikle de tarzı komedi ise, aynı esprileri bir
arkadaşınıza yapmayı denediniz mi? Sizin kahkahalarla güldüğünüz bir espriye
sadece bir tebessümle karşılık verebilirler ya da gülmeyebilirler.
Bunun sebebi sahnedeki profesyonelin aynı zamanda beden dilini çok
iyi kullanmasıdır.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
218
Beden Dilinin Öğeleri
Beden Duruşu;
İlişkide olduğu kişiyi doğrudan karşısına alan
ve dik bir beden duruşuna sahip bir kişi,
mesajında güvenli bir özellik katmış
olacaktır.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
219
Doğrudan Göz İlişkisi;
Gözlerin konuştuğu dil her yerde aynıdır.
Bir kişiye konuşurken dikkat edilecek en önemli
noktalardan biri, nereye baktığınızdır.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
220
Mesafe ve Bedensel Temas;
İletişimde en önemli olan şey doğru ilişki
kurmaktır.
Bu konuda dikkat edilmesi gereken,
jestleri konuşmadaki eksik kelimeleri
tamamlayacak bir araç olarak
kullanmamak, yani yabancı dile hakim
olmayan birinin ifadesini elleriyle
tamamlaması gibi bir duruma
düşmemektir.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
221
Jestler ve Mimikler
Jestler ve mimikler diğer kişilere görsel sinyaller
gönderen hareketlerdir. Bizim bir jestten söz
edebilmemiz için yapılan hareketin bir başkası
tarafından görülmesi ve yaşadığımız duygu ve
düşünceyle ilgili bir bilginin karşımızdaki kişiye
iletilmesi gereklidir. Aslında her bir jest, düşünce
ve duygu ürünü olduğu için doğal olarak bu
özelliklerini barındırır.
Yüz kaslarının anlatım amaçlı kullanımı
mimikleri; baş, el, kol, ayak, bacak ve bedenin
kullanım da jestleri oluşturur.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
222
Jest ve mimikler "esas" ve "ikincil"
olarak ayrılır. Esas jest ve mimikler, düşünce
ve duygularımızı destekleyen, onları
somutlaştıran hareketlerimizdir. Örneğin,
sohbet sırasında göz kırpma, baş sağlama,
kolları açma gibi işaret ve hareketler iletmek
istediğimiz ve programladığımız bir mesajı
içeren jestlerdir.
Öte yandan kendiliğinden gelen ve hiç
beklemediğimiz bir anda bizi yakalayan
esneme ve hapşırma gibi durumlarda bile jest
söz konusudur. Esas olarak anlatıma katkıda
bulunmayan ve kendiliğinden refleks olarak
ortaya çıkan bu hareketlere ikincil jest ve
mimik denir.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
223
Baş ile selam vermek veya el sallamak
gibi hareketlere esas jestler denir. Esas jestler
başlangıçtan bitişlerine kadar iletişimin bir
parçasıdırlar. Esas jestlerle ikincil jestleri
ayırt etmek için kendi kendimize şu soruyu
sorabiliriz;
“Eğer ben yalnız olsaydım bu hareketi
yapacak mıydım?”
Cevabımız “Hayır” ise bu hareketimiz
esas jesttir.
Cevabimiz “Evet” ise hareketimiz
kendiliğindendir ve ikincil jestler grubuna
girer.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
Yüzümüzdeki ifade, el ve beden hareketlerimiz, bedenimizin
224
duruşu ve göz temasımız, sözsüz iletişimde önemli yer tutar.
Yüz ve beden ifadeleri istemli ya da istemsiz yapılır. Çeşitli
kültürler arasında yapılan araştırmalardan elde edilen sonuçlara göre 6 temel
duygu ifadesini aktaran yüz anlatımlarının bütün kültürlerde ortak olduğunu
göstermektedir.
Mutluluk
© zeytinist
Korku
Öfke
[email protected]
Hayret
www.mucahitkivrak.com.tr
Üzüntü
Tiksinti
01.11.2016
225
Davranışımız iç dünyamızı etkiler
İnsanın merkezini kullanma biçimini ve temel beden duruş özelliğini tanımanın
sağladığı en önemli yarar, yalnızca çevredeki kişileri doğru değerlendirmek
değildir. Bu özelliklerin farkında olmak, kişinin kendi hayatında çok temel
değişikler yapar.
İnsanlar büyük çoğunlukla içlerinden geldiği gibi davrandıklarını düşünürler.
Oysa yakın zamanda yapılan araştırmalar, İnsanlar hissettikleri gibi
davranmaktan çok, davrandıkları gibi hissettiklerini ortaya koymuştur.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
226
Canı sıkılan bir insanın kaşları çatık, yüzü asık, omuzları düşük ve iletişime
kapalıdır. Hepimiz sık sık sebepsiz bir can sıkıntısı yaşarız. Oysa çok kere
kaşlarımızı çattığımız, yüzümüzü astığımız ve omuzlarımızı düşürüp,
iletişimimizi kapattığımız için canımızın sıkıldığını düşünmeyiz. İnsan hangi
duyguları hissetmeye başlarsa, bir süre sonra beden kimyasında meydana
gelen değişikler sebebiyle o yönde davranışlar sergilemeye başlar.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
227
Bu iç tepkilerle ortaya çıkan ikincil jestler, ortamın özelliklerine göre
giydirilmeye ve şekillendirilmeye başlarsa esas jestlere dönüşmesi ortama,
kişinin içinde bulunduğu ve birlikte olduğu kişilere karşı takınmak istediği
tavra bağlıdır. Bu jestlerin bazılarını bastırmak, bazılarını da en açık biçimde
de ortaya koymak eğilimi vardır. Eğer istemediği halde eşi camları açmışsa ve
bundan rahatsız oluyorsa,kişinin hapşırması çok daha farklı olur. Açık, net ve
mümkün olduğunca şiddetli olan hapşırık artık ikincil jest olmaktan çıkar.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
228
Beden dilimizin en belirgin ve en keskin anlamları yüzümüzde saklıdır.
İnsan düşüncesinin, duygu ve yüz ifadesi arasındaki doğrudan bağlantıyı engellediği
ve yönlendirdiği söylenebilir. Mutluluk, korku, öfke, hayret, üzüntü ve tiksinti
gibi duygusal ifadelerin aktarılmasında bütün kültürlerde ortak yüz ifadelerinin
kullanıldığı bilinmektedir.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
229
İnsanın kendisini ifade etmesinde en duyarlı ve etkili organı ellerdir.
Ellerin önemi; son derece duyarlı hareket ve hissetme becerisine sahip
olmasından değil, aynı zamanda el ve beyin arasındaki karşılıklı bağlantıların
zenginliğinden kaynaklanmaktadır. Ellerin kullanılmasıyla, konuşma
esnasında kelimelerden çok onu sunuş şeklinin, yani beden dilinin ne kadar
önemli olduğu ortaya konulur
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
230
İnsanların oturma şekilleri, o andaki duygu ve düşüncelerini yansıtması açısından
önemlidir.
Koltuğa ilişmiş kalkmaya hazır, endişeli ve sıkıntılı oturma biçimi, tartışmaya
dönük oturma biçimi, ağırlığın koltuğa verildiği estetik oturma biçimi,
kendisine fazla güvenir şekilde yayılarak oturma biçimi ve güvenli koltuğu
kaplayarak oturma biçimi gibi birçok oturma şekilleri vardır. Oturma şekilleri
yanında, farklı oturma düzenleri de vardır. Karşı karşıya rekabeti ifade eden
oturma düzeni, doksan derecelik açı yapacak şekilde masanın köşesinde
birbirine yakın oturma düzeni, masanın düz kenarında yan yana samimi oturma
düzeni ve karşılıklı en uç köşelerde ilişkiyi en alt düzeye indiren oturma
düzenleri gibi oturma düzenleri vardır.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
231
Kişiler ile aramızdaki ilişkilerde bedensel temas önemlidir.
Sarılma, öpme, kucaklama gibi davranışlar ailedeki bireyler arasında karşılıklı
sevgi ve güveni artırıcı davranışlardır.
Bunun tam tersine, yabancı kişilerle veya karşı cinsten olan kişilerle mesafeli
bulunmakta da yarar vardır.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
232
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
 Yüz ve Beden
233
 Bedensel Temas
 Mekan Kullanımı
 Araçlar
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
234
El Kol ve Avuçlar
Sana karşı tamamen
dürüst olacağım.
Ağız Koruyucu
'Sayın hakimim,
benim
Başparmaklar
arka
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
naçizane görüşüme göre...
cepten dışarı çıkıyor
Saldırgan avuç konumu
Baskın kadın
01.11.2016
235
El Kol ve Avuçlar
Ense Kaşıma
Can ©sıkıntısı
zeytinist
Yaka Çekiştirme
[email protected]
Yüksek çatı
www.mucahitkivrak.com.tr
Burna dokunma
Alçak çatı
01.11.2016
236
El Kol ve Avuçlar
Çene okşamanın
bayan versiyonu
© zeytinist
Karar verme
[email protected]
İlgili değerlendirme Olumsuz düşünceleri
var
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
237
El Kol ve Avuçlar
Kontrolü ele alma
© zeytinist
[email protected]
Kontrolü bırakma
Politikacı el sıkışı
www.mucahitkivrak.com.tr
Adam gibi el sıkışma
01.11.2016
238
Baskın El Sıkıcıyı Etkisiz Hale Getirmek
Sağ ayağını çapraz getirerek
karşıdakinin mahrem bölgesine
girer ve el sıkışmayı dikey hale
getirir.
Sağdaki adama baskın bir el
uzatılır
Eli alır ve sol ayağıyla öne
adım atar
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
239
El Kol ve Avuçlar (El sıkma stilleri)
Avuç aşağıya
doğru el uzatma
Avuç aşağıya doğru
uzatmanın etkisiz hale
getirilmesi
Eldiven
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
Ölü balık
01.11.2016
240
El Kol ve Avuçlar
Bilek tutma
Dirsek kavrama
Üst kol kavrama
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
Omuz tutma
01.11.2016
241
El Kol ve Avuçlar
Üstünlük-kendine güven hareketi
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
Üst kolu tutma hareketi
01.11.2016
242
El Kol ve Avuçlar
Elimde tam size göre bir yer var.
© zeytinist
[email protected]
Ne kadar heyecanlı değil mi!
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
243
El Kol ve Avuçlar
Kulak ovuşturma
Eller orta
konumda kenetli
Eller yukarıda kenetli
Eller alçakta kenetli
Burada güven
vermek gerekir
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
244
Bakışları Denetleme
Bakışını denetleyebilmek için kalem kullanımı
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
245
Gözlük Hareketleri
Vakit kazanmaya çalışmak
© zeytinist
[email protected]
Saldırgan
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
246
Kollar ve Bacaklar
Kapalı vücut ve
kapalı tavır
© zeytinist
Açık vücut ve
açık tavır
[email protected]
Memnuniyetsizlik
gösteren kadın
www.mucahitkivrak.com.tr
Amerikalı oturuşu
01.11.2016
247
Kollar ve Bacaklar
Ayakta dururken
ayak kilitleme
© zeytinist
Otururken ayak
kilitleme
[email protected]
Savunmada durma
konumu
www.mucahitkivrak.com.tr
Bacak kollarla
yerine sabitlenir
01.11.2016
248
Kollar ve Bacaklar
Engel oluşturmak
için kullanılan
çanta
Bilek kilitlemenin
görülen halleri
© zeytinist
Engel oluşturmak
için kullanılan
çiçekler
Gizlenen
tedirginlik
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
249
Kol kavrama
Kısmi kol engeli
Sağlam bir duruş
© zeytinist
Üstünlük tavrı
gösteriliyor
[email protected]
Kendi kendiyle el ele
tutuşmuş
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
Kol kavrama
250
Yumruklar saldırgan bir
tavır anlamına geliyor
© zeytinist
[email protected]
Standart kol kavuşturma
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
251
Popüler Davranışlar
Nötr baş pozisyonu
Onaylamayan pozisyon
İlgilenmiş baş pozisyonu
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
252
Klasik bir sınıf ortamı
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
253
Her İki El de Başın Arkasında
'Belki bir gün benim
kadar akıllı olabilirsin.'
© zeytinist
[email protected]
'Ben de senin kadar akıllıyım!'
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
254
Saldırganlık Hareketleri
Harekete hazır
Kıyafetleri daha çekici göstermek için
kullanılan eli kalçaya koyma hareketi
Eyleme hazır
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
255
Sandalyeye Binmek
Sandalye binicisi
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
256
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
Beden Dilinin Öğeleri
257
Beden Duruşu
Jestler
Mimikler
Göz Teması
Başın Kullanımı
Ayakların Kullanımı
Oturmak İçin Seçilen Yer
Oturma Biçimi
Giyim
Mesafe
Bakım Ve Makyaj
Kullanılan Aksesuarlar
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
“KENDİMİZ
258
© zeytinist
HAKKINDA SÖZCÜKLERİN ASLA VEREMEYECEĞİ MESAJLAR
VERİRİZ.”
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
Davranış herkesin kendi imajını sergilediği bir aynadır.
259
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
Ne kadar saklasak da beden dilimiz doğrucu davuttur.
260
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
261
Yapılan bir araştırmada, birisiyle ilk defa karşılaştığımızda % 55
oranında onun beden diline,
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
% 38 oranında sesine
262
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
263
ve sadece
%7 oranında da söylediğine konsantre olduğumuzu ortaya çıkarmıştır.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
264
UNUTMAYIN; yüz yüze görüşmelerde mesajların %93’ünü sözsüz, kelimelerle
ise sadece %7 iletiriz.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
265
Kişinin duruş ve hareketlerinden çok değerli bilgiler edinilebilir.
Daima sözlü ifadelerle birlikte değerlendirilmeli.
Kişi de karşısındakinin hareketlerini kontrol eder!!
Yüzümdeki korku ve kararsızlığı görebilir misin?
Sesimden ağrımın yerini anlayabilir misin?
Yaptıklarını benim anlayacağım dilde anlatabilir misin?
Ne yapacağını bilemediğin zaman bana söyleyecek misin?
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
266
Dik ve katı oturuş
Öne doğru eğilmiş
Yanlara eğilmiş
Geriye yaslanmış
Çenenin pozisyonu
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
Taklit
267
Birisi sizin hareketlerinizi taklit ediyorsa işler yolunda demektir...
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
268
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
269
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
270
Baş pozisyonu
Öne: sinirli
Arkaya: savunma, korku, endişe
İyice öne: utanma, suçluluk, itaat, bıkkınlık
Dik: özgüven, olgunluk
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
271
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
272
Yana: dikkat
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
273
Yüz
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
Alın, kaşlar ve gözler daha güvenilirdir.
274
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
275
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
VÜCUT DİLİ (Gözler)
276
 İnsanın en önemli ifade organı gözleridir
 Gözler yalan söylemez
 Kültürler arası farklara dikkat!!
 Gözbebekleri
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
VÜCUT DİLİ (Gözler)
277
 İnsanın en önemli ifade organı gözleridir
 Gözler yalan söylemez
 Kültürler arası farklara dikkat!!
 Gözbebekleri
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
278
Eller
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
Eller
279
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
280
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
281
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
282
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
283
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
Kollar
284
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
Ayaklar
285
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
286
Burun elleme
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
287
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
288
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
289
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
290
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
291
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
292
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
293
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
“KENDİMİZİ NASIL YANSITTIĞIMIZ” ÇOK ÖNEMLİDİR.
294
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
295
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
296
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
297
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
298
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
299
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
300
İki büklüm, boynu bükük, "süklüm püklüm"
beden duruşları ne kadar hatalıysa, omuzları geriye
atılmış, göğüs dışarı çıkmış, baş yana eğilmiş, meydan
okur, savaşa davet eder türdeki beden duruşları da aynı
ölçüde hatalıdır.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
301
Hele bir kadın böyle
bir pozisyondaysa
uzaklaşmanızda
büyük yarar var.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
302
OTURUŞ TARZI
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
303
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
304
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
305
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
306
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
307
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
308
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
309
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
310
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
311
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
312
PARMAKLAR
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
313
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
314
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
315
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
316
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
317
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
318
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
319
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
320
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
321
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
322
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
323
EL
VE
KOLLAR
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
324
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
325
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
326
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
327
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
328
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
329
5ef038e4
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
330
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
331
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
332
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
333
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
334
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
335
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
336
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
337
AYAKLAR
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
338
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
339
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
340
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
341
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
GÖZLER
342
en önemli iletişim aracıdır.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
343
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
344
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
345
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
346
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
347
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
Bazen dudakların bitiremediği cümleleri, gözler tamamlar.
348
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
349
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
350
Gözler yalan söylemez diye boşuna söylememişler.
Bilmem hiç dikkat ettiniz mi aşıklar hep birbirinin gözlerinin içine bakarlar. Evli
çiftler ise hep etrafı seyrederler.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
Hani bir şarkı var “sen sus gözlerin konuşsun” diye peki öyleyse siz neden
351
gözlerinizi konuşturmuyorsunuz.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
352
Gözlerin konuştuğu dil, her yerde aynıdır.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
353
YÜZ
İFADELERİ
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
354
Zihnimizden, gönlümüzden silinmeyen, zengin anlamlarıyla içimizde derinleşen pek
çok yüz vardır. Bir bakış, bir gülüş, bir ifade hayal ettikçe, düşündükçe yankılanır,
derinleşir, unutulmaz. Nasıl böyle silinmez derin izler bırakır bir yüz? Beden
dilimizin en belirgin ve en kesin anlamları yüzümüzdedir. Bakar, güler, anlatırız;
bazen de bakmaz, gülmez ama yine anlatırız. Bir yüzde yüzlerce anlam gizlidir.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
355
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
356
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
357
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
358
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
359
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
360
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
361
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
362
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
363
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
364
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
365
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
366
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
367
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
368
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
369
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
370
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
371
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
372
ELLE DESTEKLENEN YÜZ İFADELERİ
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
373
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
374
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
375
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
376
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
377
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
378
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
379
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
380
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
381
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
382
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
383
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
384
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
385
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
386
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
387
SÖZLÜ VE SÖZSÜZ İFADELER ARASINDA ÇELİŞKİ
Doktor:
Eşinizle aranız nasıl?
Hasta: [Gözlerini kaçırıp üzgün bir ifadeyle] İyi
Uzun süren hayret veya gülümseme ifadeleri
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
388
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
389
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
390
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
391
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
392
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
393
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
394
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
395
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
Gülme, iki insan arasındaki en kısa mesafedir.
396
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
397
'İnsan güldüğü kadar insandır
Moliere
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
398
İletişimin Engelleri
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
399
İletişimin Engelleri nelerdir?
İletişim, bir bilgi, haber ya da düşünceyi bir başkasına aktarıp, ondan bir tepki
beklemektir. Etkin bir iletişim için alıcı ve kaynağın bazı özellikleri taşıması
gerekir. Eğer kaynak ve alıcı arasında çevre, kültür, eğitim, alışkanlık gibi
farklılıklar varsa iyi bir iletişim sağlanması zorlaşabilir. İletişim sürecinde,
kişilerin o andaki psikolojik durumları da çok önemli bir rol oynar. Bazen iletişim
faktörleri gerekli özellikleri taşısalar bile etkin iletişim sağlanamaz.
Bu alanda yapılan araştırmalar (Martens ve Konter'e göre) göstermiştir ki insanlar
dinlediklerinin sadece % 50 sini duyar ve duyduklarının da % 50 sini dinlerler.
Yani dinlediğimiz anlatılanların sadece % 25 dir. Dinlediklerimizin de sadece
%50 sini anlar ve bunun da ancak % 50 sine inanırız. Bu hesaba göre de
inandıklarımız tüm anlatılanların sadece % 6,5 dir. Bunlarında yarısını hatırlamaz,
hatırladıklarımızın da sadece % 50 sini uygularız. Bu hesaba göre de
anlatılanların sadece % 1.562 si hedefe ulaşır. (Dr. İrfan Mısırlı, Genel İletişim
2003)
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
400
İletişim engelleri nelerden kaynaklanır?
1-İletişimin önemini yeterince kavrayamamış olmamızdan
2-İletişimin önemli bir ihtiyacımız olduğunun farkında olmamamızdan
3-Etkin iletişim yöntemlerini bilmememizden
Etkin iletişimi engelleyen faktörleri önce "Yapıcı engeller" ve "Bozucu Engeller"
olmak üzere iki ana başlıkta toplamakta yarar var.
