Sıvı-Elektrolit Dengesi

Kafa Yaralanmalarında
İlkyardım
Doç.Dr. Emine EFE
Antalya Sağlık Yüksekokulu
NEDENLERİ

TRAFİK KAZALARI

DARPLAR

DÜŞMELER

İŞ KAZALARI

SPOR YARALANMALARI

DOĞUM TRAVMALARI
KAFA TRAVMALARI
Künt travmalar
Delici travmalar
İndirek travmalar
•Kontakt Yaralanmalar
Kafaya olan darbe esastır
Saçlı Deride Yaralanmalar

Saç derisi kafatası yüzeyi üzerinde
kolaylıkla yer değiştirebilir

herhangi bir darbe sonucu kolayca
ayrılabilir.

Bu durumda çok fazla miktarda
kanama olur,

Bu nedenle öncelikle kanamanın
durdurulması gereklidir.
ÇÖKME KIRIKLARI
BASİT ÇÖKME KIRIKLARI
ANİ ÇÖKME KIRIKLARI
KOMPLİKE ÇÖKME KIRIKLARI
Özellikle Açık ve Komplike Çökme Kırıklarında Acil
Cerrahi Tedavisi ‘ENFEKSİYON’ Gibi komplikasyonlarını
önlemek amacıyla gerekmektedir
BEYİN DOKUSU OLAYLARI
SEREBRAL KONTÜZYON

Beyin sarsıntısı

Beyin fonk. geçici kaybı

Beyin dokusunda kalıcı hasar olmaz

Şuur kaybı

Kısa bir süre nefes alamama

Retrograd amnezi
KONTÜZYON
Beyin ezilmesi
 Beyin dokusunda peteşiyal bir
kanamanın ortaya çıkmasıdır
 Yaralanan damarlarda kanama ve
ödem gelişir
 KİB artar ve bilinç durumu kötüleşebilir
 Uyuşukluk, güçsüzlük
 Pupil dilatasyonu

LASERASYON

Beyin yırtılması

Beyin dokusunda yırtılma, parçalanma

Derin koma,bilinç bozukluğu

Ölüm oranı yüksektir,
Sekonder Beyin Hasarı
EPİDURAL HEMATOM
Hematom, dura ile kemik arasındadır
SUBDURAL HEMATOM
Hematom, dura ile ARAKNOİD arasındadır
İNTRASEREBRAL HEMATOM
Hematom, beyin dokusu içine olan kanama
KAFATASI KIRIKLARI

Açık ya da kapalı kırıklar olabilir

Gözler etrafında çürük ‘Raccon Belirtisi’

Mastoid üzerinde ‘ Battle Belirtisi’

Burun ya da kulaktan BOS
BELİRTİLER
BAYILMA
 Baş ağrısı
 Burundan ve kulaktan kan gelmesi
 Nabızda düşme
 Uyku hali
 Pupil reaksiyonunda değişiklik
 Kulak ve göz çevresinde morluk

KAFA TRAVMALARIN DA
İLKYARDIM
Havayolu ve yeterli ventilasyonun
sağlanması
 Servikal vertabra immobilizasyonu
 Baş-boyun-gövde ekseni
bozulmamalıdır
 Bilinç değerlendirilmesi, Bilinci açıksa
hareket etmemesi sağlanır
 Mümkünse vital bulgu kontrolü

KAFA TRAVMALARIN DA
İLKYARDIM
Kanama varsa durdurulması
 Şok önlemleri alınır
 Yaraya saplanan yabancı cisimler
çıkarılmaz, olduğu gibi sabitlenir


Saçlı deri kesilmişse kanama fazla
olur, yara temiz bir bez ya da
pansumanla basınç uygulanır

Burun ya da kulaktan akıntısı varsa
akıntının geldiği yer üzerine yan
olarak yatırılır, temiz bez konulur

