Tiroid Kanserli Hastalarda Değişen Antioksidan Enzim Aktivitesi ve

Cumhuriyet Üniversitesi
Tıp Fakültesi
Tiroid Kanserli
Peroksidasyonu
Hastalarda
Değişen
Antioksidan
Enzim
Aktivitesi
ve
Lipid
Diversity Between Antioxidant Enzyme Status and Lipid Peroxidation in Thyroid Cancer Patients
Emel CANBAY *, Kenan ÇELİK **, Sebila DÖKMETAŞ ***, Kürşat KARADAYI ****,
Mustafa TURAN ****, Fahrettin KELEŞTEMUR ****, Metin ŞEN ******
ÖZET
SUMMARY
Amaç :Tiroid bezi, Reaktif Oksijen Türevleri (ROT)
oluşturan
mekanizmalar
içermektedir.
Antioksidan
Background: The thyroid gland contains mechanisms for
enzim
Reactive Oxygen Species (ROS) production. Deficiency in
sistemindeki bozukluklar, ROT’un birikimine neden olabilir ki,
antioxidant enzymes may lead to accumulation of ROS that can
bu durum tiroid bezinde karsinogenezisin başlaması ile
be result in initiation of carcinogenesis in thyroid gland.
sonuçlanabilir. Bu nedenle, çalışmada tiroid kanseri olan
Therefore,
hastalarda antioksidan enzimlerden
Glutatyon Peroksidaz
Glutathione Peroxidase (GSH-Px) and the level of end product
(GSH-Px) aktivitesi ve lipid peroksidasyonunun son ürünü olan
of lipid peroxidation, which is malondialdehyde (MDA) in
malondialdehid (MDA) düzeylerinin belirlenmesini amaçlandı.
thyroid cancer patients.
we
investigated
the
activity
of
erythrocyte
Yöntem : Kırkaltı tiroid kanserli hastanın ve 50 kişiden
Methods: Activity of GSH-Px and the level of end product
oluşan kontrol grubunun eritrositlerinde GSH-Px aktivitesi ve
of lipid peroxidation, which is MDA, were studied in
MDA düzeyleri spektrofotometrik yöntemlerle tayin edildi.
erythrocytes of 46 patients with thyroid cancer and 50 healthy
Bulgular : Tiroid kanserli hastalarda kontrollere göre
controls.
eritrosit MDA düzeyleri yüksek iken eritrosit GSH-Px aktiviteleri
Results: Erythrocyte GSH-Px activities were found lower
düşük bulundu. Ayrıca, tiroid kanserli hastaların eritrosit GSH-
whereas erythrocyte MDA levels higher in patients with thyroid
Px
cancer compared with those of controls. It has been found that
aktivitesi
ve
lipid
peroksidasyonu
arasında
negatif
korelasyon bulundu.
Sonuç :Bu sonuçlar, tiroid kanserli hastalarda eritrosit lipid
peroksidasyonu artarken eritrosit antioksidan enzim sisteminin
anlamlı ölçüde zarar gördüğünü düşündürmektedir.
Anahtar sözcükler: Tiroid kanseri, glutatyon peroksidaz,
lipid peroksidasyonu, malondialdehid, antioksidan enzimler
there was a negative correlation between erythrocyte GSH-Px
activity and lipid peroxidation in thyroid cancer patients.
Conclusion: These results suggest that erythrocyte
antioxidant enzyme system was significantly impaired while
erythrocyte lipid peroxidation was increased in thyroid cancer
patients.
