PSİKİYATRİK BOZUKLUKLAR

PSİKİYATRİK
BOZUKLUKLAR
Alaaddin DEBGİCİ
Rehberlik ve Psikolojik Danışma Uzmanı
[email protected]
PSİKİYATRİK SORUNLARI OLAN
HASTAYA YAKLAŞIM
...
• Duygudurum, düşünce ve davranış bozuklukları
primer bir psikiyatrik tanıya veya kişilik
bozukluğuna bağlı veya metabolik anomaliler,
ilaç toksisiteleri, fokal serebral lezyonlar,
konvülsiyon bozuklukları veya dejeneratif
nörolojik hastalıklara sekonder olabilir.
• Yeni başlayan psikiyatrik semptomlarla
başvuran her hasta altta yatan psikoaktif madde
suiistimali ve/veya tıbbi veya nörolojik
hastalıklar açısından değerlendirilmelidir.
MAJÖR
PSİKİATRİK
BOZULKLUKLAR
MAJÖR DEPRESYON
Klinik Özellikler Genel popülasyonun %15'ini
hayatlarının herhangi bir noktasında etkiler. Azalmış
iritable bir duygudurum veya normal ilgi/keyif
yokluğunda aşağıdaki semptomlardan 4'ü ile birlikte
olduğunda tanı konur:
1)
2)
3)
4)
5)
6)
7)
İştah ve vücut ağırlığında değişiklik;
İnsomni veya hipersomni
Yorgunluk veya enerji kaybı;
Motor ajitasyon veya retardasyon;
Değersizlik, utanç veya suçlu1uk düşünceleri,
Konsantre olma ve karar verme yeteneğinde azalma,
Tekrarlayan ölüm veya özkıyım düşünceleri
 Majör
depresyonu olan az sayıda hastada
psikotik semptomlar da halüsinasyon ve
delüzyonlar görülebilir.
 bir çok hasta ''maskelenmiş depresyon''la
başvurur, psikolojik sıkıntılarnı tarif
edemezler ve bir çok yaygın somatik
şikayetlerle başvururlar.
Majör depresyon çocuklarda ve adolesanlarda da
görülebilse de depresif bir atağın başlangıcı tipik
olarak 30-40 yaşlarda olur. Tedavi edilmeyen
ataklar 5-9 ay içinde geriler; az sayıdaki bazı
hastalarda kronik, tekrarlamayan depresyon
görülür.
 llk atağı geçiren tüm hastaların yarısı tekrarlayan
bir seyir içine girerler ve ikinci atak iki yıl içinde
olur. Duygudurum bozukluklarının aile hikayesi
sıkça mevcuttur ve tekrarlayıcı bir seyir
olabileceğini gösterir.

 Majör
depresyonlu hastalarda anormal uyku
EEG'leri, anormal monoamin nörotransmisyonu
ve hipotalamik – pituiter - adrenal (HPA) aksta
fonksiyon değişikliği görülür. Bu bozukluklar
tedaviyle ve depresif atağın gerilemesiyle
düzelir. Majör depresyon manik depresif
hastalığın ilk bulgusu olabilir.
ÖZKIYIM
Hastanın bir özkıyım davranışı için yüksek riskli
olduğunu gösteren özellikler şunIardır:
 belirlenmiş bir plan ve metod, ve eğilim;
 beraberinde olan alkol ve diğer psikoaktif madde
kullanımı;
 Psikotik semptomlar;
 İleri yaş; erkekler;
 Beyaz ırk;
 Sosyal izolasyon;
 Ciddi tıbbi hastalık
TEDAVİ
Özkıyım
düşünceleri olan
hastalar hastaneye yatırılmalı
ve bir psikiyatrist tarafından
tedavi edilmelidir.
 Komplike
olmamış, unipolar majör
depresyonu (siklik bir duygudurum
bozukluğunun parçası olmayan bir
majör depresyon) olan diğer bir çok
hasta psikiyatrist olmayan doktorlar
tarafından tedavi edilebilir .
