Para Politikasının Etkisi

advertisement
MAKRO EKONOMİ
POLİTİKALARI VE TARIM
SEKTÖRÜ İLİŞKİLERİ
Makro Ekonomi Politikalarının
Genel Ekonomiye Etkileri
Merkez Bankasının Para
Politikası Araçları

Açık Piyasa İşlemleri
• merkez bankasının piyasadan devlete ait bono ve
tahvilleri alıp (Ma ), satmasıdır (Ma ).


Reeskont oranı
Zorunlu rezerv oranları
Genişletici Para Politikalarının Para
Arzı Üzerine Etkileri
Genişletici Para
Politikaları
Merkez Bankasının devlet
tahvillerini satın alması
Merkez Bankasının reeskont
oranını düşürmesi
Merkez Bankasının zorunlu rezerv
oranını düşürmesi
Etkileri
Genişletici Para Politikalarının Para
Arzı Üzerine Etkileri
Genişletici Para
Politikaları
Etkileri
Merkez Bankasının devlet
tahvillerini satın alması
Toplam rezervlerin artması
Merkez Bankasının reeskont
oranını düşürmesi
Toplam rezervlerin artması
Merkez Bankasının zorunlu rezerv Para çarpanının artması
oranını düşürmesi
Daraltıcı Para Politikalarının Para
Arzı Üzerine Etkileri
Daraltıcı Para
Politikaları
Merkez Bankasının devlet
tahvillerini satması
Merkez Bankasının reeskont
oranını artırması
Merkez Bankasının zorunlu rezerv
oranını artırması
Etkileri
Daraltıcı Para Politikalarının Para
Arzı Üzerine Etkileri
Daraltıcı Para
Politikaları
Etkileri
Merkez Bankasının devlet
tahvillerini satması
Toplam rezervlerin azalması
Merkez Bankasının reeskont
oranını artırması
Toplam rezervlerin azalması
Merkez Bankasının zorunlu rezerv
oranını artırması
Para çarpanının azalması
Para Politikasının Ekonomiye
Etkileri
Para
Politikasında
ki gelişmeler
Çarpan etkisi
ile MG’de
değişme
Rezervlerdeki
değişmeler
Planlanmış
yatırımlardaki
değişme
Para çarpanındaki
değişme
Faiz
Oranındaki
değişme
Para Politikası Etkileri
Genişletici para politikası toplam talebi artırır.










zro
 C
 Ms  i  I  Y
TR
 L
zro
TR
MS
i
C
I
L
Zorunlu rezerv oranı
Toplam rezervler
Para arzı
Faiz oranı
Tüketim harcamaları
Yatırım harcamaları
İşgücü
Para Politikası Etkileri
Genişletici para politikası toplam talebi artırır.










zro
 C
 Ms  i  I  Y
TR
 L
zro
TR
MS
i
C
I
L
Zorunlu rezerv oranı
Toplam rezervler
Para arzı
Faiz oranı
Tüketim harcamaları
Yatırım harcamaları
İşgücü
Para Politikası Etkileri
Genişletici para politikası toplam talebi artırır.










zro
 C
 Ms  i  I  Y
TR
 L
zro
TR
MS
i
C
I
L
Zorunlu rezerv oranı
Toplam rezervler
Para arzı
Faiz oranı
Tüketim harcamaları
Yatırım harcamaları
İşgücü
Para Politikası Etkileri
Genişletici para politikası toplam talebi artırır.










zro
 C
 Ms  i  I  Y
TR
 L
zro
TR
MS
i
C
I
L
Zorunlu rezerv oranı
Toplam rezervler
Para arzı
Faiz oranı
Tüketim harcamaları
Yatırım harcamaları
İşgücü
Para Politikası Etkileri
Genişletici para politikası toplam talebi artırır.










zro
 C
 Ms  i  I  Y
TR
 L
zro
TR
MS
i
C
I
L
Zorunlu rezerv oranı
Toplam rezervler
Para arzı
Faiz oranı
Tüketim harcamaları
Yatırım harcamaları
İşgücü
Para Politikası Etkileri
Genişletici para politikası toplam talebi artırır.