Key words: Thyroid cancer, glutathione peroxidase, lipid
peroxidation,
malondialdehyde,
antioxidant
enzymes
C. Ü. Tıp Fakültesi Dergisi 25 (4):151 – 156, 2003
*
**
***
****
*****
******
Arş. Gör. Dr., Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi, Genel Cerrahi Anabilim Dalı, Sivas
Yrd.Doç. Dr., Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi, Biyokimya Anabilim Dalı, Sivas
Prof.Dr., Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi, İç Hastalıkları Anabilim Dalı, Sivas
Yrd.Doç. Dr., Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi, Genel Cerrahi Anabilim Dalı, Sivas
Prof. Dr., Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi, Endokrinoloji Bölümü, Kayseri
Prof. Dr., Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi, Genel Cerrahi Anabilim Dalı, Sivas
151
Tiroid Kanserli Hastalarda Antioksidan Enzim ve Lipid Peroksidasyonu
GİRİŞ
peroksidasyonunun son ürünü olan Malondialdehid
Aerobik organizmalarda, aerobik solunum ve
(MDA) düzeylerinin belirlenmesi amaçlandı.
substrat oksidasyonu sonucu oluşan Reaktif Oksijen
Türevleri
(ROT),
detoksifiye
antioksidan
edilirler.
enzim
Hidroksi
superoksid anyonlar (O2•-)
sistemleri
radikalller
ile
(–OH),
ve hidrojen peroksit
(H2 O2)’in dahil olduğu ROT’un küçük miktarları aerobik
organizmalarda iç ve dış stimuluslara karşı sabit olarak
üretilirler (1) .
Düşük
konsantrasyonlarda
ROT,
hücre
farklılaşmasında rol oynayan hücre içi sinyal iletimi,
hücre
sistemi
büyümesinin
ve
durması,
apoptozis,
mikroorganizmalara
karşı
bağışıklık
antibakteriyel
etkiler gibi bir çok biyokimyasal işlemde rol oynamasına
rağmen (2), yüksek konsantrasyonlarda ya / ya da
yetersiz detoksifasyonlarında ciddi metabolik fonksiyon
bozukluğuna ve biyolojik makromoleküllerin hasarına yol
açan oksidatif strese neden olur (3,4). Aslında ROT’un,
malign
dönüşümün
bir
kaç
basamağında
rol
oynayabileceği bildirilmiştir (5).
Aerobik
organizmalarda,
lipid
peroksidasyon
ürünleri DNA hasarına ve Na+/K+ ATPaz ve glutamat
taşıyıcıları gibi proteinlerin inhibisyonuna neden olur (6).
Artan
lipid
peroksidasyonu
ve
azalan
antioksidan
korumalar sonucu epoksitler oluşur. Bunlar hücre içinde
nükleofilik merkez ile spontan olarak reaksiyona girip
DNA, RNA ve proteinlere kovalent olarak bağlanır (7).
Böyle
bir
reaksiyon
sitotoksisiteye,
alerjiye,
mutajeniteye ve/veya karsinojenezise neden olabilir (8).
Tiroid bezinde ROT oluşumuna neden olan
mekanizmalar
vardır
(9).
Süperoksid
iyonlarının
Süperoksid Dismutaz tarafından katalizi sonucu oluşan
hidrojen peroksid, tiroid peroksidaz ile tiroid hormon
sentezinde substrat olarak kullanılır ya da katalaz ve
GSH-Px tarafından degredasyona uğrarlar (10).
Süperoksid
Dismutaz,
katalaz
veya
GSH-Px
yetersizliğinin, ROT birikimine neden olabileceği ve
bunun da tiroid bezinde karsinojenezin başlamasına yol
açabileceği düşünülebilir.
Bugüne kadar, tiroid kanserli hastaların tiroid
dokularında GSH-Px aktivitesi ve lipid peroksidasyonu ile
ilgili iki fenotipik çalışma bulunmasına rağmen sonuçlar
birbirleri ile çelişkilidir (11,12).
Bu nedenle, bu
çalışmada tiroid kanserli hastaların eritrositlerinde bir
antioksidan enzim olan GSH-Px aktivitesinin ve lipid
152
GEREÇ ve YÖNTEM
Hastalar ve kontrol grubunun seçimi:
Bu
çalışmada,
histopatolojik
olarak
tanıları
doğrulanmış 46 tiroid kanserli hastanın ve 50 kontrolün
eritrositleri
amacıyla
alındı.
Kontrol
hastaneye
grubundakiler,
başvuran
ancak
kontrol
bir
hastalığı
olmayan kişilerden rastgele olarak seçildi. Bu çalışmanın
yürütülebilmesi için gerekli izin Cumhuriyet Üniversitesi
Etik Kurulundan alındı.
