Principles of Microeconomics, Case/Fair/Oster, 10e
advertisement
Esneklik 5 BÖLÜM İÇERİĞİ Talebin Fiyat Esnekliği Eğim ve Esneklik Esneklik Türleri Esneklikleri Hesaplama Yüzde Değişiklikleri Hesaplama Esneklik Bir Yüzde Orandır Orta-Nokta Formülü Doğrusal Talep Eğrisi Boyunca Esneklik Değişimi Esneklik ve Toplam Gelir PART I Introduction to Economics Talep Esnekliğinin Belirleyicileri © 2012 Pearson Education İkame malların Varlığı Önemsiz Olmanın Önemi Zaman Boyutu Diğer Önemli Esneklikler Talebin Gelir Esnekliği Talebin Çapraz-Fiyat Esnekliği Arz Esnekliği Geleceğe Bir Bakış Ekler: Nokta Esnekliği 1 of 32 PART I Introduction to Economics Tek gelire bağımlı kalmayın. Yeni yatırımlarla ikinci bir gelir kaynağı oluşturun. Warren Buffet © 2012 Pearson Education 2 of 32 PART I Introduction to Economics esneklik Bir değişkendeki değişikliğe karşı bir başka değişkenin duyarlılığını ölçmek için kullanılan genel bir kavram © 2012 Pearson Education %A A 'nın B ' ye göre esnekliği %B 3 of 32 Learning Objective 6.1 PART I Introduction to Economics Esnek ve Esnel olmayan talep egrileri © 2012 Pearson Education 4 of 32 Learning Objective 6.1 PART I Introduction to Economics Ozet © 2012 Pearson Education 5 of 32 Talebin Fiyat Esnekliği Esneklik Türleri tam inelastik talep Talep edilen miktarın fiyattaki değişikliğe hiçbir duyarlılık göstermediği talep PART I Introduction to Economics tam esnek talep Fiyatta küçük bir artma karşısında talep edilen miktarın sıfıra düşmesi. © 2012 Pearson Education İki tam esneklik arasaındaki farkı hatırmanın en iyi yolu: 6 of 32 Talebin Fiyat Esnekliği PART I Introduction to Economics Esneklik Türleri ŞEKİL 5.2 Tam Esnek ve Tam İnelastik Talep Eğrileri Şekil 5.2(a) insülin için tam inelastik bir talep eğrisini göstermektedir. Talebin fiyat esnekliği sıfırdır. Talep edilen miktar sabittir; fiyat değişince talep edilen miktar değişmez. Şekil 5.2(b) buğday üreten bir çiftçinin karşı karşıya olduğu tam esnek bir talep eğrisini göstermektedir. Küçücük bir fiyat artışı talep miktarını sıfıra indirmektedir. Temel olarak, tam esnek bir talep, üreticilerin piyasadaki devam eden fiyata istedikleri ürünü satabilecekleri ancak daha yüksek bir fiyat belirleyemeyecekleri anlamına gelmektedir. © 2012 Pearson Education 7 of 32 Talebin Fiyat Esnekliği Eğim ve Esneklik PART I Introduction to Economics fiyatın talep esnekliği talep edilen miktardaki yüzde değişikliğin fiyattaki yüzde değişikliğe oranı; talep edilen miktarın fiyattaki değişikliklere olan duyarlılığını ölçer. © 2012 Pearson Education talebin fiyat esnekliği talep edilen miktarda % değişme fiyatta % değişme 8 of 32 Learning Objective 6.1 Talebin Fiyat Esnekliği formulu Orta Nokta Formulu PART I Introduction to Economics Talebin fiyat esnekligi= © 2012 Pearson Education 9 of 32 Elastik (Esnek) talep Talebin fiyat esneklik büyüklüğü 1 den büyükse Talep esnektir. fiyattaki % değişime karşılık, talep miktarındaki % değişim daha azsa PART I Introduction to Economics örn, fiyat %5 arttığında talep miktarı %7 azaliyorsa Talep esnekliği = -7 5 = -1.4 ©McGraw-Hill Companies, 2010 © 2012 Pearson Education 10 of 32 Inelastik (esnek olmayan) talep PART I Introduction to Economics Talebin fiyat esneklik