zro
 C
 Ms  i  I  Y
TR
 L
zro
TR
MS
i
C
I
L
Zorunlu rezerv oranı
Toplam rezervler
Para arzı
Faiz oranı
Tüketim harcamaları
Yatırım harcamaları
İşgücü
Maliye Politikası

Devletin maliye politikasını toplam harcamaları arttırmaya
dönük olarak düzenlemesi genişlemeci maliye politikası olarak
adlandırılmaktadır.

Yatırımların daha kârlı hale gelmesi için, devletin yatırımlara
vergi indirimi sağlayarak şirketleri daha çok yatırım yapmaya
teşvik etmesi,

Ekonomide yüksek oranda işsizlik olduğunda, devletin dolaylı
ya da dolaysız yollardan özel ve/veya kamu kesimi
harcamalarını artırması,

Devletin tüketim harcamalarını artırmak amacıyla, gelir
düzeyinin artmasına neden olacak bir vergi indirimi (vergi
oranının düşürülmesi) gerçekleştirmesi,
Genişletici Maliye Politikası
Araçlarının Mal Piyasalarına Etkileri
Genişletici Maliye Politikası Etkileri
Araçları
Gelir vergisi oranlarının
düşürülmesi
Hükümet harcamalarının
artması
Genişletici Maliye Politikası
Araçlarının Mal Piyasalarına Etkileri
Genişletici Maliye Politikası
Araçları
Gelir vergisi oranlarının
düşürülmesi
Etkileri
Hükümet harcamalarının
artması
Toplam harcamaların bir
bileşeni olarak G deki artışa
bağlı olarak AD eğrisinin
sağa kayması
Harcanabilir gelirlerin
artması ve buna bağlı AD
eğrisinin sağa kayması
Daraltıcı Maliye Politikası Araçlarının
Mal Piyasalarına Etkileri
Daraltıcı Maliye Politikası
Araçları
Gelir vergisi oranlarının
artırılması
Hükümet harcamalarının
azaltılması
Etkileri
Daraltıcı Maliye Politikası Araçlarının
Mal Piyasalarına Etkileri
Daraltıcı Maliye Politikası
Araçları
Etkileri
Gelir vergisi oranlarının
artırılması
Harcanabilir gelirlerin
azalması ve buna bağlı AD
eğrisinin sola kayması
Hükümet harcamalarının
azaltılması
Toplam harcamaların bir
bileşeni olarak G deki
azalmaya bağlı olarak AD
eğrisinin sola kayması
Kısa Dönem Arz Eğrisi
Fiyat Düzeyi
AS
AD4
AD2
AD1
O
Y1
Y2
AD3
Y3
MillifigGelir
Y4
YP
Maliye Politikalarının Ekonomiye
Etkileri
Vergi gelirlerini
aşan hükümet
harcamaları
MG’de
azalma
Bütçe
açıklarının
ortaya
çıkması
Bazı planlanmış
yatırımların
karlılığının
azalması
Hazinenin
daha fazla
tahvil
satması
Faiz
oranındaki
artış
Genel Ekonomi Politikası Etkileri
 Genel ekonomi ile tarım sektörü
arasındaki bağlantıyı sağlayan beş
önemli değişken vardır.
 Bunlar:
1. Enflasyon oranı
2. Faiz Oranı
3. İşsizlik oranı
4. GSYH büyüme oranı
5. Döviz kuru
Önemli Beş Makro Değişken
1.
2.
3.
4.
5.
Enflasyon oranı – Kısa dönemde tarımsal girdi
fiyatlarının uzun dönemde faiz oranlarının artmasını
etkiler.
Faiz oranı – tarımsal yatırımları ve tarım arazilerinin
değerini etkiler.
