Metabolizma III345 KB

Doğuştan karbohidrat
metabolizması bozuklukları
2
GSD II
GSD IV
alfa-glükosidaz (asit maltaz)
amilo-1,4-1,6 transglükosidaz
GLİKOJEN
Glükoz
Amilopektin
(+) Glükagon
(+) Epinefrin
Fosforilazlar
amilo-1,6
glükosidaz
GSD III
GSD VI
Glükoz
GSD V
EPİMERAZ
YETERSİZLİĞİ
Glikojen sentaz
UDP-glükoz
UDP-galaktoz
Galaktoz-1P üridil transferaz
Glükoz-1-P
KLASİK GALAKTOZEMİ
Galaktoz-1-P
GSD I
GALAKTOKİNAZ
YETERSİZLİĞİ
Glükoz-6-fosfataz
GLÜKOZ
Glükoz-6-P
GALAKTOZ
Galaktitol
Hekzokinaz
- ATP
FRÜKTOZ
Früktoz-6-P
FRÜKTOKİNAZ
YETERSİZLİĞİ
- ATP
FRÜKTOZ-1,6- DİFOSFATAZ
YETERSİZLİĞİ
Fosfofrüktokinaz
GSD VII Früktoz-1,6- dP
Früktoz-1-P
Früktoz-1-P
aldolaz
KALITSAL FRÜKTOZ
ENTOLERANSI
PROTEİN
(+) Glükokortikoid
Gliseraldehit 3-fosfat
+ 2ATP
Gliseraldehit
(+) Glükagon
(+) Glükokortikoid
Gliserol
(+) Epinefrin
(+) Büyüme horm.
(+) Glükokortikoid
(-) İnsülin
Fosfoenolpirüvat (PEP)
Amino asitler
(alanin, glutamat vb)
PEP
+ 2ATP
LAKTAT
KARBOKSİKİNAZ
YETERSİZLİĞİ
PİRÜVAT KARBOKSİLAZ
YETERSİZLİĞİ
(+) İnsülin
KREBS DÖNGÜSÜ
Serbest yağ asitleri
Karnitin
ß-oksidasyon
Asetil CoA
ATP
TRİGLİSERİT
Okzalasetat
Pirüvik asit
PİRÜVAT DEHİDROGENAZ
YETERSİZLİĞİ
GSD 0
Keton cisimleri
KLASİK GALAKTOZEMİ
• Defektif enzim: Galaktoz-1-fosfat
üridiltransferaz (1:40,000)
• Mekanizma: Galaktoz-1-fosfat birikimi
hücre içi ATP deplesyonuna neden olur
(fosforu bağlar); ayrıca karaciğer,
böbrek ve beyin için çok toksiktir.
Klasik galaktozemi
Galaktitol
Galaktoz
galaktokinaz
Galaktoz-1P
Gal 1-P üridil transferaz
epimeraz
Glükoz
Galaktozemi-Klinik/laboratuar
• İshal
• Kusma
• Dehidratasyon
• Tartı kaybı
• Hepatomegali
• Noktasal kataraktlar
(galaktitol artışı)
• KC yağlı dejenerasyon ve
siroz
• Sepsis (E. Coli)
• Direkt hiperbilirubinemi
• Renal tübüler hasar
• PT ve aPTT’de uzama
• Transaminazlarda yükselme
Galaktozemi-Tanı
• İdrarda glükoz ve galaktoz artışına bağlı indirgeyici
madde varlığı (Fehling veya Benedict testi)
• Eritrositlerde galaktoz-1-fosfat üridiltransferaz
aktivitesinin düşüklüğü (Beutler testi).
• Serumda ve eritrositlerde galaktoz ve galaktoz-1fosfat (N: 0-0.3 mg/dL) yüksekliği.
• Renal tübüler hasar: Generalize aminoasidüri,
albüminüri (Fanconi sendromu)
Galaktozemi-TedaviKomplikasyonlar
• Tedavi: Ömür boyu laktozsuz diyet
• Komplikasyonlar
- Tedaviye rağmen hafif mental retardasyon
- Ataksi, tremor
- Gonadal bozukluklar/ovaryum kistleri
Epimeraz yetersizliği
Galaktitol
Galaktoz
galaktokinaz
Galaktoz-1P
Gal 1-P üridil transferaz
epimeraz
Glükoz
Epimeraz yetersizliği
• Hafif formasında sadece eritrositlerde
galaktoz-1-fosfat birikimi vardır, fakat
hiçbir klinik belirti görülmez.