Yani Siz 
PANİK
BOZUKLUK
PANİK BOZUKLUK
%1-2'sinde görülür; kadın:erkek oranı
2:1 'dir. Başlangıcı ikinci veya üçüncü dekandadır.
İlk başvuru hemen her zaman psikiyatri dışındaki
doktorlara ve sıklıkla bir acil kliniğine muhtemel
bir kalp krizi veya ciddi solunum problemleri
nedeniyledir. Erken tanı ve tedavi morbiditeyi
belirgin olarak azaltır.
 Toplumun
Klinik Özellikler
Ataklar genelde 10-20 dakika sürer ve sonra yavaş bir
şekilde kendiliğinden geçer
 hayatı tehdit etmeyen koşullarda 4 hafta içinde dört veya
daha fazla sayıda yaşanan panik atağa ilaveten
aşağıdakilerden en az 4 tanesi



Dispne, çarpıntı, göğüs ağrısı veya göğüste rahatsızlık
hissi, boğulma/boğularak ölme korkusu, baş dönmesi,
vertigo, parestezi, sıcak ve soğuk basmaları, terleme,
baygınlık, titreme, ölüm,
Genellikle beraber görülen majör bir depresyonla
ilişkilidir.
 Hastalık
fark edilmez ve tedavi edilmezse
hastalarda belirgin morbidite gelişir: hastalar dışarı
çıkıp panik atak geçirmekten korkarlar ve bunaltı,
agorafobi ve diğer fobiler geliştirmeye başlarlar;
bir çok hasta alkol ve benzodiazepinler kullanır.
AYIRICI TANI
 Hiper
ve hipotiroidizm,
 Feokromasitoma,
 Kompleks parsiyel konvülsiyonlar,
 Hipoglisemi,
 İlaç alımı (amfetaminler, kokain, kafein,
sempatomimetik nazal dekonjestanlar),
 İlaç kesilmesi (alkol, barbitüratlar, opiyatlar,
minör trankilizanlar).
TEDAVİ
 Antidepresanlar
 Psikoterapi
 Antidepresanlar
anksiyolitikler
etkisini gösterene kadar
YAYGIN
ANKSİYETE
BOZUKLUĞU
YAYGIN ANKSİYETE
BOZUKLUĞU
Fobik,
panik veya obsesif kompülsif
bozuklukların spesifik semptomları
olmaksızın persistan, kronik
anksiyetenin olmasıyla karakterizedir;
Toplumun %2- 3'ünde görülür.
Klinik Özellikler
 Persistan
motor hiperaktivite
 Otomatik hiperaktivite
 Geleceğe yönelik endişe ve korku
 Tetikte olma
 Sıklıkla sekonder depresyon
Hastalarda persistan motor hiperaktivite(titreme, yerinde
duramama, kolay bir şekilde korkup sıçrama),
 Otomatik hiperaktivite, geleceğe yönelik endişe ve korku
(anksiyete, korku, bir felaket olacağı korkusu vs),
 Tetikte olma (dikkatini başka yerlere verme, zayıf
konsantrasyon
yeteneği,
uykusuzluk,
sabırsızlık,
iritabilite) vardır.
 Bu semptomlar duruma bağlı olmaktan ziyade kronik ve
yaygındır. Sekonder depresyon sıktır.

TEDAVİ
 Ağır
vakalarda Benzodiazepinler (Psikolojik
bağımlılık riski)
 Diğer Anksiyolitikler ve veya Buspiron
 Psikoterapi ve gevşeme eğitimi
OBSESİF
KOMPULSİF
BOZUKLUK
OBSESİF-KOMPÜLSİF BOZUKLUK
(OKB)
%4-6’sında görülür.