İşsizlik oranı – bir çok çiftçinin önemli bir gelir kaynağı
olan, tarım işletmesi ailelerinin tarım dışı gelirlerini
etkiler.
GSYH büyüme oranı – Tarımsal ürünlerin yurtiçi
talebini etkiler (tarımsal ürün talebin gelir elastikiyetine
bağlı olarak).
Döviz kuru – ülke parasının yabancı para birimine karşı
değerinin değişmesi, tarımsal ürünlerin ihracat talebini
etkiler
Politika Uygulamalarının
Makroekonomi Üzerine Kısa
Dönem Etkileri
Etkilediği
değişken
Faiz oranı
Reel GSYİH
Reel
harcanabilir
gelir
İşsizlik oranı
Enflasyon
oranı
Döviz kuru
Genişletici
Para
Daraltıcı
Maliye
Para
Maliye
Politika Uygulamalarının
Makroekonomi Üzerine Kısa
Dönem Etkileri
Etkilediği
değişken
Genişletici
Para
Maliye
Para
Maliye
Faiz oranı
Düşer
Artar
Artar
Düşer
Reel GSYİH
Reel
harcanabilir
gelir
İşsizlik oranı
Artar
Artar
Düşer
Enflasyon
oranı
Artar
Döviz kuru
Artar
Daraltıcı
Net etki ??
Net etki ??
Net etki ??
Artar
Net etki ??
Düşer
Düşer
Artar
Düşer
Düşer
Net etki ??
Net etki ??
Net etki ??
Düşer
Net etki ??
Makro Ekonomi Politikalarının
Tarım Sektörüne Etkileri
Makroekonomi Politikaları ve Tarım Sektörü
Arasındaki İlişkilerin Genel Çerçevesi
Maliye
Politikası
Dış Ticaret
Politikası
Vergiler
Kamu Harcamaları
Tarifeler
Kotalar
Para Arzı
Faiz Oranı ve Enflasyon
GATT/DTÖ
AB
Dışsatım
Dışalım
Para
Politikası
Döviz
Kuru
Ürün
Fiyatları
Girdi
Fiyatları
Arazi Fiyatları
Tarım Sektörünün Performansı
Tarım Sektörü ve Makroekonomik
Değişkenler Arasındaki İlişkiler
f
d
Toplam Arz
Toplam Talep
Mal
Piyasasında
Denge
Milli
Gelir
c
e
Fiyatlar
Genel
Düzeyi
Para Arzı
Para Talebi
Para
Piyasasında
Denge
c
Girdi
Fiyatı
b,e
Tarımsal Arz
Yurtiçi Talep
d
f
b,d,e
b
b
Faiz
a
İhracat Talebi
f
Mal Dengesi
Çiftçi Eline
Geçen
Fiyatlar
a
Dış Alem
Döviz
Kuru
e
Tarımsal
Gelir
Genişletici Para Politikasının Tarım Sektörüne
Etkisi:
M   i  ER   EX  ve IM 
i
ER
EX
IM
faiz oranı
döviz kuru
ihracat
ithalat
Genişletici Para Politikasının Tarım Sektörüne
Etkisi:
M   i  ER   EX  ve IM 
Para arzının artması, faiz oranının düşmesine yol
açar.
Genişletici Para Politikasının
Tarım Sektörüne Etkisi:
M   i  ER   EX  ve IM 
Para arzının artması, faiz oranının düşmesine dolayısıyla
döviz arzının azalmasına yol açar. Döviz arzının
azalması, döviz kurunun yükselmesine (ulusal
paranın yabancı para karşındaki değerinin
düşmesine) neden olur.
Genişletici Para Politikasının Tarım Sektörüne
Etkisi:
M   i  ER   EX  ve IM 
Döviz kurunun yükselmesi, yani ulusal paranın
değerinin düşmesi göreli olarak o ülkede üretilen
malların fiyatlarının diğer ülke mallarının
fiyatlarına göre ucuzlamasına yol açar.
Bu da ihracatı artırıp, ithalatı azaltır.