büyüklüğü 1 den küçükse Talep esnek değildir, inelastiktir. fiyattaki % değişime karşılık, talep miktarındaki % değişim daha azsa örn, fiyat %5 arttığında, talep miktarı sadece %3.5 azalıyorsa Talep esnekliği = -3.5 5 = -0.7 ©McGraw-Hill Companies, 2010 © 2012 Pearson Education 11 of 32 Birim esnek talep PART I Introduction to Economics Talebin fiyat esneklik büyüklüğü 1 eşitse Talep birim esnektir. fiyattaki % değişim talep miktarındaki % değişime eşitse örn, fiyat %5 arttığında, talep miktarı da %5 azalıyorsa Talep esnekliği = -5 5 = -1 ©McGraw-Hill Companies, 2010 © 2012 Pearson Education 12 of 32 Talebin Fiyat Esnekliği Esneklik Türleri esnek talep Talep edilen miktardaki yüzde değişikliğin mutlak değer olarak fiyattaki yüzde değişiklikten büyük olduğu bir talep ilişkisi (mutlak değeri 1’den büyük olan bir talep esnekliği). PART I Introduction to Economics inelastik talep Fiyattaki değişikliklere büyük miktarda değil ancak biraz duyarlılık gösteren talep. Esnekliksiz talebin rakamsal değeri her zaman sıfır ve -1 arasındadır. © 2012 Pearson Education birim esneklik Bir ürünün miktarındaki yüzde değişikliğinin mutlak değer olarak fiyattaki yüzde değişikliğiyle aynı olduğu bir talep ilişkisi (–1 değerinde bir talep esnekliği). 13 of 32 Talebin Fiyat Esnekliği Esneklik Türleri PART I Introduction to Economics Bir Uyarı: © 2012 Pearson Education İşaretlere çok dikkat etmelisiniz. Genelde talep esnekliklerinin negatif oldukları sonucuna varıldığından (talep eğrileri negatif eğimli olurlar), coğunlukla bu esneklikler negatif işaret olmadan rapor edilir ve ele alınır. 14 of 32 Esneklikleri Hesaplama Esneklik Bir Yüzdeler Oranıdır Talep edilen miktar ve fiyattaki değişiklikler yuzdelere donuşturuldukten sonra esnekliği hesaplamak basit bolme işleminden ibarettir. Esnekliğin bicimsel tanımını tekrar hatırlayalım: talep edilen miktarda % değişim fiyatta % değişim PART I Introduction to Economics talebin fiyat esnekliği © 2012 Pearson Education 15 of 32 Esneklikleri Hesaplama Orta-Nokta Formülü orta-nokta formülü Fiyattaki yüzde değişikliğini hesaplamak için taban olarak P1 ve P2 ‘nin tam ortasındaki değeri, talep edilen miktardaki yüzde değişikliğini hesaplamak için taban olarak Q1 ve Q2 ‘nin tam ortasındaki değeri kullanıyoruz. talep edilen miktarda % değişim talep edilen miktarda değişim x %100 (Q Q ) / 2 PART I Introduction to Economics 1 © 2012 Pearson Education 2 Q -Q x %100 (Q Q ) / 2 2 1 1 2 16 of 32 Esneklikleri Hesaplama Orta-Nokta Formülü Fiyattaki yüzde değişikliğini hesaplamak için P1 ve P2 ‘nin tam ortasındaki değeri taban olarak kullanarak aşağıdakini elde ediyoruz. fiyatta değişim fiyatta % değişim x %100 (P P ) / 2 1 2 P -P x %100 (P P ) / 2 2 2 PART I Introduction to Economics 1 1 © 2012 Pearson Education 17 of 32 Esneklikleri Hesaplama PART I Introduction to Economics Orta-Nokta Formülü © 2012 Pearson Education 18 of 32 Esneklikleri Hesaplama Doğrusal Bir Talep Eğrisi Üzerinde Esneklik Değişimi PART I Introduction to Economics ŞEKİL 5.2 İşyeri Restoranında Öğle Yemeğine Talep Çizelgesi Fiyat (öğün başına) Talep edilen miktar (bir ayda yenilen öğle yemeği) $11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 22 © 2012 Pearson Education Talep oldukça esnek Talep pek az esnek ŞEKİL 5.3 İşyeri Restoranında Öğle Yemeğine Talep Eğrisi A ve B noktaları arasında, talep –6.4 seviyesinde oldukça esnektir C ve D noktaları arasında –.294 seviyesinde oldukça inelastiktir. 