Bu çalışmaya alınan 6 erkek, 40 kadın hastanın
ortalama yaşları 42 ± 8.2 ve 25 erkek 25 kadın
kontrolun ise 44.5± 7 idi.
Örnekler:
Venöz kan örnekleri, hastalardan ve kontrol
grubundan vakumlu heparinize tüplere alındı, örnekler
analize kadar -70ºC’de saklanıldıktan sonra analiz için
eppendorf tüplerine aktarıldı. Kanlar 2500xg’de 10
dakika, +4o C’ de santrifüj edildikten sonra supernatant
alındı. Kalan presipitatda elde edilen eritrositler, bol
serum fizyolojik ile üç kez yıkandı. Eritrositler 1:5 v/v
oranında distile su ile donma-çözme yöntemi ile
hemolize edildi. Hemolizat, 22.000xg de 60 dakika
santrifuj edildikten sonra elde edilen supernatant
GSH-Px aktivitesi ve MDA ölçümleri için kullanıldı.
MDA Tayini:
Lipid peroksidasyonunun son ürünü olan MDA
tayini, Buege ve Aust’un metodunun modifikasyonu
olarak TBARS yöntemi ile gerçekleştirildi. (13). Bir hacim
eritrosit süspansiyonu, iki hacim stok solüsyonla (%15
w/v triklorasetik asit, % 0.375 w/v tiyobarbütürik asit ve
0.25-mol/L hidroklorik asit) ile karıştırıldı. Karışım,
30/dakika
kaynayan
su
banyosu
içinde
ısıtıldı.
Soğuduktan sonra çökelti 10 dakika 1000xg’ de santrifüj
edilerek ayrıldı. Örneklerin absorbansı
535nm de
ölçüldü. Girişimden kaçınmak için iyon girişimi önlenen
tüpler ve deiyonize su kullanıldı.
GSH-Px aktivite tayini:
Eritrositlerdeki GSH-Px aktivitesi Prohaska (15)
ve Kraus (16) tarafından modifiye edilen Paglia ve
Valentine (14) nın yöntemi ile ölçüldü. Enzim aktivitesi,
H2O2‘nin
varlığında
substrat
olarak
kullanılan
Canbay ve ark.
NADPH’nın
oksidasyonu
ile
belirlendi
ve
spektrofotometrik olarak 340nm’de ölçüldü. Sonuçlar
Tablo 2. Tiroid kanserli hastalarda ve kontrol grubunda
eritrosit GSH-Px aktiviteleri ve MDA düzeyleri
U/g Hb olarak ifade edildi.
İstatistik:
Glutatyon peroksidaz
Sonuçlar, ortalama ± SD olarak verildi. Hasta ve
(U g-1Hb)
kontrol grubundaki GSH-Px aktivitesi ve MDA düzeyleri
MDA Nmol ml-1)
Normal
Tiroid kanserli grup
956 ± 90
223 ± 14.07*
0.26 ± 0.07 1.39 ± 0.10*
istatistiki anlamlılık student’s t-testi ile hesaplandı. GSHPx aktivitesi ve
MDA düzeyleri arasındaki korelasyon
least-square linear regression
testi ile değerlendirildi.
46 tiroid kanserli hastada ve 50 kontrolün sonuçları
± SD olarak verilmiştir
* p<0.01
ortalama
Yaş, sigara içme ve enzim aktivitesi ve MDA seviyeleri
arasındaki
korelasyon
Mann-Whitney
U
testi
ile
Tablo 3’de hastaların yaş ve sigara içimleri ile
değerlendirildi. Bütün testler SPSS (version 9.0:SAS
GSH-Px aktivitesi ve MDA düzeyleri arasındaki ilişki
Institute, Carry, NC) bilgisayar programı ile hesaplandı.
verilmiştir. Hastaların
40 yaş üstü olmaları ve sigara
içimleri ile GSH-Px aktivitesi arasında negatif korelasyon
bulunurken,
SONUÇLAR
Kırkaltı tiroid kanserli hasta ve 50 kontrolün
eritrositlerinde
GSH-Px aktivitesi ve MDA düzeyleri
incelendi. Hasta ve kontrol grubunun demografik
MDA
bulunmamıştır.
düzeyleri
Hastaların
özellikleri ile GSH-Px
ile
arasında
diğer
ilişki
klinikopatolojik
aktivitesi ve MDA
düzeyleri
arasında bir ilişki bulunmamıştır (p>0.05).