 İstenç dışı ve saçma olarak kabul edilen
 Toplumun
(istemeden olan inatçı düşünceler)
 Kompülsiyonlar (tekrarlayan hareketler)
 Obsesyon
Klinik Özellikler
Şiddet düşünceleri (sevilen bir insanın ölmesi)
 Yanlışlık yapma korkusuyla saplantılı yavaşlık
 Mikrop ve kirlenme korkuları ve aşırı tereddütler
 Bir şeyin uygun yapıldığını doğrulamak için tekrarlayan
kontroller
 El yıkama, aşın tertiplilik ve düzene koyma davranışları
 Yürürken adımlarını saymak gibi devam eden ritüeller.

 Başlangıç
genelde Adolesansta (%65i 25 Yaşın
altında)
 Ailede Hastalık varsa OKB insidansı artar
 OKB Süreci tam olmayan remisyonlarla
epizodiktir
 Ağır durumlarda tamamen eve kapanma görülür
 Major depresyon, madde suiistimali ve sosyal
bozukluk sıktır
TEDAVİ
ve SSRİ’ leri oldukça etkilidir
 ilaç tedavisi ile birlikte bilişsel-davranışsal tedavi
en etkili yöntemdir
 Milli bir destek kuruluşuna hastayı refere etmek
faydalı olabilir
 Klomipramin
POST TRAVMATİK STRES
BOZUKLUĞU (PTSB)
POST TRAVMATİK STRES
BOZUKLUĞU (PTSB)
travma öyküsü ve/veya anksiyete
yanıtlarına eğilim.
 Genelde adolesans ve erken erişkinlik te eğilim
artar.
 Travmatik bir olay sonrası erken psikolojik
müdahale kronik PTSB riskini azaltabilir.
 Geçmiş
 tekrar
yaşama, istemeden hatırlama, tekrarlayan
rüyalar veya travmatik olayın tekrarladığını
düşünme;
 Kaçınma ve hissizleşme (travmatik olayı hatırlatan
hareketlerden kaçınma)
 uyanıklık, aşın tetikte olma uyku bozukluğu hafıza
zayıflığı veya konsantrasyon zorluğu
Travmatik
olaya benzeyen veya onu
simgeleyen olaylara maruz kalmanın
semptomları şiddetlendirmesi
TEDAVİ
 SSRI
ve trazodon kombinasyonu
 Trisiklik antidepresanlar
 Duygudurum stabilizatörleri
 Kişisel psikoterapi
 Grup terapisi (Aynı travmayı yaşamış olanlarla
birlikte)
İLAÇ
KULLANIMI
İLAÇ KULLANIMI
Erişkinlerde
4 ana grup psikiyatrik ilaç
kullanılmaktadır
 Antidepresanlar,
 Anksiyolitikler,
 Antipsikotikler,
 Duygudurum
stabilize edici ajanlar
Psikiyatrist olmayan doktorlar her ilaç grubundan bir veya iki ilacı
tanımalı ve endikasyonları, doz aralığı, etkinliği ve potansiyel yan
etkileri bilimelidir.
TEMEL PRENSİPLER
Kullanım süresi ve miktarı (Çoğu yanlış doz
kullanımına ve sabırsızlığa bağlıdır)
 İlaca alınan iyi yanıt değerlendirmesi
 Farklı bir etki mekanizması olan ilaca geçiş
 Polifarmasiden kaçının
 Karaciğer Böbrek fonksiyonu bozuk olma olasılığı
olan hastaları değerlendirin
 Tedaviyi asla aniden kesmeyin
 İlaç yan etkileri açısından hasta ve yakınlarını
eğitin

Antidepresanlar
İsim
SSRI’lar
Fluoksatin(Prozac)
Sertralin(Zoloft)
Paroksetin (Paxit)
Fluvoksamin(Luvox)
Normal Günlük Yan Etkiler
Doz mg
Başağrısı; bulantı ve diğer
Gİ etkiler;sinirlilik; uykusuzluk
10-40
cinsel disfonksiyon;başka ilaçların
50-200
plazma seviyelerini etkileyebilir
20-40
(Sertralin hariç);akaziti nadirdir.