• Ağır formasının klinik ve biyokimyasal
bulguları klasik galaktozemiye benzer.
Galaktokinaz yetersizliği
Galaktitol
Galaktoz
galaktokinaz
Galaktoz-1P
Gal 1-P üridil transferaz
epimeraz
Glükoz
Galaktokinaz yetersizliği
• Galaktoz ve galaktitol birikimi hızla
ilerleyen bilateral santral katarakt
katarakta neden olur.
• Galaktoz toksisitesine ait diğer
belirtiler yoktur.
• Tedavide laktozsuz diyet uygulanır.
Kalıtsal früktoz entoleransı
• Defektif enzim: Aldolaz B (OR,
1:20,000)
• Mekanizma: Früktoz-1-fosfat birikimi
hücre içi ATP deplesyonuna neden olur
(fosforu bağlar); ayrıca karaciğer,
böbrek ve beyin için çok toksiktir.
Kalıtsal Früktoz entoleranı
(Früktozemi)
Früktoz
Früktokinaz
Früktoz-1P
Aldolaz
Glükoz
Früktozemi-Klinik
• Kusma, apati , kilo kaybı,
• Ağır karaciğer fonksiyon bozuklukları, hepatomegali
• Hipoglisemi
• Renal tubüler bozukluklar
• Früktozlu gıdalara karşı tiksinti
• Diş çürüğü yok (!!).
Früktozemi-Tanı
• Früktoz yükleme sırasında bulguların ortaya çıkması
(tanısal fakat tehlikeli !!!),
• Diyet ile bulguların düzelmesi, enzim çalışması.
• Renal tübüler hasar: Generalize aminoasidüri,
albüminüri
• İdrarda glükoz ve galaktoz artışına bağlı indirgeyici
madde varlığı (Fehling veya Benedict testi)
• Tedavi: Hayat boyu früktozsuz diyet.
Esansiyel früktozüri
Früktoz
Früktokinaz
Früktoz-1P
Aldolaz
Glükoz
Esansiyel früktozüri
• Defektif enzim: Früktokinaz
• Klinik bulgular: Yok.
• Tanı: İdrarda glükoz dışı redüktan
madde (Teşhis tesadüfe bağlı)
Glikojen depo
hastalıkları
2
GSD II
GSD IV
alfa-glükosidaz (asit maltaz)
amilo-1,4-1,6 transglükosidaz
GLİKOJEN
Glükoz
Amilopektin
(+) Glükagon
(+) Epinefrin
Fosforilazlar
amilo-1,6
glükosidaz
GSD III
GSD VI
Glükoz
GSD V
EPİMERAZ
YETERSİZLİĞİ
Glikojen sentaz
UDP-glükoz
UDP-galaktoz
Galaktoz-1P üridil transferaz
Glükoz-1-P
KLASİK GALAKTOZEMİ
Galaktoz-1-P
GSD I
GALAKTOKİNAZ
YETERSİZLİĞİ
Glükoz-6-fosfataz
GLÜKOZ
Glükoz-6-P
GALAKTOZ
Galaktitol
Hekzokinaz
- ATP
FRÜKTOZ
Früktoz-6-P
FRÜKTOKİNAZ
YETERSİZLİĞİ
- ATP
FRÜKTOZ-1,6- DİFOSFATAZ
YETERSİZLİĞİ
Fosfofrüktokinaz
GSD VII Früktoz-1,6- dP
Früktoz-1-P
Früktoz-1-P
aldolaz
KALITSAL FRÜKTOZ
ENTOLERANSI
PROTEİN
(+) Glükokortikoid
Gliseraldehit 3-fosfat
+ 2ATP
Gliseraldehit
(+) Glükagon
(+) Glükokortikoid
Gliserol
(+) Epinefrin
(+) Büyüme horm.
