Kanserde Tromboembolik Olaylara Yaklaşım DR. P. FULDEN YUMUK MARMARA ÜNİVERSİTESİ SB MARMARA ÜNIVERSITESI PENDIK HASTANESI TIBBİ ONKOLOJİ DESTEK TEDAVİ KONSENSUS TOPLANTISI, 9. İstanbul Üniversitesi Onkoloji Enstitüsü Günleri WOW Hotels & Convention Center, 17 EKİM 2011, Antalya, Klinik Onkoloji Derneği, www.tukod.org Sunum Akışı Venöz tromboemboli Kanserde tromboz İlaçlar VTE profilaksi VTE tedavi Venöz Tromboemboli (VTE) Nötropeni ile yatan 66106 kanserli hastada %2,7-12,1 Kanser hastalarında ölüm riskini 2-6 kat arttırır Derin ven trombozu (DVT) Pulmoner emboli (PE) Yüzeyel v. trombozu (SVT) Diğer venöz trombozlar Portal ven Mezenterik ven İnferior ve superior v. Kava (IVC/SVC) Pelvis, vb. Üst ekstremite + SVC Alt ekstremite + IVC + pelvis + ilyak + femoral + popliteal Distal alt ekstremite (baldır) Splaknik Santral venöz kateter ilintili JCO 2006, NEJM 2000 Kanserde tromboz 1865: Armand Trousseau Etyoloji Pıhtılaşmaya eğilimin artması Prokuagulanlar – doku faktörü Damar duvarı hasarı Direkt bası nedeniyle damar içi kan akımında staz Arch Intern Med 2006, NEJM 2008 Kanserde tromboz – Ek riskler Edinsel Kanser Myeloproliferatif hast. JAK2V617F mutasyonu PNH Cerrahi Hast. (Pankreatit, Siroz) Uzun süren immobilizasyon İlaçlar OKS, Hormon replasman Kemoterapötik ajanlar Konjenital Antifosfolipid sendromu Faktör V Leiden mutasyonu Hipersisteinemi Antitrombin eksikliği Protein C eksikliği Protein S eksikliği Protrombin G20210A mutasyonu Arch Intern Med 2006 VTE Profilaksi FRONTLINE . VTE için profilaksi oranı Onkolojik Cerrahlar %50 Medikal Onkologlar %5 IMPROVE ve ENDORSE Yatırılan kanser hastalarında VTE profilaksi oranı %45 Postmortem araştırma PE ile ölen hastaların %80’i cerrahi dışı nedenler Oncologist 2003, Lancet 2008, Chest 2007, J Clin Pathol 2004 Kanser Hastalarında VTE Risk Değerlendirme Hastaya Bağlı Yaşlı Obez Daha önce VTE geçirmiş olması KT öncesi trombositoz, lökositoz veya Hb<10gr/dL olması Kötü PS İmmobil Medikal komorbiditeler Kanser Hastalarında VTE Risk Değerlendirme Kansere Bağlı Pankreas Ca Mesane Ca Beyin tm Testis tm Mide Ca Yüksek gradlı lenfoma Böbrek tm Akut premyelositik lösemi Uterus Ca Multipl myelom Ac Ca Adenoca. Over Ca Kanser Hastalarında VTE Risk Değerlendirme Tedaviye Bağlı Talidomid, lenalidomid + yüksek doz steroid ± Doxorubicin Cerrahi Sitotoksik ilaçlar – 4 ila 6 kat risk artar Östrojen içeren preperatlar Tamoksifen, megesterol asetat Anti-anjiyojenik tedaviler Eritropoetin Kateterler Trousseau Sendromu Migratuar tromboflebit + Kanser Özellikleri: Warfarine dirençli Trombositopeni Kronik DIC Non-bakterial trombotik (verrüköz) endokardit Arteryal emboli Tedavi: Heparin (unfraksiyone veya LMWH) Fondaparinux Antikuagülasyon Kontrendikasyonları