Slide 1 - Tarım Ekonomisi
advertisement
MAKRO EKONOMİ POLİTİKALARI VE TARIM SEKTÖRÜ İLİŞKİLERİ Makro Ekonomi Politikalarının Genel Ekonomiye Etkileri Genişletici Para Politikalarının Para Arzı Üzerine Etkileri Genişletici Para Politikaları Merkez Bankasının devlet tahvillerini satın alması Merkez Bankasının reeskont oranını düşürmesi Merkez Bankasının zorunlu rezerv oranını düşürmesi Etkileri Genişletici Para Politikalarının Para Arzı Üzerine Etkileri Genişletici Para Politikaları Etkileri Merkez Bankasının devlet tahvillerini satın alması Toplam rezervlerin artması Merkez Bankasının reeskont oranını düşürmesi Toplam rezervlerin artması Merkez Bankasının zorunlu rezerv Para çarpanının artması oranını düşürmesi Daraltıcı Para Politikalarının Para Arzı Üzerine Etkileri Daraltıcı Para Politikaları Merkez Bankasının devlet tahvillerini satması Merkez Bankasının reeskont oranını artırması Merkez Bankasının zorunlu rezerv oranını artırması Etkileri Daraltıcı Para Politikalarının Para Arzı Üzerine Etkileri Daraltıcı Para Politikaları Etkileri Merkez Bankasının devlet tahvillerini satması Toplam rezervlerin azalması Merkez Bankasının reeskont oranını artırması Toplam rezervlerin azalması Merkez Bankasının zorunlu rezerv oranını artırması Para çarpanının azalması Para Politikasının Ekonomiye Etkileri Para Politikasında ki gelişmeler Çarpan etkisi ile MG’de değişme Rezervlerdeki değişmeler Planlanmış yatırımlardaki değişme Para çarpanındaki değişme Faiz Oranındaki değişme Genişletici Maliye Politikası Araçlarının Mal Piyasalarına Etkileri Genişletici Maliye Politikası Etkileri Araçları Gelir vergisi oranlarının düşürülmesi Hükümet harcamalarının artması Genişletici Maliye Politikası Araçlarının Mal Piyasalarına Etkileri Genişletici Maliye Politikası Araçları Gelir vergisi oranlarının düşürülmesi Etkileri Hükümet harcamalarının artması Toplam harcamaların bir bileşeni olarak G deki artışa bağlı olarak AD eğrisinin sağa kayması Harcanabilir gelirlerin artması ve buna bağlı AD eğrisinin sağa kayması Daraltıcı Maliye Politikası Araçlarının Mal Piyasalarına Etkileri Daraltıcı Maliye Politikası Araçları Gelir vergisi oranlarının artırılması Hükümet harcamalarının azaltılması Etkileri Daraltıcı Maliye Politikası Araçlarının Mal Piyasalarına Etkileri Daraltıcı Maliye Politikası Araçları Etkileri Gelir vergisi oranlarının artırılması Harcanabilir gelirlerin azalması ve buna bağlı AD eğrisinin sola kayması Hükümet harcamalarının azaltılması Toplam harcamaların bir bileşeni olarak G deki azalmaya bağlı olarak AD eğrisinin sola kayması Maliye Politikalarının Ekonomiye Etkileri Vergi gelirlerini aşan hükümet harcamaları MG’de azalma Bütçe açıklarının ortaya çıkması Bazı planlanmış yatırımların karlılığının azalması Hazinenin daha fazla tahvil satması Faiz oranındaki artış Politika Uygulamalarının Makroekonomi Üzerine Kısa Dönem Etkileri Etkilediği değişken Faiz oranı Reel GSYİH Reel harcanabilir gelir İşsizlik oranı Enflasyon oranı Döviz kuru Genişletici Para Daraltıcı Maliye Para Maliye Politika Uygulamalarının Makroekonomi Üzerine Kısa Dönem Etkileri Etkilediği değişken Genişletici Para Maliye Para Maliye Faiz oranı Düşer Artar Artar Düşer Reel GSYİH Reel harcanabilir gelir İşsizlik oranı Enflasyon oranı Döviz kuru Artar Artar Düşer İthalatın artması döviz Artar talebini artırır, faizlerin Artar döviz artması arzını artırır Daraltıcı Net etki ?? Net etki ?? Net etki ?? Artar Net etki ?? Düşer Düşer Artar Düşer Düşer Net etki ?? Net etki ?? Net etki ?? Düşer Net etki ?? Makro Ekonomi Politikalarının Tarım Sektörüne Etkileri Sektörü Arasındaki İlişkilerin Genel Çerçevesi Maliye Politikası Dış Ticaret