(+) Glükokortikoid
(-) İnsülin
Fosfoenolpirüvat (PEP)
Amino asitler
(alanin, glutamat vb)
PEP
+ 2ATP
LAKTAT
KARBOKSİKİNAZ
YETERSİZLİĞİ
PİRÜVAT KARBOKSİLAZ
YETERSİZLİĞİ
(+) İnsülin
KREBS DÖNGÜSÜ
Serbest yağ asitleri
Karnitin
ß-oksidasyon
Asetil CoA
ATP
TRİGLİSERİT
Okzalasetat
Pirüvik asit
PİRÜVAT DEHİDROGENAZ
YETERSİZLİĞİ
GSD 0
Keton cisimleri
Glikojen depo hastalıkları- Sınıflama
• Daha çok karaciğeri tutan ve hipoglisemiye neden
olanlar (tip 0, I, VI)
• Daha çok kasları tutan ve aneorobik metabolizmayı
bozanlar (Tip II, V, VII)
• Hem karaciğer, hem kasları tutan ve hipoglisemi
yapan (Tip III).
• Karaciğer sirozu yapanlar: (Tip III , Tip IV).
GSD tip O
• Karaciğer glikojen sentaz eksikliği
• Sabah erken saatlerde konvülziyonlar
tipik
• Glukagona yanıtsız hipoglisemi
• Hepatomegali yok
Tip I a (von Gierke)/
Klinik/Laboratuar
• Neonatal hipoglisemi
• Laktik asidoz, ketozis
• Hepatomegali
• Hiperürisemi  gut
• Lipoliz hiperlipidemiye yol açar.
• Yanaklarda lipid birikimi olur (taş bebek yüzü).
Tip I a (von Gierke)/Tanı
• Hastalara glükagon verildiğinde
normalde beklenen hiperglisemi
genellikle saptanamaz.
• Glükoz yüklemesinden sonra glükoz
yükselirken laktat düzeyi düşer.
• Kesin tanı karaciğerde glükoz-6fosfataz düşüklüğünün gösterilmesi
Tip I a (von Gierke)/Tedavi
• Tedavide temel ilke glükoneogenezin mümkün
olduğunca azaltılmasıdır.
• Geceleri yapılan enteral beslenme idealdir, fakat
pratik değildir.
• Öğünler sıklaştırılır ve hastalara bağırsaktan yavaş
emilen pişmemiş nişasta (mısır, pirinç) gibi glükoz
polimerileri verilir.
• Mümkün olduğunca süt ürünleri diyetten çıkarılır.
GSD tip Ib
• Klinik GSD tip Ia gibidir.
• Ek olarak nötropeni, tekrarlayan enfeksiyonlar ve
Crohn benzeri enflamatuvar barsak hastalığı vardır.
• Splenomegali olabilir.
• Glukoz 6 fosfatın mikrozomal membrandan
transportunda bozukluk vardır (mikrozomal transport
protein T1 bozukluğu)
• Nötropeni için G-CSF ve GM-CSF kullanılır.
GSD tip Ic ve Id
• Klinik GSD tip Ia gibidir
• Ic: T2 protein bozukluğuna bağlı
inorganik fosfat transportu bozuk
• Id: GLUT 7 mikrozomal transport
bozukluğu
GSD tip VI
Hers hastalığı
• Karaciğer fosforilaz eksikliği
• Büyüme geriliği ve hepatomegali
• Selim gidişli
• Yaşla hepatomegali geriler
• Hipoglisemi
GSD tip VII
Tarui hastalığı
• Kas, eritrosit ve trombositlerde fosfofruktokinaz eksikliği
• Tip V’ten daha ağır miyopati
• Hafif hemolitik anemi
• Egzersizle artan hiperürisemi
• PAS pozitif anormal amilopektin birikimi
• Yemek sonrası egzersiz entoleransı (Tip V’ten farklı olarak
glukoz infüzyonuna cevapsız)
GSD tip IX
• Fosforilaz kinaz eksikliği
• X’e bağlı karaciğer formu (en sık)
• OR karaciğer ve kas formu
• OR karaciğer formu
• Kas formu
• Kalp formu
GSD tip XI
(Fanconi-Bickel sendromu)
• GLUT 2 eksikliği
• GSD Ia benzeri bulgular
• Boy kısalığı, Fanconi sendromu, raşitizm
• Açlık hipoglisemisi, tokluk hiperglisemisi
• Karaciğer ve böbrekte glikojen birikimi
GSD tip II (Pompe hastalığı)
• Enzim: alfa-1,4-glükosidaz (asit maltaz) bir lizozomal enzimdir;
glükoz hemeostazındaki rolü önemsizdir.