Bir toplumda yaşayan insanlar arzu ettikleri her şeyi istedikleri her mekan ve
zamanda, üstelik istedikleri her türlü kelimeyi kullanarak kendilerini ifade
etselerdi neler olurdu? Sinemada film seyrederken yanımızdaki ile normal bir
sesle konuşsak? Babamızla küçük kardeşimizle konuşup şakalaştığımız gibi
yapsak? Bir resmi bayramda hah işte belediye başkanı, tam sırasıdır deyip ona
şikayetlerimizi sıralasak? Aklımıza estiği gibi dilekçe, rapor, ödev yazsak? İşe
giderken eşofman, okula giderken balo kıyafeti giysek? Kısacası hiçbir kısıtlama
olmasa da aklımızın estiği gibi davransak...? Bu soruları çoğaltmak mümkün...
cevaplarını ise hepimiz verebiliriz...
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
401
Aile içinde, oturduğumuz apartmanda, okulumuzda, işyerimizde özetle içinde
yaşadığımız toplumda uyulması gereken iletişim kuralları vardır. Bunlar bize
çeşitli kısıtlamalar getirir, fakat bizi yanlış davranışlarda bulunmaktan korur.
Biz bunlara iletişimin yapıcı engelleri diyoruz.
İşyerlerinde tamamen serbest bırakılan bir bilgi akışı karışıklığa ve
düzensizliğe neden olduğu için iletişimi kötü etkileyebilir. Onun için Yönetim
kadrosunun bildiği herşey , her zaman çalışanlara aktarılmaz.
İletişimin Bozucu Engelleri
İletişimin, çeşitli nedenlerden kaynaklanan ve etkin olamamasına sebebiyet
veren pek çok engel vardır. Bunları aşağıdaki gibi sınıflandırabiliriz.
" Kişisel Engeller " Kanal Engelleri " Teknik Engeller
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
402
İletişimin Kişisel Engelleri
Fiziksel uzaklık
Zaman baskısı
Kesintiler
İletişimin kişilerin bizzat kendilerinden kaynaklanan engelleri vardır.
Bireylerin karakter yapısı, okul ve aile içi eğitimleri, ait oldukları toplumun
kültürü ve manevi değerlerinin, mesajları algılama ve yorumlamalarında
farklılıklar yaratır
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
403
İletişim her şeyden önce insanları esas aldığı için İletişim engellerinin çok
büyük bir kısmı da insanlardan kaynaklanır.
İnanç, tutum, görgü, gelenek ve alışkanlıklar biz insanlar arasında farklılıklar
yaratır.
Dolayısıyla insanların her an gelişen olaylara bakış açısı farklıdır. Bu fark,
kaynak ve alıcıyı, mesajı kodlarken ve kodu çözerken yaptıkları yorumlarda ön
yargı yaratabilir ve iletişimi olumsuz etkiler.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
404
Psikolojik engeller: İnsanlar, inanç, tutum, görgü, gelenek ve alışkanlıklarına
ters düşen mesajları reddederler. Bazen de mesajı kabul eder fakat yine kendi
inanç, görgü ve alışkanlıklarına uygun biçimde değişiklikler yaparlar. Yine
psikolojik engel olarak kişilerin farklı duygusal yapıları, zayıflık ve zaafları da
mesajı algılama biçimini etkileyebilir.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
405
İnsanlar çoğu zaman etkin bir iletişim sağlanması için gerekli dikkati
göstermeyebilirler
Aynı türde mesajların çok sık gelmesi bir süre sonra duyarsızlık yaratabilir ve
dikkatsizliğe neden olabilir.
Mesajın anlamını kasten çarpıtmak önemli bir iletişim engelidir. Kasıtlı
söylenen yalanlar doğal olarak yanlış sonuçlar doğurur.
Güvensizlik bir iletişim engelidir. Güven duymadığımız insanlarla iletişime
girmekten kaçınırız. Eğer iletişime girmek zorundaysak, önyargılı ve
savunmacı bir tutum içinde oluruz. Karşımızdaki insan ne kadar iyi niyetli
olursa olsun eğer güvenimiz yoksa mesajlarını şüpheci bir biçimde yorumlarız.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
406
Dilin karmaşık bir biçimde kullanılması iletişim engeline yol açar. Bu yüzden
kaynak mesajı kodlarken önemli hususların altını çizmeli veya ses tonu ve jestleri
ile vurgulamalıdır. Gereksiz veya anlamı çok iyi kavranmamış kelimelerden
kaçınmalıdır. Birkaç bilgiyi uzun ve tek bir cümle ile ifade etmektense, her bilgi ya
da haber için kısa fakat ayrı cümleler kurmakta fayda vardır.
Kelimeleri bilinen anlamlarının dışında kullanmak iletişim engeli olabilir. Örneğin
kaynak ".....burada hava çok ısındı... " derken gerginliğin yükseldiğini ifade
ederken alıcı bunu "gerçekten hava sıcaklığı" arttı diye algılayabilir.
Jargon kullanmak iletişimi kolaylaştıracağı gibi bir engel de teşkil edebilir. Jargon;
aynı meslek dalındaki insanların mesleklerindeki özel terimleri kullanarak
konuşmalarıdır. Bu durum aynı meslekten olmayan insanların mesajı
anlamamalarına neden olabilir. Argo kelimeler kullanmak: Argo, genellikle aynı
yaş grubundan veya aynı sosyal çevreden olmayan insanlar arasındaki iletişimi
engeller.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
İletişimde empati eksikliği bir iletişim engeli olabilir. Empati; insanın bir fikir
407
ve düşünceyi yorumlarken veya kendisinden bir davranışta
bulunması
beklendiğinde, kendisini iletişimde olduğu insanın yerine koyması, olaya onun
penceresinden bakmasıdır. Böylece karşımızdakini anlamakta ve yorumlamakta
daha az zorluk çekeriz.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
408
Yetersiz bilgi, ve mesajdaki boşluklar, kaynak ve alıcı arasında bir iletişim engeli
yaratır. Bazen yetersiz bilgi bazen de mesajdaki boşluklar mesajı eksik anlamaya sebep
olur. Alıcı tam anlamadığı kısımları ve boş kalan yerleri kendi tahmin veya bilgileri ile
doldurma eğilimi gösterebilir.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
409
Statü farklılıklarının yarattığı engeller: Statü bireyin toplumsal sistem içinde
mesleki ve sosyal yaşamdaki başarısı ve saygınlığı ile elde ettiği yerdir. Ancak
kendi düşündüğü ve beklediği gibi bir yer değil toplumu oluşturan diğer
insanların onu kabul ediş biçimleri ve ona atfettiği yerdir. Toplumu oluşturan
bireyler genellikle kendileriyle eşit statüdeki insanlarla iletişim kurmayı
isterler. Bunun nedeni aynı sosyal çevreye ait olmanın getirdiği rahatlıktır.
İkinci olarak da bazı bireyler güç ve itibar kazanmak düşüncesiyle
kendilerinden daha üst statüdeki insanlarla iletişim kurma arzusundadır. Daha
alt statüdeki insanlarla iletişim kurmakta isteksizdirler. Bazen de tam tersi
olarak bireyler kendilerinden daha alt statüdeki insanlarla iletişim kurma
eğilimindedirler. Bunun da sebebi, kendilerini onlarla daha rahat hissetmeleri
olabileceği gibi onlara liderlik etme, hükmetme arzusundan kaynaklanabilir.
Her iki durumda da statü farklılıkları iletişim engeli oluşturur.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
410
İletişimin Kişisel Engelleri
Cinsiyet farkı mesajın anlamında bozulmalar sapmalar yaratabilir. Çünkü erkek ve
kadın çocukluk yıllarından itibaren farklı aile eğitimi almışlardır. Okulda, iş
hayatında ve sosyal yaşamda da olaylara karşı her iki cinsten de farklı davranış
biçimi beklenir. Bunlar kadın ve erkeğin beden dili, mesajları algılayışı üzerinde
bir farklılık doğurur, ve dolayısıyla da iletişim engeli yaratabilir.
İki kişinin sürekli iletişim içinde olması, bir süre sonra kaynak - alıcı ikilisinde
kalıp davranışlar oluşturur ve birbirlerinden her zaman aynı mesaja karşı aynı
davranışları beklerler veya bir davranış meydana geldiğinde daha önceki mesaj
olarak düşünürler. İletişim sürecine girerken, tüm geçmiş deneyimlerimizi de
birlikte getiririz. Dinlerken, okurken yada bir toplantıya katıldığımızda
bildiklerimiz yeni öğreneceğimiz bilgilerin önünde bir engel oluşturur.
Çok az yada çok fazla ilgi: İletişimde, konuyla çok fazla ilgili olmak yada yeteri
kadar ilgili olmamak da aynı ölçüde engel oluşturur.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
411
Savunucu İletişim: Saldırgan davranış ister açık, isterse örtük bir biçimde olsun;
iletişimde savunmayı doğurur. Konuşan kişi saldırgan davranışının farkında
olmayabilir; ancak bu sonucu pek değiştirmez. Çünkü dinleyen, davranışlarını
onun farkında oluş ya da olmayışına göre değil, kendi iç dünyası çerçevesinde
değerlendirir.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
412
İletişimin Kanal engelleri
İletişim ile ilgili kavramları incelerken, iletişimin kanallarını "mesajı alıcıya
iletmek için kullanılan araç-gereç, yöntem ve teknikler" dir diye tanımlamıştık. Bu
kanallardan kaynaklanan engellerin bir kısmı fiziksel ve teknolojik niteliktedir. Bu
engeller mesajın mekanik olarak iletilmesine engel olur. Mesaj ya hiç iletilemez
veya sadece mekanik bir gürültü halinde ulaşır. Örneğin telefon hatlarında oluşan
bir arıza, elektriğin kesilmesi, radyo, televizyon vericilerindeki bir arıza, internet
bağlantısın kesilmesi gibi...
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
413
İletişimin Teknik Engelleri
İletişim kanallarının çoğu, pek çok teknik kargaşadan ötürü mesajın
ertelenmesine kaybolmasına ya da anlaşılamamasına sebep olur. Bilgi ve
iletişimin aktarılmasında oluşan teknik problemlerle uğraşan yeni bir bilim dalı
ortaya çıkmıştır ve buna "Sibernetik" denmektedir. Bu bilim dalı bilgisayarların
gelişmesi ve bilgi aktarılmasında kullanılması ile birlikte gelişmiş ve yeni bir
mühendislik dalı olan "İletişim Mühendisliği"nin ortaya çıkmasına temel teşkil
etmiştir.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
414
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
415
İletişimin teknik problemlerini ifade etmek için fransızca kökenli ve sistem
karmaşası, kaos, anlamına gelen "entropie" (okunuşu antropi) kelimesi kullanılır.
Antropi'ye neden olan sorunların başında "gürültü" gelmekte ve mesajın
iletilmesi ve algılanmasında belirsizliklere sebep olur. Gürültünün dışında yine
antropi'ye neden olan başka sebepler de vardır. Örneğin bazı büyük işyerlerinde
çok sayıda mesajın yukarıdan aşağıya doğru akışı sırasında mesajın bozulması da
iletişimin teknik bir engelidir.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
416
Fiziksel Uzaklık
Yüz yüze iletişimin mümkün olmadığı konuşmalarda beden dilinin
kullanılamadığı zamanlarda iletilen mesajlarda algılama bozukluğu veya eksikliği
oluşabilir. Örneğin telefon konuşmalarında beden dilinin kullanılamaması sıkıntı
yaratabilir. Çok büyük dersliklerde öğretmen ön sıralarda oturan öğrencilerle
daha kolay iletişim kurarken arka sıradakilerin dikkatini çekmek için zorlanır.
Fiziksel uzaklık örgütlerlerde de iletişim engellerine yol açar. İşyerleri büyüyüp
geliştikçe, faaliyet alanlarını artırdıkça şirketlerin yerleşim alanları da genişlemek
hatta çok sayıda yerleşim alanına dönüşmek zorundadır. Buna bağlı olarak
iletişim kanalları da uzamaya ve ağ yapısına dönüşmeye başlar. Günümüzde bilgi
ve iletişim teknolojilerinin sözlü, yazılı, ve görüntülü mesaj iletmeye olanak
sağlaması uzaklıktan kaynaklanan engelleri büyük ölçüde ortadan kaldırmıştır
fakat yine de fiziksel uzaklık bir engel oluşturur.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
417
Zaman Baskısı
Zaman baskısı iletişimde önemli bir etken oluşturur. Bunun en iyi örneklerini
bazı televizyon programlarında hepimiz görmüşüzdür. Programı yöneten şahıs
konuşmacıya sadece 1 dakikanız var lütfen söyleyecekleriniz toparlayınız der,
bir toplantıya katılan biri süre o kadar kısıtlıydı ki bana sıra bile gelmedi diye
yakınır. Zaman baskısı konuşmacıyı strese sokabilir ve söylemek istediği en
önemli şeyi atlayabilir. Hızlı hızlı konuştuğumuzda zamanımızın olmadığı
mesajını vermiş oluruz. Zaman baskısı altında yazılan bir mesaj etkin bir şekilde
kodlanmayabilir. Yine zaman baskısı altında olan bir alıcı, mesajı algılama ve
yorumlamada yani kod çözmede başarılı olmayabilir. Bazen yoğun çalışma
ortamı yüzünden ailemize vakit ayıramayabiliriz. Bir randevuya zamanında
gitmek, bir ziyaretin süresini iyi ayarlamak iletişimde olduğumuz kişinin
önemini ortaya koyar. Bunlardan anlaşıldığı gibi zamanın da bir "dil"i vardır. İyi
kullanılamaması durumunda önemli ileti şim engellerine yol açar.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
Kesintiler
418
İletişimde kesintiler farklı biçimlerde ortaya çıkar. Annenizle konuşurken
kardeşinizin bir bardağı kırması ve elini kesmesi, tam dersinize konsantre
olmuşken cep telefonunuzun çalması, bir öğrencinin sınıfa geç girmesi, bir
konferansta konuşmacıya dinleyenlerden birinin aniden bir soru yöneltmesi
iletişimi olumsuz etkileyen yani engel yaratan faktörlerdir.
Bunlarla başa çıkmanın yolu engelin varlığını kabul etmektir. Kesintiden hemen
sonra konuya birkaç cümle geriden başlayarak hatırlatma yaptıktan sonra devam
etmektir. Kesintileri yok saymak bir çözüm değildir. Eğer kesintiler peş peşe
geliyorsa yaptığımız işi bir süre veya tamamen başka bir zamana ertelemek en
iyisidir.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
419
İLETİŞİM ENGELLERİNİ AŞMA YOLLARI
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
420
İletişimde kişisel sebeplerden oluşan engelleri kaldırmak bireylerin olumsuzlukları
analiz etme ve kendi paylarına düşen yanlışları düzeltmeye gösterecekleri özenle
mümkün olur.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
421
Ailemizle, arkadaşlarımızla, hocalarımızla, iş arkadaşlarımızla, komşularımızla,
çarşıda, pazarda insanlarla neden iletişim kuruyoruz? Dolayısıyla iletişim önce
kişinin kendi ihtiyacıyla başlar. İletişimin olabilmesi için en az iki kişinin olması
gerekir ve iletişimin başarılı olabilmesi, her iki tarafın göstereceği önemseme,
tutum ve davranışa bağlıdır. Her gün, eğitim ve kültür düzeyi, alışkanlıkları, ruh
halleri birbirinden farklı insanlarla iletişim kurarız. Bütün bu insanların bize
uymayan konuşma tarzı, davranış ve tutumlarını değiştirmek elimizde değildir.
Fakat etkin bir iletişim sağlamak için kendimize düşen sorumluluğu yerine
getirmek elimizdedir. İnsanların birbirlerine genellikle birbirlerine etki-tepki
prensibi dahilinde davranırlar. Bir başka deyişle davranışları bulaşıcıdır. Bir
insana karşı nazik ve yardımcı bir tavırla davranırsak o da bize karşı nazik
davranır. Aksine sinirli veya kaba bir tutum içerisindeysek o da tepkisini gösterir.
Onun için etkili bir iletişim sağlamak içinde kendimizden başlamalıyız.
Unutmamalıdır ki söz ve davranışlar sahibine aittir.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
İletişimin kişisel Engellerini ortadan kaldırmak için neler yapmalı?
422
İletişimde hem kaynağa hem de alıcıya önemli sorumluluklar düşer. Bir başka
deyişle konuşanın da dinleyenin de sahip olması gereken özellikler vardır.
"Hem dinleyen hem de konuşan birbirlerine önemli ve değerli olduklarını
hissettirmelidir.
"Birbirlerine gerçekçi ve doğal davranmalıdır. Art niyetten kaçınılmalı, konuyu
saptırmamalıdır.
"Kişiler karşılıklı olarak birbirlerinde güven duygusu yaratmalıdır.
"Konuşmacı dinleyenin anlayacağı dilde konuşmalı yani mesajı anlaşılır bir
biçimde kodlamalı ve gerekiyorsa sorular sorup geri bildirim almalıdır. Bir mesaj
ya da konunun anlaşılıp anlaşılmadığı geri bildirimler sayesinde kontrol altında
tutulabilir.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
423
"Dinleyici, bilgiyi veya düşünceyi netleştirme, bilginin doğruluk payı,
konuşulanları özetleme gibi kontrol mekanizmasını kullanmalı, konuşmacının
sözünü olumsuz bir biçimde kesmeden yeri geldiğinde söz alıp gerekiyorsa
düzeltme yapmalı, kendi bilgi ve düşüncelerini aktarmalıdır.
"Etkin dinleme sağlanmalıdır. Hem dinleyen hem de konuşan birbirlerine yeri
geldikçe geri bildirimde bulunmalıdır.
"Zaman baskısına yenilmeden söylenmesi gerekenler planlanmalı, akla gelen
düşünceler gelişi güzel bir şekilde söylenmek yerine bir mantık sırasına
dizilmelidir.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
"Sözlü iletişim yüz yüze veya yüz yüze olmayan biçimde gerçekleşir. Sözlü
424
iletişimde tarafların birbirlerine ne söylediği kadar nasıl söyledikleri de çok
önemlidir. Özellikle yüz yüze olmayan iletişimde dil-ötesi unsurlar daha da
önem kazanır. Bu yüzden önemli konuları vurgulamak için kelimeleri tane tane
söylemek ve tekrar etmek (Rahmetli Sakıp Sabancının yaptığı gibi!), ses tonunu
uygun biçimde ayarlamak gerekir.
"Sözlü ve sözsüz iletişim arasındaki uyumsuzluğu aşmak gerekir. Sözlerimiz
aklı mantığı ifade eder oysa beden dili ve söyleyiş tarzı yanı dil-ötesi unsurlar
kalbimizden geçenlen yansıtır. İkisi arasında farklılık varsa inandırıcı olamayız.
" Ve nihayet en önemlisi algılama ve yorumlama yanlışlarına yol açmamak için
"empatik" bir tutum içinde olunmalıdır.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
425
Psikolojik Engeller
Konuşma, günlük problemleri, sevinçleri veya en önemsiz olayları bile ailemiz
ve çevremizdeki diğer insanlarla paylaşmak bizi rahatlatır, mutlu eder. Bu durum
karşımızdaki insanlar için de geçerlidir. İnsanları dinlerken onların sık sık sözünü
kesmek, eleştirmek, öğüt vermek, suçlamak, aşırı ilgi gösterip çok soru sormak...
ve buna benzer davranışlar onların konuşma dertleşme arzusunu azaltabilir... ya
da isyan ettirip ters ve sert cevaplar vermelerine dolayısıyla da gereksiz
anlaşmazlıklara, kavgalara neden olur...
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
426
1- Bize problemini açan kişilerde suçluluk, isyan, direnme, ve savunma duyguları
oluşturmaktan kaçınmak gerekir. Bu duygular iletişimin kesilmesine veya ortamın
gerginleşmesine sebep olur.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
427
Kendi fikirlerimizi zorla kabul ettirmeye çalışmak,
Öyle yapma, böyle yap. (bir de böyle yapmayı denesen...)
Öğüt vermek
Üşüyorum diye yakınacağına daha kapalı giyin. (Kıyafetin çok yakışıyor ama
havalar da soğudu...)