(X-M)   Pt  NY  Arazi 
Tarımsal ürünleri de içeren
net ihracattaki artış, fiyatları
artırır.
X-M Net dış ticaret
Pt
Tarımsal ürün fiyatları
NY
Tarımsal Net gelir
(X-M)   Pt  NY  Arazi 
Tarımsal ürünleri de içeren
net ihracattaki artış,
fiyatları, net geliri artırır.
X-M Net dış ticaret
Pt
Tarımsal ürün fiyatları
NY
Tarımsal Net gelir
(X-M)   Pt  NY  Arazi 
Tarımsal ürünleri de içeren
net ihracattaki artış,
fiyatları, net geliri ve arazi
değerini artırır.
X-M Net dış ticaret
Pt
Tarımsal ürün fiyatları
NY
Tarımsal Net gelir
(X-M)   Pt  NY  Arazi 
Tarımsal ürünleri de içeren
net ihracattaki artış,
fiyatları, net geliri ve arazi
değerini artırır.
i  TM  NY  Arazi
X-M Net dış ticaret
Pt
Tarımsal ürün fiyatları
NY
Tarımsal Net gelir
TM
Tarımsal Masraflar
Grafiksel Açıklama
Price
D
S
P2
P1
Q1Q2
Quantity
1. Adım:
TL nin değer kaybetmesi
ihracatı artırır. Bu durum
tarımsal ürün fiyatlarını artırır.
Grafiksel Açıklama
Price
D
S
P2
P1
Q1Q2
1. Adım:
TL nin değer kaybetmesi
ihracatı artırır. Bu durum
tarımsal ürün fiyatlarını artırır.
Quantity
2. Adım:
Tarımsal Gelir = fiyat x miktar.
Gelir, fiyat ve miktar artarsa artar.
( P2Q2 > P1Q1 )
Grafiksel Açıklama
Price
D
S
P2
P1
Q1Q2
1. Adım:
TL nin değer kaybetmesi
ihracatı artırır. Bu durum
tarımsal ürün fiyatlarını artırır.
Quantity
2. Adım:
Tarımsal Gelir = fiyat x miktar.
Gelir, fiyat ve miktar artarsa artar.
( P2Q2 > P1Q1 )
3.Adım:
Tarımsal faiz oranları faiz oranı düştükçe azalır.
Grafiksel Açıklama
Price
D
S
P2
P1
Q1Q2
1. Adım:
TL nin değer kaybetmesi ihracatı artırır. Bu
durum tarımsal ürün fiyatlarını artırır.
Quantity
2. Adım:
Tarımsal Gelir = fiyat x miktar.
Gelir, fiyat ve miktar artarsa artar. ( P2Q2 > P1Q1 )
3.Adım:
Tarımsal faiz oranları faiz oranı düştükçe azalır.
4. Adım:
Net tarımsal gelir = Tarımsal gelir – tarımsal maliyet
Net çiftlik geliri 2.adım ve 3. adımın bir sonucu olarak artar.
Grafiksel Açıklama
4. Adım:
Net tarımsal gelir = Tarımsal gelir – tarımsal maliyet
Net çiftlik geliri 2.adım ve 3. adımın bir sonucu olarak artar.
5.Adım:
Bir dekar araziden elde edilmesi beklenen gelir
Tarım arazisinin değeri =--------------------------------------------------------------kapitalizasyon oranı (faiz oranı)
Eğer net çiftlik geliri artar, faiz oranı düşerse tarım arazisinin değeri
artar.
Genişletici Para Politikasının
Tarım Sektörüne Etkisi
A) MB DEVLET TAHVİL/BONOSU SATIN ALIR
B) MB ZORUNLU REZERV KARŞILIĞINI DÜŞÜRÜR
C) MB REESKONT ORANINI DÜŞÜRÜR
YATIRIM
FAİZ ORANI
TL DEĞERİ
DIŞSATIM
ARAZİ DEĞERİ
ÜRÜN FİYATLARI
ENFLASYON
GİRDİ FİYATLARI
ARAZİ DEĞERİ
Tarım ürünleri fiyatları
(Para Politikasının Etkisi)