• İnfantil, çocukluk ve erişkin olmak üzere üç tipi vardır.
• İnfantil tip en ağır forma olup yenidoğan döneminden itibaren
belirti vermeye başlar. Ağır bir hipotoni mevcuttur. Karaciğer
büyüktür.
• Kardiyomegali erken bir dönemde gelişir.
• Lenfositler vakuollüdür. EKG'de bütün derivasyonlarda PRkısalığı ve QRS yükseklikleri mevcuttur.
• Kalp yetersizliği genellikle ilk altı ay içerisinde ölümle sonuçlanır.
• Enzim tedavi başarılıdır.
GSDTip III (Cori / Forbes
hastalığı)
• Cori hastalığında amilo-1, 6-glükosidaz eksikliği nedeni
ile karaciğer ve kas dokusunda sınır dekstrini birikimi
mevcuttur.
• Hastalık genellikle süt çocuğu döneminde, açlık
hipoglisemisi, hepatomegali ve büyüme geriliği ile
karşımıza çıkar.
• Bazı olgularda kalp ve kas tutulması da görülebilir.
• Laboratuar bulguları Tip I gibi fakat ondan daha
hafiftir.
• Tedavide hasta sık beslenir.
GSD Tip IV (Andersen hastalığı)
• Dallandırıcı enzim eksikliğine bağlıdır.
• Karaciğer biyopsilerinde amilopektine benzer
anormal yapıda bir glikojen molekülü bulunur.
• Bu molekülün suda erimesi az olduğundan,
yabancı cisim gibi reaksiyon vererek karaciğer
sirozuna ve erken çocukluk çağında ölüme
neden olur.
GSD Tip V (McArdle hastalığı)
• Kas fosforilazı eksiktir. Hipoglisemiye neden
olmaz.
• Adolesan ve erişkinlik döneminde bulgu verir.
• Başlıca bulgular, efora tahammülsüzlük,
kramplar ve miyoglobinüridir.
• İskemi sırasında (örneğin tansiyon aletinin
manşonu ile kol sıkıldığında) normalde
beklenen laktik asit yükselmesi gerçekleşmez.
GLUT1 yetersizliği
• Epilepsi, mikrosefali, motor mental gerilik ile
karakterizedir.
• BOS glükozu kan glükozunun %35’inden daha
azdır (normalde % 65 kadardır). BOS laktatı
düşük olabilir.
• Erken dönemde ketojenik diyet (düşük şekerli,
yüksek yağlı) yapılırsa prognoz iyidir.
GLUT2 yetersizliği (FanconiBickel sendromu)
• Monosakkaritlerin tübüler geri emilimi ve barsaktan
monosakkarit emilimi bozuktur.
• Klinikte boy kısalığı, raşitizm ve hepatomegali ile
karşımıza çıkar; böbrekler büyüktür.
• OGTT’de açlık hipoglisemisi ve tokluk hiperglisemisi
vardır.
• Ayrıca barsak emilimi ve böbrek geri emilimi
bozulduğundan idrar ve gaitada monosakkarit saptanır.
• Genaralize hiperaminoasidüri, hiperfosfatüri,
hiperürikozüri ve hiperkalsüri mevcuttur. .
Kongenital glükoz-galaktoz
malabsorpsiyonu
• Hastalık SGLT1 (sodyumla eşleşmiş glukoz taşıyıcısı)
yetersizliğine bağlıdır.
• İntestinal glükoz ve galaktoz transportunun ağır derecede
bozulduğu nadir bir defekttir. Renal transporttaki kusur ise
hafiftir.
• Hastalık yenidoğan döneminde sulu ve asidik ishallerin yol
açtığı ağır dehidratasyon atakları ile karakterizedir.
• Sabit ya da intermitan glükozüri sıktır. Dışkıda redüktan
madde pozitif olup nefesteki hidrojen miktarı artmıştır.
