3-9 EYLÜL HALK SAĞLIĞI HAFTASI Her yıl Eylül ayının ilk haftasında, Halk Sağlığı Haftası olarak çeşitli etkinlikler düzenlenmekte ve halkın sağlık konusunda bilinç düzeyinin yükseltilmesi ve farkındalığın arttırılması için çalışmalar yapılmaktadır. Bireylerin en temel haklarından biri olan sağlığın tanımı, sadece hastalık ve sakatlığın olmayışı değil, bedence, ruhça ve sosyal yönden tam bir iyilik halidir. Toplumun en önemli ihtiyaçlarından biri olan sağlık; o toplumun gelişmişliğini, huzurunu ve kalkınmasını belirleyen temel unsurudur. Halk Sağlığı Kavramı ise insanın hasta olmaması, sağlığının sürekliliğinin korunabilmesi için alınması gereken tüm halk sağlığı tedbirlerini içerir. Koruyucu sağlık hizmetlerini yaygınlaştırmak, toplumun sağlık bilincini yükselterek hastalıkları oluşmadan önlemek ve hayat standardını yükseltmek halk sağlığı çalışmalarının temel amaçlarıdır. Bu amaçla, birinci basamak sağlık hizmetleri içerisinde anne karnından itibaren koruyucu sağlık hizmeti verilmektedir. Bebeklik döneminde başlayan, okulda ve risk grupları ile devam eden aşılama çalışmaları sayesinde günümüzde çiçek hastalığı tamamen yok olmuş, çocuk felci, kızamık gibi hastalıklar ise yabancı ülkelerden gelen vakalar dışında ülkemizde görülmez olmuştur. Yapılan gebe ve lohusa izlemleri sonucunda bebek ve anne ölümleri önemli derecede azalmış; yeni doğanlara yapılan işitme taraması ve topuk kanı takibi ile birçok çocuğun sağlıklı gelişmesi sağlanmıştır. Evlilik öncesi ve okul döneminde yapılan talasemi testleri ve yine ilkokula yeni başlayan çocuklarımıza yapılan sağlık taramaları sayesinde çocuklarımızda daha önceden tespit edilmeyen sağlık sorunları tespit edilmiş ve tedaviye sevk edilmiştir. Bulaşıcı hastalık ve salgınlarla mücadele için hastalık bazında vakalar takip edilmekte hastalık kaynakları tespit edilerek bulaşıcı hastalıklar ve salgınların önlenmesi için gerekli tedbirlerin alınması amacıyla ilgili merciler uyarılmaktadır. Bu amaca yönelik olarak tüm yerleşim yerlerinden (köy, belde, ilçeler ve merkez ilçe) içme kullanma sularının kontrol ve denetimi için numuneler alınarak analizleri yapılmakta ve uygun olmayan durumlarda yerel yönetimler ivedilikle bilgilendirilmekte ve halk sağlığı açısından risk tespit edilmesi halinde durum kamuoyu ile paylaşılmaktadır. Havuz suları ve deniz sularının kontrolleri yapılmakta, mavi bayrak çalışmaları yürütülmekte çalışma sonuçları düzenli olarak internet sitemiz ([email protected]) aracılığı ile kamuoyu bilgisine sunulmaktadır. İşletme izni olan kaynak suyu ve içme suyu işletmelerinin denetimleri, oyuncak ve deterjan denetim bildirimleri yapılmaktadır. Ayrıca izin belgesi verilen haşere ilaçlama firmalarının denetimleri yapılmaktadır. Sıtma ve sivrisinekle mücadele çalışmaları da yerel yönetimlerle koordineli şekilde devam etmektedir. Öğrencilerimizin hijyenik bir ortamda eğitim-öğretimini sürdürebilmesi amacıyla Beyaz Bayrak Projesi kapsamında okul sağlığı çalışmaları yürütülmektedir. Günümüzde kanser, AİDS, astım, KOAH gibi tedavi süreci uzun ve masraflı hastalıklar