Suçlamak
Çok içmeseydin başın ağrımazdı. (aspirin istermisin?)
Yönlendirmek
Dalga geçeceğine, dersini çalış (Dersini bir an önce bitirmeye bak, filmi birlikte
seyrederiz)
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
428
2- Yargılanma ve eleştirilmeye maruz kalan kişilerde haksızlığa uğramış,
anlaşılmamış ve itilmişlik duygusu uyanır. Bu durum bireyin kendisini çaresiz
ve güvensiz hissetmesine dolayısıyla iletişimin kesilmesine neden olur.
Yargılamak
Beceriksizin birisin, ne olmasını bekliyordun ?.. ( herkes bu konuda becerikli
olamaz ama gayret etmek lazım...)
Eleştirmek
Ne zaman fedakarlık yaptın ki? (Biraz fedakarlık yapman gerekiyor...)
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
429
3- Karşımızdaki kişiye çok fazla soru sorup anlattıklarını araştırıp, incelemek,
konunun bizim sorduğumuz sorular doğrultusunda yön değiştirmesine sebep
olur. Sorularımızla nereye varmak istediğimiz, karşımızdakini endişelendirebilir,
canını sıkabilir veya gerçekte vermek istediği mesajı vurgulamaya fırsat
bulamaması konuşma arzusunu kesebilir.
Aşırı meraklı olmak, soru sormak, araştırıp incelemek:
Neden?... Zamanında başvurmadın mı? Peki niye öyle söyledi ... (en iyi davranış
anlatanı sonuna kadar dinlemek, gerekiyorsa sonra soru sormaktır.)
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
430
4- Karşımızdakinin duygularını okumak ve bunları ona söylemek, söyleyeceklerini,
yapacağı davranışları sürekli bir tahmin içinde olmak (ukalalık etmek) onda
küçümsenme hissini uyandırır, sabrını taşırır. İç dünyasına müdahale edilmiş
olması onu öfkelendirebilir. Bu durumda yok yere gergin ve olumsuz bir ortam
oluşur. İletişim amacına ulaşmaz.
Duyguları okumak
Böyle söylüyorsun ama aslında barışmak için can atıyorsun. (Böyle söylüyorsun
ama dargında kalmak da hoş değil)
Teşhis koymak
Anladım senin derdin başka... (benden ne yapmamı istersin?)
Tahlil etmek
Bütün bunları beni üzmek için yapıyorsun (Beni üzmek istemezsin herhalde...)
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
Sorun ve sevinçlerimizi kimlerle paylaşıyoruz?
431
Bir problemimiz olduğunda kime gidip anlatma ihtiyacı duyuyoruz? Neden?
Sorunumuzu çözmese bile onda bizi rahatlatan hangi özellikler var?
Bir problemimiz veya sıkıntımız olduğunda, problemin kaynağına göre bunu paylaşıp
rahatlamak için ilk aklımıza gelen kim ya da kimler?
Mutlu bir olayı paylaşmak için önce kimi arıyoruz? Bu soruların cevabını hemen
verebiliriz. Peki niçin onlar? Bunu hiç düşündük mü? Tabi ki çok özel nedenleri
olabilir ama sevinçlerimizi, üzüntülerimizi paylaşmak için ilk aklımıza gelen
insanların ortak bazı özellikleri vardır:
"Bizi içtenlikle dinlerler" Onlara güvenimiz sonsuzdur.
"Sır tutarlar, anlattıklarımızı başkalarına anlatmazlar"
Konuyu (biz istemedikçe) gündeme getirmezler.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
432
"Fikirlerini açıkça söylerler fakat bizi eleştirip, yargılamazlar... Onlar bizim
dostumuzdur. Bu özelliklere herkes kendisi için önemli olan birkaç özellik
daha ekleyebilir.
Peki bizimle sırlarını sevinçlerini, üzüntülerini paylaşan insanlar var mı?
İyi bir dinleyici, iyi bir dost muyuz?
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
Etkin bir iletişim insana kendini ifade etmiş ve anlaşılmış olmaktan dolayı
433
bir tatmin duygusu verir. İnsan kendini daha mutlu, coşkulu ve iletişim
kurmaya daha istekli hisseder. İletişim hayati bir ihtiyaçtır. Sağlıklı bir
iletişim ise mutluluğun ve başarının temelidir.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
434
Dinleme Türleri
Dinlediğini ve dinlenildiğini hissetmek için iki kişi arasında geçen konuşma
sürecinin en önemli unsuru geri bildirimdir. Geri bildirimler bizi tatmin ediyorsa
iletişim sağlıklıdır.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
435
İletişim kurduğumuz insanları gözlemlediğimizde her birinin konuşurken ve dinlerken
farklı özelliklere sahip olduğunu düşünürüz. Doğan Cüceloğlu "dinleme" türlerini
birkaç başlık altında toplamış ve de çok güzel tarif etmiştir.
Görünüşte dinleme
Karşımızdaki kişi bizi dinliyormuş gibi gözükür, hatta arada konuyla ilgili sorular bile
sorar fakat kafasında bizim anlattıklarımızdan daha önemli sorunlar vardır, aklı ve iç
dünyası onlarla meşguldür.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
436
Seçerek Dinleme
Bazı insanlar ise konunun sadece kendi ilgisini çeken kısımlarını dinler, diğer
kısımlarını dinlemezler.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
437
Saplantılı Dinleme
Bazı insanlar biz ne anlatırsak anlatalım bize sürekli espri ile cevap verir ve
konuyla dalga geçilecek bir durum yaratır. Bazılarıysa, konu ne olursa olsun ona
hüzünlü ve olumsuz bir anlam yükler. Bunlar duygusal açıdan saplantılı
dinleyicilerdir.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
438
Savunucu Dinleyici
Bazı dinleyiciler ise biz ne söylersek söyleyelim sanki onlara saldırıyor ya da
suçluyormuşuz gibi anlamlar çıkarıp kendilerini savunmaya geçerler.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
439
Tuzak kurarak dinleme
Diğer bir dinleyici türü de tuzak kuran dinleyicidir. Bu kişiler biz konuşmaya
başlayınca dikkat kesilir ve sözümüzü hiç kesmeden dinlerler. Ne zaman ki
söylediklerimizle bir hata veya eksiklik bulurlar hemen bizi zor duruma
sokacak bir konuşma başlatırlar.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
440
Yüzeysel Dinleme
Bu tür dinleyiciler öylesine kafalarını yormadan dinlerler. Konuşanın asıl
vurgulamak istediğini anlama olasılıkları yoktur.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
Empatik dinleme: Tanım olarak bir insanın anlattıklarını, onun iç dünyasını
441
anlayarak, olaylara onun penceresinden bakarak dinlemektir. Karşımızdakinin bize
anlattıkları bizim değerlerimize göre çok önem arz etmeyebilir ancak anlatan
açısından çok önemli olabılir. Örneğin bir ilkokul öğrencisinin beslenme çantasını
evde unutup okula gitmesi onu öğretmeninin ve arkadaşlarının önünde, kendisini
dikkatsiz ve küçük düşmüş hissetmesine neden olabilir. Bu, çocuğun babası için
önemsiz bir olaydır. Fakat babanın bu olayı dinlerken kendini çocuğunun yerine
koyup onun duygularını anlayarak dinlemesi çocuğun kendini anlaşılmış ve önemli
hissetmesini sağlar. Babasına olan güveni artar, mutlu olur.
Empatik dinleme biz yetişkinler içinde çok önemlidir. Karşımızdaki tarafından
anlaşılmış veya karşımızdakini anlamış olmak, her iki tarafa da güven ve huzur
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
verir, iletişiminde etkin bir biçimde devam etmesini sağlar.
01.11.2016
442
İletişimde olduğumuz insanların bizi nasıl dinlediklerini kavramak,
verdiğimiz mesajın anlaşılıp anlaşılmayacağı
konusunda
bize bir
fikir verir.
Savunucu, saplantılı veya tuzak kurucu dinleyicilere kontrollü ve tedbirli
davranmak durumunda kalabiliriz. Bu tür dinleyicilerin farkında olmak,
onların kışkırtmalarına meydan vermemek demektir.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
Eğer bazı kişilerle sağlıklı bir iletişim kuramıyorsak....
443
İletişimde yaşanan olumsuzluklarda problemin ne olduğunu açıkça ortaya
koyabilmek gerekir. Bir iletişim süreci başarısız bitmişse kendimize sormak
durumunda olduğumuz bazı sorular vardır.
" Bu konuda, özellikle beni rahatsız eden nedir?
" Bu durum neden bir probleme dönüştü?
" Ben bu probleme kendim, nasıl bir katkıda bulundum?
" Diğer kişiler nasıl bir katkıda bulundular?
" Problem daha büyümeden yapabileceğim bir şey var mı?
" Bu durumda olabilecek en kötü şey nedir?
" Gerçekten o kadar kötü olur mu?
" Nasıl bir sonuç istiyordum?
" Bunun için neler yapmam lazım?
" Karşımdaki insan tavrını değiştirirse benim problemim çözülecek miydi?
Bu soruların cevaplarını samimiyet ve tarafsız olarak vermeye ve kendimizden
kaynaklanan olumsuzlukları içtenlikle kabul etmeye başladığımız zaman sağlıklı
iletişim kurmaya başladık demektir.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
444
İletişimin Diğer Engellerini Aşma
İletişimde, kişilerin kendilerinden kaynaklanmayan başka engeller de vardır.
Bunlar;
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
İletişimin kanallarından kaynaklanan engellerdir. Bir kısmı teknik yani fiziksel
445
engellerdir. Telefonun hatların yoğunluğundan veya hava şartlarının olumsuzluğu
sebebiyle kesilmesi, çeşitli sebeplerden dolayı internet erişiminin sağlanamaması,
sokaktaki trafiğin yoğunluğu sebebiyle ortaya çıkan gürültü nedeniyle birbirini
anlamakta güçlük çeken insanların yaşadığı sıkıntı iletişimin teknik ve fiziksel
engellerini oluşturur. Fiziksel uzaklık da iletişim kopukluğuna sebep verir.
Birde işyerlerinin biçimsel yapısının karmaşıklığı bilgi akışının sağlıklı
olmamasına sebep olur.
Eğer iletişimin fiziksel ve teknik engellerini ortadan kaldırmak bizim elimizde
değil ise, bu olumsuzluklar ortadan kalkıncaya kadar iletişime ara vermek en
doğru davranıştır.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
446
YAZILI İLETİŞİM
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
447
Yazının Tarihçesi
Yazı, insanların birbirleriyle iletişim kurmak için kullandıkları "dil" denen sözlü
sistemi belli işaretler ve simgelerle (yani harflerle) anlatan ikinci bir sistemdir.
Yazılı iletişim insanın yazıyı icat etmesi ile başlar. Yazı İ.Ö 3000 li yıllarda
dünyanın iki ayrı bölgesinde görülmeye başlandı;
Mısır’da "hiyeroglif" ve eski Irak kentlerindeki "çivi yazısı".
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
448
Hiyeroglif Yazısı
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
449
Çivi yazısı
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
450
Pek çok bilim adamına göre yazının icadı, insanlık tarihinin en önemli dönemeci
ve ilk bilgi devrimidir.
Yazı ilk icat edildiği dönemlerde bitki yapraklarına (eski Mısırda Papirüs
yapraklarına), taşlara, ve sıkıştırılmış toprak yüzeylere (tabletler) kazılarak
yazılıyordu. Bilgiler kulaktan kulağa değişerek yayılırken, yazılı bir şekilde
saklanmaya başlanması, bilginin doğru bir biçimde ve uzun yıllar saklanır
olmasına olanak
© zeytinist
sağladı.
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
451
Daha sonraki yüzyıllarda, Çin’de İ.Ö 2500 yılları civarında mürekkep ve İ.S 105
yılı civarında da kağıt yapıldığı sanılmaktadır. Kağıdın ve mürekkebin
bulunmasıyla el yazması kitapları ortaya çıkmış olması ve nihayet 1438 yılında
Avrupa’da Johannes Gütenberg’ın bugünkü anlamda matbaayı icat etmesi ile
bilgilerin çok daha insan tarafından paylaşılmasını ve eğitimin somut bir hale
gelmesini sağlamıştır.
Yazının icadı bürokrasinin kurulmasına ve gelişmesine katkıda bulunmuştur.
Yazının, devletlerin siyasal örgütlenmelerinde ve din kurumları üzerinde çok
büyük etkisi olmuştur. Hukuk kurallarının yazılı hale gelmesi, bu kuralların daha
düzgün ve adil bir biçimde uygulanmasını ve kuralların süreklilik kazanmasını
sağlamıştır.
Dolayısıyla Yazı ve yazılı iletişim, insanlığın ve toplumların geçirdiği kültürel
evrimin bir ürünüdür.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
452
Yazılı İletişimin Olumlu Yönleri
Göndericinin ve alıcının mesajı tekrar tekrar okuma olanağı ve belgelerin
saklanabilir olması yazılı iletişimde hataları en aza indirir. Yazılı iletişim,
sözlü iletişime göre, alıcının onu okuması, algılaması, yorumlaması ve
cevaplaması sebebiyle gecikmeli olarak kurulur. Bu Yüzden:
" Göndericinin mesajı tekrar gözden geçirme ve yeniden düzenleme olanağı
vardır. " Mesajın doğru ulaşmasını sağlar ve kanallardan geçerken
oluşabilecek arıza ve anlam sapmalarından korur. "Alıcının da tekrar okuma
olanağının olması, mesajın doğru anlaşılmasını ve buna bağlı olarak da
verilecek cevabın sağlıklı olmasını mümkün kılar. " Ayrıca belgelerin
saklanabilir olması (arşivleme), daha sonra çıkabilecek anlaşmazlıklarda kanıt
oluşturduğu için sözlü iletişimde karşılaşılan pek çok sorun yazılı iletişimde
yoktur. "Özellikle örgütsel iletişimde, "kurum içi" ve "kurum dışı" iletişimi
sağlamakta yazılı iletişimin önemi büyüktür. "Uzun ve kapsamı geniş
mesajlar bozulmadan alıcıya ulaşır. " Yazılı mesajları çoğaltma ve aynı anda
dağıtma imkanı vardır.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
Yazılı İletişimin Olumsuz Yönleri
453
Yazılı İletişimin kalıcı olması, olumlu olmasının yanı sıra aynı zamanda olumsuz
bir yanı da vardır; artık hatırlanmamasını istediğimiz mesajlar olmadık bir zamanda
karşımıza çıkabilir.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
454
" Geri bildirimin olmaması veya geç olması sorun yaratabilir.
" Yazılı İletişim daha fazla zaman ve çaba gerektirir.
" Mesajı görmesini istemediğimiz kişilerin eline geçebilir.
" Kalıcı olmasının olumlu olmasının yanı sıra aynı zamanda olumsuz bir
yanı da vardır; artık hatırlanmamasını istediğimiz mesajlar olmadık bir
zamanda karşımıza çıkabilir.
" Sözlü ve yüz yüze iletişimde kullandığımız ve önemi yadsınamayacak
olan vücut dili ve dil ötesi faktörlerin kullanılamaması mesajı olumsuz
etkileyebilir.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
Toplumsal Hayatta Karşılaşılan Yazı Türleri
455
Yazı, toplumsal hayatta çeşitli türlerde karşımıza çıkar; Gazeteler ve çeşitli
dergilerde yer alan her türlü haber, röportaj, makale, eleştiri ve köşe yazıları
gibi gündem değiştikçe güncelliğini kaybeden yazılar bizleri ülkemizde ve
dünyada meydana gelen olaylardan, değişikliklerden ve gelişmelerden
haberdar eder.
Edebiyat alanındaki roman, hikaye, öykü, şiir, deneme vb gibi, kalıcılığını
uzun süre koruyabilen sanatsal yazılar ise bize iyi vakit geçirmenin yanı sıra,
düşünce ve hayal dünyamızı zenginleştirmek, bilgi, görgü ve genel
kültürümüzü arttırmak gibi faydalar sağlar.
Ayrıca, çeşitli araştırmalara ve istatistiklere yön verebilen anketler yazılı
iletişimin önemli öğelerindendir. Bunun dışında çeşitli bildiriler, broşürler,
afişler, kitle iletişiminde önemli yer tutar.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
456
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
457
Özel ve resmi mektuplar, özgeçmişler, dilekçeler, tebligatlar ve buna benzer
yazılar bir toplum içinde yaşayan her yetişkin insanın yaşamı boyunca
karşılaştığı yazı türleridir.
Fakat "yazılı iletişimde" yazılış amacı bakımından gruplamak gerekirse
a)
İş yazıları,
b) Resmi yazılar,
c)
Özel yazılar
olmak üzere genel bir gruplama yapmak mümkündür.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
İş yaşamında yazılı iletişimin önemi
458
Yazıların gerek biçimsel (format) gerekse içerik olarak titizlikle hazırlanması
işyerlerinin birlikte iş yaptıkları diğer kurumlar ve genel olarak piyasa üzerinde
olumlu imaj yaratmalarında önemli etkenlerden biridir. Yazılı iletişim kurum
içinde ve kurum dışında iletişimin en sağlıklı ve hızlı bir biçimde sağlanması için
gerekli ve önemlidir. Bu nedenle şirketlerde yazılı iletişimi kullanacak kişilerin
"yazılı iletişim tekniklerini" iyi bilmesi gerekiyorsa eğitilmesi gerekir.
Örgütlerde yani işyerlerinde yazılı iletişimin önemi her geçen gün biraz daha
artmaktadır. Bunun da nedeni:
" Ar-Ge (araştırma ve geliştirme) faaliyetlerinin işyerlerinde çok önem kazanması
" Bunu gereği olarak bilgi nin hızlı bir değişim içinde olması
" Bilginin hızla hiç zaman kaybetmeden ilgili şahıslara aktarılması yani
paylaşılması gereği " İşyerlerinin yapılanmasında yaşanan büyüme ve
gelişmelerdir.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
459
İş yazışmalarında nelere dikkat etmeliyiz?
İş yazılarının içerik ve şekil olarak diğer yazılardan farklılıklar gösterir. Her özel
işyerinin benimsediği ve yazışmalarında kullandığı biçimsel bir yazışma şekli
vardır. Bu bir işyerinden diğerine değişen, işyerine özel bir formattır.
Ancak resmi yazışmalarda kullanılan belli bir format vardır ve buna uyulması
gerekir.
Örgütlerin gerek kurum içinde gerekse kurum dışı yazışmalarında bulunması
gereken bilgiler şunlardır:
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
460
1- Tarih: (her yazıya mutlaka konulmalıdır ve yeri genellikle sağ üst köşedir)
2- Yazının sayısı veya numarası (işyerinin dosyalama ve numaralandırma
sistemi içerisinde giden evrakların bir numarası vardır.
3- Konusu (tek bir cümleden oluşmasına dikkat edilerek konu satırına
yazılmalıdır.
4- Kurum veya kuruluşun adı adresi ve telefon numarası (işyerleri genellikle
antetli yani önceden basılmış ve bu bilgilerin yer aldığı kağıt kullanırlar.)
5- Gönderilecek olan kurum, kuruluş veya makamın adı, ünvanı: (yazının
hangi kuruma yazıldığı hatta gerekiyorsa o kurum içinde kime gönderiliyorsa
o şahsın adı.)
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
461
6- Başlangıç (hitap; gönderilen şahıs ise Sayın diye başlamalı ve önce ünvanı
sonra adı soyadı yazılmalıdır. Eğer bu yazı belli bir şahsa gönderilmiyorsa o
zaman Sayın yetkili, sayın baylar gibi genel bir hitap tarzı kullanılmalıdır.
7- İletilmek istenen mesaj metni: Bu bölüm; iletmek istediğimiz bilgi; "giriş,
gelişim ve sonuç" zincirini takip ederek, mümkün olduğu kadar kısa, açık ve
anlaşılır bir dille yazılmalı , yanlış ve eksik anlaşılmaya fırsat verilmemelidir.
8- Bitirme cümlesi (gereğini arz (veya rica) ederim, iyi çalışmalar dilerim,
saygılarımla, ... gibi iyi dileklerin yazıldığı kısımdır)
9- Yazıyı gönderenin imzası (gönderenin adı, soyadı, varsa ve şirket içindeki
konumu belirtilmeli ve imza mürekkepli kalemle atılmalıdır.)