Akut/ kronik kanama anamnezi olması Son dönemde beyin kanaması geçirmiş olmak Beyinde kanama riski olan lezyonların varlığı Geçirilmiş beyin operasyonları/LP/spinal anestezi Düşme ve kafa travma riski yüksek olanlar Trombositopeni, trombosit fonksiyon bozukluğu Sistemik kuagülopati (PT veya aPTT uzaması) İstisna: Lupus antikuagulanı olan antifosfolipid send.lu hastalarda Antikuagülasyon Tedavinin Yan Etkileri Kanama Osteoporoz (LMWH) Heparin - “induced” trombositopeni İlaç etkileşimi (warfarin) LMWH Faktör Xa ve trombini bloke eder Deltaparin profikaksi onayı 5000Ü tedavi onayı 200Ü/kg Enoxaparin profikaksi onayı 40 mg tedavi onayı 1 mg/kg Tizaparin (intermitan tedavi onayı, 4500Ü veya 175Ü/kg) Renal yetmezlikte doz azaltımı Unfraksiyone Heparin Profikaksi onayı 5000 Ü, 8-12 saatte bir Tedavi onayı 80U/kg yükleme, 18Ü/kg/saat (aPTT 2-2.5 kat) Renal yetmezlikte önerilen tedavi HIT’de kontrendike Fondaparinux (Arixtra) Spesifik olarak faktör Xa’ı nötralize eder Monitorizasyona gerek yok HIT’ye yol açan antikorla kross reaktivitesi yok VTE profilaksi ve tedavide onaylı Renal yetmezlik, obezite ve HIT’te kullanımı için kesin veri yok Ccr<30 ve 50kg altı ortopedik cerrahi olacaklarda kontrendike Tedavi Dozu (1x1, SC) <50kg 5 mg 50-75kg 7.5mg >75kg 10mg Profilaksi Dozu 2.5mg, 1x1, SC NCCN 2011 Warfarin INR ≥ 2 olana kadar heparin/fondaparinux’la birlikte İlaç etkileşimi Karaciğer yetmezliği Aspirin Myelomda profilakside 81-325 mg VTE profilaksisi için önerilmez Direkt Trombin İnhibitörleri Argatroban aPTT oranı 1.5-3 1 mcg/kg/dk Karaciğer fonk.u, Bilirubin <1.8, ALT/AST<150 Lepirudin Böbrek fonk.u Bivalirudin Kc ve böb yetm kullan VTE Profilaksisi Yatan hasta Placebo kontrollü tek çalışma (1960) Heparin sonrası warfarin VTE tekrarı ve PE nedenli ölümden korur Hastaneye yatırılan tüm kanserli hastalarda kontrendikasyon yoksa antikuagülan profilaksi yapılmalı (Kategori 1) LMWH, fondaparinux, SC UFH (5000 Ü, 3x1) Cerrahi olan hastada LMWH = SC UFH (Kategori 1) Abdominal ve pelvik kanser cerrahisi sonrası evde 4 hafta prof. Medikal onkoloji için sadece yüksek riskli hastalarda profilaksi Enoxaparin 40 mg Warfarin INR 2-3 Lancet 1960, Chest 2008, NCCN 2011 Ayaktan KT alan Yüksek Riskli Hasta Myelom, thalidomid, yüksek doz steroid veya doxorubicin veya çoklu KT VTE ihtimali yüksek kanser tipi; mide, pankreas, akciğer, lenfoma, jinekolojik, mesane, testis KT öncesi trombosit sayısı >300000/mm3 KT öncesi lökosit sayısı > 11000/mm3 Hb < 10gr/dL Eritropoetik uyarıcı ajan kullanımı BMI > 35 kg/m2 DVT öyküsü Ne kadar devam edilecek? DVT için 3-6 ay PE için 6-12 ay Aktif kanser / devam eden risk faktörü varsa ömür boyu Katetere bağlı sorunda kateter çıkana kadar devam (en az 3 ay)