Tarıma olan bu etkinin bir kısmı ürünlerin yurtiçi ve ihracat
talebine olan etkisiyle ortaya çıkmaktadır.
Örneğin genişletici para politikası uygulaması ulusal
paranın değerini düşürerek ihracatı artırmaktadır.
Genişletici para politikası faiz oranını ve TL’nin değerini
düşürmekte ve böylece ihracat talebi ile bütün mal ve
hizmetlere olan yurtiçi talep artmaktadır.
Her iki uygulamada, tarım ürünleri talep eğrisini sağa
kaydırarak, fiyatların artmasına yol açar.
Tarım ürünleri fiyatları
(Maliye Politikasının Etkisi)

Maliye politikalarının tarıma etkisi ise daha çok
ürünün iç pazar payına ve ihracat talebinin fiyat
esnekliğine bağlıdır.

Genişletici maliye politikası, bütçe açığını artırırken, faiz
oranının artması tarım ürünlerinin fiyatını düşürmektedir.
Çünkü yüksek faiz oranının döviz kurunun düşmesine (TL’nin
değer kazanmasına) neden olması sonucu ülkenin tarım
ürünlerine olan ihracat talebi azalmaktadır.
Bunun sonucunda talep eğrisi sola kayarak fiyatların düşmesine
neden olmaktadır.
Sıkı maliye politikası ile faiz oranının düşmesi ve döviz kurunun
artması (TL’nin değeri düşmekte) sonucu ihracatı yapılan
ürünlerin talebini artırmaktadır. Sonuçta talep eğrisi sağa
kaymaktadır



Tarıma Uygulanan Faiz Oranı




Tarıma uygulanan faiz, genel faiz oranına paralel bir seyir
izlemektedir. Çünkü tarım, ulusal ekonominin bir
parçasıdır.
Genişleyici para politikaları, para arzını yükseltmekte ve
faiz oranı düşmektedir. Sıkı para politikası ise para arzını
düşürmekte ve faiz oranını yükseltmektedir.
Genişleyici maliye politikaları sonucu faiz oranları
artmaktadır. Çünkü hükümet, artan bütçe açığını finanse
etmek için para piyasasına ek devlet tahvilleri
sürmektedir.
Eğer sıkı maliye politikaları uygulanıyorsa bütçe açığı
azalırken faiz oranı da düşmektedir.
Net Çiftlik Geliri

Brüt çiftlik geliri= tarım ürünlerinin
pazarlanmasıyla elde edilen nakit gelir +
diğer çiftlik gelirleri + hükümet ödemeleri

Net çiftlik geliri = Brüt çiftlik geliri –
toplam üretim masrafları
Net Çiftlik Geliri




Genişletici para politikası sonucu tarımsal ürünlerin
fiyatlarının artması sonucu, ürünlerin pazarlanmasından
elde edilen gelirin artacağını göstermektedir.
Bu savın geçerliliği ise ürünlerin ihracattaki payına ve
ihracat talebinin fiyat elastikiyetine bağlıdır.
Bu iki değer ne kadar yüksek olursa, üreticilerin gelirleri
de o kadar fazla artacaktır.
Sıkı para politikası ise tam tersi bir etki yapmaktadır.
Yüksek faiz oranı üretim maliyetlerini artırmakta ve
tarımsal üretimden elde edilen geliri azaltmaktadır..
Net Çiftlik Geliri


Genişletici maliye politikası yüksek faiz
oranına sebep olmakta ve değerlenen
ulusal para, sırasıyla ürünlerin fiyatlarını
ve pazarlamadan elde edilen nakit geliri
düşürmektedir.
Yüksek faiz oranı, faiz ödemelerini
artırmaktadır. Net etki ise üreticilerin net
gelirlerinin azalması olarak ortaya
çıkmaktadır..
Net Çiftlik Geliri