10- Yazıyı düzenleyenin paraf (yazıyı eğer bizzat gönderen tarafından
düzenlenmemiş ve bir sekreter veya bir memur tarafından düzenlenmişse onun da
parafının olması gerekir).
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
462
11- Kimlere dağıtılacağı (bu yazı eğer başka kişi/kurum, kuruluşları da
ilgilendiriyor ve onlara da gönderiliyorsa, yazının kimlere belirtilmelidir.)
12- Ekler: (Yazıya eklenmesi gereken belgeler liste halinde ekler bölümünde
sıralan malı ve esas yazıya iliştirilmelidir)
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
Yazı yazma sanatı....
463
Bir yazıyı oluşturan öğeler nelerdir? İçeriği ve yazarının bu içeriği anlatım biçimi
yani üslubu... Bazı yazıları okurken hiç dikkatimiz dağılmadan sonuna kadar okur
ve okuduğumuzu anlarız. Bu bizde keyif duygusu oluşturur. Bazı yazıları da
anlamakta güçlük çeker tekrar tekrar geri dönüp okuma ihtiyacı hissederiz. Bu
durum motivasyonumuzu kaybetmemize sebep olur, eğer bunu okuyup anlamak
zorundaysak huzurumuz kaçar.
Peki bazı yazıları okumak bize zevk verirken bazılarını okumak neredeyse ölüm
gelir? Şüphesiz ki yazının konusunun bizim ilgi alanımız dahilinde olup
olmaması en önemli etkenlerden biridir. İlgi duyduğumuz konulardaki yazıları
istekle okuruz. Bununla beraber eğer kötü bir üslup ve anlam karmaşası içinde
yazılmışsa okuma isteğimiz azalır.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
Peki zevkle, istekle okuduğumuz yazıların ne özellikleri vardır? İyi yazmak
464
neleri gerektirir?
1- Yazarın konuya hakimiyeti tamdır.
2- Yazarın "dil"e hakimiyeti tamdır.
3- Konunun akışı belli bir anlatım plan dahilindedir. Okuyucuyu yormaz
4- Yazı yazmak bir emek ve çaba işidir. Dikkat ve disiplin gerektirir. Bunlar
olmazsa düşünce, fikir ve bilgileriniz ve yazıyla ifade ettikleriniz büyük
farklılıklar oluşur.
5- İyi yazı yazmak bir alışkanlık işidir. Hiç bıkmadan kendinizi doğru ifade
edinceye kadar tekrar tekrar yazmayı deneyin. Sonunda yazı yazma alışkanlığı
ve yeteneğiniz gelişecektir.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
465
1 - Resmi yazılar:
Resmi Yazılar; Bireylerin, Devlet ve Devletin kurumlarıyla (okullar,
belediyeler, mahkemeler gibi tüm resmi kurumlar) arasındaki iletişim aracıdır.
Resmi Yazı çeşitleri
Dilekçeler, bir isteğimizi ya da şikayetimizi resmi makamlara bildirmek için,
sunduğumuz kısa bir yazıdır ve hepimiz yaşamımız boyunca pek çok defa
dilekçe yazmak durumunda kalabiliriz. Onun için bir dilekçe yazarken
aşağıdaki özelliklere dikkat etmeliyiz
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
466
Çizgisiz beyaz kâğıt kullanılmalıdır. Kâğıdın arka yüzüne geçilmemeli, çok
gerekliyse ikinci kâğıt kullanılmalıdır.
Sorun hangi kurumu ilgilendiriyorsa ona hitap edilerek başlanmalıdır.
Yer ve tarih belirtilmelidir.
Bilgisayarla ya da daktiloyla yazılmalı; el yazısı kullanılması halinde yazının
kitap harfleriyle, açık, okunaklı olmasına özen gösterilmelidir.
Ciddi, resmi, saygılı bir dil ve üslup kullanılmalıdır.
Sorun/durum ya da dilek kısa ve açık olarak ifade edilmelidir. Gereksiz
ayrıntılara ve kişiselliğe yer verilmemelidir.
İstenen şey yasalara uygun olmalı; yasal çerçeve kesinlikle aşılmamalıdır. Bir
şikâyet söz konusuysa sorun mutlaka belgeler ve tanıklarla (tanıkların
isimleri) kanıtlanmalıdır.
Dalkavukluk ve yalvarmacılığa asla yer verilmemelidir.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
467
Bir konuda üst makamın bilgilendirilmesi amaçlanmışsa
a. "....durumu bilgilerinize saygılarımla arz ederim",
b. üst makamın bir sorunu çözmesi, bir işlemi başlatması isteniyorsa
"gereğini saygılarımla arz ederim",
c. yapılacak bir işlem için izin isteniyorsa "izninizi saygılarımla arz
ederim" gibi saygı ifadeleriyle son bulmalıdır.
• Doğru, düzgün, özenli ve net bir Türkçe ile yazılmalıdır.
• Yazım ve noktalama kurallarına dikkat edilmelidir.
• Mutlaka imzalanmalıdır.
• Dilekçe sahibi adını ve açık adresini belirtmelidir.
Dilekçeye eklenecek ek belgeler yazının sonunda "ekler" başlığı altında
maddeler halinde sıralanmalıdır.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
BALIKESİR ÜNİVERSİTESİ EDREMİT MESLEK YÜKSEKOKULU MÜDÜRLÜĞÜNE
468
Okulunuzun Zeytincilik Programı, 0427.360000 no’lu öğrencisiyim. Anadolu Üniversitesi, İşletme
Bölümünden 2001-2002 Öğretim yılında mezun oldum. Daha önce okuduğum; Atatürk İlkeleri ve
İnkılap Tarihi, İngilizce ve Türk Dili derslerinden muaf olmak istiyorum.
Gereğini saygılarımla arz ederim.
10.11.2005
Ahmet
Mehmetoğlu
İMZA
Ekler:
Transkript Ders İçerikleri
ADRES:
Manolya Mah. Sümbül Sk Yıldız Apt. No: 12/5 Beşiktaş/İST.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
Raporlar; Bir konuyla ilgili inceleme, deney, araştırma, gözlem ve bunun gibi
469
çalışmaların sonuçlarını resmi bir dille açıklayarak ilgili şahıs ya da makamlara
bildirmeye yarayan yazılardır.
Raporların özellikleri :
• Hakkında bilgi sahibi olunan, üzerinde araştırma yapılan bir konuyla, belirli
bir uzmanlık alanıyla ilgili olarak yazılır.
• Belirli bir araştırma sürecinin yanı sıra gözlem, deney ve incelemeye dayanır.
• Kaynaklardan yararlanmak esastır. Kaynakların, bilgi ve belgelerin, tanıkların
vs. mutlaka açık ve tam olarak belirtilmesi gerekir.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
470
(Yazılı kaynaklar: Kitap, makale, haber)
(Sözel kaynaklar: Uzmanlarla görüşmeler, derlemeler vb)
• Toplanan bilgilerin değerlendirilmesi, sınıflandırılması gerekir.
• Gerek araştırma sürecinde gerekse sonuçların yazımı aşamasında planlı
olmak gerekir
• Sebep-sonuç ilişkisine dikkat edilmelidir. İddia-kanıt-sonuç sistemi
izlenmelidir.
• Detaycı ve dikkatli olunmalıdır.
• Açıklık, kesinlik, inandırıcılık, güvenilirlik taşımalıdır.
• Ulaşılan kesin bir yargıyı içerir.
• Ciddiyet esastır.
• Açık, anlaşılır, düzgün ve doğru Türkçe kullanılmasına özen gösterilmelidir.
• Yazım ve noktalama kurallarına uyulmalıdır.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
Tutanak (zabıt): Tutanağın birkaç tarifi vardır;
471
Meclis, kurul ve mahkeme gibi yelerde her söz alanın sözlerini olduğu gibi
yazıya geçirilmesiyle oluşturulan bir belgedir.
Konuyla ilgili görevlilerin hazırladığı ve imzaladığı "bir durumu" anlatan
yazıdır. Tutanaklar kanıt yerine geçer.
Sözleşme İki veya daha fazla kişi arasında yapılan ve koşullarına uyulması
yasayla desteklenmiş anlaşmalardır. Sözleşme taraflardan birinin yaptığı
önerilere karşı taraf yada tarafların da benimsemesiyle oluşur. Bir sözleşmede
tarafların karşılıklı çıkarları vardır. Sözleşmenin geçerli olabilmesi için
tarafların sözleşmeyi özgür iradeleri ile kabul etmiş ve imzalamış olmaları
gerektirir. Taraflardan birinin sözleşmedeki yükümlülüklerini yerine
getirmemesi durumunda diğeri mahkemeye başvurup hakkını arayabilir. (İş
sözleşmesi, kira sözleşmesi, bir mülk, mal veya hizmet satın alırken yapılan
sözleşmeler)
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
472
Şartname Bir işi yaptırma, mal veya hizmet satın alma gibi işleri
gerçekleştirmek isteyen tarafın hazırladığı ve diğer tarafın uymak zorunda
olduğu koşulların saptandığı resmi belge.
Genelge: Yasa ve yönetmeliklerin nasıl uygulanacağı konusunda yol
göstermek ve aydınlatmak ve dikkat çekmek amacıyla hazırlanıp ilgili
makamlara gönderilen yazı.
Vekaletname: Bir kimsenin kendi yerine iş görebilmesi için başkasını
görevlendirmesidir. Resmi olarak geçerli olabilmesi için noter hazırlanıp
onaylanması ve vekaleti veren kişinin imzasını taşıması gerek
İş yaşamındaki yazılar ve çeşitleri:
İşyerlerinde yazılı iletişim, işletmenin kendi içinde ve diğer işletmelerle olan
ilişkilerinde en önemli yeri tutar. İş yazıları kullanım amacına ve içeriğine göre
aşağıdaki çeşitlilikleri gösterir.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
473
Sirküler İş ile ilgili değişiklik(ler)i veya yeni bir uygulamayı diğer kurum
veya şubelere bildirmek amacıyla hazırlanır.
Bülten: İşletmeler, çalışanları arasındaki iletişimi arttırmak ve etkinleştirmek
için, işletme içindeki önemli olayları, etkinlikleri, görev değişikliklerini belirli
periyotlarla yayınladıkları küçük bir dergi şeklindeki bültenlerle duyururlar.
Toplantı tutanakları: İş toplantılarından sonra, toplantının gündemini, görüş
ayrılıklarını, alınan kararları ve katılımcıların isimlerini içeren bir tutanak
hazırlanır. Bu belge onaylanır, arşivlenir ve birer kopyası da katılımcılara da
gönderilir.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
Sipariş Mektubu: Genellikle form şeklinde düzenlenmiş ve bir ürün ya da
474
hizmet alımı için kullanılan yazılardır.
Teklif Mektubu: Bir ürün veya hizmet satışını gerçekleştirmek amacıyla
hazırlanmış, satış bedelini ve şartlarını da içeren yazılardır.
Talep Mektubu: Her hangi bir konuda fiyat sorma bilgi alma ve şartları
öğrenme amacıyla hazırlanan yazılardır.
Onay Yazısı: Talebin onaylanması durumunda verilen yazılardır.
Teyit (doğrulama) mektubu: Anlaşmaya varılmış bir işin onaylanması
amacıyla yazılan mektuplardır.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
475
Formlar İşletmelerde bazı yazılar çok sık kullanılmaktadır. Bu yüzden bazı
yazılara işletmenin prensipleri doğrultusunda belli bir format uygulanır ve form
haline getirilir. Kayıt formu, malzeme talep formu, iş başvuru formu,
rezervasyon formları gibi önceden basılmış ve gerekli yerleri kullanıcının
doldurmasına ayrılmış yazılardır.
Teminat mektubu Banka ve diğer finans kuruluşları tarafından Bir işyerine iş
yaptıracak olan diğer işletme veya şahıslara verilen kredi mektubudur. Banka
veya finans kuruluşu, bu işyerinin işi gerçekleştirecek parası olduğunu diğer
şahıs veya işyerine doğrular.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
476
GENEL İLETİŞİM ve
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
KİTLE İLETİŞİMİ
01.11.2016
"Grup İletişimi" ve "Kitle İletişimi" aslında hepimizin her gün içinde bulunduğu
477
iletişim şekilleridir.
Grup İletişimi
İnsanlar yaşamlarını toplum içinde sürdürürler. Herkes gününü bir ya da
birden fazla grup ile birlikte geçirir. Birlikte sinemaya, tatile giden arkadaşlar,
yemek sofrasındaki aile bireyleri farklı zaman ve mekânlarda oluşmuş gruplardır.
İnsanlar grup koşullarında doğarlar, büyürler, eğitilir, çalışır ve eğlenirler.
Görüyoruz ki aslında birçoğumuz gün içinde birçok grup iletişimi kuruyor ve
bunu sürdürüyoruz.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
478
Grup, ortak amaç ve hedefi olan insanların, hedeflerine ulaşmak için
etkileşimli, birbirlerinin farkında olan ve kendilerini bir grup olarak gören
insan topluluğudur.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
479
İnsanlar var olan gruplara çeşitli nedenlerle girerler. Her şeyden önce
elbette grup içinde doğdukları veya grup içinde oldukları için zorunluluk ve
kaçınılmazlık vardır. Ailemiz, gittiğimiz okul, sınıfımızdaki kişiler gibi
seçme şansımız olmadan içinde bulunduğumuz gruplar vardır.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
480
İnsanlar kendi seçeneklerine bağlı olarak gruba girmek istediklerinde çeşitli
nedenler rol oynar:
" Kendimize benzeyen insanların oluşturduğu grubun çekişi
" Bireysel cazibe
" Benzer gruba ait olma
" Grubun amaçlarının çekiciliği
" Grubun amaçlarının bireyin gereksinimleriyle örtüşmesi
" Dünyayı ve kendimizi anlamlandırmamıza yardımcı olması (kimlik bulma gibi)
" Kısa dönemli çıkarları gerçekleştirmek (tanınma, iş ilişkisi kurma, notunu
yükseltme gibi)
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
481
Temel Grup İletişimi Kalıpları
Gruplar var oluş nedenleri ve yapıları ne olursa olsun, varlıklarını amaçlı
ilişkiler ve dolayısıyla iletişimle sürdürürler. Grup iletişimi grubun oluştuğu
çevredeki durum ve rollere farklı özellikler taşır. (örneğin ev, iş, okul, kulüp
vb.) İş yerinde amirlerimizle olan ilişkilerimizle arkadaşlarımızla gittiğimiz bir
pastanedeki iletişim farklılıklar gösterir.
Gruplardaki iletişim kalıpları dört farklı şekilde tanımlanabilir.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
482
1) X kalıbı şeklinde olan iletişim biçiminde egemen pozisyonda olan
vardır ve merkezdedir; iletişim akışı, iletişimi başlatma, sürdürme ve
durdurma kararı verme gücü bakımından merkezden dışa doğrudur.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
483
2) Çember kalıbında çemberi oluşturan daire üzerine sıralanmış bireyler
arasırda zincirleme doğrusal bir iletişim ilişkisi vardır
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
484
3) Çizgisel kalıpta statü ve kontrolün yatay seviyede olduğu iletişim
vardır.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
485
4) Yıldız kalıbında grubu oluşturan bireylerin hepsi birbiriyle iletişim
içindedirler.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
486
Siz
en
çok
hangi
grup
iletişimi
kalıbını
kullanarak
yaşamınızı
sürdürüyorsunuz? Sizce en sağlıklı olanı hangisi?
İnsanlar farklı zaman ve mekanlarda farklı gruplar içerisinde bulunurlar. Bu
grupları iki temel şekilde birincil ve ikincil grup olarak tanımlayabiliriz.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
487
Birincil grubun amacı belli tek veya birkaç amacı gerçekleştirmeye yönelik
değildir; onun yerine bireylerin toplam yaşamıyla ilgili olarak destek ve anlayış
temeli üzerine kurulmuştur. Doğduğumuz andan itibaren içerisinde
bulunduğumuz aile birincil gruba bir örnektir. Aile, üyesiyle, oynadığı tek veya
birkaç rol ile değil, bir bütün olarak ilgilenen birincil gruptur. Bir ödevi
tamamlamak için bir araya gelen öğrenciler belli bir amaç için toplanmış ve
kişisel ilişkiye gereksinim duyan birincil grup özelliklerini taşımaktadır.
Günlük yaşamda insanlar aynı zamanda ikincil gruplarda yer alırlar. İkincil
gruplar geçicidir; amaçları değişir; yapıları ve rolleri gevşekçe tanımlanmıştır;
birincil amaçları belli bir görevi tamamlamak değildir; paylaşılan eylem veya
bağdan geçerek ortak tatmine ulaşmaktır. İkincil gruplarda sayı genellikle daha
fazladır; ilişki kişisel yakın ilişki değildir. Bir kütüphanedeki okuyanlar grubu ve
bir otobüsteki yolcu grubu ikincil grup karakterini taşır.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
488
Grup iletişiminin etkinliğini artırmak için takip edilecek bazı kuralları şu şekilde
açıklayabiliriz:
1) Grup üyesi, iletişimde sözleri ağzında gevelerse, söylenen şey önemli olsa
bile, söyleyiş biçiminden dolayı etkisiz kalır,
2) Açıklamaları ifade ediş biçimi, tüm grubu içine alacak biçimde olmalıdır.
Birey kendini vurgulamamalıdır,
3) Grup üyeleri düşünceleri organize ederken, bunu grubun diğer üyeleriyle
birlikte etkileşimli olarak yapmalıdır.
4) Grup üyesinin düşünce ve görüşleriyle ilgili olarak söyledikleri, bir ihtiyaçla
bağlantılı olmalıdır.
5) Belli bir zamanda söylenenler, sadece belli bir konu ile ilgili olmalıdır.
Böylece grup söylenenleri daha iyi hazmedecektir.
6) Söylenenlerin grup üyeleri tarafından anlaşıldığından emin olmak için,
konuşma özlü ve üyelerin anlayacağı dille yapılmalıdır.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
489
Aslında hangi iletişim türünü kullanırsak kullanalım karşımızdaki insanların
dili, soysa-kültürel yapıları, orada bulunma nedenleri, beklentileri göz önünde
bulundurularak iletişim kurmalı ve vermek istediğimiz mesajın tam olarak
anlaşıldığından olabildiğince emin olmaya çalışmalıyız.
Bu kuralları ve göz önünde bulundurmanız gereken hususları öğrendikten sonra
daha önce ilişkiniz olan kişilerle bir de bu unsurlara dikkat ederek iletişim
kurunuz. İlişkilerinizde ne gibi değişikler oluyor?
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
490
Kitle İletişimi
Kitle iletişimi bir diğer değişle "kitle medyası" özellikle basın, radyo ve
televizyon gibi araçlarla yapılan iletişim biçimidir. Kitle iletişimi de diğer
iletişim biçimleri gibi bazı belirlenmiş amaçlarla kurulur. (Örneğin; toplumu
bilgilendirmek, eğitim, savunma, suçlama, eleştiri vb.)
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
491
Sanayi öncesi toplumlarda ancak fiziksel gücümüzle ulaşabildiğimiz insanlarla
iletişim kurabilirdik. İletişim kurduğumuz insanlar; komşularımız, aynı
kasabada oturan arkadaşlarımız en yoğun ilişki kurduğumuz kimselerdi.
Dünyanın diğer ülkelerindeki insanların ne yaptıklarını ancak gezginciler,
tüccarlar gibi sürekli gezerek para kazanan insanlardan öğrenebilirdik.