Ayrıca
özellikleri Tablo-1’de verildi. Tiroid kanserli hastalarda
tiroid
kanserli
hastalarda
GSH-Px
kontrol grubu ile karşılaştırıldığında GSH-Px aktivitesinde
aktivitesi ve MDA düzeyleri arasında istatistiki olarak
azalma (t =8.06, p<0.01)
anlamlı negatif korelasyon saptandı (r = -0.176,
ve MDA düzeylerinde de
artma (t=11.05, p<0.01) bulundu (Tablo-2).
p=0.098, p<0.01).
Tablo 1- Tirod kanserli hastalarda ve kontrol grubunda sıklık,
Tablo 3. Tiroid kanserli hastalarda yaş, sigara içme durumu
arasıdaki korelasyon ve GSH-Px aktiviteleri ve MDA
düzeyleri
* istatistiki olarak anlamlı
yaş, cinsiyet ve risk faktörleri.
Değişkenler
Olgular
(sayı)
(%) Kontrol grubu
(sayı)
( %)
Glutatyon Peroksidaz
Yaş (yıl)
MDA
(U g-1Hb)
(Nmol ml-1)
< 40
26
56
25
50
Yaş
40-65
20
44
25
50
< 40
280.04±16.13
1.42±0.15
40-65
166.05±13.14*
1.37±0.13
6
13
23
46
p=0.000
p=0.924
r= - 0.293
Cinsiyet
Erkek
Kadın
40
87
27
54
Evet
6
13
17
34
Evet
184.06±12.57*
1.17±0.2
Hayır
40
87
33
66
Hayır
262.96±39.58
1.43±0.11
p=0.003
p=0.350
Sigara içme
Sigara içme
Alkol kullanımı
Evet
Hayır
2
4
1
2
44
96
49
98
Histolojik tip
Papiller
32
70
-
-
Folliküler
12
26
-
-
Medullar
2
4
r= -0.196
Tiroid kanserli hastaların sonuçları ortalama ± SD olarak
verilmiştir * p<0.01
153
Tiroid Kanserli Hastalarda Antioksidan Enzim ve Lipid Peroksidasyonu
TARTIŞMA
bulmuştur. Bu bulgular, tiroid kanserli hastalarda azalan
Karsinojenezis, birden çok mutasyonu takiben
antioksidan
oluşan çok aşamalı bir durumdur. ROT (17), lipid
aktivitenin,
DNA
hasarına
neden
olabileceğini desteklemektedir.
Kanserde
hidroperoksit (18) ve MDA (19) gibi serbest radikaller
lipid
peroksidasyonu,
kontrolsüz
mutajeniktir ve fenotipik ve genotipik değişimlerin
serbest radikallerin artışı nedeniyle kanser hücresinde
mediyatörleri olarak rol oynayabilirler. Bu sistemde
ciddi değişikliklere neden olabilir (27). Glutatyon ve
oluşan
neoplaziye
GSH-Px, lipid peroksidasyonunun özellikle membrana
götürecektir. Serbest radikallerin bu tip toksik etkilerine
yönelik oluşturacağı hasardan hücreyi korur (28).
tek
tek
mutasyonlar
sonuçta
karşı hücreler, enzimatik ve non-enzimatik savunma
Peroksi-poliansature yağ asitleri, kısa zincirli yağ asidi
mekanizmalarına
savunma
ve MDA üretimi yerine (30), GSH kullanılarak GSH-Px
enzimler,
enzimi vasıtasıyla hidrosi yağ asitlerine dönüştürülür
sahiptir.
mekanizmalarında
esas
Enzimatik
olarak
rol
alan
(29). Bu nedenle, GSH-Px aktivitesindeki azalma, MDA
süperoksit dismutaz, GSH-Px ve katalaz enzimleridir.