50-200
TCA’lar
Amitriptilin(Elavil)
Nortriptilin((Pamelor)
İmipramin(Tofranil)
Desipramin(Norpramin)
Doksepin(Sinequan)
Klomipramin(Anofranil)
100-300
50-150
100-300
100-300
100-300
150-300
Antikolinerjik (ağız kuruluğu,
taşikardi, konstipasyon,idrar
retansiyonu, görme bozukluğu,
terleme, tremor, postural hipotansiyon
kardiyak ieti gecikmesi; sedasyon
kilo alma
Günlük tek doz genelde
yatmadan önce;çoğu TCA’nın
kan seviyeleri bakılabilir, dozda
ölümcül olabilir(letal doz=2gr)
nortriptilin özellikle yaşlılar tarafından
iyi tolere edilen ilaçtır.
225-400
Sinirlilik; flushing, riskli hastalarda
konvülziyonlar; anoreksi; taşikardi;
psikoz
Günde üç kez kullanılır, SSRİ veya
TCA’lara göre sehirel yönetkileri
daha azdır, zihinde dikkat eksikliği
bozukluğunda yararlı olabilir.
Bulantı; başdönmesi; ağız
kuruluğu, baş ağrısı, artan kan
basıncı, anksiyete ve uykusuzluk
Somnolens;kilo alımı, nadiren nötropeni
Dozlar günde 2-3 kez olarak verilir; SSRİ lara
göre daha az ilaç -ilaç etkileşimleri;MAOİ leri
ile birlikte kullanımı kontrendikedir
Günde tek doz
Dopamin Reuptake
İnhibitörü
Bupropiyon
(Wellbutrin)
Karışık Norepinefrin/
Serotonin Reuptake
İnhibitörleri
Venlafakin(Effexor)
75-375
Mirtazapin(Remeron)
15-30
Açıklamalar
Günlük tek doz genellikle sabahla
rı; fluvoksatinin çok uzun bir
yarılanma ömrü vardır.MAOİ’leri
ile birlikte verilmemelidir
Anksiyolitikler
İsim
Ekivalon
PO dozu,mg
Etki başlama
Süresi
Yarı
Ömrü
Saat
Açıklama
Aktif metabolitleri; oldukça sedasyon yapıcı
Flurazepam bir pro-drug dur, Metabolitleri aktiftir
Oldukça sedasyon yapıcı
Benzodiazepinler
Diazepam(Valium)
Flurazepam(Dalmane
5
15
Hızlı
Hızlı
20-70
30-100
Triazolam(Halcion)
0.25
Orta
1.5-5
Aktif metabolitleri yoktur, özellikle yaşlılarda olmak üzere
deliryum ve konfizyona neden olabilir
Lorazepam(Ativan)
1
Orta
10-20
Aktif metabolitleri yoktur, direkt olarak karaciğerde
glukuronidle konjugasyona uğrar, oldukça sedasyon yapıcı
Alprazolam(Xanax)
0.5
Orta
12-15
Aktif metabolitleri; çok fazla sedasyon yapmaz; spesifik
antidepresan ve antipanik etkileri olabilir; tolerans ve
bağımlılık hızla gelişir
Klordiazepoksit
(Libtium)
okzazepam(Serax)
10
Orta
5-30
Aktif metabolitleri; orta sedasyon yapıcı etki
15
Yavaş
5-15
Temazepam(Restoril)
15
Yavaş
9-12
Aktif metabolitleri yoktur, direkt olarak karaciğerde
glukuronidle konjugasyona uğrar, Sedasyon yapıcı etkileri
azdır
Aktif metabolitleri yok, orta sedasyon yapıcı etki
Klonazepam(Klonopin)
0.5
Yavaş
18-50
Aktif metabolitleri yok orta sedasyon yapıcı etki
Benzodiazepin olmayan
ilaçlar
Buspiron(BuSpar)
7.5
2 hafta
2-3
Aktif metabolitleri; günde 3 kez verilir genel günlük doz 3
kez 10-20 mg'dır; sedasyon yapmaz; alkolle adidtif
Etkileri yoktur ajite demansiyel hastalarda ve
Beyin hasarı olan hastalarda yararlıdır.