İletişim teknolojilerinin gelişmesi ile birlikte insanın sosyal çevresi hayal
edilemeyecek seviyede gelişmiştir. Bugün bir çoğumuz komşularımızın
isimlerini bilmezken dünyanın diğer ucundaki ünlülerin o gün neler yaptığını
çok iyi bilmekteyiz.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
492
Tarihte önemli bilgilerin saklanması için kullanılan yazı, matbaanın
icadıyla birlikte toplumlara yaşadıkları ortam (ülke, şehir, sosyo-ekonomik
durum vb.) ile ilgili bilgi vermek amacıyla kullanılmaya başlanmıştır. Ardından
hızla gelişen teknolojinin sunduğu kitaplar, dergiler, uydu aracılığıyla yayın
yapan radyo ve televizyonlar, Internet gibi iletişim araçları ile insanoğlu kitlesel
iletişim araçlar ile tanışır.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
493
Kitle iletişimi bir yandan insanların sosyalleşmesine katkıda bulunurken
diğer yandan yakındakilerden çok uzaktakiler ile ortak alanlarının çoğalmasına
sebep olmaktadır. Dünyayı etkileyen boyuttaki değişimlerin temelinde iletişim
teknolojilerindeki değişimler vardır. Günümüzde birçok yerde tartışılan
"Globalleşme" kavramı da bu değişimlere bir örnektir. Ülkelerin sınırları,
bütünlük ve gelenekleri önemini korumakla birlikte, iletişim teknolojilerindeki
hızlı değişim dünyayı "büyük bir köye" dönüştürmektedir.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
494
Sosyal bir yapıya sahip olan insanoğlu toplum içinde çevresinden arınmış olarak
yaşayamaz. Hepimiz günlük yaşamımızda bir çok mesaja maruz kalırız. (Televizyon
reklamlarla, dizilerle, haber bültenleri ile sürekli bir mesaj verir, yol kenarındaki
büyük reklam afişleri, otobüslerin üzerindeki ilanlar, sinema filmleri, kitaplar vb.)
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
495
Bu mesajlar içinden seçmiş olduklarımız bize belli bir tarzda yaşama, öğrenme,
eğlenme, vb. fırsatlar veriyor. Kitle iletişimi insanları sosyalleştirirken bazen
sınıflara ayırma ve yalnızlaştırma gibi negatif etkileri de birlikte getiriyor.
Sizce Kitle İletişimi bizlere ne gibi faydalar sağlamaktadır?
Kitle İletişiminin asıl amacı sizce nedir?
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
496
MESLEKİ YAŞAM ve İLETİŞİM
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
497
Bir
işletme; içinde insanlar, onların kullandıkları her türlü araç – gereç,
makine ve malzeme, ve tüm bunları barındıran mekanlar yani bir bina ve
çeşitli finans araçlarından oluşur. Bunlar işyerini meydana getiren unsurlardır.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
İşletmelerin ve dolayısıyla bu işletmelerde çalışanların amacı, mal ve hizmet üretip
498
karşılığında para, saygınlık, kişisel memnuniyet vb. kazançlar sağlamaktır.
Ne için çalıştığınızı veya çalışmak istediğinizi hiç düşündünüz mü?
Bir işyeri bireylerin hem kendi amaçlarına ulaşmak hem de işyerini amacına
ulaştırmak için çalıştıkları ve karşılıklı davranışlarda bulundukları bir yerdir ve aynı
zamanda da bir süreçtir. Bu süreci yönetici işletir ve yönlendirir. İşyerleri
belirledikleri amaç veya amaçlara ulaşabilmek için sürekli bir takım görev ve
faaliyet dizisi içinde olmak durumundadır. İşyerinde bulunan tüm imkanları bu
amaç doğrultusunda ve en verimli biçimde kullanmak zorundadırlar. Bu da
yönetimin, organizasyon (örgütleme) ve koordinasyon fonksiyonunu tam anlamıyla
yerine getirmesiyle olur.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
499
Organizasyon ne demektir?
Birkaç şekilde tanımı yapılabilir. İşyerinde organizasyondan söz edildiğinde;
tanımlanmış bir işi kim veya kimlerin, hangi donanım ve malzeme kaynağı ile
yapacağına karar vermek ve uygulamaya koymaktır.
Koordinasyon ne demektir?
Bir işyerindeki çeşitli görev ve faaliyetleri daha da etkili bir hale getirmek için
bunların birbirine uyumunu sağlamak ve bu uyumu sürdürme çabasıdır.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
Organizasyon ve Koordinasyon işlevlerinin yerine getirilmesi için de "iletişim"
500
zorunlu bir olgudur.
Bir işletmede, işlerin verimli ve aksamadan yürümesi kendi bünyesinde
çalışanların birbirleriyle kurduğu iletişimin etkinliğine bağlıdır. Bunu kurum içi
iletişim diye tarif edebiliriz. İşyerlerinin bir de diğer işyerleri, müşteriler,
tedarikçiler, gibi işyerinin fiziksel olarak dışında ama sürekli olarak ilişkide
oldukları diğer kişi ve kuruluşlar vardır ve onlarla kurulan iletişim, işletmenin
geleceğini ve sürekliğini kurum içindeki iletişim kadar önemlidir.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
501
Meslek yaşamında iletişimin amacı
İşyerinde herkesin, işletmenin amaçları doğrultusunda bir etkileşim
içinde olması gerekir.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
502
İş yerlerinde iletişim belirli amaçları gerçekleştirmek için kurulur. Bunlar;
• İşyerinin politikası, stratejisi ve alınan kararlardan çalışanların haberdar
edilmesi ve kısa dönemli hedefler, sosyal haklar, işyerindeki düzenin işleyişi
hakkında bilgi vermek amaçlanır.
• İşyerinin yıllık bütçesi, gelir ve giderleri, projeleri ilgili kişilere duyurulur.
• İşyerinin departmanlarını ve departman yöneticilerini işyerine ait yayın
organlarını kullanarak tüm çalışanlara tanıtmak, onları bilgilendirmek.
• İşyerinin faaliyetlerine ilişkin her türlü mevzuatı tüm çalışanlara duyurmak
ve yapabilecekleri hataları önlemek.
• İşyerini ve faaliyet alanlarındaki gelişme ve değişiklikleri müşterilere,
tedarikçilere ve birlikte iş yapılan veya yapılması olası diğer firma ve
kişilere tanıtmak.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
503
İşyerinde herkesin, işletmenin amaçları doğrultusunda bir etkileşim içinde olması
gerekir.
İş Yaşamında iletişimin önemi:
İşletmelerin en önemli bileşeni o işletmeyi oluşturan her düzeydeki çalışanlardır.
Yönetici kadrosunda çalışanların, karar alma, planlama, kontrol, koordinasyon ve
organizasyon, finans araçlarını yönetme ve kullanma gibi yönetsel faaliyetlerini
sağlıklı bir biçimde yerine getirebilmeleri için, gerek kurum içinde gerekse
kurum dışında gelişen her türlü olay, bilgi ve gelişmeden haberdar olmaları bir
zorunluluktur.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
504
Diğer çalışanların da işlerini hatasız, eksiksiz ve zamanında yapabilmeleri,
yönetimin kendilerine aktardığı bilgiler doğrultusunda gerçekleştirilir. Bu
bilgiler; işlerin yürütülmesi için gerekli olan her konuyu kapsar.
Bunun için yönetimin, işyerinde etkin bir iletişim sağlanması için nasıl bir
sistem kurulması ve ne tür iletişim araçlarını kullanacağını belirlemesi
gerekir. Sistemin işleyip işlemediğini de sık sık gözden geçirmek işletmenin
geleceği açısından önemlidir.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
505
İletişimin meslek yaşamındaki fonksiyonları
Bir işletmenin ayakta kalabilmesi diğer rakip firmalarla rekabet edebilmesi
için mal ve hizmet üretiminde her gün ortaya çıkan yenilikleri takip etmesi
gerekir. Dış çevrede oluşan yenilikleri kendi organizasyonuna adapte etmesi,
iletişim sayesinde olur. Örgütsel iletişim, işyeri yönetiminin temel
fonksiyonlarından biridir. Yönetimin sağlayacağı planlı ve programlı iletişim
çalışanlar arasındaki yatay ve dikey, ayrıca da departmanlar arasındaki
ilişkilerin gelişmesinde katkı sağlar.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
506
• Kurum içerisinde karşılıklı anlayışı geliştirmek, çalışma süresince herkesin
kendinden bekleneni anlaması, görev ve sorumluluklarını yerine getirmesini
sağlamak iletişimin önemli bir fonksiyonudur.
• Yöneticilerin, sorumlu oldukları çalışanların davranış ve isteklerinden
haberdar olmasını yani aşağıdan yukarıya doğru bilgi akışını sağlamak da
iletişimin önemli bir fonksiyonudur.
• Bilgilendirme ve bilgi edinme
• Kontrol etme
• Organize etme
• Koordinasyon sağlama
• İkna etme ve etkileme
• Motive etme
• Yöneltme (güdüleme, oriyantasyon)
• Sorunları çözme
• Anlaşmazlıkları giderme
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
507
İşletmelerde "Amaç-Kişisel Memnuniyet-Performans" ilişkisi
İşyerlerinde performans, çalışanların işlerinden sağladıkları maddi ve
manevi doyum ile yakından ilişkilidir. Amaçlara ulaşmak için performans
önemli bir faktördür. Çalışanların memnuniyeti, genel çalışma ortamına,
parasal koşullara, birlikte çalıştıkları grup/ekip'e ve üstlerinin
denetlemesine gösterdikleri karşı tutum ile belirlenir.
İşletmelerde altyapıyı kurmak ve sürekliliğini sağlamak için; finans
araçları, mekan, zaman, teknoloji, bilgi, profesyonellik ve geleceğe
yönelik fikir ve düşünceler (projeler) gereklidir. Bu alt yapıyı korumak ve
sürekliliğini sağlamak herkesin katılımıyla sağlanır. İşyerinde çalışanların
performansını olumsuz etkilemeyecek bir şekilde kurulacak bir kontrol
mekanizması da işletmenin uyguladığı iletişim modelinin işlerliğine ve
uygulanmasındaki kaliteye bağlıdır.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
508
Meslek hayatında İletişim
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
İşletmelerde İletişimin İşlevi
509
İşletmelerde iletişim (genellikle Örgütsel İletişim terimi kullanılır), işyerinin
amaçlarına yönelik işlemesini sağlamak için işletmeyi meydana getiren çeşitli
departmanlar ve işyerinin çevresi ile sürekli bilgi ve düşünce alışverişine olanak
sağlayan bir süreçtir ve işletme yönetiminin en önemli araçlarından biridir.
İşletmenin, planlama, koordine etme, yönetme, karar verme güdüleme ve
denetleme fonksiyonlarının yerine getirilmesinde önemli bir rol oynar. İşyerinde
çalışanların olan bitenlerden haberdar olmaları onların işletmeye olan güvenlerini
ve kendilerini işletmeye ait birer birey olarak hissetmelerini sağlar. Bu durum
motivasyonu ve verimliliği arttırır. Dolayısıyla iletişim sisteminin sağlıklı bir
şekilde çalışması ve devamlılığı sağlanmalıdır.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
510
İşletmelerde iletişim, yönetsel sıralamaya (hiyerarşi) bağlı olarak ortaya çıkan
ve yönetsel yapı dediğimiz piramit içinde gerçekleşir. Yapısal olarak
baktığımızda da biçimsel (formel- resmi) ve biçimsel olmayan (informel- resmi
olmayan) iletişim olarak ikiye ayrılır.
Formel iletişim; İşyerinim kuralları ve amaçları doğrultusunda, belli kalıplar
çerçevesinde işleyen bıletişim biçimidir ve iki yönlüdür. İnformel iletişim ise;
çalışanların birbirleriyle doğal olarak kurdukları ve iletişim ihtiyaçlarını
karşıladıkları iletişim biçimidir.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
511
Biçimsel (formel) İletişim Yöntemleri
Biçimsel,yani resmi iletişim, işyerlerinde yöneticilerin planladığı şekilde
yürütülür. Bir işletme çatısı altında bir araya gelen çalışanların, kişisel
iletişim ihtiyaçlarının dışında, işlerini yürütebilmeleri için , hiyerarşik bir
düzen içinde gerçekleşen bilgi akışına ihtiyaçları vardır.
Yönetici işletmede biçimsel iletişim sistemini oluştursa da zaman içinde
gelişen ve biçimsel olmayan sistemler de ortaya çıkar. Biçimsel olmayan
iletişimin etkin olmasını sağlamak için aynı düzeydeki çalışanlar bir araya
gelip gerekli bilgileri birbirlerine aktararak biçimsel iletişimin katı ve ağır
işleyen yönlerini ortadan kaldırırlar.
İşletme içindeki çeşitli departmanlar veya kişiler arasındaki ilişkiler
önceden belirlenmiş kanallarla ve önceden planlanmadan kendiliğinden
gelişen kanallarla kurulur.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
512
Biçimsel (resmi) kanallar işletme içinde veya dışında yöneticiler tarafından
düzenlenmiş kanallardır. Bunun için çeşitli yöntemler kullanılır. Bu yöntemleri
mesajın akış yönü açısından ve iletişimin yapısal işleyişi bakımından olmak üzere
iki başlık altında incelemek mümkündür.
1 - Mesajın akış yönü açısından:
a. Dikey
al. Yukarıdan aşağıya doğru a2. Aşağıdan yukarıya doğru
b. Yatay İletişim
c. Çapraz (diyagonal) iletişim
2- Yapısal işleyişi bakımında iletişim
a. Biçimsel
b. Doğal
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
513
İşyerlerinde biçimsel iletişim kanalları ve işleyişi genellikle açık bir şekilde
tanımlanır. Çalışanlar kime karşı ve nelerden sorumlu olduğunu ve kim
tarafından denetlendiğini, sorunların çözümünde kime danışacağını, sahip
olduğu yetki çerçevesini iyi bilmelidirler. Bu çalışma düzeni yatay ve dikey
kanallar içerisinde gerçekleşir.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
514
Dikey İletişim
İşletmenin hiyerarşik yapısı doğrultusunda hem en üst düzeydeki yöneticiden
aşağıya doğru, hem de en alt kademedeki çalışandan yukarıya doğru kurulan
bir iletişimdir.
Aşağı doğru iletişimde amaç kısaca; işletmenin hedef ve politikaları, prosedür
ve uygulamalar hakkında çalışanları bilgilendirmek, yukarı doğru iletişimde ise
amaç, alt kademede olan bitenden yöneticilerin bilgi sahibi olmasıdır. Bu tür
iletişim işletmenin, gelişme raporları, teklif alma ve verme, açıklamalar ve
alınacak kararlar için bilgiler içerir. İşletmeyi ayakta tutan işlemler dikey
iletişim sayesinde gerçekleştirilir. Yöneticiler ile diğer tüm kademeler
arasındaki bu iletişim
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
515
-Amaçların anlaşılmasını kolaylaştırmak
-İş eğitimi hakkında direktifler vermek
-İşlerin yürümesi için gerekli her türlü bilgi, teknoloji, araç-gereç ve
malzeme konusunda bilgi sağlamak
-İşletmeye ait uygulama ve prosedürler konusunda karşılıklı bilgi sahibi
olmak
-Çalışanları bilgilendirerek performanslarını desteklemek gibi konuları
kapsar.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
516
Dikey iletişim, yönetici kadrosu ve diğer çalışanlar arasında, bir başka deyişle
üstlerle astlar arasında yukarıdan aşağıya doğru ve aşağıdan yukarıya doğru iki
yönlü olarak gerçekleşir.
1-Yukarıdan aşağı doğru iletişim:
-Çalışanlara verilen görevlendirmeler, eğitim toplantı ve seminerleri, iş tanımları,
gibi yönetsel faaliyetler
-İşletme içindeki işlem ve uygulamalar için gerekli olan bilgiler
-çalışanların verimliliğine yönelik öğelerden oluşur.
Bir diğer unsur da çalışanlara işletmenin hedeflerini ve politikasını benimsetmek
ve inandırmaktır.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
517
Yukarıdan aşağı doğru iletişimde bilgiler; notlar, mektuplar, grup
toplantıları, bilgilendirme toplantıları, toplantı tutanakları, seminerler,
broşürler, bültenler, formlar gibi çeşitli kanallar vasıtasıyla akar, yazılı ve
sözlü iletişim biçimleriyle gerçekleştirilir. Yukarıdan aşağı doğru iletişimde;
mesajın alt kademelere inerken içeriğinin değişime uğraması, mesaj akışının
gecikmesi,
hatta
durdurulması
gibi
problemler
yaşanabilir.
Bu
olumsuzlukların farkında olarak ve önlemler alarak kurulmuş bir sistem
dikey iletişimin etkinliğini sağlar.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
518
2-Aşağıdan Yukarı Doğru İletişim:
-Çalışanlara ait performans ve sorunlar hakkında bilgi verir.
-İşletmenin politika ve uygulamalarının nasıl sonuçlar verdiği
-İşlerin nasıl yapıldığı ve gelecekte nasıl yapılacağı konularını kapsar
Aşağıdan yukarı doğru İletişim genellikle astların yukarıya geri bildirimde
bulunmasıdır. Astlar, gerek yaptıkları işler, gerekse yönetim hakkındaki
düşüncelerini işletmenin hiyerarşik düzenini takip ederek yöneticilere rapor
ederler. İletişimin önemini kavramış işletmelerde görülen öneri ve şikayet
kutuları, anketler grup toplantıları, tartışma ortamları, astlardan etkili bir geri
bildirim almak için oluşturulmuş yöntemlerdir.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
519
Yatay İletişim
İşletmenin aynı kademedeki birimlerinin kendi içlerinde ve birbirleri arasında
rutin (her gün yapılan sıradan) işler için kurdukları iletişimdir. Yatay iletişim
genellikle eşit statüde çalışanlar arasında iş akışına bağlı olarak gelişir. İşletmede
planlama ve kontrol fonksiyonları yerine getirilirken daha çok dikey iletişim
kullanılırken, koordinasyon ve yönlendirme fonksiyonları yatay iletişim
sayesinde gerçekleştirilir. Yatay iletişimin temel amacı, koordinasyon sağlama
ve problem çözmek için kanal sağlamaktır.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
520
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
521
Çapraz İletişim
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
İşletmenin farklı birimlerinde çalışan ast ve üstler arasında kurulan iletişimdir.
522
Örneğin işletmede halkla ilişkilerden sorumlu bir müdür yardımcısı, üretim
planlama departmanında çalışan bir görevliden bilgi almak isteyebilir. Kısacası
çapraz iletişimde çeşitli departmanlar arasında ve ast - üst hiyerarşisi göz önünde
tutulmaksızın kurulan iletişimdir. İşletmelerde çapraz iletişim, işletmeye yönelik
uzmanlaşmanın ve departmanlar arası sorumlulukların daha iyi kavranması ve
yardımlaşmanın kolaylaştırılması açısından önem kazanır.
Sorun çözme ya da proje geliştirme amacıyla, grup veya ekiplerin üzerinde
çalıştıkları konuyu tam olarak analiz edebilmeleri, çok yönlü bir bakış açısı
geliştirebilmeleri çapraz iletişim sayesinde gerçekleştirilir.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
523
Biçimsel Olmayan (informel) İletişim
İşletmelerde biçimsel iletişim yapısının eksik kalması ve çalışanların iletişim
ihtiyaçlarını karşılamaları için kendiliğinden gruplar oluşturdukları bir
gerçektir. Bu gruplar içerisinde kanalları yönetim tarafından belirlenmemiş,
tamamen kişisel tahminlere, bazen de kasıtlı söylenti ve dedikodulara dayanan
bir bilgi akışı oluşur. Bu iletişim işletme içinde doğal olarak gelişir. Zaman
zaman biçimsel iletişimden de etkin bir hale gelir. Kendiliğinden akan "bilgiler"
çoğu zaman biçimsel iletişim ile aktarılan bilgilerin, grupların amaçları
doğrultusunda filtreden geçmesine ve mesajın tam iletilememesine neden olur.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
524
Bu yüzden, belli bir önem arz eden bilgi, talimat ve kararlar yöneticiler
tarafından yazılı iletişim yoluyla alt kademelere bildirilir. Biçimsel iletişimin
işleyişi, çalışanların haberleşme ihtiyacını tatmin edemezse, informel iletişim
kanalları daha fazla etkinlik kazanmaya başlar ve biçimsel iletişimin boşluklarını
doldurmaya başlar. İnformel iletişim sadece biçimsel iletişim kanallarının eksik
veya yetersiz kalmasından kaynaklanmaz. Birden fazla bireyin bir arada
bulunması, insanın doğasından kaynaklanan bir iletişim ortamı yaratır.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
İnformel iletişim; kanalları ve özellikleri önceden tanımlanmamış bir
525
iletişimdir. Dolayısıyla
-İşyerinde oluşan informel gruplaşmalar
-İşin özelliği nedeniyle farklı departman ve çalışanları arasında kurulan
ilişkiler
-Dedikodu, söylenti, tahminler ve yakıştırmaların yayılmasını sağlayan
arkadaşlıklar İnformel iletişimin ortaya çıkmasına sebep olur.