Politikası Vergiler Kamu Harcamaları Tarifeler Kotalar Para Arzı Faiz Oranı ve Enflasyon GATT/DTÖ AB Dışsatım Dışalım Para Politikası Döviz Kuru Ürün Fiyatları Girdi Fiyatları Arazi Fiyatları Tarım Ekonomisi Performansı Tarım Sektörü ve Makroekonomik Değişkenler Arasındaki İlişkiler f d Toplam Arz Toplam Talep Mal Piyasasında Denge Milli Gelir c e Fiyatlar Genel Düzeyi Para Arzı Para Talebi Para Piyasasında Denge c Girdi Fiyatı b,e Tarımsal Arz Yurtiçi Talep d f b,d,e b b Faiz a İhracat Talebi f Mal Dengesi Çiftçi Eline Geçen Fiyatlar a Dış Alem Döviz Kuru e Tarımsal Gelir Politika Uygulamalarının Tarım Üzerine Kısa Dönem Etkileri Etkilediği değişken Bitkisel ürün fiyatları Yurtiçi talep İhracat talebi Net etki Genişletici Para Maliye Daraltıcı Para Maliye Politika Uygulamalarının Tarım Üzerine Kısa Dönem Etkileri Etkilediği değişken Bitkisel ürün fiyatları Yurtiçi talep İhracat talebi Net etki Genişletici Para Maliye Daraltıcı Para Maliye Artar Artar Düşer Düşer Artar Düşer Düşer Artar Artar Düşer Düşer Artar Tarım ürünleri fiyatları (Para Politikasının Etkisi) Tarıma olan bu etkinin bir kısmı ürünlerin yurtiçi ve ihracat talebine olan etkisiyle ortaya çıkmaktadır. Örneğin genişletici para politikası uygulaması ulusal paranın değerini düşürerek ihracat talebini artırmaktadır. Genişletici para politikası faiz oranı ve döviz kurunu düşürmekte ve böylece ihracat talebi ile bütün mal ve hizmetlere olan yurtiçi talep artmaktadır. Her iki uygulamada, tarım ürünleri talep eğrisini sağa kaydırarak, fiyatların artmasına yol açar. Tarım ürünleri fiyatları (Para Politikasının Etkisi) Tarıma olan bu etkinin bir kısmı ürünlerin yurtiçi ve ihracat talebine olan etkisiyle ortaya çıkmaktadır. Örneğin genişletici para politikası uygulaması ulusal paranın değerini düşürerek ihracat talebini artırmaktadır. Genişletici para politikası faiz oranı ve döviz kurunu düşürmekte ve böylece ihracat talebi ile bütün mal ve hizmetlere olan yurtiçi talep artmaktadır. Her iki uygulamada, tarım ürünleri talep eğrisini sağa kaydırarak, fiyatların artmasına yol açar. Tarım ürünleri fiyatları (Maliye Politikasının Etkisi) Maliye politikalarının tarıma etkisi ise daha çok ürünün iç pazar payına ve ihracat talebinin fiyat esnekliğine bağlı olarak ihracat talebine yönelik olmaktadır. Genişletici maliye politikası, bütçe açığını artırırken, tarım ürünlerinin fiyatını düşürmektedir. Çünkü yüksek faiz oranının döviz kurunun yükselmesine neden olması sonucu ülkenin tarım ürünlerine olan ihracat talebi azalmaktadır. Bunun sonucunda talep eğrisi sola kayarak fiyatların düşmesine neden olmaktadır. Sıkı maliye politikası ise faiz oranını ve döviz kurunu düşürmekte, bu da ihracatı yapılan ürünlerin talebini artırmaktadır. Sonuçta talep eğrisi sağa kaymaktadır Politika Uygulamalarının Tarım Üzerine Kısa Dönem Etkileri Etkilediği değişken Girdi fiyatları Genişletici Para Maliye Artar Artar Tarımsal Düşer kredi faiz oranı Net çiftlik Artar geliri Daraltıcı Para Maliye Düşer Düşer Artar Artar Düşer Düşer Düşer Artar Girdi Fiyatları Tarım üreticilerinin makroekonomi politikalarından etkilenmeleri satın aldıkları girdiler yoluyla da gerçekleşmektedir. Genişletici para politikası hem tarım hem de tarım dışı sektörlerde girdi talebini artıracaktır. Girdi üreticileri ise kısa dönemde arz ettikleri girdi miktarını ancak sınırlı kapasiteleri kadar artırabilecekleridir. Bundan dolayı, girdi talep eğrisinin sağa kayması nedeniyle girdi fiyatları artacaktır. Genişletici maliye politikasının da aynı yönde bir etkisi söz konusudur . Sıkı para politikasında ise faizler yükselmekte ve bu da kredi kullanımını olumsuz etkilemektedir. Sınırlı kredi