Tüm yapılanlar ve hasta/yaralı
hakkındaki bilgiler kaydedilmeli ve
gelen ekibe bildirilmelidir,

Asla yalnız bırakılmamalıdır
SPİNAL YARALANMALARDA
İLKYADRIM
 Trafik kazası
 Düşme
 Suya yüksekten dalma
 Zorlayıcı aşırı fleksiyon ve ekstansiyon
 Sırt ve bele ağır cisim düşmesi
 Spor kazaları
BULGULAR
 AĞRI
 UYUŞUKLUK,
KARINCALANMA
 DEFORMİTE
 HASSASİYET
 GÜÇZÜSLÜK
VE DUYU KAYBI
 LASERASYON
İLKYARDIM
Havayolunu aç ve yeterli ventilasyonu
sağla
Bilinç kontrolü yapılır,
Servikal immobilizasyon ( collar, atel )
Hemen tıbbi yardım istenir (112),
Baş-boyun-gövde ekseni
bozulmamalıdır ve ani hareketlerden
korunur
İLKYARDIM

Spinal yaralanma şüpheniz varsa,
yerinden kaldırmadan altına geniş
tahta koyunuz

Yaralıyı omuzlardan ayak bileğine
kadar sabitleyiniz

Şok durumuna göre önlem alınız

Hastayı sağlık kuruluşuna sevk ediniz
BATIN YARALANMALARI
 Karın bölgesindeki organlar zarar
görebilir,
 İç ve dış kanama ve buna bağlı şok
oluşabilir,
 Karın tahta gibi sert ve çok ağrılı
olabilir
 Bağırsaklar dışarı çıkabilir
BELİRTİLER

Renk soluk,cilt soğuktur

Huzursuzluk

Kusma, bayılma

Karında hassasiyet

Nabız hızlı fakat zayıftır
İLKYARDIM
 Açık hava yolu sağlanır
 Hasta/yaralının bilinç kontrolü yapılır,
 Hasta/yaralının yaşam bulguları
kontrol edilir
 Dışarı çıkan organlar içeri sokulmaya
çalışılmaz, üzerine geniş ve nemli
temiz bir bez örtülür,

Bilinç yerinde ise sırt üstü pozisyonda
bacaklar bükülmüş olarak yatırılır, ısı
kaybını önlemek için üzeri örtülür,

Eksternal kanama yerine temiz bezle
basınç uyg.

Ağızdan yiyecek yada içecek bir şey
verilmez,

Kanama belirti ve bulguları sık izlenir,

Tıbbi yardım istenir (112).
Göğüs Yaralanmaları
 Yoğun ağrı
 Solunum zorluğu
 Siyanoz
 Kan tükürme
 Göğüs hareketlerinde asimetri
 Boyun venlerinde dolgunluk
İLKYARDIM

Hasta/yaralının bilinç kontrolü yapılır,

Hasta/yaralının yaşam bulguları değerlendirilir
(ABC),

Yara üzerine plastik poşet naylon vb. sarılmış bir
bezle kapatılır

Nefes alma sırasında yaraya hava girmesini
engellemek, nefes verme sırasında havanın dışarı
çıkmasını sağlamak için yara üzerine konan bezin
bir ucu açık bırakılır,






Ağrı olmaması için derin soluk almamasını
söyleyiniz
Kırık bölgesi üzerine kalın bez parçası ile
sarınız
Yaralıyı kırık olan bölge üzerine yan olarak
yatırınız
Bilinç kaybı varsa, yaralı taraf yere
gelecek şekilde yan yatırınız
Bilinç açıksa yarı oturur pozisyonda
hastaneye getirilir
Açık pnömotoraksta şok ihtimali çok
yüksektir. Bu nedenle şok önlemleri
alınmalıdır,
Öldürmek için silah hançer mi olmalı ?
Saçlar bağ, gözler silah, gülüş kurşun
olamaz mı?
Victor Hugo