• Glükoz ve galaktozsuz diyet (fruktozun emilimi
bozulmamıştır) ile dramatik iyileşme olur.
Renal glükozüri
• Renal glükozüri, glükozun renal transportunu bozan otozomal
resessif bir hastalıktır; SGLT2 yetersizliğine bağlıdır.
• İntestinal glükoz ve galaktoz transportunda defekt yoktur.
• Tip A'da renal glükozüri eşiği ve maksimal tubüler reabsorpsiyon
azalmıştır.
• Tip B'de renal glükozüri eşiği azalmış fakat maksimal tubüler
reabsorpsiyon normaldir.
• Tip O'da tubüler reabsorpsiyon hiç yoktur.
• İzole renal glükozüri nadiren semptom verir.
• Rutin idrar tahlilleri sırasında tesadüfî olarak tanısı konulur.
Sistinüri
• Defekt: Dibazik amino asitlerin (lizin, arjinin, ornitin,
ve sistin) renal tübüler reabsorpsiyonunda azalma
• Klinik bulgular: Nefrolitiazis (sistin 1250 µmol/L’nin
üzerinde ve asit pH’da kristalleşir)
• Tanı: Taze idrarda nitroprussid testi pozitiftir.
İdrarda lizin, arjinin, ornitin, ve sistin boşaltımı
artmıştır.
• Tedavi: Fazla (>5L) sıvı alma, idrarın alkalileştirilmesi
(üriner enfeksiyonlar !). Seçilmiş olgularda penisillamin
(1-2 g/ gün), merkaptopropionilglisin veya kaptopril.
Hartnup hastalığı
• Defekt: Nötral amino asitlerin (alanin, valin, treonin,
lösin, izolösin, fenilalanin, tirozin, triptofan, histidin,
glisin) intestinal ve renal tübüler reabsorpsiyonunda
azalma; triptofan yetersizliği niasin (pellegra) ve
serotonin yetersizliğine yol açar.
• Klinik bulgular: Fotodermatit, serebellar ataksi; çoğu
kez asemptomatik
• Tanı: İdrarda nötral amino asitlerin yüksekliği,
plazmada düşüklüğü.
• Tedavi: Niasin 40-300 mg/gün, güneşten korunma,
proteinden zengin diyet
Metionin Malabsorbsiyonu
(şerbetçiotu kokulu idrar hastalığı)
• Böbrek tübülleri ve incebağırsakta
metionin emilimi bozulmuştur.
• Klinik bulgular: saçların beyaz olması,
konvülsiyon nöbetleri, sürgün, ödem,
zeka geriliği ve idrar kokusu (biraya
benzer).
• Tedavi: metioninden fakir diyet.
Kistik Fibroz
Kistik fibroz/Etyoloji/
Epidemiyoloji
• Kistik fibroz ekzokrin bezlerin kronik ve ilerleyici
yetersizliği ile karakterize otozomal resesif geçişli bir
hastalıktır.
• Kistik fibroz geni (7q 31.2) kistik fibroz
transmembran iletisi düzenleyen proteini (CFTR)
kodlar. CFTR, cAMP ile uyarılan klor kanallarının
proteinidir.
• Kistik fibroz geninin 1500’den fazla mütasyonu
bildirilmiştir. Bunlardan en sık (Dünyada%70,
Türkiyede %20) görüleni delta 508 mutasyonudur.
• Beyaz ırktaki sıklığı 1:2000-1:3000 arasındadır.