İnformel iletişim bazen işletmenin amaçları doğrultusunda gerçekleşse bile,
çoğu zaman işletmenin özel bilgilerinin sırlarının başkaları tarafından
öğrenilmesine yol açar ve bu durum işletmenin yararına olmaz.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
526
İşletmelerde İletişim
Ses ve görüntü veren iletişim araçları, konferanslar, seminerler meslek
yaşamında sıkça kullanılan iletişim araçlarıdır.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
527
İşletmelerin yönetsel yapısına uygun iletişim araçlarının seçiminde, mesajın
özünü değiştirmeden, bilgi akışını kolay ve hızlı ve emin bir şekilde
gerçekleştirecek araçlar olmasına dikkat edilmelidir. Bu araçların çeşitliliği değil,
mesajların iletilirken anlam ve zaman kaybına ve kesintiye uğramaması
önemlidir. Bir iletişim aracının etkinliği mesajı en anlaşılır ve en kısa zamanda
iletmesi ve iki yönlü iletişime olanak vermesi ile ölçülür. Mesajın kalıcı olması
gerekiyor ve içeriğinin bozulmadan ulaşması isteniyorsa yazılı iletişim araçları
kullanılmalıdır. Bunlar; yazılı iletişim dersimizde işlediğimiz rapor, sirküler,
çeşitli mektuplar, genelge, form, broşür, el kitabı, bülten vb. yazılı araçlardır.
Özellikle yukarıdan aşağıya doğru dikey iletişimde yazılı iletişim araçları
kullanılır. Çalışanları herhangi bir konuda bilgilendirmek veya eğitmek için sözlü
iletişim araçları da kullanılır. Konferans, seminer, görüşme ve toplantılar,
brifingler sözlü iletişim araçlarına verilecek en güzel örneklerdir. Bunun dışında
video ve slayt gösterileri gibi görsel iletişim araçları, internet, e-posta gibi
teknolojik iletişim araçları da yaygın olarak kullanılmaktadır.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
İşletmelerde İletişimin İşleyişi
528
İşletmelerde iletişimin etkinliği ve doğruluğu iki temel faktöre bağlıdır;
İşletmenin yönetsel yapısı ve kişiler arası ilişkiler.
İşletmelerde yönetsel organizasyon, ast-üst ilişkileri bakımından hiyerarşik
bir özellik gösterir. Yönetim ve karar mekanizmasının üst kademelerde
toplanması yani merkezileşme arttıkça iletişim zayıflar. Yine alt
kademelerden yukarıya gitmesi gereken mesajlar yine bu kademede
çalışanlar tarafından ayıklanır, uygun olmayanları gönderilmez veya
gönderilmesi engellenebilir. Kişiler arası ilişkilerde iletişim ortamı
çalışanların kişisel özelliklerine bağlı olarak değişebilir. Güvenilir, doğru
sözlü bireylerin ilişkileri de dürüstlük üzerine kurulur, fakat dürüst
davranmayanlar olursa insanlar çekimser kalmaya ve ketum olmaya özen
gösterirler ve iletişim etkinliğini kaybeder.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
529
İletişimi Etkinleştirmek İçin
- İletişim kanallarını çalışanlara izah etmeli ve işleyişini anlamaları
sağlanmalıdır.
- İletişim kanalları mümkün olduğu kadar kısa ve direkt olmalıdır.
- İletişimin resmi (formel) kanalları etkin kullanımda olmalı, mesajın
kesintiye uğraması engellenmelidir.
- İletişimin düğüm noktalarındaki çalışanlar bu konuda yeterli ve duyarlı
olmalıdır.
- İletişim denetlenebilir olmalıdır. Mesajların akışını kontrol edebilmenin en
iyi yolu geri bildirim almaktır. Yöneticiler gerekiyorsa geri bildirim isteyerek
bilgi akışını kontrol edebilirler. Bunun için çapraz iletişime de başvurulabilir.
- Mesajlarda kullanılan dilin mümkün olduğunca sadeleştirilmesi gerekir.
- Empati uygulamalı, kaynağın kendisini hedefin yerine koyarak algılama
düzeyini göz önünde bulundurarak mesajını yazmalıdır.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
530
İnsanın dış görünüşü kişiliğinin aynasıdır ve iletişimde ilk göze çarpan dış
görünüşümüzdür. Onun için vücut ve saç temizliğine dikkat etmeli ve
bakımlı olmaya özen gösterilmelidir.
Bayanların aşırı makyajdan kaçınması gerekir. Kadın veya erkek olsun
çalışma ortamına uygun saç modeli seçilmelidir.
Giysiler, kültürümüze, toplumsal statümüze, yaptığımız iş ve çalışma
ortamına uygun seçilmeli, çarpıcı renklerden ve aksesuarlardan kaçınmalıdır.
Diş sağlığına ve temizliğine dikkat etmeli hoş olmayan kokular yaratan
yiyecekleri yemekten kaçınmalıdır. (hafta sonu istediğimiz kadar yiyebiliriz!)
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
531
Profesyonel Anlayış
İş yaşamı bazı sorumlulukları yüklenmek demektir. Bizden beklenen,
işleri
zamanında ve hatasız yapmaktır. Görevimize sahip çıkalım ve biz ihmal ettiğimiz
için bu işleri başkaları yapmak zorunda kalmasın. İşleri zamanında yapmamak,
işlerin birikmesi demektir. İşlerin birikmesi ise daha sonraki günlerde bunları
yetiştirmek işin daha fazla çalışmak demektir. Aşırı iş yükü ise stres, stres ise
insanın sinirlerini kontrol edememesi riski demektir. Sinirli insanların
çevrelerindeki insanlarla doğru iletişim kurmaları pek mümkün değildir. Onun
için bugünün işini yarına bırakmadan zamanında yapmalı, sorumluluğunu yerine
getirmiş insanın huzurunu hissedip, gülümsemeliyiz.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
532
İş çevresinde dolaşan söylenti ve dedikodulara katılmamalı, haberin
doğruluğundan emin olmadan yorum yapmamalıyız.
Düş ünmeden söylenen sözler sonradan başımıza dert açabilir.
İş arkadaşlarımız veya yöneticilerle aramızda zaman zaman fikir ve düşünce
ayrılı kları çıkabilir. Bunları nezaket çerçevesinin dışına çıkmadan halletme
yoluna gitmeli sonradan pişman olabileceğimiz davranışlar içine kesinlikle
girmemeliyiz.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
533
Diğer çalışanları kötülemek, ve hatalarını abartmak yanlış bir davranıştır.
Eğer gerçekten diğer çalışanların sorumsuzluğu yüzünden işimizin akışı
engelleniyorsa bunu toplantılarda veya ilgili şahısların olduğu bir ortamda
nezaket kuralları çerçevesinde, doğru ve anlaşılır bir şekilde ortaya koymalıyız. İş sorunlarımızı, işyerinde konuyla alakası olmayan kişilere
paylaşmak, konunun daha sonra (herkes kendi yorumuyla başkalarına
aktaracağından) büyük bir olasılıkla sizin anlattıklarınıza uymayan bir
biçimde yayılmasına, bu durum da olumsuzluklara neden olur. En iyisi
sorunları sadece ilgili kişilere sakin ve nazik bir dille aktarmaktır.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
534
İçinden çıkamadığınız işler olursa bizden daha kıdemli birine samimiyetle
danışabiliriz. Her problemin veya zorluğun pek çok (en az bir tane)
çözüm yolu vardır, tek başımıza çözemiyorsak vakit
kaybetmeden sorunu birlikte çözebileceğimiz bir başka çalışanla
paylaşabiliriz.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
535
Önemli konulardan biri de iş ortamında diğer çalışanlarla mümkün olduğu kadar
aynı mesafe de kalmaya özen göstermektir. Bir iki iş arkadaşıyla samimi olup
diğerlerinden uzak durmak, gruplaşmalara sebep olur. Ayrıca zaman içerisinde
samimi olunan kişilere hayır diyemeyecek durumlarda kalıp, bu yüzden fikir ve
ilkelerimizle çelişkiye düşen davranışlar içerisine girebiliriz. Bu yıpratıcı yani
olumsuz bir durumdur.
Hiç samimi bir arkadaşa hayır diyemediğiniz için zor durumda kaldığınız oldu mu?
O anda ve daha sonra neler hissettiniz?
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
Toplantılar
536
Toplantılar, işletmelerde, gerek işlerin organizasyonu gerekse yürürlükte olan
işlerin akışını takip etmek, gelecekte yapılacak işleri konuşmak gibi
işletmenin amaçlarına ve işlere yönelik olarak pek çok konunun tartışıldığı, iş
bölümü yapıldığı ve kararların alındığı ortamlardır. Toplantılarda, hem
toplantıya başkanlık edenin hem de katılımcıların bazı sorumlulukları vardır;
-Toplantı gündemini önceden okuyup hazırlıklı gitmek
-Toplantı gündemini dikkatle takip etmek, gerekirse notlar almak
-Fikir ve düşünceleri sade ve net cümlelerle dile getirmek, belirsiz olmaktan
kaçınmak
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
537
- Lüzumsuz detaylara girip fazla zaman harcamamak
- Konuşanı, (bizi ilgilendirmeyen bir madde olsa bile) dikkatle dinlemek - Özel
konuları dile getirmemek
- İkili görüşmeleri toplantı esnasında yapmamak, gerekiyorsa toplantı sonrasına
bırakmak
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
538
Telefonla iletişim
Telefonda konuşurken gülümseyin. Gülümsemek sesinize, sesiniz vasıtasıyla
da telefonun diğer ucuna yansır ...
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
539
Günümüzde telefon en yaygın iletişim araçlarından biridir. Teknoloji geliştikçe,
kullanımı da artmış ve insanlar hemen hemen her yerde telefonla konuşulabilir
hale gelmiştir. Hemen geri bildirim alınması, kolay kullanılır olması, zaman
kaybını önlemesi açısından hepimizin tercih ettiği bir iletişim aracı olmuştur.
Telefonun iletişimde etkili bir biçimde kullanılması, telefon kullanma kültürü ve
becerisine bağlıdır. Yüz yüze görüşmelerde, sıkıntımızı, sevincimizi kısacası ruh
halimizi kolayca ifade etme olanağı (beden dili) maalesef telefon görüşmelerinde
etkin olamamaktadır. Bu yüzden dil ve dil ötesi faktörler daha da önem
kazanmaktadır. Telefonla konuşmada ses, kelimeleri yerinde kullanma ve doğru
telaffuz etme, vurgulamalar daha da önem kazanmaktadır. Telefon sadece
teknolojik bir üründür.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
540
Onu olumlu ya da olumsuz kullanmak kişinin kendi bilgi ve becerisiyle
yakından ilgilidir. Hepimiz her gün gerek işyerinde gerekse özel
yaşamımızda telefonla konuşuyoruz. Özel görüşmelerde, karşıdaki tarafın
yakınlık derecesi ne göre istediğimiz biçimde konuşma özgürlüğümüz
vardır. Fakat, iş ortamında telefon işimizin bir parçasıdır ve onu da bazı
kurallar çerçevesinde kullanmalıyız.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
541
Telefonla konuşurken uyulması gereken ilkeler
- Telefon, masamızda kolay ulaşılır bir yerde olmalıdır.
-Telefonun yanında not almak için her zaman mutlaka kağıt kalem bulunmalıdır,
-Telefonda doğal bir ses tonuyla konuşmalıdır. Telefonda bağırarak konuşmak
fazladan bir işe yaramadığı gibi karşı taraftakinde kötü bir izlenim bırakır.
-Konuşurken tebessüm etmek ve başka işlerle uğraşmamak çok önemlidir.
Çünkü o andaki davranışlarımız, hattın diğer ucundaki tarafından görülmese
bile sesimize yansıyacağı için çok önemlidir.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
-Telefonda konuşurken bir şeyler yemek, sigara içmek, diğer taraftaki tarafından
542
algılanır.
Bunlardan mutlaka kaçınılmalıdır.
-Tüm dikkat o andaki konuşmaya yöneltilmelidir.
-Anlaşılmayan bir şey olursa, karşıdakinin sözünü nazikçe kesip tekrar etmesi
istenmelidir.
Şimdi kendimizi önce telefon eden olarak, sonra da telefona cevap veren biri
olarak düşünelim... ve dikkat etmemiz gerekenlere bir göz atalım.
Telefon ederken ne vapmamız gerekir?
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
543
Plan yapmak
- Öncelikle niçin telefon ediyoruz, öğrenmek istediğimiz konu nedir? Bunu
aklımızda netleştirelim. Eğer birden fazla konu varsa bunları kısaca not
etmekte fayda vardır. -Kiminle görüşeceğiz? Adını, çalıştığı departmanı
biliyor muyuz? Bilmiyorsak, telefona cevap verene konuyu bir, iki kısa cümle
ile özetleyip "ilgili şahısla " görüşmek istediğimizi söyleyebiliriz.
Bir, iki dakika bunları düşündükten sonra telefon açmaya hazırız demektir.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
1- Telefona cevap verene kısaca, iyi günler, iyi akşamlar, vb. nezaket terimi
544
söyledikten sonra kendimizi tanıtmamız gerekir.
2- Telefonu açan kişi konuşmak istediğimiz şahıs değilse nazikçe kiminle
görüşmek istediğimizi söylemeliyiz.
3- Görüşmek istediğimiz şahsa bağlanınca kısa bir iki nezaket cümlesinden
sonra konuyu görüşebiliriz.
4- Konuşma bittikten sonra mutlaka teşekkür etmeliyiz.
5- Bir telefon görüşmesi ile ilgili bilgi vermemiz gereken biri varsa onu mutlaka
bilgilendirmeliyiz.
6- Eğer telefon ettiğimiz kişi bizden daha üst statüde biriyse telefon konuşmasını
sonlandırmak ona düşer. Bu önemlidir, acele etmeden onun bitirmesini
© zeytinist
beklemeliyiz.
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
Telefona cevap verirken nelere dikkat etmeliyiz?
545
1 - Telefona mümkün oluğu kadar çabuk cevap vermeliyiz.
2 - İşyerimizin adını söyleyip, kendimizi tanıtmalıyız.
3 - Arayan kendini karmaşık bir şekilde ifade ediyorsa nazikçe ve kısa olarak
sözünü kesip "sanıyorum ................... için aradınız" diye anladıklarımızı
karşıdaki ne doğrulatmalıyız. Eğer yanlış anlamışsak bu defa bize ne istediğini
daha net bir şekilde ifade edecektir.
4 - Eğer aradığı kişi biz değilsek, telefonu kapatmamalı nasıl yardımcı
olabileceğimizi sormalıyız. (Gerekiyorsa ilgili şahsa bağlamalıyız.)
5 - Sorularına cevap verdikten sonra beklememiz gerekir. Telefon
görüşmelerinde "görüşmeyi başlatan (yani arayan kişi) bitirir" diye bir kural
vardır.
6 - Karşımızdaki bitirme cümlelerini söyledikten sonra bizim de hoşça kalın, iyi
günler, iyi çalışmalar gibi nezaket cümlesi ile bitirmemiz gereki r.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
Telesekretere mesaj bırakma
546
Eğer telesekretere mesaj bırakmak zorunda kalmışsak; bu genellikle hazır
olmadığımız bir durum olduğu için canımızı sıkar, ne söyleyeceğimizi şaşırırız.
Fakat telefon etmeden ne söyleyeceğimizi planlamışsak işimiz kolaydır.
Sinyal sesini dinledikten sonra:
1- Önce hangi firmadan ve kim olduğumuzu söylemeliyiz.
2- Gün ve saati belirtmeliyiz (12 kasım Salı, saat 14.30)
3- Ne için aradığımızı kısaca izah etmeliyiz
4- Bizi ararlarsa memnun olacağımızı belirtmeliyiz
5-
Telefon numaramızı söyleyip iyi günler, iyi çalışmalar vb. dileyip
kapatmalıyız.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
547
GRAFİK İLETİŞİM
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
548
Grafik İletişim
İletişimde mesajı iletirken birçok araç kullanırız. Günlük yaşamımızda birçok
mesajı yazılı ve görsel basından, farklı reklâm kanallarından almaktayız. Öyle ki
bireyler arası iletişimde bile - teknolojiyle birlikte - birçok sembol
kullanmaktayız. Bize gönderilen mesajları sadece gözümüzle kulağımızla
algılamayız, bilinçaltımızla, birikimlerimizle, dilimizle, kültürümüzle yani
sosyal kimliğimizle algılarız.
Peki, maruz kaldığımız tüm mesajlarda kullanılan renkler, çizgiler ve şekiller
aslında bize ne anlatıyor?
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
549
Tasarımın Temel İlkeleri
- ÇİZGİ
Çizgi genişlik ve uzunluğun biçimidir, derinlik değildir. Tasarımcı çizgileri
kenar, bordür yaratmak, tasarımdaki objelerin ana hatlarını oluşturmak için
kullanır. Çizgi tasarımcının araç olarak seçtiği biçimle tasarımda hareketlilik
yaratır. Çizgilerin biçimleri onlara çeşitli özellikler verir: Yatay çizgiler
durgunluk ve hareketsizliği simgeler.
Örnek
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
550
Dikey çizgiler potansiyel hareketliliği destekler.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
551
Köşegen çizgiler güçlü bir şekilde hareketlilik kazandırır ve
okuyucu/tüketici tasarımda canlılık hissini yakalar.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
552
Tasarımın Temel İlkeleri Dış Hat ve Duruş
Çizgiler kenarlar kullanılarak bir dış hat çizimini çağrıştırırlar.
Bu çizimde dış hat dediğimiz çizgiyle duruş hareketliliği
yaratmış ve betimlenmıştir Çizgide ki Değer -Ağırlık
Çizimde objenin dış hatları kullanılan alanı belirlerken gri
bölümde çizimin ana temasını oluşturuyor.(adamın yüzü) Bu alan
objede gölge yaratırken aynı zamanda alanın değerini belirler ve
üç boyutluluk kazandırır.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
553
ŞEKİL
Şekil objenin etrafını çeviren, çizgilerle veya renkler ve değer değişikliklerini
belirleyen kenarlara verilen addır.
Hacim ve Kütle
Şekil iki boyutluluğa dikkat çekerken, 3 boyutlu öğelerde hacim ve kütlenin
etkisi görülmektedir. Yani üç boyutu tasarıma katan hacmi ve kütlesidir.
Pozitif ve Negatif Şekiller
Örnek resme baktığımızda görüyoruz ki, sanatçı/tasarımcı pozitif şekilleri
dikkate almış ve alan bunun yanında negatif şekiller oluşturmuş. Bir tasarımda
pozitif şekiller kadar negatifte kalan biçimler de o derece önem taşır.
Tasarımcılar bazen bu örnekte de olduğu gibi parçaları yaratırken pozitif ve
negatif öğelerde farklılık gözetmezler. (negatif de pozitif de aynı birinci resim
bakınız)
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
554
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
555
DOKU
Doku obje üzerinde yani zemininde yapılan kalitesel değişiklik ve desendir.
Obje üzerindeki pürüzsüzlük, düzgünlük gibi özellikler obje üzerindeki
açık veya koyu alanları da etkilemekte ve aynı zamanda derinlik katmak
içinde kullanılmaktadır
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
- DEĞER VE RENK Değer:
556
Değer kullanılan tasarım alanında açık veya koyu olan alanlarla ilgilidir, vurgu
için kullanılır. Değerdeki değişiklikler veya çeşitlemeler tasarımda odak
noktasını yaratır. Bir tasarım düşünelim ki, öndeki obje açık arka plan da koyu
kullanılmış, algımız öncelikli olarak resmin ortasındaki objeye yönlenecek ve
dikkatimiz merkez noktasına kayacaktır. Aynı şekilde arka planın ve objenin
renklerindeki değer değişikliği de algımızı etkileyecektir. Ayrıca değerdeki
derecelendirme farklılıkları tasarım üzerinde derinlikli illüzyona neden
olacaktır. Alanın açık ve koyu oluşu yani değeri üçüncü boyutu sağlamamızda
bize yardımcı olur.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
Yapılan araştırmalarda renklerin insan ruhunu çeşitli şekillerde tesir altına
557
aldığı tespit edilmiştir. Renkler, insanları harekete geçirebilir, heyecanlandırabilir,
sakinleştirebilir, üşütür veya ısıtır, rahatsızlık verebilir veya memnuniyet
sağlayabilir veya bizi çevremizdeki varlıklardan uzaklaştırabilir”
Kansas Üniversitesi sanat müzesinde, bir araştırma için, halının altını
elektronik bir sistemle duvar rengini beyaz ve kahverengi olarak değişebilir
yapmışlar. Arka fon beyaz kullanıldığında, insanlar müzede yavaş hareket etmiş,
daha uzun süre kalıp, daha fazla alanda dolaşmışlar. Arka fon kahverengiye
döndüğünde ise, insanlar müzede çok daha hızlı hareket edip, daha az alan
dolaşmış ve müzeyi, çok daha kısa sürede terk etmişler.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
Renkler ve Anlamları
558
Renk farklı ışık ve dalga uzunluklarından oluşur, her renk farklı görüntüleri ve
çağrışımları içinde barındırır. Kısaca bazı renklerin anlamları ve özelliklerine
değinelim.