Yapılan çalışmalarda, farklı kanser doku ve
üretiminin
artmasıyla
sonuçlanabilir.
Peroksidasyon
hücrelerinde antioksidan enzim aktiviteleri ölçülmüştür.
işlemi ve kanser arasındaki ilşkiyi inceleyen çalışmalar
Bu çalışmaların bazılarında antioksidan enzim aktiviteleri
çelişkili
sonuçlar
düşük olarak bulunmuştur. GSH-Px enzim aktivitesi, rat
kanserli
hastalarda
hepatokarsinojenezisinde (20) ve insan hepatomasında
dokularda (11, 32-34) artan lipid peroksid düzeylerini
(21) azalmış olarak bildirilmiştir. Benzer şekilde, Aceto
bildirmişlerdir. Tiroid kanserli hastalarımızı kontrol grubu
ve
ile karşılaştırdığımızda, eritrosit MDA düzeyleri ve GPX
arkadaşları,
dokularında
belirlemişlerdir
çalışmalarda
prostat
kanserli
düşük
GSH-Px
(22).
Bununla
enzim
hastaların
enzim
birlikte
aktivitelerinde
testis
aktivitesi
diğer
bir
bazı
aktivitesi
plazmada
arasında
negatif
Bazı
araştırmacılar
(31)
ve
korelasyon
kanserli
olduğunu
gözledik.
Sonuç
değişiklik
olarak,
bulgularımız
tiroid
kanserli
ve
hastaların eritrositlerinde lipid peroksidasyonu artarken
GSH-Px
enzimatik serbest radikal savunma mekanizmalarının
bulamamışlar ya da artış saptamışlardır. Hoffman
arkadaşları, insan kolorektal kanserlerinde,
vermektedir.
aktivitesinde bir değişiklik olmadığını bildirmiştir(23).
hasar
gördüğünü
düşündürmektedir.
Bu
sonuçlar
Singh ve arkadaşları insan malign meme dokusunda
ROT’un,
artan GSH-Px aktivitesi saptamışlardır (24). Howie ve
kontrol eden spesifik genlere hasar yapabileceğini ve
hücrenin büyüme ve diferansiyasyonunu
arkadaşları bir çok insan malign dokusunda artan GSH-
daha hızlı büyümeyi ve maligniteyi uyarabileceğini
Px aktivitesi bulmuşlardır (25).
düşündürmektedir (35). Buna ilave olarak, bozulmuş
Tiroid kanserinde antioksidan enzim aktivitesi
savunma sistemine bağlı olarak bazı serbest radikallerin
konusunda fazla bir çalışma yoktur. Sadani ve Nadkarni
etkileriyle
tiroid
lipid
mutasyonlara ve kromozomal aberasyonlara götürebilir
arttığını
(21, 35). Bu nedenle , tiroid kanserinde antioksidan
bildirmiştir (11). Durak ve arkadaşları ise, tiroid kanseri
enzim aktivitelerini araştıran çalışmaların yapılması,
dokusunda normal dokuya göre GSH-Px aktivitesinin
tiroid kanserinin patogenezini daha iyi anlamamızı
azalmış,
sağlamakla
kanserli
peroksidasyonu
MDA
hastaların
ve
tiroid
GSH-Px
düzeylerinin
dokularında
aktivitesinin
ise
artmış
olduğunu
bildirmişlerdir (12). Bizim çalışmamızda, tiroid kanserli
birtakım
birlikte
yapısal
yeni
değişmelerin
tedavi
olması,
yaklaşımlarının
geliştirilmesi açısından önemlidir.
hastalarının eritrositlerinde kontrol grubuna göre GSHPx’nin azaldığı bulundu.
olarak
bulunması,
oluşumuna
neden
GSH-Px aktivitesinin azalmış
ROT’lerinin
olabileceğini
artması
ile
düşündürebilir.