Kistik fibrozda solunum epitelinde görülen sıvı
sekresyonu ve emilimindeki bozukluklar
Serosa
Na+
Na+
Solunum epiteli hücresi
Cl-
Cl-
cAMP
Na+
Ca++
(-) Kistik fibroz
(+) Kolera
Lümen
Na+
Cl-
Cl-
+
Na
(-) Amilorid
(+) Kistik fibroz
Na+
Yapısında CFTR
bulunan klor kanalı
Yapısında CFTR
bulunmayan klor kanalı
Ter sekresyonu
NaCl: 10-40 mEq/L
Deri
Na+
ClNa
+
Cl-
H2O
Na+
A
Cl-
A. Tubulus hücresi
NaCl: 140 mEq/L
Cl
-
Cl
Na
H2O
B
ClcAMP
Cl
C
Ca++
Cl
B. cAMP ile uyarılan klor kanalına sahip asinüs
C.hücresi
İntrasellüler kalsiyum ile uyarılan klor kanalına sahip hücresi asinüs
Kistik fibroz: Patogenez
GEN DEFEKTİ (7p31.2)
EKZOKRİN BEZLER
TER BEZLERİ
- Sıvı salgısı normal
- NaCl geriemilimi azalmış
DİĞER EKZOKRİN BEZLER
- Sıvı salgısı azalmış
- Sıvı geriemilimi artmış
Ter ile tuz kaybı
Sekresyonların koyulaşması, obsrüksiyon ve kistleşme
- Dehidratasyon
- Hipopotasemik,
hiponatremik
metabolik alkaloz
- Kronik obstrüktif akciğer hastalığı
- Pankreas fibrozu (malabsorpsiyon, diabet)
- Karaciğer fibrozu (biliyer siroz)
- Vas deferens obstrüksiyonu (sterilite)
- İntestinal obstrüksiyon (mekonyum ileusu veya
eşdeğeri)
- Nazal polipozis
Kistik fibrozda başvuru bulguları
Başvuru bulgusu
%
Akut ya da persistan solunum semptomları
Büyüme gelişme geriliği ve malnütrisyon
Anormal dışkı
Mekonyum ileusu, barsak obstrüksiyonu
Aile hikayesi
Psödo-Bartter sendromu
Rektal prolapsus
Nazal polip, sinüzit
Hepatobiliyer hastalık
Diğer
50
43
35
19
17
5
3
2
1
<1
Kistik Fibrozda Klinik BulgularAlt solunum yolu
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Reaktif hava yolu hastalığı
Tekrarlayan bronşiolit
Bronşektazi (üst loblar), çomak parmak
Tekrarlayan pnömoni
Atelektazi, pnömotoraks
Hemoptizi
Allerjik bronkopulmoner aspergilloz
Solunum yetersizliği
Kor pulmonale
Kistik fibroz: KOAH
Balgam ya da boğaz kültüründe en
çok kolonize olan bakteriler
• S.aureus (ilk üreyen)
• Tiplendirilemeyen H.influenzae,
• P.aeruginosa (non-mukoid ve mukoid; en sık kolonize olan),
• Stenotrophomonas maltophilia,
• Achromobacter xylooxidans,
•
Burkholderia cepacia (prognozu en çok kötüleştiren).
• Atipik mikobakteri (en sık M.avium, ikinci M.abscessus)
• Aspergillus fumigatus
Kistik Fibrozda Klinik BulgularGİS
• Mekonyum ileusu (yenidoğanda)
• Distal intestinal obstrüksiyon (sütçocuğu)
• Rektal prolapsus
• İnvajinasyon
• Kronik yağlı ishal
• GÖR (asit ya da safra reflüsü)
Mekonyum ileusu
• Sekresyonların koyulaşması yenidoğan döneminde
mekonyum ileusuna (%10-20), daha büyük yaşlarda ise
distal intestinal obstrüksiyona (mekonyum ileusu
eşdeğeri) yol açabilir.
• Mekonyum ileuslu hastaların direkt karın grafisinde
sağ alt kadranda, mekonyum içinde hapsolmuş hava
kabarcıkları nedeni ile granüler bir manzara görülür.
• Fizik muayenede halat gibi kitle ele gelebilir.
• Baryumlu lavmanlar ile obstrüksiyon redükte
edilemezse, mekonyum kitlesi ameliyat ile çıkartılır.
Mekonyum ileusu
Kistik Fibrozda Klinik Bulgular
• Ekzokrin yetersizlik (malabsorpsiyon, hipoproteinemi)
• Tekrarlayan pankreatit
• İnsülin gerektiren Diabetes Mellitus (>10 yaş)
Hepatobiliyer
• Uzamış yenidoğan sarılığı
• Neonatal kolestaz
• Bilier siroz (fokal)
• Portal hipertansiyon
• Hepatosplenomagali
• Kolesistit ve kolelityazis (>20 yaş)
Kistik Fibrozda Klinik Bulgular
Üst solunum yolu
• Nazal polipozis Pansinüzit
Diğer
• Hipokloremik hipopotasemik hiponatremik alkaloz.