halk sağlığını tehdit eden hastalıklardan bir kaçıdır. Bu nedenle sağlığın korunması amacıyla Tütün ve Tütün Ürünlerinin Zararları, Sağlıklı Beslenme, Obezite ile Mücadele, Hareketli Yaşam, Yaşlı Sağlığı, Ruh Sağlığı, Aile içi Şiddet, Sürücü Davranışları Geliştirme eğitimleri konularında müdürlüğümüz tarafından faaliyetler yürütülmekte, KETEM tarafından kanserle mücadele için halk eğitimleri yapılmakta, Tüberküloz hastalarına ilaçları günlük olarak sağlık personeli gözetiminde verilmektedir. Evde Sağlık Hizmeti kapsamında çeşitli hastalıklar sonucunda evde sağlık hizmeti almak durumunda olan bireylere evinde muayene, tetkik, tahlil, tedavi, tıbbi bakım, takip ve rehabilitasyon hizmeti verilmektedir. Yukarıda saydığımız halk sağlığı hizmetleri Halk Sağlığı Müdürlüğünün koordinasyonunda Toplum Sağlığı Merkezlerinde ve Aile Sağlığı Merkezlerinde görev alan hekim ve hekim dışı sağlık personelleri tarafından gerçekleştirilmektedir. İlimizde aile hekimliğine 13 Aralık 2010 tarihinde geçilmiş olup 12 ilçede 105 Aile sağlığı merkezinde toplam 235 aile hekimi ile hizmet verilmekte; 331 yerleşim yerine de gezici sağlık hizmeti götürülmektedir. 137 köy sağlık evinden de sağlık hizmeti verilmeye devam edilmektedir. İnsan sağlığını etkileyen etkenleri incelemek ve analizlerini gerçekleştirmek için halk sağlığı laboratuarımız mevcuttur. Halk sağlığı laboratuarları, koruyucu sağlık hizmetleri kapsamında; fiziki, biyolojik ve sosyal çevreden kaynaklanan ve insan sağlığını olumsuz yönde etkileyen etkenleri tetkik, tahlil ve teşhis eden, alınması gereken önlemler açısından yönlendirici verileri ortaya koyan hizmet birimleridir. Çalışanlarımızın ve kuruluşlarımıza başvuran kişilerin günümüz koşullarına uygun sağlıklı ve temiz ortamlarda hizmet sunumunun sağlanması amacıyla fiziki mekanlarımızın imkanlar ölçüsünde iyileştirme faaliyetleri tüm hızıyla devam etmektedir. Halkın sağlığının yükseltilmesinde devletin olduğu kadar bireylerin de üzerine görevler düşmektedir. Eğer halk, hizmetleri benimsemez ve üzerine düşeni yapmazsa hizmetlerde başarıya ulaşılamaz. Bireyin tükettiği su ve gıdaların uygun olup olmadığını sorgulaması, sağlığını korumak ve hastalıkları önlemek için gerekli önlemleri alması, bulaşıcı hastalığa yakalandığında diğer aile bireylerine bulaşmaması için sağlık personelinin önerilerine uyması gibi unsurlara dikkat etmesi gerekmektedir. İlimizde sağlığın geliştirilmesi, yaşam kalitesinin arttırılması ve hastalıkların oluşmadan önlenmesi için halk sağlığına yönelik koruyucu sağlık hizmetleri Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu emir ve görüşleri doğrultusunda sürdürülmektedir. Koruyucu sağlık hizmetleri ve halk sağlığı çalışmaları tedavi edici hizmetlere göre etkisi uzun vadelerde ortaya çıkan, sabır gerektiren uzun soluklu çalışmaları içerir. Bu uzun soluklu yolda birlikte ilerlediğimiz sağlık çalışanlarımız ile sağlıklı olmanın ve sağlıklı kalmanın bilinci taşıyan tüm insanlarımıza iyi, kaliteli ve sağlık dolu günler dilerim. Uzm. Dr. Mustafa Nuri CEYHAN Muğla Halk Sağlığı Müdürü