xiii ÖZET Bu tez çalışmasında çelik yapılarda kullanılan tipik
advertisement
ÖZET Bu tez çalışmasında çelik yapılarda kullanılan tipik kaynaklı ve bulonlu çekme elemanlarının yük altındaki şekil değiştirme dağılımlarının görüntü yöntemleriyle belirlenebilmesi konusu araştırılmıştır. Bilindiği gibi, yapı birleşim bölgesinde kullanılan malzeme cinsi, birleşim kalitesi ve imalat yöntemleri, çelik birleşimlerin davranışını ve böylece bütün yapı davranışını doğrudan etkileyen önemli faktörlerdendir. İmal edilen birleşimlerin yük altındaki gerçek performansları ile bilgisayar modelleri yardımıyla hesaplanan performansları arasında doğabilecek farklılıklar, yapının hizmet ömrü açısından önemli bir problem oluşturmaktadır. Hizmet ömrü esnasındaki yapı davranışının doğru bir şekilde elde edilebilmesi ancak, kullanılan malzeme özelliklerinin ve yapı birleşim detaylarının tasarıma doğru bir şekilde yansıtılması ile sağlanabilir. Birleşim noktalarında oluşan şekil değiştirmeler ve gerilmeler, günümüzde sadece kabul edilen malzeme parametreleri ve modelleri kullanılarak sonlu elemanlar yöntemiyle belirlenmekte, birleşimler laboratuvar şartlarında yalnızca mukavemet testleri ve şekil değiştirme karakterlerine göre değerlendirilmektedir. Birleşim detaylarına ait şekil değiştirme ve gerilme dağılımlarını, yerel şekil değiştirme bölgelerini, imalat hatalarından kaynaklanan yerel gerilme ve şekil değiştirme kaynaklarını ölçebilecek kullanılabilir bir yöntem bulunmamaktadır. Dolayısıyla bu parametreler tasarım aşamasında göz ardı edilmektedir. Yaygın olarak kullanılan deformasyon sensörleri ise deformasyon bilgisini yalnızca bir noktada ve doğrultuda, sadece belirli bir süre için sağladığından, deneyler sırasında gerilme şekil değiştirme dağılımını bütün ayrıntılarıyla belirlemek mümkün olamamaktadır. Bu tez çalışmasında, yukarıdaki bilgiler ışığında çelik çekme elemanlarının çekme yükü altında ortaya koydukları şekil değiştirme davranışlarının bütün ayrıntılarıyla belirlenebilmesi için bir yöntem geliştirilmiştir. Bu yöntem, deneyler sırasında birleşimlerden periyodik olarak alınan dijital görüntülerinin analiz edilmesi esasına dayanmaktadır. Bu yöntem yardımıyla yapılan şekil değiştirme analizlerinde, birleşim bölgesinin bütününe ait şekil değiştirme hareketi istenilen ve kabul edilebilir hassasiyet sınırlarında belirlenebilmiştir. Birleşim bölgesinin tümüne ait şekil değiştirme hareketinin bütün ayrıntılarıyla belirlenebilmesinin, birleşimlerin performansı ve deformasyonlara ait mühendislik değerlendirmeleri açısından önemli bir veri olduğu düşünülmektedir. Bu tez çalışmasında diğer deformasyon ölçüm yöntemlerine kıyasla çok önemli üstünlüklere sahip olan ve dijital görüntüler kullanılarak yapılan şekil değiştirme ölçümünün, çelik yapılarda kullanılan tipik çekme elemanları için oldukça hassas sonuçlar verdiği sonucuna varılmıştır. Anahtar Kelimeler: Çelik Konstrüksiyon, Çelik Birleşim, Görüntü Yöntemleri, Görüntü İşleme, Görüntü Analizi. xiii