Sıkı maliye politikası ise tam tersi bir etkiye
sahiptir. Ulusal paranın değerini düşüren düşük
faiz oranı, ihracat talebini artırmakta ve tarım
ürünlerinin fiyatlarını yükseltmektedir.
Tarım ürünlerinin pazarlanmasından elde
edilen yüksek nakit gelir ve düşük faiz oranları
ile daha da artmaktadır.
Eğer söz konusu sıkı maliye politikaları
üreticilere yapılan devlet ödemelerinin
azalmasına neden oluyorsa, bunun net gelir
üzerine olumsuz bir etkisi sözkonusudur.
Tarımsal arazi fiyatları





Bir dekar araziden elde edilmesi beklenen gelir
Tarım arazisinin değeri =--------------------------------------------------------------------İskonto oranı
Burada iskonto oranı, arazi sahibinin bir
sonraki en iyi alternatifin getiri oranıdır.
Bir sonraki en iyi alternatifin, faiz oranından
araziyi kiraya vermek olduğu kabul edildiğinde,
eğer bir dekardan beklenen net gelir 200 TL ve
iskonto oranı %10 ise, tarım arazisinin fiyatı 2
bin TL olmaktadır.
Tarımsal arazi fiyatları



Eğer beklenen net gelir artarsa ve/veya faiz oranı
düşerse tarım arazisi fiyatları artacaktır. Tam tersi bir
durumda tarım arazilerinin fiyatları düşecektir.
Genişletici para politikası bitkisel üretim yapan üreticilerin
net gelirini yükseltmekte ve faiz oranlarını düşürmektedir.
Denkleme göre her iki gelişme bitkisel üretim yapılan
yerlerde tarım arazilerinin fiyatlarını artmasına neden
olacaktır.
Hayvansal üretim yapılan yerlerde ise arazi fiyatları, bu
kadar değerli olmayacaktır. Böylece, bu politikaların etkisi
pay ve payda da meydana gelecek değişimlere bağlı
olacaktır. Daraltıcı politikalar ise tam tersi etkiler
yaratacaktır.
Tarımsal arazi fiyatları


Daha öncede belirtildiği gibi, genişletici
maliye politikaları genel olarak bütçe
açığını artırmakta, faiz oranı
yükselmektedir.
Denklemden de anlaşılacağı gibi pay ve
paydadaki gelişmelere bağlı olarak tarım
arazileri fiyatları düşmektedir.
Politika Uygulamalarının Tarım
Üzerine Kısa Dönem Etkileri
Etkilediği
değişken
Tarımsal
ürün
fiyatları
Yurtiçi
talep
İhracat
talebi
Net etki
Genişletici
Para
Maliye
Daraltıcı
Para
Maliye
Politika Uygulamalarının Tarım
Üzerine Kısa Dönem Etkileri
Etkilediği
değişken
Tarımsal
ürün
fiyatları
Yurtiçi
talep
İhracat
talebi
Net etki
Genişletici
Para
Maliye
Daraltıcı
Para
Maliye
Artar
Artar
Düşer
Düşer
Artar
Düşer
Düşer
Artar
Artar
?????
Düşer
?????
Politika Uygulamalarının Tarım
Üzerine Kısa Dönem Etkileri
Etkilediği
değişken
Girdi
fiyatları
Tarımsal
kredi faiz
oranı
Net çiftlik
geliri
Tarımsal
Arazi
değeri
Genişletici
Para
Maliye
Daraltıcı
Para
Maliye
Politika Uygulamalarının Tarım
Üzerine Kısa Dönem Etkileri
Etkilediği
değişken
Genişletici
Para
Maliye
Girdi
Artar
fiyatları
Tarımsal
Düşer
kredi faiz
oranı
Net çiftlik Artar
geliri
Tarımsal
Arazi
değeri
Daraltıcı
Para
Maliye
Artar
Düşer
Düşer
Artar
Artar
Düşer
Düşer
Düşer
Artar
Download