19 of 32 Talep esnekliğinin Hesaplanması: A ve B noktaları arasında Talep Fiyat Esnekliği PART I Introduction to Economics = (Q2 Q1 ) /(( Q2 Q1 ) / 2)*100 ( P2 P1 ) /(( P2 P1 ) / 2*100 (4 2) /(( 2 4) / 2)*100 (2 / 3) *100 6.4 (9 10) /((10 9) / 2)*100 (1 / 9.5) *100 Anlamı: Herbir %1 fiyat değişikliğine karşılık talep edilen miktar 6.4 katı daha fazla değişmektedir. Yani A ve B noktaları arasında talep fiyat değişikliğine karşı duyarlıdır. Ancak, C ve D noktaları arasında esneklik -0.294, yani talep inelastiktir. NOT: fiyat talep esnekliği mutlak değer olarak yorumlanır. © 2012 Pearson Education 20 of 32 Esneklikleri Hesaplama Esneklik ve Toplam Gelir Herhangi bir pazarda P x Q üreticilerin elde ettiği toplam gelirdir (TR): TR = P x Q toplam gelir = fiyat x miktar PART I Introduction to Economics Fiyat (P) düştüğünde talep edilen miktar (QD) artar. Bu iki faktör, P ve QD, ters yönde hareket ederler. © 2012 Pearson Education P QD Fiyat değişimlerinin talep edilen miktar üzerinde etkisi: ve P QD 21 of 32 Esneklikleri Hesaplama Esneklik ve Toplam Gelir Toplam gelir P ve Q’nun çarpımı olduğu için, TR’nin fiyat artışı karşısında artması ya da azalması hangisinin büyük olduğuna, yani fiyattaki yüzde artışının mı yoksa talep edilen miktardaki yüzde düşüşün mü daha büyük olduğuna bağlıdır. (Talep esnekliğine bağlıdır) PART I Introduction to Economics fiyat artışının inelastik talebe sahip olan ürün üzerine etkisi: © 2012 Pearson Education P x QD TR Bir fiyat artışı sonrasında talep edilen miktardaki yüzde düşüşü fiyattaki yüzde artışından büyükse, toplam gelir düşecektir. fiyat artışının esnek talebe sahip ürün üzerine etkisi: P x QD TR 22 of 32 Esneklikleri Hesaplama Esneklik ve Toplam Gelir Fiyat indirimi durumunda tersi de geçerlidir. Talep esnek olduğunda, fiyatta bir indirim geliri artırır: fiyat düşüşünün esnek talebe sahip ürün üzerine etkisi: P x QD TR PART I Introduction to Economics Talep inelastik olduğunda, fiyatta bir indirim geliri düşürür: © 2012 Pearson Education fiyat düşüşünün esnek olmayan talebe sahip ürün üzerine etkisi : P x QD TR 23 of 32 Talep Esneklğinin Belirleyicileri Bir malın diğerinin yerini tutmasıyla ve tüketicinin bunu ne kadar kolaylıkla ve kısa sürede yapabildiğine bağlıdır. PART I Introduction to Economics Örnek: Tüketiciler Alo deterjanı Omo deterjan yerine rahatlıkla kullanabilirler. Alo’nun fiyatı artarsa Omo ya hızla geçiş olur, Alo nun talep miktarı çok düşer. Yani Alo ya olan talep esnektir © 2012 Pearson Education AMA Tüm deterjanların fiyatları artarsa, alternatifi bol ve kolay olmadığı için deterjana olan talep esnek değildir diyebiliriz. ©McGraw-Hill Companies, 2010 24 of 32 Learning Objective 6.2 Making the Connection Kahvaltilik gevreklere olan talebin esnekligi Talep esnekliği PART I Introduction to Economics CEREAL © 2012 Pearson Education Kellog K -2.5 Nestle Coco-pops -1.8 Tüm gevrekler -0.9 Kellog K nın fiyatı % 10 artarsa talep miktarı %? Tüm gevreklerin fiyatı %10 artarsa talep miktarı %? 