Kırmızı: Güç, tehlike, tutku, sevgi, ateş, kan. Kırmızı insan psikolojisinde çok
etkili ve güçlü bir renk. Etrafımıza baktığımızda trafik ışıklarından levhalarına,
reklâm kampanyalarından indirimli satış uyanlarına kadar birçok yerde bu etkiyi
uzmanlar kullanır.
Turuncu: İlgi çekici, özendirici, yaratıcılık, hareketlilik, cesaretlendirici, güneş
ışığı. Dikkat çekici bir renk olması ve insanlara renk bilimciler tarafından
ispatlanmış olan tüm özelliklerinden ötürü aynı zamanda sağlığı simgelemekte.
Genellikle yemek promosyonlarında, meyve suları gibi ürünler...
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
559
Sarı: Enerji, mutluluk, canlılık..
Turuncuyla benzer özellikler taşıyan sarı daha canlı ve enerji hissi uyandıran
bir renktir. Araştırmalar bebeklerin sarı renkle boyanmış odalarda daha çok
ağladığını, uyarıcı bir nitelik taşıdığını belirtmişlerdir. Sarı ve siyah rengin
kombinasyonundan
uyarı
levhaları
oluşturulmaktadır.
(Çocuk
giyim
kampanyaları) Araştırmalar, erkeklerin bu rengi genellikle çocuksu
buldukları ve pahalı ürünlerde bu rengi tercih etmediklerini göstermiş
(Mercedes).
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
560
Yeşil: Doğallık, Barış, harmoni, tazelik, verimlilik, güvenli, para, iyileştirici
güç, istikrar, dayanıklılık. Sağlık ve tüm doğal ürünler..(zeytinyağı, doğal
çaylar)
Mavi: Gökyüzü, deniz, derinlik, sağlamlılık, güven, erdem, akıllılık, gerçek.
Temizlik malzemeleri, hava yolu şirketleri... Genellikle erkeklerin tercih ettiği
bir renk olan mavi uzmanlarca erkek egemen bir renk olduğunu söylemişler.
Mor: Güç, başarı, büyü, mistisizm, saygınlık, romantizm, temizlik, nostalji ..
Genellikle kadınların tercih ettiği bir renk, kadın ürünleri ağırlıklı (molped),
Beyaz: Masumiyet, saflık, tanrısal, mükemmeliyet..
Yardım kurumları, hastaneler, temizlik ürünleri ..
Siyah: Güç, ayrıcalık, formalite, ölüm, gizem, kötülük...
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
-Ren k Değeri (Color Value
)
01.11.2016
561
Satın aldığınız ürünlere bir de bu açıdan bakmayı deneyin, elinize aldığınız süt
kutusu siyah bir ambalajda satılsaydı ne hissederdiniz?
Rengin Özellikleri
Ton: Dalga uzunlukları üzerindeki açıklık koyuluk gibi öğelerle yaratılan renk
çeşitliliği. Renk değen tonlama sonucu ile elde edilen çeşitliliğin belli bir objede
veya tasarım yapılan herhangi bir parçadaki ağırlığını simgeler
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
562
- Yoğunluk (Intensity)
- Renk üzerindeki doygunluğuyla ilgili olan bu özellik değiştirilebilir ve
tasarımdaki renksel uyumu yakalamamıza yarar.
- Renk ve Alan
- Dizayn yapacağımız alan ve renk arasındaki uyum kalitesel ve anlamsal olarak
tasarımımızda çok etkilidir. Yaratılan atmosfer, tasarım amacı ve renk başanlı
bir tasarımda kombine olmalıdır.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
-Alan: İllüzyon Alanı ve Derinlik
563
Üç boyutlu bir dünyada yaşıyoruz ve tasarımlarda çoğu zaman bu gerçek dünyayı
yansıtmak gerekir. Bunun için:
- Boyut ve Dikey Mekân:
Boyutsal farklılıklar dikey mekânda derinlik ve mesafe kazanmamızı sağlar.
Örnekte olduğu gibi objeler belli bir düzlem üzerinde sıralanmış ve
boyutlandırılmıştır.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
564
Örnekte görüldüğü gibi üst üste bindirmek objelerin tamamlanmamış
gibi görünmesine neden olmaz, algımız bu şekilleri bütünler ve
aralarındaki diziliş her hangi bir negatifliğe yol açmaz.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
565
- Detay -Atmosferik (ortamsal) Bakış
Atmosferik bakış renk ve değerinin netlik değeriyle yaratılan derinliktir.
Objeler arasındaki uyumun düşük olduğu durumlarda uyumu arka plan rengiyle
tamamlarız. Ön plandaki objeler daha keskin ve netken arka plan daha bulanık
olabilir.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
566
- Çizgisel Perspektif
Çizgilerle temellendirilen bu perspektifte tüm çizgiler ortak noktayı hedefler ve
yönlendirir. Resimdeki odak nokta çizgilerle yaratılırken tasarımcı/ressam yatay
bir düzlemde duvarları, zeminleri kullanır. İki boyut olarak da kullanılabilen
çizgisel boyut bina çizimlerinde ve tüm mimari çizimlerde üçüncü boyuta taşınır.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
567
Mesajın grafikleştirilmesi süreci yani tasarım sürecince aslında tüm ayrıntılar
düşünülerek ve bilinçli olarak seçilmektedir. Çevremizde gördüğümüz hiçbir
mesaj gelişi güzel ya da tesadüfî değildir.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
568
TEKNOLOJİK İLETİŞİM
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
TEKNOLOJİK İLETİŞİM
569
Teknoloji, mal ve hizmet üretiminde, insanların kullandığı her türlü yöntem ve
yollarla, sahip olduğu tekniklerin tümüdür. Teknolojik iletişim araçları ise,
gönderilecek mesajı herhangi bir kanal ile taşıyabilecek, bir sinyale dönüştüren
teknik ya da fiziksel bir nesne olarak tanımlanmaktadır. İletişim amacıyla
kullanılacak görüntü ve sesler teknoloji sayesinde uzaklara kolayca
taşınabilmektedir.
İletişim teknolojilerinde yaşanan gelişme tarihin ilk çağlarında, ateş ve dumanla
başlamıştır. Elektronik alanda yaşanan gelişmeler sonucu 1970’lerden sonra
iletişimde teknoloji kullanımı gelişmeye başlamış, 90’lı yıllarda ise büyük bir ivme
kazanmıştır. 80’li yılların ikinci yarısında kullanılmaya başlanan faksı, 90’lı
yıllarda cep telefonu ve internet gibi ileri ve gelişmiş iletişim teknolojileri almıştır.
80’li yıllara kadar modern iletişim araçları olarak kullanılan teleks ve telgraf
günümüzde hemen hemen hiç kullanılmamaktadır.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
570
Bunu nedeni, günümüzde herhangi bir görsel mesajın 6 saniye gibi
bir sürede dünyanın öteki ucuna çok ucuza ve hızlı bir şekilde eposta aracılığıyla gönderebiliyor olmamızdır. Günümüzde iyice
yaygınlaşan bilgisayarlar sayesinde, insanlar bulundukları hemen
hemen her yerden dünyadaki istediği kişiyle haberleşebilmekte ve
iletim kurabilmektedir.
Günlük yaşamımızda artık hepimizin kullandığı teknoloji cep
telefonlarımızla,
seyrettiğimiz
dijital
yayınlarla
hayatımızda
yerlerini almaktadırlar.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
TEKNOLOJİK İLETİŞİM ARAÇLARI
571
Teknolojik
iletişim
araçları
çeşitli
şekillerde
gruplandırılabilirler.
Bu
gruplamalardan biri kablolu ve kablosuz iletişim araçları olmak üzere iki
kategoride ele alınmaktadır.
Kablolu bağlantı: Birden fazla iletişim aracının birbirlerine veya bir merkeze
fiziksel bir kabloyla bağlantısının olduğu iletişim araçlarının ortak adıdır. Sabit
telefonlar, teleks, telgraf ve kablolu televizyonların kablo bağlantıları
bulunmaktadır.
Kablosuz bağlantı: Birden fazla iletişim aracının birbirlerine veya bir merkeze
fiziksel bir bağlantılarının olmadığı iletişim araçlarıdır. Cep ve araç telefonları,
uydu ve telsizler, kablosuz bağlantılarla iletişimin gerçekleştirildiği araçlardır.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
572
SÖZEL İLETİŞİM ARAÇLARI
Sözel
iletişim
hem
yazılı
hem
de
işitsel
iletişim
araçlarıyla
gerçekleştirilmektedir. (Radyolar ve gazeteler de olduğu gibi )
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
573
YAZILI İLETİŞİM ARAÇLARI
Yazılı iletişim araçları günümüzde yaşamımızın hemen hemen her anına hâkim
olmuş durumdadır. Yazılı iletişim araçlarının başlıcalan; mektup, davetiye,
kartpostal, genelge, yazılı notlar, el kitapları, ilan tahtası, raporlar olarak
sayılabilir.
Bunların
yanı
sıra
işletmelerde
kullanılan;
bilgilendirme
yazışmaları, sirküler, basın bülteni, gazete ve dergiler, kitaplar, broşür, ilan vb.
dokümanlar da yazılı iletişim araçları grubuna girmektedir. Aşağıda bu
araçların özellikleri ve kullanım alanları hakkında bilgiler yer almaktadır.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
574
Teleks
Telefon hattına benzeyen özel teleks hatları aracılığıyla yazılı mesaj
göndermek için kullanılmaktadır. 80’ li yılların ortalarına kadar etkin bir
biçimde kullanılan teleks, gelişmiş bir daktilo makinesidir. Karşı tarafın teleks
numarası tuşlanır, karşı cihaz iletişime hazır olduğunda delikli kâğıt şeride
kodlanarak hazırlanmış mesaj karşı abonenin cihazının kâğıt rulosunda belirir.
Gerektiğinde karşılıklı yazışma da yapılabilir. Günümüzde önce faksın
kullanılmaya başlaması sonrasında ise e-posta kullanımının yaygınlaşması
telekslerin kullanımını ortadan kaldırmaya başlamıştır.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
575
Faks
Faks (faxcimile), iki telefon hattı arasındaki bağlantıyı kullanarak yazılı ve
grafiksel
döküman
gönderilebilmesini
sağlayan
cihazdır.
Gönderilecek
döküman yazılı veya grafiğin bulunduğu sayfanın yüzü aşağıya gelecek şekilde
cihaza yerleştirilir, karşı faksın numarası tuşlanır, faks sinyali alındığında
“gönder” tuşuna basılarak mesaj gönderilir. Doküman eğer iletişim başarılıysa,
karşı tarafın faks makinesindeki kâğıda basılmış olarak iletilmektedir. Faks
makineleri aynı zamanda telefon ve fotokopi makinesi olarak da işlev
görmektedir.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
576
SMS (Short Messaging Service)
En basit tanımıyla iki mobil cihaz (cep telefonu) arasındaki mesaj alış verişini
sağlayan sistemdir.
Cep telefonuna SMS iletiminde doğabilecek bazı iletişim engelleri şöyledir:
- Karşı tarafın mesaj kaydedecek yeterli boş alanı olmayabilir.
- Telefon pilinin şarjı bitmiştir.
- Mesaj gönderilen kişi mesajını kontrol etmemiştir
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
E-POSTA(e-mail):
577
E-posta metin, resim, bilgisayar programı, sesli ve görüntülü materyalin bir
bilgisayardan diğerine taşınmasıdır. Yazılı ve grafiksel mesajların internet
aracılığıyla bir elektronik posta adresine gönderilebilmesi için mesajın gideceği
bir elektronik posta adresine (e-mail) gereksinim vardır. Hızlı ve neredeyse
bedava olması, elektronik postayı günümüzün en popüler iletişim yollarından
biri haline getirmiştir. E-posta adresi kişinin kullanıcı adı ve internet adresinden
oluşmaktadır. E-posta adresleri @ işaretiyle ayrılan iki bölümden meydana
gelir.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
578
İŞİTSEL İLETİŞİM ARAÇLARI
İşitsel iletişim araçları arasında belki de en çok kullanılan telefon ile
yaptığımız iletişim ve radyo iletişimidir. Günümüzde internet bağlantısı ile de
işitsel iletişim yapılabilmekte ise de bağlantıyı sağlayan büyük ölçüde telefon
hatlarıdır. Radyo yayınları, özellikle günümüzde çok çeşitlenmiş ve her
kesimde bireyin gereksinimlerine karşılık verecek yayınları hizmete
sunmaktadırlar.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
579
Telefon:
Telefon insanoğlunu en büyük icatlarındandır. Telefonun zaman kazandırma
özelliği, onu vazgeçilmez kılmaktadır. Anında haberleşmeye olanak vermesi,
kişiler farklı mekanlarda ve uzak yerlerde bile olsalar telefon sayesinde
haberleşebilirler, bu da telefonun en önemli avantajıdır. Son yıllarda hayatımıza
iyice giren cep telefonları iletişime sınır ve zaman tanımaz bir boyut
kazandırmıştır.
Cep
telefonu
kullanımı,
sabit
telefonların
kullanımına
benzemesine karşın kendine özgü birtakım kullanım ilkeleri bulunmaktadır.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
Cep telefonu ile konusma ilkeleri;
580
- Telefonu gerektiği kadar çaldırınız.
- Telefonu kolay ulaşabilir bir yerde taşıyınız.
- Yemek yerken asla telefon görüşmesi yapmayınız.
- Telefonda öksürmeyiniz,aksırmayınız.
- Hem telefon hem de yanınızdakilerle aynı anda konuşmayınız.
- Pil zayıfladığı için görüşmeyi bitirmeyiniz.
- Mesaj bırakırken, ad, soyad ve arama nedeninizi açıklayınız.
- Aradığınız kişiye kendinizi tanıtınız.
- Karşı tarafın müsait olup olmadığını sorunuz.
- İş görüşmelerinizi çalışma saatlerinizde yapınız.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
- Kimsenin telefon numarasını izin almadan başkasına vermeyiniz.
581
- Cep telefonlarını sekreterinize aratmayınız.
- Teklif gelmedikçe başkalarının telefonunu kullanmayınız ve cevaplamayınız.
- Araç içinde arandığınızda, araçta başkalarının da bulunduğu uyarısını yapınız.
- Telefonunuz çaldığında yanınızdakilerden izin alınız.
- Kapalı mekânlarda kullanmamaya özen gösteriniz.
- Otomobil kullanırken kullanmayınız (Ya da araç kiti kullanınız.)
- Kapatmanız gereken yerlerde kapatınız. (Sinema, tiyatro, sınıf, tören, cenaze vb.)
- Yanlışınızı düzeltiniz, asla cevap vermeyiniz ve hemen kapatınız.
- Resmi yasaklara uyunuz. (Uçak, otobüs, hastane vb.)
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
582
‘Telesekreter:
Telesekreter, cevap verilmeyen telefonlar için arayanın sesli mesaj bırakabilecekleri
cihazlardır. Sistemin özelliği gereği telefon birkaç defa çaldıktan sonra cihazda
kayıtlı bulunan karşılama mesajı devreye girmektedir. Arayan, karşılama mesajını
dinleyip sinyal sesini duyduktan sonra mesajını bırakmaktadır.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
583
Telesekretere mesaj bırakırken dikkat edilmesi gereken ilkeler şunlardır;
- Mesajınız kısa olmalıdır.
- Temiz ve anlaşılır bir ses tonuyla konuşun.
- Arama nedeninizi açıklayın.
- Aradığınız tarih ve saati söyleyin.
- Aranmak istiyorsanız telefon numaranızı bırakın.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
Telsiz:
584
Telsiz, kablosuz telefonlar gibidir. Telsizin cep telefonundan farklı en önemli
yönü, arayan ve aranan kişinin sıra ile konuşmasıdır. Konuşan kişi, konuşma
sırası kendisine geldiğinde telsizdeki konuşma tuşuna basarak konuşmakta,
sözleri bitince düğmeden parmağını çekmektedir. Telsiz konuşmalarında,
konuşan, sözlerinin bittiğini cümlenin sonunda kullanacağı “tamam” sözcüğü ile
karşı tarafa iletmektedir. “Tamam” sözcüğünü takiben dinlemeye geçmek için
parmak konuşma düğmesinde tutulmamalı ve “tamam” sözcüğünü duymadan
konuşmaya geçmemelidir.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
585
Telekonferans:
İletişim harcamalarını yükselmesi nedeniyle bazı firmalar değişik bölgelerdeki
şubelerinde
çalışan
personelleri
ile
telekonferans
yöntemiyle
iletişim
kurmaktadırlar. Telekonferans karşılıklı etkileşime dayalı iletişimde karşılıklı
olarak nitelik ve niceliği artırmaya olanak vermektedir. Telekonferansta görüntü
ve ses ayrı ayrı ya da aynı anda tek yönlü veya iki yönlü olarak
gönderilebilmektedir. Birbirlerinden binlerce kilometre uzaklıkta olan bireyler
arasında anında karşılıklı iletişim kurma olanağı sağlanabilmektedir. İki tip
telekonferans bulunmaktadır.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
586
İşitsel telekonferans
İşitsel tele konferans yöntemi, telefonla konferansın zenginleştirilmiş şeklidir.
Sunuş başlamadan önce organizasyonu yapan merkez, elektronik ortamda diğer
şube ya da merkezlere bağlanır. Bunu düzenlemek için fazla bir göstermeye
gerek yoktur. Bir toplantı masasına mikrofon bağlamak kadar kolaydır. Diğer
merkezlerdeki katılımcılar önlerindeki mikrofonlara konuşarak sesleri gönderir
ve alırlar. İşitsel telekonferans ile birkaç kişi bir anda yüz yüzeymiş gibi görüşme
yapabilmektedir. Özellikle yan yana gelinmesi zor olan durumlarda çok
yararlıdır. Danışma ve fikir alışverişlerinde kullanımı yararlıdır ve zaman
kazandırmaktadır.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
587
Görsel tele konferans:
Görsel tele konferansta, sunuşlar hem ses hem de görüntü olarak diğer
merkezlere aktarılmaktadır. Yayın canlı ya da banttan gerçekleştirilebilir.
Tele konferansın canlı olması tüm katılımcıların aktif olarak toplantıya
katılımlarına olanak sağlamaktadır.
Etkili bir telekonferans gerçekleştirebilmek için yazılı materyaller dahil tüm
yardımcı görsel araç ve gereçlerin sunum başlamadan önce ilgili tüm
katılımcılara dağıtılmış olması gerekmektedir. Ayrıca tüm katılımcılar
iletişime katılmak için özen göstermelidirler.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
588
Tele Konferansın Avantaj ve Dezavantajları
Avantajları:
- Zaman kaybını önlediği için verimlidir. Üretimi aksatmaz.
- Ucuz bir yöntem sayılabilir.
- İletişime bir anda daha fazla insan katılabilir.
- Çok uzak bölgelerdeki insanlar arasında bile etkileşim sağlamaktadır.
-
Yüz yüze toplantıların mümkün olmadığı durumlarda toplantının gerçekleşmesini
sağlar.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
589
Dezavantajları:
- Yüz yüze toplantıların yerine geçebileceğinden insan ilişkilerini azaltabilir.
- Teknik cihazlar katılımcıların hareket kabiliyetini sınırlandırabilir.
- Ses ve görüntüde bir takım aksaklıklar iletişime engel olabilir.
- Sunuş tele konferans yöntemine uygun olmayabilir.