Bu
konuda daha fazla kanıt, Hasegawa ve arkadaşları
tarafından bildirilmiştir (26). Hasegawa ve arkadaşları,
papiller
ve
anaplastik
tiroid
kanseri
hastalarının
dokularında, GSH-Px mRNA ekspresyonunun azaldığını
154
TEŞEKKÜR
kanser
Bu
çalışmanın
istatistiksel
analizinde
yardımlarını
esirgemeyen Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Biyoistatistik
Bölümü öğretim üyesi Yrd.Doç.Dr. Ziynet Çınar’a çok teşekkür
ederiz.
Canbay ve ark.
KAYNAKLAR
15. Prohaska
1. Jornot L, Petersen H, Junod AF. Hydrogen peroxideinduced DNA damage is independent of nuclear calcium
but dependent on redox-active ions. Biochem J 1998; 335:
85-94.
Oh
SH,
Hoekstra
WG,
Ganther
HE.
of selenium. Biochem Biophys Res Commun 1977; 74: 6471.
16. Kraus RJ, Ganther HE. Reaction of cyanide with glutathione
2. Mates JM, Perez-Gomez C, Nunez de Castro I. Antioxidant
enzymes and human diseases. Clin Biochem 1999; 32:
595-603.
peroxidase. Biochem Biophys Res Commun 1980; 96:111622.
17. Guyton
3. Lee YJ, Galoforo SS, Berns CM, Chen JC, Davis BH, Sim JE,
Corry
JR,
Glutathione peroxidase: inhibition by cyanide and release
PM,
Spitz
DR.
Glucose
KZ,
Kensler
TW.
Oxidative
mechanisms
in
carcinogenesis. Br Med Bull 1993; 49: 523-44.
deprivation-induced
18. Wagner JR, Hu CC, Ames BN. Endogenous oxidative
cytotoxicity and alterations in mitogen-activated protein
damage of deoxycytidine in DNA. Proc Natl Acad Sci U S A
kinase activation are mediated by oxidative stress in
multidrug-resistant human breast carcinoma cells. J Biol
Chem 1998; 273: 5294-9.
1992; 89: 3380-4.
19. Mukai FH, Goldstein BD. Mutagenicity of malonaldehyde, a
decomposition product of peroxidized polyunsaturated
4. Czene S, Tiback M, Harms-Ringdahl M. pH-dependent DNA
cleavage in permeabilized human fibroblasts. Biochem J
1997; 323: 337-41.
fatty acids. Science 1976; 191: 868-9.
20. Corrocher R, Casaril M, Bellisola G, Gabrielli GB, Nicoli N,
Guidi GC, De Sandre G. Severe impairment of antioxidant
5. Wojtaszek P. Oxidative burst: an early plant response to
pathogen infection. Biochem J, 1997; 322: 681-92.
system in human hepatoma. Cancer 1986; 58:1658-62.
21. Player TJ, Mills DJ, Horton AA. Age-dependent changes in
6. Esterbauer H, Gebicki J, Puhl H, Jurgens G.The role of lipid
rat liver microsomal and mitochondrial NADPH-dependent
peroxidation and antioxidants in oxidative modification of
lipid peroxidation. Biochem Biophys Res Commun 1977;
LDL. Free Radic Biol Med 1992; 13: 341-90.
78: 1397-402.
7. Rikans LE, Hornbrook KR. Lipid peroxidation, antioxidant
protection
and
aging.
Biochim
Biophys
Acta
1997;
1362:116-27.
Caccuri
AM,
Federici
G.
Glutathione-related
enzyme
activities in testis of patients with malignant diseases. Clin
8. Oesch F. Metabolism of carcinogens, possibilities for
modulation. Acta Pharmacol Toxicol (Copenh) 1984; 55
Suppl 2: 15-33.
Chim Acta 1989; 183: 83-6.
23. Hoffman CE, Webster NR, Wiggins PA, Chisholm EM, Giles
GR, Leveson SH. Free radical detoxifying systems in
9. Fischer AG, Lee H. Xanthine oxidase from bovine thyroid
glands. Life Sci II 1973; 12: 267-75.
Mechanism of H2O2 production in porcine thyroid cells:
evidence for intermediary formation of superoxide anion by
H2O2-generating
machinery.