kullanımından dolayı girdi talep eğrisi sola kaymakta ve girdi fiyatlarının düşmesine neden olmaktadır. Tarıma Uygulanan Faiz Oranı Tarıma uygulanan faiz, genel faiz oranına paralel bir seyir izlemektedir. Çünkü tarım, ulusal ekonominin bir parçasıdır. Genişleyici para politikaları, para arzını yükseltmekte ve faiz oranı düşmektedir. Sıkı para politikası ise para arzını düşürmekte ve faiz oranını yükselmektedir. Genişleyici maliye politikaları sonucu faiz oranları artmaktadır. Çünkü hükümet, artan bütçe açığını finanse etmek için para piyasasına ek devlet tahvilleri sürmektedir. Eğer sıkı maliye politikaları uygulanıyorsa bütçe açığı azalırken faiz oranı da düşmektedir. Net Çiftlik Geliri Brüt çiftlik geliri= tarım ürünlerinin pazarlanmasıyla elde edilen nakit gelir + diğer çiftlik gelirleri + hükümet ödemeleri Net çiftlik geliri = Brüt çiftlik geliri – toplam üretim masrafları Net Çiftlik Geliri Genişletici para politikası sonucu tarımsal ürünlerin fiyatlarının artması sonucu, ürünlerin pazarlanmasından elde edilen gelirin artacağını göstermektedir. Bu savın geçerliliği ise ürünlerin ihracattaki payına ve ihracat talebinin fiyat elastikiyetine bağlıdır. Bu iki değer ne kadar yüksek olursa, üreticilerin gelirleri de o kadar fazla artacaktır. Sıkı para politikası ise tam tersi bir etki yapmaktadır. Yüksek faiz oranı üretim maliyetlerini artırmakta ve tarımsal üretimden elde edilen geliri azaltmaktadır.. Net Çiftlik Geliri Genişletici maliye politikası yüksek faiz oranına sebep olmakta ve değerlenen ulusal para, sırasıyla ürünlerin fiyatlarını ve pazarlamadan elde edilen nakit geliri düşürmektedir. Yüksek faiz oranı, faiz ödemelerini artırmaktadır. Net etki ise üreticilerin net gelirlerinin azalması olarak ortaya çıkmaktadır.. Net Çiftlik Geliri Sıkı maliye politikası ise tam tersi bir etkiye sahiptir. Ulusal paranın değerini düşüren düşük faiz oranı, ihracat talebini artırmakta ve tarım ürünlerinin fiyatlarını yükseltmektedir. Tarım ürünlerinin pazarlanmasından elde edilen yüksek nakit gelir ve düşük faiz oranları ile daha da artmaktadır. Eğer sözkonusu sıkı maliye politikaları üreticilere yapılan devlet ödemelerinin azalmasına neden oluyorsa, bunun net gelir üzerine olumsuz bir etkisi sözkonusudur. Tarımsal arazi fiyatları Bir dekar araziden elde edilmesi beklenen gelir Tarım arazisinin değeri =--------------------------------------------------------------------İskonto oranı Burada iskonto oranı, arazi sahibinin bir sonraki en iyi alternatifin getiri oranıdır. Bir sonraki en iyi alternatifin, faiz oranından araziyi kiraya vermek olduğu kabul edildiğinde, eğer bir dekardan beklenen net gelir 200 YTL ve iskonto oranı %10 ise, tarım arazisinin fiyatı 2 bin YTL olmaktadır. Tarımsal arazi fiyatları Eğer beklenen net gelir artarsa ve/veya faiz oranı düşerse tarım arazisi fiyatları artacaktır. Tam tersi bir durumda tarım arazilerinin fiyatları düşecektir. Genişletici para politikası bitkisel üretim yapan üreticilerin net gelirini yükseltmekte ve faiz oranlarını düşürmektedir. Denkleme göre her iki gelişme bitkisel üretim yapılan yerlerde tarım arazilerinin fiyatlarını artmasına neden olacaktır. Hayvansal üretim yapılan yerlerde ise arazi fiyatları, bu kadar değerli olmayacaktır. Böylece, bu politikaların etkisi pay ve payda da meydana gelecek değişimlere bağlı olacaktır. Daraltıcı politikalar ise tam tersi etkiler yaratacaktır. Tarımsal arazi fiyatları Daha öncede belirtildiği gibi, genişletici maliye politikaları genel olarak bütçe açığını artırmakta, faiz oranı yükselmektedir. Denklemden de anlaşılacağı gibi pay ve paydadaki gelişmelere bağlı olarak tarım arazileri fiyatları düşmektedir.