- Yazılı materyaller önceden yerlerine ulaştırılamayabilir.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
590
GÖRSEL İLETİŞİM ARAÇLARI Televizyon
Görsel iletişim araçları arasında en çok kullanılanı televizyondur. Televizyon,
günümüzde hemen hemen her evde kullanılan bir toplu iletişim aracıdır. En
etkili iletişim araçlarından biridir. Toplumlara olan etkisi halen tartışılan,
haberi, eğlenceyi, bilgiyi kendi bakış açılarıyla topluma sunan kanalların
toplum eğitimi konusunda da büyük rolleri vardır.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
591
Bilgisayar
Bilgisayar diğer görsel iletişim araçları arasında iletişimde benzersiz imkanlar
sunan çok yönlü kullanımı bulunan bir araçtır. Bilgisayar, özellikle üretim,
öğretim, yönetim, sunu ve iletişim aracı olarak kullanılabilmektedir. Çeşitli
sunumlar, animasyon vb. izlenebilmesi bakımından, yazılı bir iletişim
sağlamanın yanında aynı zamanda görsel iletişim için de yararlanılabilinen bir
araçtır.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
592
Bilgisayar Ağları (Network)
Bi lgisayarların ağlar ile birbirlerine bağlı ve iletişim halinde olması ucuz, güvenli
ve hızlı bir iletişimi sağlamaktadır. Günümüzde küçük işletmeler dahil bir çok
işletme iletişim ağı ya da "network" denilen bir iletişim sistemi kullanmaktadır.
Bilgisayar ağları iki kategoride ele alınabilmektedir. Bunlar;
- Yerel
Bilgisayar Ağı
(Local Area
Network)
- Geniş Alan Bilgisayar Ağı (Wide- Area Network)
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
Word Wide Web
593
WWW olarak da isimlendirilen sistem dünya üzerindeki bilgi alışverişini
sağlamak amacıyla geliştirilen bir programdır. Bu program http (Hypertext
Transfer Protocol) adı verilen bir protokol kullanmaktadır.
WWW; World Wide WEB kelimelerinin baş harflerinin bir araya getirilmesiyle
oluşmuş ve “Dünyayı Saran Ağ” anlamına gelmektedir. İnternet üzerinde bir
birlerine bağlantılı içinde grafik, resim, animasyon ve ses bulunan sayfalar
bilgisayardan bilgisayara gönderilmektedir.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
594
intranet
İnternet benzeri bir sistemin işletmelerdeki şekline denilmektedir. Sıklıkla
“internet” ile karıştırılmaktadır. İşletme bünyesinde kurulan bir çeşit internet
olarak açıklanabilir. İntranet sayesinde işletmeler bünyelerinde yer alan şubeleri
birbirlerine bağlayarak bilgi akışını sağlamaktadır. Bu sayede bir çok firma,
telefon ve faks sistemiyle yürütmeye çalıştıkları, sipariş alma, raporlama vb.
işlemleri intranet üzerinden gerçekleştirmektedirler. İntranetin tercih edilme
nedenleri arasında, ucuz olması, kolay kullanımı, zamandan tasarruf sağlaması,
bilgi kullananların denetim kolaylığı, multimedya uygulamalarını kolayca
iletebilmesi bulunmaktadır.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
595
Extranet
Ticari
işletmelerin
veya
organizasyonların
tedarikçileri,
toptancıları,
perakendecileri, bayileri ve bazı müşterileri arasında bilgi alışverişini
sağlamak üzere üçüncü şahıslara kapalı olan bilgisayar sistemine verilen addır.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
596
TEKNOLOJİK ARAÇLARIN İLETİŞİME ETKİLERİ
Teknolojik iletişim araçlarının bazı kolaylıkları olduğu gibi bazı zorlukları da
vardır. İnternet sayesinde istediğiniz bütün bilgilere sahip olabilirsiniz.
Örneğin, herhangi bir konuda yapmak istediğiniz araştırma konusunu
bilgisayara girmek suretiyle dünyadaki o konuyla ilgili internete verilen tüm
bilgilere ulaşma olanağı bulunmaktadır. Bu derece yararlı bilgilere ulaşmayı
kolaylaştırıcı bir aracının amacı dışında kullanılması başta çağımızın en
önemli değeri olan zamanın boşa harcanmasını ve maddi kayıplara sebep
olacaktır.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
597
İLETİŞİM VE ENFORMASYON ARASINDAKİ FARK
Enformasyonlar, bazen iletişime dönüşür, bazen de dönüşmez.
Örneğin bir evin penceresindeki “KİRALIK 3 ODA” ilanını yalnızca okuyup
geçersiniz, bu uyarıcı sizin için bir enformasyon olmakta kalır. Ev sahibiyle
yüz yüze ya da telefonla konuşmanız durumunda ise iletişim ortaya çıkar.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
598
Genel anlamda, iletişimin gerçekleşmesi için iki sistem gereklidir.
İletişimde, bilgi akışının iki yönlü olması beklenir. Bir bilgi kaynağından tek
yönlü bilgi iletimine “enformasyon”, karşılıklı bilgi alışverişine ise “iletişim”
adı verilir.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
599
SES TONU
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
600
Ses, tonu, yüksekliği, rezonansı ve temposu ile duygularımızın en önemli
aktarıcısıdır. Mutluluğumuzdan hüznümüze, samimiyetimizden tereddüdümüze
kadar bütün duygular sesin bu özelliğiyle aktarılır.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
Ne söylediğiniz değil, onu nasıl söylediğiniz önemlidir."
601
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
602
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
603
Sert ve kesin konuşma biçimi,
çoğunlukla dinleyenlerde
savunuculuğa sebep olur ve
rahatsızlık doğurur.
Ayrıca sesine özür diler gibi bir
ton veren kişilerin,
karşısındakiler tarafından
istekleri kolayca geri çevrilir
veya söyledikleri önemsiz
olarak görülür.
ses tonunun yumuşak ve sakin
olması çatışmayı önler ve
işbirliğini kolaylaştırır.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
604
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
605
Etkileşimde her zaman ilk dakika çok önemlidir.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
İLETİŞİM TEKNİKLERİ
606
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
SINIFLANDIRMA
607
 Toplumsal İlişkiler Sistemi
Olarak

Kişilerarası iletişim

Grup iletişimi

Örgütsel iletişim

Toplumsal iletişim
Sözlü iletişim

Sözsüz iletişim

© zeytinist
[email protected]
Yazılı
İletişim
Kullanılan Kanallara ve
Araçlara Göre





 Kullanılan Kodlara Göre



Görsel iletişim
İşitsel iletişim
Dokunma ile İletişim
Telekomunikasyon
Kitle iletişimi
Zaman ve Mekana Göre
Yüzyüze iletişim
 Uzaktan iletişim

www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
608
DUYGU İFADELERİ
Kaygılı
Defansif
Şaşkın
Kararsız
Güvensiz
Şüpheci
İçerlemiş
Sıkıntılı
Sinirli
Mutlu
İyimser
Gevşemek
Heyecanlı
Cesaretsiz
Yalnız
Keyifsiz
Korkmuş
Endişeli
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
609
Bedensel Temas
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
610
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
611
Farklı bedensel temaslar kurarak karşımızdakine çeşitli MESAJLAR vermeye
çalışırız. Örneğin, birisinin elini öpüp başımıza koyduğumuzda onun bizden büyük,
üstün olduğunu kabul ettiğimizi gösteririz.
El sıkıştığımızda karşımızdakini kendimize en azından bir ölçüde eşit kabul ettiğimizi
gösteririz.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
612
DOKUNMA (Tokalaşma)
 Balık eli
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
613
DOKUNMA (Tokalaşma)
 Baskın tokalaşma
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
614
DOKUNMA (Tokalaşma)
 Edilgen tokalaşma
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
615
DOKUNMA (Tokalaşma)
‘Adam gibi’ tokalaşma
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
616
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
617
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
618
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
619
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
620
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
621
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
622
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
623
Sevdiklerinizi kucaklayın,
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
Araçlar
624
Kişiler arası iletişimde mesaj iletmek için
başvurduğumuz yollardan birisi de birtakım
araçlar kullanmaktır. Rozetler ya da takılar
takarak, kokular sürerek belirli kıyafetlere
bürünerek çevremize çeşitli mesajlar iletebiliriz.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
625
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
626
DİNLEME BECERİSİ
Karşınızdakinin açıkça anlaşılmayan bir mesajı olduğunda soru sorarak konuyu
netleştirin.
Mesajı aynı kelimelerle veya farklı kelimelerle yeniden ifade edin.
Hastanızın duygularını yansıtın veya tekrar ifade edin.
Özetleyin.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
627
Sağlıklı ve etkin bir iletişimin iyi dinleyiciler ile kendi duygularını samimi ve dürüst
ifade eden kişilere ihtiyacı vardır.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
628
Etkin Dinleme
Söylenenlere ilgi gösterir.
Gerçek sorunun ne olduğunu duyana kadar yargıda bulunmaz.
Konuştuğu kişi ile göz teması kurar.
Söylenenleri anlayıp anlamadığını kontrol eder.
Karşısındakinin beden dilini anlamaya çalışır.
Sırasını bekler, anladığını düşündüğü şeyin hemen üstüne atlamaz.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
629
Daha önemlisi, etkin dinleme sonucu karşımızdaki kişinin yaşayacağı
rahatlık, onun bizim vereceğimiz öneriye uyum gösterme ihtimalini arttırır.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
Bu nedenle sonucu artırmak için;
630
Karşımızdaki şikayetlerini veya onu huzursuz eden konuları söylerken onun
yüzüne bakarak dinlemek,
Uygun aralılarla başını sallamak, ve “anlıyorum”, “evet” gibi ilgiyi gösteren
kısa geri bildirimlerde bulunmak.
Daha uzun boşluklarla karşımızdaki kişinin söylediğinin tekrarlamak.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
631
SONUÇTA;
•Kişiler yargılanmadıkları için başlangıçta söylemeyi düşündüklerinin daha
fazlasını söyler,
•Kendileri ile ilgili temelde yatan esas sorunun farkına varabilir,
•Kendi sorunlarına çözüm bulabilir,
•Yaşanmış ve bitmiş bir olay ile ilgili olarak çözümsüzlüğü kabullenir,
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
632
Etkin Dinleme İle Kazanılan Özellikler
Anlaşıldım” duygusunu yaşar, karşısındaki kişiye olumlu duygular besler,
Amaçları aşan bir şey söylediklerinde, bunu fark edip kendilerini düzeltebilir,
Karşısındaki kişiyi dinlemeye ve anlamaya hazır duruma gelir.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
633
Sonuç olarak,
insanlarla daha iyi ilişkiler kurabilmek için; öncelikle beden dilini iyi kullanmak,
ayrıca; karşımızdakinin yansıttığı kişiliği olduğu gibi kabul edip, ona
seçim hakkı tanıyarak, asla utandırmayarak, zaman zaman övgü ve onay
vererek, yardım etmesine olanak sağlayarak ve onu iyi dinleyerek bu ilişkiyi daha
da geliştirebileceğimiz açıktır.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
634
Halkla ilişkiler, bir kuruluşu, çalışanlara, müşterilere,
ilişkide olduğu kişilere sevdirme ve saydırma sanatıdır.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
635
Halkla ilişkilere bazı örnekler
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
636
- Doğrudur
- Sözünü yerine getirir.
- İnsanlara karşı yumuşak huyludur.
- Ara bozmaz.
- Kolaylaştırıcıdır.
- Güler yüzlüdür.
- Konuşurken zorlanmaz.
- Ahlaklıdır.
- İyi işlere taliplidir.
- Hastaları ve yaşlıları ziyaret eder.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
637
Güçlü bir lider olabilmek için neler yapmalı?
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
638
Astlara güvenmek
Vizyon geliştirmek
Soğukkanlı olmak
Riske atılmak
Bir uzman olmak
Karşı çıkmalara izin vermek
Basitleştirmek
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
Güç ve Cesaret
639
Emin olmak güç gerektirir, kuşkulara sahip olmak cesaret gerektirir.
Bir yere ait olmak güç gerektirir, öne çıkmak cesaret gerektirir.
Bir arkadaşının acısını paylaşmak güç gerektirir, kendi acını hissetmek cesaret
gerektirir.
Kendi acını saklamak güç gerektirir, onu göstermek ve onunla başa çıkmak cesaret
gerektirir.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
Kazanmak güç gerektirir, teslim olmak cesaret gerektirir.
640
Tek başına durmak güç gerektirir, bir arkadaşa yaslanmak cesaret gerektirir.
Sevmek güç gerektirir, sevilmek cesaret gerektirir.
Yaşamda kalmak güç gerektirir, yaşamak cesaret gerektirir.
Savunmaya geçmek güç gerektirir, savunmayı bırakmak cesaret gerektirir.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
641
Yönetici ile lider arasındaki farklar
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
642
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
643
-Yönetici idare eder, lider yenilik yapar.
-Yönetici bir kopyadır, lider ise orijinal.
-Yönetici muhafaza eder, lider geliştirir.
-Yönetici sistemler ve yapı üzerine yoğunlaşır, lider insanlar üzerinde.
-Yönetici kontrole güvenir, lider güven ilham eder.
-Yönetici kısa görüşlüdür, liderin uzun bir perspektifi vardır.
-Yönetici nasıl ve ne zaman diye sorar, lider ise ne ve niçin.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
644
-Yöneticinin gözü her zaman kar / zarar çizgisindedir, liderin gözü ufuklarda.
-Yönetici taklit eder, lider meydana getirir.
-Yönetici statükoyu kabullenir, lider ona meydan okur.
-Yönetici klasik askerdir, lider ise başına buyruk.
-Yönetici işlerini doğru yapar, lider doğru işi yapar.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
645
GİYİM KUŞAM
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
646
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
647
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
648
Giyim-kuşam bireyin, sözleri ve bedeni kadar, beğenilerini, o anda içinde
bulunduğu ruhsal durumu, karşısındakilere verdiği önemi değeri yansıtır.
Büyüklerimizin “İnsan kıyafetiyle ağırlanır, bilgisiyle uğurlanır”
Cenap Şahabetin; “Güzel bir kıyafet iyi bir tavsiye mektubudur.”
der. Kıyafet insanın kimliğidir, dünyasıdır. Çevreye verdiği mesajdır.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
649
Nasreddin Hoca’nın “ye kürküm ye” fıkrasını unutmayın
Tanımadığınız birisine seslenmeniz gerekti. Adını bilmiyorsunuz
nasıl hitap edeceksiniz. Yapacağınız ilk iş karşınızdaki kişinin kıyafetine
bakarak seslenmedir. Eğer seslenmemiz gereken kişi köylü giyimli bir
erkekse “dayı,” amca” bayan ise “teyze” eğer şık, iyi giyimli kravatlı ise
“bey efendi,” bayan ise “hanım-efendi” diye sesleniriz.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
650
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
651
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
652
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
İLETİŞİMİN TEMEL KURALLARI
653
Konuşulanları yarıda
kesmemek
Yargılamamak ve
eleştirmemek
Kişiler hakkında
yorum yapmamak
Anlatılanlara
gülmemek; insanları
utandırmamak
Dinlerken başka
şeyler yapmamak
Saldırgan tavırlar
takınmamak
Kişileri karar
vermeye,yorum
yapmaya zorlamamak
Savunmaya
geçmemek ve
sadece dinlemek.
© zeytinist
[email protected]
Çok fazla
konuşmamak
Duyguları gizlemeye
çalışmamak
www.mucahitkivrak.com.tr
Zıtlaşmamak ve
tartışmamak
01.11.2016
İLETİŞİMİN TEMEL KURALLARI
654
Gerçekçi ve belirli
önerilerde bulunmak.
Daha iyi anlamak
için sorular sormak
Dikkatli bir şekilde
dinlemek ve
dinlediğinizi
davranışınızla belli
etmek.
Geribildirim vermek
Yumuşak bir dille Göz teması
ve acele
kurmak
etmeden
Yüzyüze konuşmak,
konuşmak
gerekirse yanına
oturmak
Yeri ve zamanı
uygun olduğunda
Empatik sabırlı ve
şaka yapmak ve
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
gülümsemek.
kabul edici
olmak
Açık uçlu sorular
sormak
Basit ve anlaşılır
bir dil kullanmak
Etkileşime önem
vermek uygun
olduğunda kişiye
dokunmak ve
01.11.2016
655
GENÇLERLE İLETİŞİM VE DANIŞMANLIK TEKNİKLERİ
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
656
Gençler kuruluşlara geldiklerinde genellikle gergindirler, sorunlarını anlatıp
ve ilgili personelinin sorularına cevap verecek becerileri olmayabilir,
personelin diline ile alışık olmayabilir ve huzursuz hissedebilirler. Bu
konular gençlere danışmanlığa başlamadan önce değerlendirilmesi gereken
temel konulardır.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
657
Sözel Olmayan İletişim
Gençler iyi bir şekilde karşılanıp saygı gördüklerinde kendilerini daha iyi
hissederler. Bu yüzden sözel olmayan iletişim konusunda da sözel iletişimde
olduğu kadar dikkatli olunmalıdır.
İletişimin büyük bir kısmı kelimeleri kesinlikle içermez. Bu sözel olmayan
iletişim olarak adlandırılır. Hem olumlu hem de olumsuz sözel olmayan
iletişim örnekleri şu şekildedir:
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
658
Olumlu sözel olmayan iletişime örnekler
 Hizmet alıcıya eğilerek konuşmak
 Gülümseme
 Gergin davranışlardan kaçınma
 İlgili bir yüz ifadesi
 Göz temasının korunması
 Cesaretlendirici mimiklerin kullanılması, baş ile onaylama gibi
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
659
Olumsuz sözel olmayan iletişime örnekler
 Notlardan/karttan okuma
 Saatinize göz atmak
 Esnemek
 Cama bakmak
 Huzursuz oturmak
 Çatık kaşlı olmak
 Göz temasını korumamak
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
660
Genç hizmet alıcılara yardım etmede size gerekli olan bilgiyi alabilmeniz için,
aktif olarak dinlemelidir. Bu sayede, konuşmasa da gencin gereksinimlerine ilgi
gösterilir. Olumlu sözel olmayan örnekler kullanarak aktif dinleme yapılabilir.
Aktif dinlemenin diğer önemli bir yönü “sözel cesaretlendirme” olarak
adlandırılır. Bu, hizmet alıcıya hizmet sunucunun ilgilendiği ve ilgi gösterdiği
izlenimini verir. Bazı sözel cesaretlendirme ifadeleri şunlardır:
Sözel cesaretlendirme
 ‘Evet’
 ‘Anlıyorum’
 ‘Doğru’
 ‘Tamam’
 ‘Gerçekten mi? Bana daha fazla bilgi verir misiniz?’
 ‘Bu çok ilginç’
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
661
Sözel cesaretlendirme ifadelerinin bir kısmı ‘açık-uçlu sorular’ içerir. Bu
kişinin ‘evet’ veya ‘hayır’ gibi basit cevaplar yerine tam cevaplar vermesini
sağlar. Sadece ‘evet’ veya ‘hayır’ cevaplarını gerektiren sorular ‘kapalı-uçlu
sorulardır.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
662
Gençlerle konuşurken anlayabilecekleri basit bir dil kullanmak önemlidir.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
663
Gençlere danışmanlık verecek personelinin sahip olması özellikler:
 Açık
 Esnek
 Basit
 Doğrudan yanıt veren
 Güvenilir
 Gizliliği vurgulayan
 Yaklaşımcı
 Saygılı
 Sabırlı
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
664
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
665
DERS NOTLARI SÜREKLİ YENİLENMEKTEDİR.
LÜTFEN DAHA ÖNCE İNDİRDİĞİNİZ DERS
NOTU VAR İSE
ONUN İLE SAYFADAKİ
DERS NOTUNUN TARİHLERİNİ
KARŞILAŞTIRINIZ VE
YENİ TARİHLİ OLAN DERS NOTUNU TERCİH
EDİNİZ.
NOTLARDA HATALI ve
EKSİK BİR YER GÖRDÜĞÜNÜZDE LÜTFEN
BİLDİRİNİZ.
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
666
T.C.
BALIKESİR ÜNİVERSİTESİ
EDREMİT MESLEK YÜKSEKOKULU
Zeytincilik ve Zeytin İşleme Teknolojisi
Programı
Öğr. Gör. Mücahit KIVRAK
0 505 772 44 46
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
© zeytinist
[email protected]
www.mucahitkivrak.com.tr
01.11.2016
667