• Puberte gecikmesi
• İnguinal herni, inmemiş testis riskinde artış
• Azospermi (Epididim, vas deferens atrezisi)
• Endoservisitler nedeni ile doğurganlıkta azalma
Yalancı-Bartter sendromu
• Çevre ısısı artar ve/veya diyetteki tuz
azalırsa, kistik fibrozlu hastalarda tuz kaybı
ve dehidratasyon gelişebilir.
• Tuz kaybını kompanse etmek için artan
aldosteron hipopotasemi ve metabolik alkaloza
(yalancı-Bartter sendromu) yol açar; idrar
sodyumu düşüktür.
• Gerçek Bartter sendromunda idrar sodyumu
yüksektir (>30mEq/L).
Kistik Fibroz-Tanı
 Kistik fibroza (KF) ait bir veya birden fazla fenotipik
özelliğin olması veya
• Kardeşte KF öyküsü veya
• Pozitif yenidoğan tarama testi (kanda immunoreaktif
tripsinojen yüksekliği) +
• Ter testi > 60 mEq/L (en az iki kez) veya
• CFTR genlerinde KF’a neden olan mutasyonların gösterilmesi
Ter testi
• Olguların az bir bölümünde terdeki sodyum ya da
klorür 40- 60 mEq/L arasında ya da normal sınırlar
içinde olabilir.
• Bu nedenle kuşkulu hastalarda DNA araştırması
yapılması gerekir.
• Teknik hata, hipoproteinemik ödem ve nadir bazı
mutasyon durumunda (3849+10Kb C>T; R117H; G551S)
yalancı negatif sonuçlar da görülebilir. Şüphe halinde
test negatif çıksa bile tekrarlanmalıdır.
Ter testinde yalancı pozitiflik
yapan başlıca hastalıklar
• Adrenal yetersizlik
• Fukosidoz
• Hipotiroidi
• Anoreksia nervosa,
• Hipoparatiroidi
• Pankreatit
• Nefrojen d. insipitus
• Malnütrisyon (en sık)
• Psödohipoaldosteronizm
• G6PD eksikliği
• Glikojen depo hastalığı I
• Familiyal kolestaz
• Mukopolisakaridozlar
• Ektodermal displazi
Neonatal tarama
• Pankreas kanallarının tıkanmasına bağlı olarak
bağırsağa atılamaması nedeni ile kistik fibrozlu
yenidoğanlarda serum tripsinojen düzeyi
(immünoreaktif tripsin) artar.
• 3 aydan sonra pankreas tahribatı nedeni ile serum
tripsinojen düzeyi düştüğünden bu test artık tarama
için kullanılamaz.
• Erken tanı koyma hastalığın prognozunda belirgin bir
iyilik sağlanmadığı için birçok gelişmiş ülkede kistik
fibroz tarama programları yüksek maaliyeti nedeni ile
terk edilmiştir.
Solunum yolu enfeksiyonlarının
tedavisi
• Postüral drenaj ve göğüs masajı ile mukosiliyer klirens
arttırılır.
• Mukolitik ve ekspektoran şuruplar da mukus klirensini
arttırmada başarılı değillerdir.
• Aerosol DNaz tedavisi ile DNA'yı parçalayarak mukusu
sulandırmak mümkündür, fakat bu tedavi çok pahalıdır.
• Amilorid kullanımı artan su reabsorpsiyonunu engelleyerek
mukusun koyulaşmasını azaltabilir.
• Zerdeçal ve hipertonik NaCl (%3-%7) inhalasyonu balgamı
sulandıran daha ucuz ve etkin seçeneklerdir.
Diyet
• Kalori miktarı enfeksiyonsuz hastada %120-130,
enfeksiyonlu hasta ise %150-200 oranında
arttırılmalıdır.
• Malabsorpsiyonun azaltılması için mide asidine
dayanıklı, bağırsakta mikrokürecikler şeklinde çözünen
pankreas preparatları (Kreon®) kullanılır.
• Yağda eriyen vitaminlerin ( A, E, D, K) miktarı
steatore ile orantılı olarak arttırılmalıdır.
• Nadiren çinko ve selenyum yetersizliği gelişebilir.