Biochemistry 1991; 30: 4880-6.
11. Sadani GR, Nadkarni GD. Role of tissue antioxidant
defence in thyroid cancers. Cancer Lett 1996; 109: 231-5.
12. Durak I, Bayram F, Kavutcu M,Canbolat O, Ozturk HS.
Impaired enzymatic antioxidant defense mechanism in
cancerous human thyroid tissues. J Endocrinol Invest
1996; 19: 312-5.
13. Buege JA, Aust SD. Microsomal lipid peroxidation. Methods
Enzymol 1978; 52: 302-10.
14. Paglia DE, Valentine WN. Studies on the quantitative and
qualitative characterization of erythrocyte glutathione
peroxidase. J Lab Clin Med 1967; 70: 158-69.
human colorectal cancer. Br J Cancer 1985; 51:127-129.
24. Singh SV, Brunnert SR, Roberts B, Krishan A. Differential
10. Nakamura Y, Makino R, Tanaka T, Ishimura Y, Ohtaki S.
NADPH-dependent
22. Aceto A, Di Ilio C, Angelucci S, Tenaglia R, Zezza A,
expression
of
glutathione
S-transferase,
glutathione
peroxidase and glutathione reductase in normal and
malignant human breast tissues. Cancer Lett 1990; 51: 438.
25. Howie AF, Forrester LM, Glancey MJ, Schlager JJ, Powis G,
Beckett GJ, Hayes JD, Wolf CR. Glutathione S-transferase
and glutathione peroxidase expression in normal and
tumour human tissues. Carcinogenesis 1990; 11: 451-8.
26. Hasegawa Y, Takano T, Miyauchi A, Matsuzuka F, Yoshida
H, Kuma K, Amino N. Decreased expression of glutathione
peroxidase mRNA in thyroid anaplastic carcinoma. Cancer
Lett 2002; 182: 69-74.
27. Eriksson LC, Andersson GN. Membrane biochemistry and
chemical hepatocarcinogenesis. Crit Rev Biochem Mol Biol
1992; 27: 1-55.
28. Masotti L, Casali E, Gesmundo N, Sartor G, Galeotti T,
Borrello S, Piretti MV, Pagliuca G. Lipid peroxidation in
cancer cells: chemical and physical studies. Ann N Y Acad
Sci 1988; 551: 47-57.
155
Tiroid Kanserli Hastalarda Antioksidan Enzim ve Lipid Peroksidasyonu
29. Sevanian A, Muakkassah-Kelly SF, Montestruque S. The
33. Hietanen E, Punnonen K, Punnonen R, Auvinen O. Fatty
influence of phospholipase A2 and glutathione peroxidase
acid composition of phospholipids and neutral lipids and
on the elimination of membrane lipid peroxides.
lipid peroxidation in human breast cancer and lipoma
Arch
Biochem Biophys 1983; 223: 441-52.
tissue. Carcinogenesis 1986; 7: 1965-9.
30. Levy RD, Oosthuizen MM, Degiannis E, Greyling D,
34. Otamiri T, Sjodahl R. Increased lipid peroxidation in
Hatzitheofilou C. Glutathione-linked enzymes in benign and
malignant tissues of patients with colorectal cancer. Cancer
malignant oesophageal tissue. Br J Cancer 1999; 80: 32-7.
1989; 64: 422-5.
31. Gerber M, Segala C. Aging and cancer:plasma antioxidants
and lipid peroxidation in young and aged breat cancer
patients. In : Emerit I, Chance B, editors. Free radicals and
aging. Birkhauser, Basel. 1992. p.235-46.
32. Levy RD, Oosthuizen MM, Degiannis E, Lambrechts H.
Elevated reversible and irreversible lipid peroxidation in
human
oesophageal
cancer.
Anticancer
18:1325-28.
Yazışma Adresi
:
Dr.Emel Canbay
Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi,
Genel Cerahi Anabilim Dalı, Sivas 58140
156
Res
1998;
35. Freeman BA, Crapo JD. Biology of disease: free radicals
anogy of disease: free radicals an2; 47: 412-26.