25 of 32 Belediyenin toplam hasilari arttirmasi icin Metro bilet fiyatları ne olmalıdır? Eger taxi, otobus, minibus alternatifse So demand for tube may be elastic (e.g., -1.4) and an increase in fares will reduce the number of journeys demanded and therefore the total spending Eger yolcularin pek alternatifi yoksa PART I Introduction to Economics demand for tube may be inelastic (e.g. -0.7) so raising fares will have less effect on journeys demanded and revenue will improve ©McGraw-Hill Companies, 2010 © 2012 Pearson Education 26 of 32 QUIZ I- PART I Introduction to Economics Kahveye olan talep esnek degilse, kotu bir hasat sezonu ciftciye daha cok para kazandirabilir. Kotu sezonun piyasa analizini grafik ustunde yapin. Dene fiyat, miktar ve toplam hasilat ne yonde degisir? ©McGraw-Hill Companies, 2010 © 2012 Pearson Education 27 of 32 Diğer Önemli Esneklikler Talebin Gelir Esnekliği talebin gelir esnekliği talebin gelir değişikliklerine duyarlılığını ölçmek için kullanılan bir ölçüm. talep edilen miktarda % değişim gelirde % değişim PART I Introduction to Economics talebin gelir esnekliği © 2012 Pearson Education 28 of 32 Gelir artarsa: PART I Introduction to Economics NORMAL MAL DUSUK MAL D0 D1 Saga kayar D1 D0 Quantity Quantity Sola kayar ©McGraw-Hill Companies, 2010 © 2012 Pearson Education 29 of 32 PART I Introduction to Economics Ingiltere de mallara olan talebin gelir esneklikleri Broad categories Narrower categories Tobacco Fuel Food Alcohol Clothing Durables Services Coal Bread & cereals Margarine Liquid wholemilk Vegetables Leisure goods Wines and spirits 0.5 0.3 0.5 1.1 1.2 1.5 1.8 2.0 0.1 -0.37 -0.17 0.9 2.0 2.6 ©McGraw-Hill Companies, 2010 © 2012 Pearson Education 30 of 32 Talebin Gelir Esnekliği Talebin Çapraz Fiyat Esnekliği talebin çapraz fiyat esnekliği Talep edilen bir ürün miktarının başka bir üründeki fiyat değişikliğine duyarlılığını ölçmek için kullanılan bir ölçüm. Y 'nin talep edilen miktarında % değişim X malının fiyatında % değişim PART I Introduction to Economics talebin çapraz fiyat esnekliği © 2012 Pearson Education 31 of 32 Ingiltere de mallara olan talebin kendi ve capraz fiyat esneklikleri Talep miktarinda % degisim Fiyatta % degisim PART I Introduction to Economics Food Food Clothing Transport –0.4 0 0.1 Clothing and footwear 0.1 –0.5 –0.1 Travel and communications 0.3 –0.1 –0.5 ©McGraw-Hill Companies, 2010 © 2012 Pearson Education 32 of 32 Diğer Önemli Esneklikler Arz Esnekliği arz esnekliği Arz edilen bir ürünün miktarının o üründeki bir fiyat değişikliğine duyarlılığı için bir ölçüm. Çıktı piyasasında pozitif olması muhtemeldir. arz edilen miktarda % değişim fiyatta % değişim PART I Introduction to Economics arz esnekliği © 2012 Pearson Education 33 of 32 BOLUMU OZETLEYEN BIR ORNEK Uygulama Ickilere olan talebin (kendi) fiyat capraz fiyat ve gelir esnekliklerini YORUMLAYINIZ. PART I Introduction to Economics Biraya olan talebin fiyat esnekligi © 2012 Pearson Education -0.23 Bira ve sarap arasinda capraz fiyat esnekligi 0.31 Bira ve diger ickiler arasinda capraz fiyat esnekligi 0.15 Biraya olan talebin gelir esnekligi -0.09 Saraba olan talebin gelir esnekligi 5.03 Ickilere olan talebin gelir esnekligi 1.21 34 of 32
